ΦΩΤΙΕΣ ΤΩΡΑ

Ο πόλεμος μέσα από τα smartphones

Ο πόλεμος μέσα από τα smartphones Facebook Twitter
Είναι εντυπωσιακό πώς διαμορφώνεται η γνώμη ενός πολίτη στις μέρες μας, παρακολουθώντας έναν πόλεμο μέσα από το smartphone του.
0


ΤΟ ΠΡΩΙΝΟ ΤΗΣ Κυριακής 22 Ιουνίου, λίγες ώρες μετά τον βομβαρδισμό του Ιράν από τον Τραμπ, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, απ’ όπου οι Έλληνες, δυστυχώς, μαθαίνουν για όσα συμβαίνουν στη μεγάλη τους πλειονότητα, ήδη βρισκόταν σε εξέλιξη ένα όργιο παραπληροφόρησης αλλά και διακίνησης βεβαιοτήτων.

Πολλοί γνώριζαν με λεπτομέρειες τι έχει συμβεί και αυτό βασιζόταν όχι στα γεγονότα αλλά στην προσωπική τους άποψη για τους Ισραηλινούς και τους Ιρανούς. Έχει ενδιαφέρον πώς ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας αντιλαμβάνεται και ερμηνεύει κορυφαία γεγονότα όπως αυτό ενός πολέμου αλλά και με πoιον τρόπο τα αντιλαμβάνεται, βάσει ποιων πληροφοριών δημιουργεί βεβαιότητες γι’ αυτά. Τελικά, τι μαθαίνει κάποιος γι’ αυτά τα γεγονότα από τις εκατοντάδες πληροφορίες και εικόνες που δέχεται καθημερινά, οι οποίες διακινούνται χωρίς έλεγχο και επιβεβαίωση; Τι είναι αλήθεια και τι ψέμα;

Η μετατροπή ενός πολέμου σε θέαμα, κάτι σαν θεατρική παράσταση που παρακολουθούσαμε παλιότερα από τους δέκτες των τηλεοράσεων και στις ημέρες μας από τα κινητά, αποδυναμώνει τη φρίκη που συνοδεύει κάθε πόλεμο, μειώνει την τραγικότητά του.

Δεν είμαι ειδικός για να εξηγώ επιστημονικά συλλογικές συμπεριφορές, απλώς εντυπωσιάζομαι συχνά από το έλλειμμα στοιχειώδους αντικειμενικής πληροφόρησης, από το μέγεθος της παραπληροφόρησης ιδιαίτερα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, από τις βεβαιότητες χρηστών τους οι οποίοι συνήθως γνωρίζουν –και μόνο αυτοί– την απόλυτη αλήθεια, από τη διάθεση πολλών να δημιουργήσουν ή να υιοθετήσουν σενάρια συνωμοσίας τα οποία δεν περιορίζονται στους ψεκασμούς αλλά φτάνουν μέχρι τα πρωτόκολλα της Σιών.

Είναι εντυπωσιακό πώς διαμορφώνεται η γνώμη ενός πολίτη στις μέρες μας, παρακολουθώντας έναν πόλεμο μέσα από το smartphone του, διαβάζοντας κάθε είδους προπαγανδιστή ή απλώς κάποιον που με σοβαροφάνεια δημοσιεύει τις δικές του ανόητες αλήθειες.

Έχει μεγάλο ενδιαφέρον και κάτι άλλο όμως, το πώς στις σύγχρονες κοινωνίες ένας πόλεμος, μια γενοκτονία (όπως αυτή στη Γάζα), οι όποιες βαρβαρότητες προηγήθηκαν στο Ισραήλ (όπως αυτή της Χαμάς, με τη σφαγή αθώων πολιτών) και όποιες ακολούθησαν (όπως η συνεχιζόμενη εξαθλίωση των Παλαιστινίων που πεθαίνουν από σφαίρες περιμένοντας σε ένα συσσίτιο), εντάσσονται στο συλλογικό μας υποσυνείδητο, γίνονται μέρος μιας ρουτίνας, μετατρέπονται σε γεγονότα που απλώς συμβαίνουν. Συνηθίζεται η φρίκη ενός πολέμου από κάποιους που δεν μετέχουν σε αυτόν; Η Ιστορία απαντάει καταφατικά. Ακόμα και ένας πόλεμος μετατρέπεται σε κομμάτι των καθημερινών μας αναφορών, που ιεραρχείται συχνά ως λιγότερο σημαντικό από άλλα γεγονότα. Πηγαίνουμε στις δουλειές μας, συναντάμε φίλους, βλέπουμε ταινίες, συζητάμε, έχουμε τη ζωή μας και ενδιαμέσως μαθαίνουμε και για έναν πόλεμο που συμβαίνει μακριά ή κοντά μας, στην προκειμένη πολύ κοντά μας. Πόσοι, αλήθεια, δείχνουμε ακόμα ενδιαφέρον για τους ανθρώπους που συνεχίζουν να πεθαίνουν σχεδόν καθημερινά στον πόλεμο της Ουκρανίας;

