Στο Νότιο Σουδάν, η νεολαία δεν έχει επιλογές, καθώς παρασύρεται ολοένα και βαθύτερα από τις συμμορίες και τη βία του δρόμου στη σκιά του εμφυλίου που μαστίζει τη χώρα.
Τον Ιούνιο, ένα βίντεο που καταγράφηκε και αναρτήθηκε στα κοινωνικά δίκτυα από τους ίδιους τους δράστες σόκαρε το Νότιο Σουδάν: έδειχνε μια ομάδα μεθυσμένων νεαρών να βιάζουν ομαδικά ένα 16χρονο κορίτσι σε ένα σκοτεινό δωμάτιο στη γειτονιά Σερικάτ, στην πρωτεύουσα Τζούμπα. Αργότερα αποκαλύφθηκε ότι το θύμα ανήκε σε αντίπαλη συμμορία και πως ο βιασμός και η δημοσιοποίησή του ήταν πράξη εκδίκησης.
Η υπόθεση προκάλεσε οργή σε όλη τη χώρα, επισημαίνει η βρετανική εφημερίδα The Guardian για την κατάσταση που επικρατεί στο Σουδάν. Κάποιοι ζήτησαν «δικαιοσύνη του δρόμου», άλλοι την άμεση καταδίκη σε θάνατο των δραστών. Οι αρχές απάντησαν με μαζική καταστολή· σε λίγες εβδομάδες ανακοινώθηκε η σύλληψη περισσότερων από 600 νέων, αν και πάνω από τους μισούς αφέθηκαν σύντομα ελεύθεροι χωρίς κατηγορίες. Για πρώην μέλη συμμοριών, όπως ο Πίτερ Αμουλέ και ο Αλάακ «Κούκου» Ακουέι, που σήμερα προσπαθούν να κρατήσουν τους νέους μακριά από τη βία, η αντίδραση αυτή ήταν αναμενόμενα αναποτελεσματική.
«Δεν μπορείς να σταματήσεις τις συμμορίες με τη βία· χρειάζεται αγάπη και υπενθύμιση της πίστης στον Θεό», λέει ο 35χρονος Αμουλέ.
Ο 24χρονος Ακουέι, που έχει ιδρύσει ακαδημία ποδοσφαίρου στο Σερικάτ, παραδέχεται ότι απογοητεύτηκε: «Εργαζόμαστε με αυτά τα παιδιά, ξέρουμε μερικά από αυτά, αλλά δεν μας ακούνε. Πρέπει όμως να μείνουμε δυνατοί, δεν μπορούμε να τα παρατήσουμε».
Σουδάν: Συμμορίες, βία και καταστολή
Από την ανεξαρτησία του Νότιου Σουδάν το 2011 και τον εμφύλιο που ακολούθησε, οι συμμορίες νεολαίας έχουν πολλαπλασιαστεί. Κλοπές τσαντών ή κινητών από έφηβους πάνω σε μικρές μοτοσικλέτες (bodas) είναι καθημερινό φαινόμενο, ενώ δεν λείπουν και αιματηρές συγκρούσεις με μαχαίρια και ματσέτες μεταξύ αντίπαλων ομάδων.
Ωστόσο, οικογένειες καταγγέλλουν ότι στην πρόσφατη καταστολή συνελήφθησαν και νέοι χωρίς καμία σύνδεση με συμμορίες. Γονείς δήλωσαν ότι δεν μπόρεσαν να εντοπίσουν τα παιδιά τους σε κρατητήρια, ενώ υπήρξαν καταγγελίες για αναγκαστική στρατολόγηση στον κυβερνητικό στρατό (SSPDF) που μάχεται αντάρτες σε διάφορες περιοχές.
Κατά τη διάρκεια συνεδρίασης του κοινοβουλίου στις 28 Ιουλίου, ο βουλευτής Σάμιουελ Μπουχάρι Λότι προειδοποίησε ότι «η λεγόμενη καταστολή έχει ξεφύγει από τον στόχο των συμμοριών. Οι νέοι παρενοχλούνται, συλλαμβάνονται, ακόμη και δολοφονούνται. Πολλοί εξαφανίζονται και ξαναεμφανίζονται στη Μαλάκαλ ως στρατιώτες».
