Κάποιες λέξεις διαβάζονται καλύτερα αν είναι γραμμένες με νέον

Γιατί κάποιες λέξεις διαβάζονται καλύτερα αν είναι γραμμένες με νέον Facebook Twitter
Douglas Gordon, mighty REAL (λεπτομέρεια), 2022. © Studio lost but found/ VG Bild-Kunst, Bonn, Germany 2022 Φωτ.: Prudence Cuming Associates Ltd Courtesy the artist and Gagosian
0

Τα έργα τέχνης του βραβευμένου με το βραβείο Turner 1996 καλλιτέχνη Ντάγκλας Γκόρντον θυμίζουν το τραγούδι «There Is A Light That Never Goes Out» των Smiths

Ο 56χρονος σήμερα δημιουργός από τη Σκωτία και ένα από τα τρομερά παιδιά της βρετανικής σκηνής της δεκαετίας του '80 δεν έχει σταματήσει όχι μόνο να πειραματίζεται αλλά και να επιστρέφει σε μέσα όπως το νέον για να στείλει νέα μηνύματα, ανανεώνοντας τη φόρμα, τον λόγο και την τεχνική του.

Μια επιλογή από έργα του από νέον παρουσιάζει η γκαλερί Γκαγκόσιαν της Αθήνας στην έκθεση Neon Ark που θα διαρκέσει από τις 6 Απριλίου έως τις 20 Μαΐου 2023.

Τα έργα κατασκευάστηκαν από το εργαστήριο που το 2022 έστησε ο καλλιτέχνης επί τόπου στην έκθεσή του στην Gagosian της οδού Davies στο Λονδίνο, όπου τεχνίτες έγραφαν μικρά κείμενα με γυάλινους σωλήνες μουράνο. 

Στις ταινίες του, στις προβολές, στις εγκαταστάσεις, στις φωτογραφίες, στις περφόρμανς και σε έργα που έχει δημιουργήσει με άλλα μέσα, ερευνά τη συλλογική μνήμη και την αίσθηση της ψυχολογικής μας ασφάλειας μέσα από ακραίες στρεβλώσεις του χρόνου και του χώρου, χρησιμοποιώντας συχνά ως πρώτη ύλη έργα δικά του αλλά και άλλων εικαστικών και κινηματογραφιστών. 

Στις ταινίες του, στις προβολές, στις εγκαταστάσεις, στις φωτογραφίες, στις περφόρμανς και σε έργα που έχει δημιουργήσει με άλλα μέσα, ερευνά τη συλλογική μνήμη και την αίσθηση της ψυχολογικής μας ασφάλειας μέσα από ακραίες στρεβλώσεις του χρόνου και του χώρου, χρησιμοποιώντας συχνά ως πρώτη ύλη έργα δικά του αλλά και άλλων εικαστικών και κινηματογραφιστών. 

Από τη δεκαετία του 1990 δημιουργεί έργα που έχουν ως βάση τους το κείμενο. Τα περισσότερα έχουν πάρει τη μορφή αποτυπώσεων από βινύλιο πάνω σε τοίχους, αλλά σε κάποια –το πρώτο εκ των οποίων είναι το Empire (Αυτοκρατορία), που τοποθετήθηκε το 1998 σ’ ένα δρομάκι έξω από μια παμπ της Γλασκώβης– έχει χρησιμοποιήσει σωλήνες νέον.

Γιατί κάποιες λέξεις διαβάζονται καλύτερα αν είναι γραμμένες με νέον Facebook Twitter
Douglas Gordon, Empire, Γλασκώβη, Σκωτία. Courtesy of CIRCA.