Την τρίτη ημέρα από την επίθεση του Ισραήλ στο Ιράν κυκλοφόρησε ένα βίντεο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, το οποίο έδειχνε κάτι συναρπαστικό: σε ένα πολυτελές εστιατόριο στον Λίβανο, μερικά χιλιόμετρα από το Ισραήλ και μία από τις εστίες του πολέμου, κάποιοι απολαμβάνουν το δείπνο τους υπό τους ήχους ενός σαξοφώνου. Την ίδια ώρα, έχουν στραμμένο το βλέμμα τους στον ουρανό και με τα έξυπνα κινητά τους καταγράφουν φωτεινές λάμψεις που φωτίζουν το σκοτάδι· και το κάνουν σχεδόν μαζικά. Δεν επρόκειτο για βεγγαλικά από κάποια γιορτή, ήταν πύραυλοι που αντάλλασσαν δύο αντιμαχόμενες πλευρές (Ισραήλ και Ιράν) που στόχο είχαν να πλήξουν συγκεκριμένες περιοχές και να σκοτώσουν ανθρώπους.

Ένας πόλεμος σε εξέλιξη καταγραφόταν από έξυπνα κινητά, είχε πάρει μια σουρεαλιστική μορφή και είχε μετατραπεί σε ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον θέαμα το οποίο όχι απλώς παρακολουθούσαν οι θαμώνες ενός εστιατορίου αλλά θεώρησαν σκόπιμο να το αναμεταδώσουν ως κάτι ενδιαφέρον ανάμεσα στις άλλες δραστηριότητές τους. Φαντάζομαι πως όταν βαρέθηκαν να καταγράφουν την εικόνα των εκτοξευόμενων πυραύλων επέστρεψαν στο γεύμα τους.

Η μετατροπή ενός πολέμου σε θέαμα, κάτι σαν θεατρική παράσταση που παρακολουθούσαμε παλιότερα από τους δέκτες των τηλεοράσεων και στις ημέρες μας από τα κινητά, αποδυναμώνει τη φρίκη που συνοδεύει κάθε πόλεμο, μειώνει την τραγικότητά του. Μοιάζει να μη συνειδητοποιούμε ότι χιλιάδες άνθρωποι πεθαίνουν. Λες και οι εικόνες των γκρεμισμένων κτιρίων είναι μέρος σκηνικών ενός έργου που παίζεται, λες και τα θύματα. που συνήθως δεν τα βλέπουμε αλλά ακούμε γι’ αυτά. είναι οι κομπάρσοι μιας ταινίας. Και, φυσικά, με αυτόν τον τρόπο είναι λιγότερο έντονες οι αντιδράσεις μας, ατομικές και συλλογικές, με μικρές εξαιρέσεις.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Οπτική Γωνία
0

ΦΩΤΙΕΣ ΤΩΡΑ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

 Ισραήλ - Ιράν: Μισός αιώνας βίας και αντιπαλότητας 

Οπτική Γωνία / Ισραήλ - Ιράν: Μισός αιώνας βίας και αντιπαλότητας 

Από την Ιρανική Επανάσταση του 1979 έως την ανταλλαγή πυραύλων το 2025, η αντιπαράθεση Ισραήλ - Ιράν εξελίσσεται σε μια από τις πιο επικίνδυνες και πολυεπίπεδες γεωπολιτικές διαμάχες της εποχής μας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Ζούμε στην εποχή της ισορροπίας του ισχυρού»

Οπτική Γωνία / «Ζούμε στην εποχή της ισορροπίας του ισχυρού»

Οι παγκόσμιες και περιφερειακές επιπτώσεις της σύγκρουσης στη Γάζα και τα αδιέξοδα του Παλαιστινιακού. Μιλά στη LiFO ο δρ. Ευρωπαϊκής Ασφάλειας και Νέων Απειλών και κύριος ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ, Τριαντάφυλλος Καρατράντος.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Δύσκολο να είσαι δημοσιογράφος στις ΗΠΑ

Ακροβατώντας / Δύσκολο πια να είσαι δημοσιογράφος στις ΗΠΑ

Η διακυβέρνηση Τραμπ αποκτά όλο και περισσότερο χαρακτηριστικά ολοκληρωτικού καθεστώτος, κι αυτό δεν αφορά μόνο τα μέσα ενημέρωσης και τους δημοσιογράφους, αλλά επεκτείνεται στη δικαιοσύνη, τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα πανεπιστήμια.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η Εύα Ιλούζ, η Γάζα και μια εκδοτική επιλογή