Ο Έντμουντ Γιακάνι, επικεφαλής της οργάνωσης CEPO, ανέφερε ότι δέχεται συνεχώς εκκλήσεις από οικογένειες που ψάχνουν τα παιδιά τους. «Κάποιες πληροφορίες δείχνουν ότι πρόκειται ακόμη και για ανήλικους, οι οποίοι έχουν πεθάνει σε στρατόπεδα στη Μαλάκαλ», λέει.
«Μας πήραν από την Τζούμπα»
Την 1η Αυγούστου, το κίνημα της αντιπολίτευσης SPLA-IO έδωσε στη δημοσιότητα βίντεο με εφήβους που μιλούσαν σε διάφορες γλώσσες της χώρας. Είπαν ότι συνελήφθησαν στην Τζούμπα και μεταφέρθηκαν στη Μαλάκαλ, προτού εμφανιστούν σε περιοχές υπό τον έλεγχο των ανταρτών. Η αντιπολίτευση κάλεσε τη Διεθνή Επιτροπή Ερυθρού Σταυρού, τη Unicef και την αποστολή του ΟΗΕ στο Νότιο Σουδάν (UNMISS) να παρέμβουν ώστε τα παιδιά να επιστρέψουν στις οικογένειές τους. Οι αρχές διέψευσαν τις καταγγελίες.
Κέντρα στήριξης και διέξοδος μέσω ποδοσφαίρου
Στη γειτονιά Γκουντέλε της Τζούμπα, το σπίτι του Αμουλέ έχει μετατραπεί σε σημείο συνάντησης για εφήβους και κοινωνικούς λειτουργούς της ΜΚΟ GREDO, με τη στήριξη της Unicef, όπως αναφέρει το εκτενές ρεπορτάζ του Guardian.
Εκεί συγκεντρώνονται αγόρια 15-20 ετών, που εγκατέλειψαν το σχολείο λόγω φτώχειας και στράφηκαν σε συμμορίες για να επιβιώσουν. Όπως εξηγεί ο Αμουλέ, «για να φύγεις από συμμορία υπάρχουν όροι - εγώ έπρεπε να αγοράσω στον αρχηγό μια μοτοσικλέτα».
Η GREDO λειτουργεί από το 2021 ένα κέντρο νεολαίας στο Σερικάτ, στην «ουδέτερη ζώνη» ανάμεσα σε δύο μεγάλες συμμορίες. Σήμερα αριθμεί περίπου 150 μέλη. «Τα περισσότερα παιδιά προέρχονται από οικογένειες τραυματισμένες από τον πόλεμο. Οι πατέρες τους είναι στρατιώτες, συχνά απόντες ή νεκροί», λέει ο κοινωνικός λειτουργός Σακάγια Πίτερ.
Κεντρικό ρόλο παίζουν πρώην μέλη συμμοριών και θύματα βίας που δουλεύουν τώρα ως μέντορες, δημιουργώντας συναισθηματικούς δεσμούς με τους νέους.
Ο Ακουέι, γνωστός και ως «Κούκου», μπήκε σε συμμορία στα 13 του. «Ήμουν μαχητής. Ήταν σαν πόλεμος, χωρίς καν να ξέρουμε γιατί πολεμούσαμε». Στα 18 του, το 2018, κατάφερε να απεμπλακεί και ίδρυσε την Young Dream Football Academy.
Σήμερα εκπαιδεύει πάνω από 900 παιδιά, με τη βοήθεια και άλλων πρώην μελών συμμοριών. «Αυτά τα παιδιά θέλουν μόνο να νιώσουν ότι ανήκουν κάπου και ότι είναι αγαπημένα. Το ποδόσφαιρο τους το προσφέρει», λέει.
Με πληροφορίες από Guardian