Τα έργα που ο Gordon έχει φτιάξει με νέον είναι αυτοβιογραφικά, ξυπνάνε όμως και τη νοσταλγία σε πολλούς θεατές που έχουν μεγαλώσει σε αντίστοιχους κύκλους. Επιπλέον, απηχούν τους τρόπους με τους οποίους γεννιούνται, μεγαλώνουν και αλληλοσυνδέονται ιδέες και τεχνικές: 

«Επειδή είναι αέριο,» λέει μιλώντας για το νέον, «και επειδή δεν εφευρέθηκε αλλά ανακαλύφθηκε, έγινε γρήγορα συνώνυμο ή σύμβολο της ίδιας της ουσίας της ανακάλυψης». Έχοντας δει φωτεινές επιγραφές σε παλιές ταινίες και έχοντας παρατηρήσει το νέον στο Λονδίνο, στο Σόχο, γοητεύτηκε από τον τρόπο με τον οποίο συνενώνει το νεωτεριστικό με την αθέμιτη αίγλη.

Κάθε έργο της έκθεσης έχει και έναν «σύντροφο» (δεν εκτίθεται) που συμπληρώνει μια γνωστή φράση από κάποια ταινία ή τραγούδι. Το I second that emotion (Συμφωνώ με αυτό το συναίσθημα) είναι στίχος τραγουδιού του Smokey Robinson που τη δεκαετία του 1980 ερμηνεύτηκε από το συγκρότημα του αγγλικού νέου κύματος Japan και ακούστηκε πολύ όταν ο καλλιτέχνης ήταν στο σχολείο. Το I don’t care I don’t care (Δεν με νοιάζει, δεν με νοιάζει) έχει διπλή αναφορά. Πρόκειται για στίχο που εμφανίζεται στο There Is a Light That Never Goes Out των Smiths και στο Cut Your Hair των Pavement.

Γιατί κάποιες λέξεις διαβάζονται καλύτερα αν είναι γραμμένες με νέον Facebook Twitter
Douglas Gordon, i second that emotion, 2022. © Studio lost but found/ VG Bild-Kunst, Bonn, Germany 2022 Φωτο: Lucy Dawkins Courtesy Gagosian

Η έκθεση αναγνωρίζει την αλλαγή στη θέση του νέον, που από μια κοινή πλατφόρμα για εμπορικές επιγραφές αναβαθμίστηκε σε ευγενή τεχνολογία που παραγκώνισε η ψηφιακή οθόνη. Ο υπαινικτικός χαρακτήρας των κειμένων του Γκόρντον συντονίζεται με την αλχημική φύση του νέον και τη θέση του στην ιστορία του μοντερνισμού: το μέσο φέρει μια μακρά και διακεκριμένη παράδοση καθώς έχει χρησιμοποιηθεί από πολλούς καλλιτέχνες, μεταξύ των οποίων οι Dan Flavin, Bruce Nauman και Joseph Kosuth.

«Με ενδιαφέρει η λεπτή γραμμή μεταξύ των προθέσεών μου και των αντιλήψεων των άλλων – εκείνη η στιγμή που κάποιος συναντά κάτι και συνειδητοποιεί ότι υπάρχει κάτι περισσότερο από αυτό που φαίνεται με το μάτι» λέει.

Με τη δουλειά του και χρησιμοποιώντας πολλά μέσα διερευνά ηθικά και δεοντολογικά ζητήματα, ψυχικές και σωματικές καταστάσεις, καθώς και τη συλλογική μνήμη και την προσωπικότητα. Χρησιμοποιώντας λογοτεχνία, λαογραφία και εμβληματικές ταινίες του Χόλιγουντ, εκτός από το δικό του υλικό, σχέδια και γραπτά, παραμορφώνει τον χρόνο και τη γλώσσα με σκοπό να αποπροσανατολίσει και να προκαλέσει.

Γιατί κάποιες λέξεις διαβάζονται καλύτερα αν είναι γραμμένες με νέον Facebook Twitter
Το 24 Hour Psycho (1993) τον έκανε σταρ στο Tramway της Γλασκώβης. © Studio lost but found/ VG Bild-Kunst, Bonn, Germany 2017.

