Ένα από τα κορυφαία μουσεία της Ολλανδίας ανακοίνωσε ότι επανεξετάζει το ενδεχόμενο δανεισμού έργων τέχνης από τη συλλογή του σε πολιτιστικά ιδρύματα των Ηνωμένων Πολιτειών, εν μέσω της αυξανόμενης αβεβαιότητας που προκαλείται από τις περικοπές κρατικής χρηματοδότησης και τις ιδεολογικές παρεμβάσεις της κυβέρνησης του Ντόναλντ Τραμπ.
Η Μαρτίν Γκόσσελινκ, διευθύντρια του μουσείου Mauritshuis στη Χάγη –το οποίο φιλοξενεί εμβληματικά έργα όπως Το κορίτσι με το μαργαριταρένιο σκουλαρίκι του Βερμέερ και Το μάθημα ανατομίας του Δρ. Νικολάες Τουλπ του Ρέμπραντ–, δήλωσε ότι η κατάσταση έχει προκαλέσει ανησυχία στην ομάδα της. «Η αναταραχή έχει κάνει την ομάδα μας επιφυλακτική ως προς τον δανεισμό έργων στις ΗΠΑ», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Η ίδια υπογράμμισε ότι το μουσείο διατηρεί μακρόχρονη συνεργασία με ιστορικούς τέχνης και επιμελητές στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, με συνεχή διάλογο γύρω από τον δανεισμό έργων και την επιστημονική συνεργασία. Ωστόσο, σημείωσε πως «τους τελευταίους μήνες, καθώς η κυβέρνηση Τραμπ προσπαθεί να μειώσει τη χρηματοδότηση και στοχεύει εκθέματα που θεωρεί ‘ακατάλληλη, διχαστική ή αντιαμερικανική ιδεολογία’, οι πολιτικοί άρχισαν να παρεμβαίνουν όλο και περισσότερο σε αυτές τις συζητήσεις».
Η Γκόσσελινκ πρόσθεσε πως συνάδελφοί της στις ΗΠΑ εξέφρασαν φόβους ότι «θα χάσουν τις δουλειές τους ή ότι θα πρέπει να ακολουθήσουν την κυβερνητική γραμμή». Όπως δήλωσε: «Λυπούμαστε πραγματικά τους συναδέλφους μας σε αμερικανικά ιδρύματα για όσα συμβαίνουν σε αρχεία, βιβλιοθήκες και μουσεία. Είναι μια τεράστια καταστροφή».
Τον περασμένο Μάρτιο, ο Τραμπ εξέδωσε εκτελεστικό διάταγμα που στοχεύει το συγκρότημα του Smithsonian στην Ουάσινγκτον –το μεγαλύτερο μουσειακό, εκπαιδευτικό και ερευνητικό δίκτυο στον κόσμο– κατηγορώντας το ότι παρουσιάζει «διχαστικές αφηγήσεις που διαστρεβλώνουν την κοινή μας ιστορία».
Η κυβέρνησή του έχει επίσης κινηθεί για την περικοπή χρηματοδότησης σε κορυφαίους οργανισμούς που υποστηρίζουν μουσεία και καλλιτεχνικά εγχειρήματα σε όλη τη χώρα.
«Πώς είμαστε βέβαιοι πως θα είναι ανοιχτό το μουσείο;»
Η Γκόσσελινκ απέφυγε να κατονομάσει συγκεκριμένα ιδρύματα, αλλά επιβεβαίωσε ότι υπήρχαν σχέδια για δανεισμό έργων σε ορισμένα αμερικανικά μουσεία. «Δεν λέω ότι δεν θα το κάνουμε», είπε. «Αλλά θα είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί και χρειαζόμαστε εγγυήσεις. Γιατί αν το δανείσετε σε ένα μουσείο και δεν υπάρχει αρκετό προσωπικό για να το αντιμετωπίσει με τον τρόπο που θέλετε να του αντιμετωπιστεί, τότε αναρωτιόμαστε αν είναι καλό να στείλουμε τη συλλογή μας».
Νωρίτερα αυτόν τον μήνα, ένας ομοσπονδιακός δικαστής εμπόδισε προσωρινά την κυβέρνηση Τραμπ να διαλύσει περαιτέρω έναν από τους οργανισμούς που προσφέρουν χρηματοδότηση σε μουσεία και βιβλιοθήκες στις ΗΠΑ. Η Αμερικανική Συμμαχία Μουσείων χαρακτήρισε την εξέλιξη αυτή «το επιτυχημένο πρώτο βήμα σε αυτό που αναμένεται να είναι μια μακρά νομική διαδικασία».
Ωστόσο, η απειλή παραμένει. Το Εθνικό Μουσείο Αφροαμερικανικής Ιστορίας και Πολιτισμού στην Ουάσινγκτον έχει ήδη δεχθεί άμεση επίθεση από την κυβέρνηση Τραμπ, πυροδοτώντας φόβους για συρρίκνωση της θεσμικής ανεξαρτησίας των μουσείων.
Η Γκόσσελινκ τονίζει την ανάγκη να συνυπολογιστεί η αβεβαιότητα στην όποια απόφαση: «Πώς γνωρίζετε με βεβαιότητα ότι το μουσείο θα εξακολουθεί να είναι ανοιχτό και να λειτουργεί καθ' όλη τη διάρκεια του δανείου;».
Αν και το Mauritshuis δεν έχει λάβει ακόμη οριστικές αποφάσεις, η στάση του είναι σαφής: «Για εμάς, δεν είναι κάτι σπουδαίο αν ένα έργο δεν μπορεί να ταξιδέψει για μερικά χρόνια», είπε.
Αυτό που την απασχολεί βαθύτερα είναι το πλήγμα στη διακρατική επιστημονική συνεργασία. «Αλλά επιστημονικά, θα θέλατε να συζητήσουμε, να γράψουμε βιβλία μαζί, να κάνουμε έρευνα μαζί. Αναρωτιέμαι, φυσικά, αν αυτά τα πράγματα θα προχωρήσουν με τον τρόπο που κάναμε τις τελευταίες δεκαετίες», κατέληξε.
Με πληροφορίες από The Guardian