Μετά από 38 επιθέσεις σε έργα τέχνης, κανείς δεν συγκινείται πλέον από τους ακτιβιστές για το κλίμα

Μετά από 38 επιθέσεις σε έργα τέχνης, κανένας δεν συγκινείται από τους ακτιβιστές για το κλίμα Facebook Twitter
Η τελευταία, η επίθεση στη Μόνα Λίζα στο Λούβρο με κολοκυθόσουπα, ουδόλως ανησύχησε το μουσείο.
0

Από τότε που οι διαδηλωτές για το κλίμα άρχισαν να πετάνε μπογιές και σούπα σε μεγάλα έργα τέχνης στα μουσεία, έχουν καταμετρηθεί 38 επιθέσεις. Η τελευταία, η επίθεση στη Μόνα Λίζα στο Λούβρο με κολοκυθόσουπα, ουδόλως ανησύχησε το μουσείο. Όσοι την παρακολούθησαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τη χαρακτήρισαν «αξιολύπητη ενέργεια». Ο ακτιβισμός κατά των εταιρειών πετρελαίου μοιάζει να πέφτει στο κενό και το κοινό δεν παίρνει το μήνυμα. 

Ο Τζιοβάνι Αλόι, καθηγητής στη Σχολή του Ινστιτούτου Τέχνης του Σικάγο, γράφει στον «Guardian» αναλύοντας το φαινόμενο και αναρωτιέται πόσες από τις 38 περιβαλλοντικές διαμαρτυρίες που έγιναν σε μουσεία το 2022 θυμόμαστε. Μάλιστα, σημειώνει ότι μερικές από τις πιο πρόσφατες προκάλεσαν μόνο την οργή του κοινού και καθόλου δεν το ευαισθητοποίησαν με το μήνυμά τους, που μπορεί να είναι σημαντικό και επείγον, ωστόσο δεν περνάει με αυτό τον τρόπο.

Η επανάληψη καλλιεργεί μια ανεπανόρθωτη αίσθηση απάθειας. Μας το έδειξε ο Γουόρχολ με τα Brillo Boxes και τις πολλαπλές εκτυπώσεις της Μέριλιν Μονρόε, όταν παρουσίασε ένα καπιταλιστικό μοτίβο ριζωμένο στους υπερκορεσμένους τρόπους παραγωγής και κατανάλωσης. Πόσες φορές είναι πολλές; Η επανάληψη είναι ένα πολύπλοκο φαινόμενο: μπορεί να μας κάνει να εμβαθύνουμε ή να αποστασιοποιηθούμε από εμπειρίες, ανάλογα με τον τρόπο με τον οποίο αναπτύσσεται. Κάτι που μας σοκάρει, όταν επαναλαμβάνεται γίνεται συνηθισμένο. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι οι καλοί καλλιτέχνες ειδικά προσπαθούν να μην επαναλαμβάνονται. Αντίθετα, προσπαθούν να επανεφευρίσκουν συνεχώς τον εαυτό τους.

Παγιδευμένοι οι διαδηλωτές στο να επιζητούν την προσοχή, επαναλαμβάνουν τον ίδιο κύκλο δράσεων και αυτό δεν θα μας γλιτώσει σε καμία περίπτωση από τον καπιταλισμό. Η επανάληψη των δράσεων είναι κόλπο του ίδιου του καπιταλισμού που αποστρέφονται.

Όταν η ντοματόσουπα έπεσε στα «Χρυσάνθεμα» του Βαν Γκογκ και ο πουρές πατάτας εκσφενδονίστηκε στα «Σταροχώραφα» του Μονέ, οι ακτιβιστές των Last Generation και Just Stop Oil ήθελαν να τους ακούσουμε. «Τι είναι πιο σημαντικό; Η τέχνη ή το δικαίωμα σε υγιεινό, βιώσιμο φαγητό;» φώναξαν οι δύο διαδηλώτριες του Riposte Alimentaire, αφού πέταξαν κολοκυθόσουπα στη Μόνα Λίζα τον περασμένο μήνα.