Ο Γκόρντον γεννήθηκε στη Γλασκώβη της Σκωτίας το 1966 και σπούδασε γλυπτική και περιβαλλοντική τέχνη στο Glasgow School of Art (1984-88). Μετά την αποφοίτησή του, φοίτησε στο Slade School of Fine Art του Λονδίνου (1988-90), όπου άρχισε να εξερευνά βαθύτερα τα ενδιαφέροντά του για τον κινηματογράφο και το φιλμ. Το 1990 επέστρεψε στη Γλασκώβη και ασχολήθηκε με την Transmission Gallery, έναν καλλιτεχνικό χώρο που φιλοξενούσε εκθέσεις και λειτουργούσε ως στούντιο και κοινωνικός κόμβος. 

Δύο χρόνια αργότερα παρουσίασε το 24 Hour Psycho (1993), ένα έργο που τον έκανε σταρ στο Tramway της Γλασκώβης. Το έργο επεκτείνει τη διάρκεια της ταινίας Ψυχώ (1960) του Άλφρεντ Χίτσκοκ από τα αρχικά 110 λεπτά της σε είκοσι τέσσερις ώρες – το επεξεργασμένο υλικό αναπαραγόταν σε μια μεγάλη κρεμαστή οθόνη σε ένα σκοτεινό δωμάτιο, η οποία επέτρεπε στους επισκέπτες να βλέπουν την προβολή από μπροστά ή από πίσω.

Στα μέσα της δεκαετίας του 1990 μετακόμισε στην Κολωνία της Γερμανίας, όπου δημιούργησε το From God to Nothing (1996), ένα έργο κειμένου που εκτείνεται σε τέσσερις τοίχους, το Three Inches Black (1997), μια σειρά φωτογραφιών στις οποίες τρεις ίντσες ενός δακτύλου είναι τατουάζ με μαύρο χρώμα –το υπονοούμενο σε αυτή την περίπτωση είναι ότι οι τρεις ίντσες είναι το ζωτικό μήκος που θα έπρεπε να έχει μια λεπίδα για να προκαλέσει μια θανατηφόρα πληγή–, και Between Darkness and Light (after William Blake) (1997), μια μεγάλης κλίμακας εγκατάσταση βίντεο που συνδυάζει μια ταινία για τη θεία αποκάλυψη με μια άλλη για τη σατανική κατοχή, η οποία εκτέθηκε σε μια υπόγεια διάβαση στο πλαίσιο του Skulptur Projekte Münster το 1997.

Γιατί κάποιες λέξεις διαβάζονται καλύτερα αν είναι γραμμένες με νέον Facebook Twitter
Douglas Gordon, Pretty much every film and video work from about 1992 until now., 1999. 101 τηλεοράσεις προβάλλουν 82 φιλμ και βίντεο. Studio lost but found/VG Bild-Kunst, Βόννη, Γερμανία, 2022.

Πολλοί έχουν αποδώσει τη συνεχή ενασχόληση του Γκόρντον με τα αντίθετα στο ενδιαφέρον του για τη σκωτσέζικη λογοτεχνική ιστορία, στην οποία η ένταση μεταξύ καλού και κακού αποτελεί κυρίαρχο θέμα. 

Στο έργο Tale of a Justified Sinner (1995) κάνει άμεση αναφορά στο εμβληματικό μυθιστόρημα του Robert Louis Stevenson «The Strange Case of Dr. Jekyll and Mr. Hyde» (Η παράξενη υπόθεση του Δρ Τζέκιλ και του κ. Χάιντ) του 1886, προσαρμόζοντας σκηνές από την κινηματογραφική εκδοχή της ιστορίας του 1932. Οι σκηνές καθρεφτίζονται, επιβραδύνονται και εναλλάσσονται μεταξύ θετικών και αρνητικών, προκειμένου να τονιστεί η εναλλαγή των προσωπικοτήτων των χαρακτήρων.