Οπτική Γωνία / Η Εύα Ιλούζ, η Γάζα και μια εκδοτική επιλογή

Σκέψεις πάνω στην απόφαση του Oposito, ενός μικρού εκδοτικού οίκου που έχει δώσει ενδιαφέροντα δείγματα ανήσυχης κοινωνικής και πολιτισμικής σκέψης, για την «αποδέσμευσή» του σε σχέση με το βιβλίο της κοινωνιολόγου Eύα Ιλούζ «Ψυχρή τρυφερότητα. Η άνοδος του συναισθηματικού καπιταλισμού».
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες

Ακροβατώντας / Ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες

Ένα εντυπωσιακά μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας είναι διατεθειμένο να δώσει «συγχωροχάρτι» για ένα μεγάλο οικονομικό σκάνδαλο, αρκεί οι εμπλεκόμενοι να τηρήσουν ακροδεξιά και ρατσιστική στάση στο μεταναστευτικό.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Πέντε ιδρύματα πρώην πρωθυπουργών και ένα ινστιτούτο. Ποιος είναι ο ρόλος τους και πώς χρηματοδοτούνται

Ρεπορτάζ / Τα ιδρύματα των πρώην πρωθυπουργών: Ποιος είναι ο ρόλος τους και πώς χρηματοδοτούνται

Τυπικά, σκοπός τους είναι η διατήρηση των αρχείων και η προβολή του έργου πρώην πρωθυπουργών. Στην πράξη, όμως, λειτουργούν και ως think tanks και πολιτικά εργαλεία επιρροής.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Αστικές Συγκοινωνίες: Mια αθόρυβη ιδιωτικοποίηση που προκαλεί κρότο

Ρεπορτάζ / Αστικές Συγκοινωνίες: Mια αθόρυβη ιδιωτικοποίηση που προκαλεί κρότο

Τα πρόσφατα ατυχήματα με αστικά λεωφορεία φέρνουν στο προσκήνιο το θέμα της εκχώρησης συγκοινωνιακού έργου στα ΚΤΕΛ και καταγγελίες για θεσμικές αστοχίες. Οι εμπλεκόμενες πλευρές μιλάνε στη LiFO.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Ένα ελληνο-αλβανικό ανήκειν εν τη γενέσει;

Guest Editors / Μεταξύ ελληνικότητας και αλβανικότητας 

Μια έρευνα επιβεβαιώνει ότι η αλβανική μετανάστευση στην Ελλάδα αναδιαμορφώνει ριζικά τις έννοιες της ταυτότητας και του ανήκειν, αποκαλύπτοντας τις προκλήσεις και τις προοπτικές αυτής της νέας πραγματικότητας.
ΙΛΙΡΙΝΤΑ ΜΟΥΣΑΡΑΙ
ΕΠΕΞ Ο μυστηριώδης κύριος Sweetman και η απίθανη ιστορία του σκοτεινού οξυγόνου

Περιβάλλον / Ο μυστηριώδης κύριος Sweetman και η απίθανη ιστορία του σκοτεινού οξυγόνου

Άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο για τη θαλάσσια ζωή και μπλόκαρε, έστω προσωρινά, τα σχέδια για εξορύξεις στον ανεξερεύνητο βυθό. Ο Andrew Sweetman μιλά στη LiFO για την έρευνα που έγινε απροσδόκητα viral και συγκρούστηκε με κολοσσούς, πολιτικές αποφάσεις και… το TikTok.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Ανακαλύφθηκε ο εχθρός

Ακροβατώντας / Ανακαλύφθηκε ο εχθρός

Τι σημασία έχουν τα μεγάλα σκάνδαλα, όταν η απειλή είναι μπροστά μας, όπως οι καραβιές Λίβυων και Σουδανών μεταναστών και πολιτικών προσφύγων που καταφθάνουν στη νότια Κρήτη και εισβάλλουν ανεξέλεγκτα στην πατρίδα;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Δημήτρης Κανελλόπουλος: «Να μας αποκαλούν “εφημερίδα των συριζαίων”; Εντάξει... γελάμε»

Οπτική Γωνία / Δημήτρης Κανελλόπουλος: «Να μας αποκαλούν “εφημερίδα των συριζαίων”; Εντάξει... γελάμε»

Ο δημοσιογράφος της «Εφημερίδας των Συντακτών» και του e-tetRadio μιλά για την εφημερίδα, επιβεβαιώνοντας τις τελικές συζητήσεις με τον Δημήτρη Μελισσανίδη, για την κρίση της αριστεράς, την επιστροφή του Αλέξη Τσίπρα και το μέλλον του Τύπου.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Είμαι Ισραηλινός, κι αυτό λειτουργεί πια ως ετυμηγορία» 

Οπτική Γωνία / «Είμαι Ισραηλινός, κι αυτό λειτουργεί πια ως ετυμηγορία» 

Ο θεατρικός σκηνοθέτης Guy Ben-Aharon, που βρέθηκε πρόσφατα στην Αθήνα, γράφει στη LiFO για την απόρριψη που βιώνει τόσο στην πατρίδα του όσο και στο εξωτερικό ως Ισραηλινός που υποστηρίζει την ελευθερία της Παλαιστίνης. 
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