Μετά από 38 επιθέσεις σε έργα τέχνης, κανένας δεν συγκινείται από τους ακτιβιστές για το κλίμα Facebook Twitter
Όταν η ντοματόσουπα έπεσε στα «Χρυσάνθεμα» του Βαν Γκογκ και ο πουρές πατάτας εκσφενδονίστηκε στα «Σταροχώραφα» του Μονέ, οι ακτιβιστές των Last Generation και Just Stop Oil ήθελαν να τους ακούσουμε.

Αλλά οι περιβόητες διαμαρτυρίες που περιλαμβάνουν κόλλα, μπογιές και ρίψη τροφίμων είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Αυτές οι ομάδες ακτιβιστών συμμετέχουν τακτικά σε πραγματικά σημαντικές προσπάθειες, πολλές από τις οποίες αγνοούνται από τα μέσα ενημέρωσης λόγω έλλειψης εντυπωσιασμού. Οπότε ο τρόπος να τους δώσουμε σημασία είναι μια προβοκάτσια, μια επίθεση που θα κάνει τον γύρο του κόσμου. Παγιδευμένοι οι διαδηλωτές στο να επιζητούν την προσοχή, επαναλαμβάνουν τον ίδιο κύκλο δράσεων και αυτό δεν θα μας γλιτώσει σε καμία περίπτωση από τον καπιταλισμό. Η επανάληψη των δράσεων είναι κόλπο του ίδιου του καπιταλισμού που αποστρέφονται.

Μια μελέτη από την Apollo Academic Surveys το 2023 έδειξε ότι αυτές οι τακτικές δεν μπορούν να δημιουργήσουν αλλαγές. Έχουν χαμηλή υποστήριξη και έχουν επηρεάσει αρνητικά την κοινή γνώμη, κάτι που μπορεί να διαπιστώσει κάποιος όταν δει την ατέλειωτη λίστα υβριστικών σχολίων σε κάθε μέσο που δημοσιεύει τη δράση τους. Ενώ η καταπολέμηση της κλιματικής κρίσης είναι μια συλλογική προσπάθεια, μια μελέτη που δημοσιεύτηκε από τον κλιματολόγο Michael Mann το 2022 έδειξε ότι, ως αποτέλεσμα των διαμαρτυριών, οι περισσότεροι άνθρωποι ένιωθαν λιγότερο διατεθειμένοι να συμμετάσχουν στις περιβαλλοντικές προσπάθειες από ό,τι πριν.

Το χειρότερο που μπορεί να συμβεί σε αυτές τις οργανώσεις είναι η αποσύνδεσή τους από το κοινό. Πρόκειται για μια κακή ευθυγράμμιση μεταξύ του τόπου διαμαρτυρίας, του μηνύματος και του επιδιωκόμενου στόχου, που είναι βαθιά ριζωμένη σε ιστορικά λανθασμένες αντιλήψεις και μια άστοχη εμπιστοσύνη στον ρομαντικό μύθο του ηρωικού σωτήρα. 

Μετά από 38 επιθέσεις σε έργα τέχνης, κανένας δεν συγκινείται από τους ακτιβιστές για το κλίμα Facebook Twitter
Ακτιβιστές για το κλίμα βανδάλισαν πίνακα του Βελάσκεθ στο Λονδίνο.

Όσοι πετάνε φαγητά σε πίνακες επικαλούνται τη σουφραζέτα Μέρι Ρίτσαρντσον που το 1914 μπήκε στην Πινακοθήκη του Λονδίνου με έναν μπαλτά και χτύπησε την πλάτη της Αφροδίτης του Βελάσκεθ για να διαμαρτυρηθεί για τη φυλάκιση της επίσης σουφραζέτας Έμελιν Πάνκχερστ. Το συγκεκριμένο γεγονός τότε τράβηξε την προσοχή του Τύπου, αλλά δεν είναι βέβαιο ότι επηρέασε το αίτημα για ψήφο στις γυναίκες που υπερασπίζονταν οι σουφραζέτες. Αυτό που έπαιξε ρόλο ήταν η διαρκής και συντονισμένη προσπάθειά τους και η στοχοπροσήλωσή τους. 