Στο Déjà-Vu (2000), που αποτελείται από πλάνα από το νουάρ «D.O.A.» (1949) του Rudolph Maté, ο πρωταγωνιστής μετακινείται μεταξύ ζωής και θανάτου μέσα από μια σειρά αλληλοεπικαλυπτόμενων αναδρομών και χρονικών αποκλίσεων.

Το 2000 ο Γκόρντον είχε την πρώτη του έκθεση στο Ηνωμένο Βασίλειο, στην Tate Liverpool, και από τότε έχει εκθέσει στα μεγαλύτερα μουσεία σε όλο τον κόσμο.

Τα θέματα της ταυτότητας, της εικόνας του εαυτού, των πορτρέτων και της θνησιμότητας συνεχίζονται στα πιο πρόσφατα γλυπτά, έργα κειμένου, νέον και έργα ταινιών και βίντεο του Γκόρντον. Όταν η Εθνική Πινακοθήκη Πορτρέτων της Σκωτίας τον κάλεσε να δημιουργήσει ένα έργο πορτρέτου για το Διεθνές Φεστιβάλ το 2017, η απάντησή του ήταν να φτιάξει έναν σωσία του διάσημου μαρμάρινου αγάλματός τους του εμβληματικού Σκωτσέζου ποιητή Ρόμπερτ Μπερνς. Το Black Burns (2017) είναι ένα ακριβές αντίγραφο του αγάλματος από μαύρο μάρμαρο (αντί για λευκό Carrara), το οποίο ο Gordon έσπασε σε λίγα κομμάτια και τοποθέτησε στους πρόποδες του βικτοριανού πρωτοτύπου. 

Γιατί κάποιες λέξεις διαβάζονται καλύτερα αν είναι γραμμένες με νέον Facebook Twitter
Douglas Gordon, mighty REAL, 2022. © Studio lost but found/ VG Bild-Kunst, Bonn, Germany 2022 Φωτ.: Prudence Cuming Associates Ltd Courtesy the artist and Gagosian

Ο Γκόρντον που ανάμεσα σε άλλα εκπροσώπησε τη Βρετανία στην Μπιενάλε της Βενετίας το 1997, ανήκει σε μια γενιά που εκπαιδεύτηκε στον στρουκτουραλισμό, την αποδόμηση και τη σημειωτική θεωρία και στα έργα νεο-ποπ καλλιτεχνών όπως ο Jack Goldstein και η Cindy Sherman, και έμαθε να βλέπει τις mainstream ταινίες του Χόλιγουντ ως κάτι πολύ πιο σημαντικό από τη μαζική ψυχαγωγία. Όχι μόνο μπορούσαν να είναι σπουδαία έργα τέχνης, αλλά διαπιστώθηκε ότι ήταν επίσης γεμάτα με τις ιδεολογικές αποσκευές –καπιταλιστικές, σεξιστικές, ρατσιστικές και άλλες– του δυτικού πολιτισμού. 

Όπως έκαναν οι καλλιτέχνες τη δεκαετία του 1990, χρησιμοποιώντας νέες τεχνολογίες βίντεο και, αργότερα, ψηφιακές τεχνολογίες, ο Γκόρντον χρησιμοποιεί ξανά την τέχνη της κατασκευής επιγραφών νέον, που είναι μια τέχνη που πεθαίνει, σύμφωνα με τα λεγόμενά του, ρίχνοντας ένα εκθαμβωτικό και παρηγορητικό φως σε μια νέα πραγματικότητα.

Γιατί κάποιες λέξεις διαβάζονται καλύτερα αν είναι γραμμένες με νέον Facebook Twitter
Douglas Gordon, how much can i take, 2020-22. © Studio lost but found/ VG Bild-Kunst, Bonn, Germany 2022 Φωτο: Lucy Dawkins Courtesy Gagosian
Γιατί κάποιες λέξεις διαβάζονται καλύτερα αν είναι γραμμένες με νέον Facebook Twitter
Douglas Gordon, A New Winter Coat For The Wife, 2022. © Studio lost but found/ VG Bild-Kunst, Bonn, Germany 2022 Φωτο: Lucy Dawkins Courtesy Gagosian

Γιατί κάποιες λέξεις διαβάζονται καλύτερα αν είναι γραμμένες με νέον Facebook Twitter
Douglas Gordon, εγκαίνια της έκθεσης Douglas Gordon: Neon Ark, 8 December, 2022. © Studio lost but found/ VG Bild-Kunst, Bonn, Germany 2022 Photo: Clover Green Studio courtesy CIRCA 2022 @clovergreenstudio

Γιατί κάποιες λέξεις διαβάζονται καλύτερα αν είναι γραμμένες με νέον Facebook Twitter
Douglas Gordon, holding on to one another’s hands, 2022. © Studio lost but found/ VG Bild-Kunst, Bonn, Germany 2022 Photo: Prudence Cuming Associates Ltd Courtesy the artist and Gagosian
Γιατί κάποιες λέξεις διαβάζονται καλύτερα αν είναι γραμμένες με νέον Facebook Twitter
Douglas Gordon, if when why what, 2022. © Studio lost but found/ VG Bild-Kunst, Bonn, Germany 2022 Φωτο: Lucy Dawkins Courtesy Gagosian

Γιατί κάποιες λέξεις διαβάζονται καλύτερα αν είναι γραμμένες με νέον Facebook Twitter
Τα έργα που ο Γκόρντον έχει φτιάξει με νέον είναι αυτοβιογραφικά. Φωτο: Colin Davison/Bridgeman Images

Douglas Gordon: Neon Ark
Πέμπτη 6 Απριλίου έως 20 Μαΐου 2023 
Gagosian, Αναπήρων Πολέμου 22 

Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

CHECK Η δωρεά των Γάλλων καλλιτεχνών στην Εθνική Πινακοθήκη

Εικαστικά / Ιδού ο άγνωστος θησαυρός της Εθνικής Πινακοθήκης, η δωρεά των Γάλλων καλλιτεχνών

Το πολυσυζητημένο έργο του Πικάσο που εκλάπη, καθώς και έργα του Ανρί Ματίς και άλλων κορυφαίων του ευρωπαϊκού μοντερνισμού περιλαμβάνονταν στη δωρεά Γάλλων καλλιτεχνών στην Εθνική Πινακοθήκη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η Χίλμα αφ Κλιντ έβρισκε γαλήνη ζωγραφίζοντας λουλούδια

Εικαστικά / Η Χίλμα αφ Κλιντ έβρισκε γαλήνη ζωγραφίζοντας λουλούδια

Σε μια σειρά έργων που παρουσιάζει το θαύμα της ανθοφορίας των λουλουδιών και των φυτών, μια από τις πιο αξιοσέβαστες καλλιτέχνιδες της Σουηδίας στρέφεται σε έναν κόσμο ομορφιάς, γαλήνης και ισορροπίας για να αποκαλύψει αλήθειες για την ανθρώπινη κατάσταση.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Το «Πλέγμα των Κυκλάδων» και μια έκθεση που μας ταξιδεύει στις διαχρονικές του συνδέσεις

Εικαστικά / Το «Πλέγμα των Κυκλάδων» και μια έκθεση για τις διαχρονικές του συνδέσεις

Μπορεί η σύγχρονη τέχνη να συνομιλήσει δημιουργικά με την αρχαία πολιτιστική κληρονομιά; Στην ΕΦΑ Κυκλάδων πίστεψαν στο «στοίχημα» και έτσι προέκυψε μια έκθεση με ξεχωριστό ενδιαφέρον στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ίου.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Από τον Περικλή Βυζάντιο και τον Jean Tinguely μέχρι τον Robert McCabe

Εικαστικά / «Νήματα επιλογής»: Μια αθηναϊκή έκθεση δένει φωνές και γενιές

Μια ομαδική έκθεση στην Αίθουσα Τέχνης Αθηνών, με έργα των Περικλή Βυζάντιου, Robert McCabe και Jean Tinguely, μεταξύ άλλων, φέρνει σε διάλογο Έλληνες και ξένους καλλιτέχνες διαφορετικών αναφορών.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο «Ένοικος» του Παντελή Μάκκα: Μια γιορταστική βιντεοεγκατάσταση