Τα προηγούμενα χρόνια είδαμε το ίδιο κόλπο να επαναλαμβάνεται σε μουσεία με τη ρίψη τροφών κάθε μορφής. Το κόλπο πάλιωσε γρήγορα, η επίθεση στη Μόνα Λίζα κρίθηκε περιττή, αν όχι αξιολύπητη. «Είναι καιρός να εφαρμόσουμε πραγματικά αποτελεσματικές τακτικές» λέει ο Αλόι. «Οι ομάδες ακτιβιστών πρέπει τώρα να βρουν νέους τρόπους για να αποσπάσουν την προσοχή των μέσων ενημέρωσης αντί να αφήνουν τα μέσα ενημέρωσης να τους βάζουν στη γωνία. Εναλλακτικά επιτυχημένα μοντέλα βρίσκονται ακριβώς κάτω από τη μύτη των ακτιβιστών. Το 2016, διαδηλωτές κατά του πετρελαίου τερμάτισαν την 26χρονη χρηματοδότηση των γκαλερί Tate από την BP οργανώνοντας ένα ευρύ φάσμα εξαιρετικά ευφάνταστων και δημιουργικών παραστάσεων, εκδηλώσεων και καθιστικών διαμαρτυριών στην Tate Modern και την Tate Britain. Η εκστρατεία της Ναν Γκόλντιν κατά της μεγάλης οικογένειας φαρμακοβιομήχανων Σάκλερ αποδείχτηκε απίστευτα αποτελεσματική, με πολλά ιδρύματα να διακόπτουν τους δεσμούς τους και να αφαιρούν το όνομα των φαρμακοβιομήχανων από τους τοίχους των μουσείων».

Όπως έχει αποδείξει μέχρι στιγμής η ιστορία, αυτού του είδους οι διαμαρτυρίες έφεραν μέχρι σήμερα ένα αποτέλεσμα και μόνο: Τα σχόλια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης καλούν τακτικά τους ακτιβιστές να σταματήσουν τις διαμαρτυρίες στα μουσεία και να κλιμακώσουν τη δράση τους, στοχεύοντας τα κεντρικά γραφεία των εταιρειών πετρελαίου. Μήπως ήρθε η ώρα οι διαδηλωτές να αρχίσουν να ακούν τους επισκέπτες του μουσείου αντί να επαναλαμβάνουν την ίδια άκαρπη τακτική;

Με πληροφορίες από Guardian

Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Η μακρά και περίπλοκη ιστορία του βανδαλισμού έργων τέχνης

Εικαστικά / Η μακρά και περίπλοκη ιστορία του βανδαλισμού έργων τέχνης

Από τα μαχαίρια και σφυριά μέχρι τα σύγχρονα μπουγελώματα με ντοματόσουπα και καφέ, ο βανδαλισμός της τέχνης είναι ένα φαινόμενο με ποικίλα κίνητρα και αμέτρητες περιπετειώδεις υποθέσεις.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Όλη η ομορφιά και η αιματοχυσία

Οθόνες / «Όλη η ομορφιά και η αιματοχυσία»: Η Ναν Γκόλντιν, τα οπιοειδή και ένας ηθικός θρίαμβος

Η ταινία της Πόιτρας διασταυρώνει αβίαστα και οργανικά την καλλιτεχνική με την ακτιβιστική πλευρά μιας γυναίκας που ξεκίνησε τη ζωή της με ένα τεράστιο τραύμα, την αυτοκτονία της μεγαλύτερης αδελφής της (μια κατάσταση που οι «ανίκανοι στην ανατροφή παιδιών» γονείς της δεν παραδέχτηκαν ποτέ), και την καριέρα της με την έκθεση των ανθρώπων που την ενδιέφεραν, με την ίδια πάντα στο κάδρο.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Θόδωρος, γλύπτης: Αντί αναδρομικής» στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης

Εικαστικά / Ο γλύπτης Θόδωρος παίρνει επιτέλους την αναδρομική έκθεση που του αξίζει