Εικαστικά / Ο «Ένοικος» του Παντελή Μάκκα: Μια γιορταστική βιντεοεγκατάσταση

Μια ρετροσπεκτίβα δεκαπέντε χρόνων η οποία αποτελείται από έναν καταιγισμό εικόνων που δημιούργησε με την κάμερά του ο γνωστός video artist για μια σειρά σημαντικών παραστάσεων, οι οποίες παρουσιάζονται αποδεσμευμένες από τη θεατρική τους υπόσταση.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ξεκινάει το Back to Athens 2025

Εικαστικά / Back to Athens: Ο ετήσιος εικαστικός θεσμός επιστρέφει στο Μέγαρο Ησαΐα

Με κεντρική θεματική «Η διαίρεση της ζωής», το Back to Athens 2025 παρουσιάζει 30 εκθέσεις, εγκαταστάσεις, performance και προβολές από καλλιτέχνες και επιμελητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Takis: Αρχαϊκός καλλιτέχνης, προφήτης, μάντης, μάγος. Σίγουρα μοναδικός

Εικαστικά / Takis: Αρχαϊκός καλλιτέχνης, προφήτης, μάντης, μάγος. Σίγουρα μοναδικός

Με μια μεγάλη έκθεση σε δύο μέρη, στην Αθήνα και στην Άνδρο, το Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή γιορτάζει τα εκατό χρόνια του Takis, μίας από τις σημαντικότερες σημαντικότερες προσωπικότητες της ελληνικής αλλά και της παγκόσμιας εικαστικής σκηνής.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μια νέα τοιχογραφία με τη ζωή των σεξεργατριών σε έναν δρόμο του Μεταξουργείου

Εικαστικά / Μια νέα τοιχογραφία για την αόρατη ζωή των σεξεργατριών στην οδό Ιάσωνος

Η διεθνής εικαστικός Paulina Olowska δημιουργεί μια τοιχογραφία στον πεζόδρομο του Μεταξουργείου για τις γυναίκες και γειτόνισσές της με τις οποίες καλημερίζεται και πίνει καφέ.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο ζωοπλάστης γλύπτης Ευριπίδης Βαβούρης (1911-1987) 

Εικαστικά / Ευριπίδης Βαβούρης: Πέρα από το «Λαγωνικό» της Φωκίωνος Νέγρη

Ο δημιουργός του γνωστού αγάλματος της Κυψέλης υπήρξε ένας στοχαστικός γλύπτης της Αθήνας με αξιόλογη πορεία, που απέδιδε πειστικά και με μεγάλη ευαισθησία τα κατοικίδια ζώα. Μια επίσκεψη στο ατελιέ του, που έχει διατηρηθεί σε άψογη κατάσταση, αποτέλεσε το ερέθισμα για να τον ανακαλύψουμε και να τον επανεκτιμήσουμε. 
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ένας Ιούνιος γεμάτος τέχνη: 28 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Εικαστικά / Ένας Ιούνιος γεμάτος τέχνη: 28 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Μια σειρά από εκθέσεις σημαντικών καλλιτεχνών χαρακτηρίζουν την έναρξη του καλοκαιριού. Από τα Plásmata 3 της Στεγης έως την αναδρομική έκθεση του Takis κι από τη Marlene Dumas έως την Charline von Heyl.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μαρλέν

Εικαστικά / Marlene Dumas: «Η τέχνη είναι πάντοτε μια πράξη εναντίον της βίας»

Η κορυφαία Νοτιοαφρικανή ζωγράφος παρουσιάζει την πρώτη ατομική της έκθεση στην Ελλάδα, στην οποία τα έργα της διαλέγονται με αρχαιότητες από τις μόνιμες συλλογές του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