Ήταν ένας από τους βασικούς υποστηρικτές της δημιουργίας ενός μουσείου σύγχρονης τέχνης στην Ελλάδα. Σήμερα, στον δεύτερο όροφο του ΕΜΣΤ, το ανατρεπτικό του έργο, που ξεπερνά κατά πολύ τα όρια της παραδοσιακής γλυπτικής, παρουσιάζεται μέσα από έντεκα ενότητες.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Κάσπαρ Ντάβιντ Φρίντριχ: Ο «μάγος του ρομαντισμού» κατακτά την Αμερική

Εικαστικά / Κάσπαρ Ντάβιντ Φρίντριχ: Ο «μάγος του ρομαντισμού» κατακτά την Αμερική

Η πρώτη μεγάλη αναδρομική έκθεση στην Αμερική αφιερωμένη στο έργο του Γερμανού ζωγράφου που στους πολλούς είναι γνωστός για τον πίνακα «Περιπλανώμενος πάνω από τη θάλασσα της ομίχλης».
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η Αφρική ανάμεσά μας*

Εικαστικά / «Χρησιμοποιούμε τα αντικείμενα για να ακουστούν ιστορίες ανθρώπων»

Στο Μουσείο Μπενάκη, η έκθεση «Η Αφρική ανάμεσά μας» αποτελεί έναν ζωντανό διάλογο ανάμεσα σε αντικείμενα, φωνές και μνήμες της ελληνο-αφρικανικής κοινότητας στην Ελλάδα, φωτίζοντας ταυτότητες, κληρονομιές και διασταυρώσεις πολιτισμών.
M. HULOT
Στη Νέα Υόρκη με τον Γκόντφρεϊ Ρέτζιο

Εικαστικά / Το θρυλικό «Koyaanisqatsi» αναβιώνει στη Νέα Υόρκη μέσω της τεχνητής νοημοσύνης

Το ψηφιακό έργο του Τζον Φιτζέραλντ «The Vivid Unknown», μια από τις φετινές συμμετοχές του Ιδρύματος Ωνάση στο φεστιβάλ «Under the Radar», συνομιλεί εκ νέου με την εμβληματική ταινία του Γκόντφρεϊ Ρέτζιο.
ΒΑΡΒΑΡΑ ΔΟΥΚΑ
Ο υφασμάτινος κόσμος προσευχών της Ελένης Κρίκκη

Εικαστικά / Ο υφασμάτινος κόσμος προσευχών της Ελένης Κρίκκη

Στο εικαστικό της έργο τα τόπια γίνονται τοπία, οι κλωστές υφαίνουν τη μνήμη και η γεωγραφία ανάγεται σε κάτι βαθιά προσωπικό που αφορά τη συναισθηματική σχέση και οικειότητα της καλλιτέχνιδας με τον κόσμο του υφάσματος.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Χρήστος Μποκόρος, εικαστικός

Οι Αθηναίοι / Χρήστος Μποκόρος: «Η τέχνη δεν είναι θέαμα, πρέπει να σε αφορά και να σε πονάει»

Όταν βρέθηκε στη Σχολή Καλών Τεχνών, ένιωσε ότι ναυάγησαν όλα του τα όνειρα και οι επιθυμίες. Αν και έχει ζωγραφίσει χιλιάδες κεράκια, ακόμα αισθάνεται αρχάριος, γιατί το καθένα είναι διαφορετικό, όπως και οι άνθρωποι. Για εκείνον, η τέχνη είναι ένα μνημείο, και κάθε φορά με τα έργα του ακουμπά εκεί που πονάει, για να παίρνει δύναμη.
M. HULOT
CHECK Έκθεση Ephemeral Party

Εικαστικά / Ephemeral Party: Μια έκθεση εικαστικών σε ένα πάρκινγκ στη Βασιλίσσης Σοφίας

Οι χώροι στάθμευσης αποτελούν μόνιμο θέμα συζήτησης για τους Αθηναίους. Και τώρα, ένας τέτοιος χώρος θα συζητηθεί έντονα για εντελώς άλλους λόγους από τους γνωστούς και συνηθισμένους.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
Ανεκτίμητα έργα ισλαμικής τέχνης απ’ τα σημαντικότερα μουσεία του κόσμου 

Αποστολή στην Τζέντα / Ταξίδι στην Μπιενάλε Ισλαμικών Τεχνών

Η LIFO ταξίδεψε στη Σαουδική Αραβία και επισκέφθηκε τη δεύτερη Μπιενάλε Ισλαμικών Τεχνών, μια έκθεση που γεφυρώνει το χθες με το σήμερα και αναδεικνύει την καλλιτεχνική έκφραση της ισλαμικής κληρονομιάς.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
ψυχοπαίδης

Εικαστικά / Ο Γιάννης Ψυχοπαίδης έφτιαξε μια πόλη από αναγεννημένα ερείπια στην γκαλερί Ζουμπουλάκη

Από ένα μακρινό ή πρόσφατο παρελθόν ξεβρασμένα στο σήμερα, τα σπασμένα αυτά κομμάτια μάς κάνουν να ανακαλούμε με τη φαντασία μας την προϊστορία τους, μια αλλοτινή ζωή που κάποτε υπήρξε.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Το νέο μουσείο του Έντβαρντ Μουνκ στο Όσλο μαγνητίζει

Πέθανε Σαν Σήμερα / Έντβαρντ Μουνκ: Αυτό το μουσείο στο Όσλο φιλοξενεί τη μεγαλύτερη συλλογή έργων του

Ένα κάπως αμφιλεγόμενο αλλά σίγουρα εντυπωσιακό κτίριο-ορόσημο, δημιούργημα των Estudio Herreros, φιλοξενεί τη μεγαλύτερη συλλογή έργων ενός από τους σπουδαιότερους και πλέον επιδραστικούς καλλιτέχνες των μοντέρνων καιρών.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Los Caprichos»: Ο σκωπτικός Γκόγια στην Εθνική Πινακοθήκη

Εικαστικά / «Los Caprichos»: Ο σκωπτικός Γκόγια στην Εθνική Πινακοθήκη

80 χαρακτικά που σατιρίζουν τη διαφθορά, τη θρησκευτική υποκρισία, την απληστία, την αμάθεια και τη δεισιδαιμονία. Έργα που μπορεί να αποτέλεσαν μια οικονομική καταστροφή για τον μεγάλο Ισπανό ζωγράφο, αλλά θεωρούνται πρόδρομοι της μοντέρνας τέχνης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Αξίζει να τους προσέξετε: Νέα ονόματα στη σύγχρονη τέχνη

Εικαστικά / Αξίζει να τους προσέξετε: Νέα ονόματα στη σύγχρονη τέχνη που δείχνουν τη δουλειά τους τώρα

Οι αθηναϊκές γκαλερί και οι ανεξάρτητοι χώροι μοιάζουν αυτή την περίοδο να βρίσκονται σε μια διαρκή περίοδο δοκιμών, θέλοντας να προτείνουν και νεότερους καλλιτέχνες.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Σημαντικές εικαστικές εκθέσεις - Χειμώνας 2025

Εικαστικά / 10 νέες εικαστικές εκθέσεις για το επόμενο τρίμηνο

Καθώς το επόμενο διάστημα αποτελεί μεταβατική περίοδο εν αναμονή σημαντικών εκθέσεων που θα δούμε την άνοιξη και το καλοκαίρι του 2025, κάνουμε μια σύντομη επισκόπηση των επόμενων εβδομάδων, στις οποίες κυριαρχεί η ελληνική εικαστική σκηνή, με σημαντικούς ζωγράφους και γλύπτες, ενώ επιστρέφει στην Εθνική Πινακοθήκη η περίφημη σειρά χαρακτικών του Γκόγια.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Τα χρήματα είναι δευτερεύον πράγμα»: Ο Τζεφ Κουνς στα 70

Εικαστικά / «Τα χρήματα είναι δευτερεύον πράγμα»: Ο πολυεκατομμυριούχος Τζεφ Κουνς στα 70

Λίγο πριν τα 70ά του γενέθλια, ο διάσημος και αμφιλεγόμενος εικαστικός συμμετέχει σ’ έναν «διάλογο» με το ίνδαλμά του, τον Πάμπλο Πικάσο. Υπάρχουν όμως κοινά στοιχεία ανάμεσά τους;
THE LIFO TEAM