Πώς άρχισαν όλα
Όταν τον Δεκέμβριο του ’18, στο πλαίσιο της λεγόμενης «Δεύτερης Αραβικής Άνοιξης», ξέσπασαν οι πρώτες λαϊκές κινητοποιήσεις οι οποίες οδήγησαν έναν χρόνο μετά στην ανατροπή του δικτάτορα Ομάρ Αλ-Μπασίρ, ένας άνεμος αισιοδοξίας φύσηξε στην τρίτη μεγαλύτερη χώρα της Αφρικής, δυστυχώς όμως δεν κράτησε πολύ.
Από τον Απρίλιο του ’23, οπότε ξέσπασε ο καταστροφικός εμφύλιος ανάμεσα στις Ένοπλες Δυνάμεις (SAF) και τις παραστρατιωτικές Δυνάμεις Ταχείας Υποστήριξης (RSF), το Σουδάν έχει μετατραπεί σε πεδίο ωμής και ανελέητης βίας, με τους αμάχους να υφίστανται βομβαρδισμούς, επιθέσεις, συστηματική σεξουαλική βία, πείνα και έξαρση των επιδημιών, γνωρίζοντας μια από τις μεγαλύτερες κρίσεις εκτοπισμού στον σύγχρονο κόσμο: περισσότεροι από 12 εκατ. άνθρωποι εξαναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, βασικές υποδομές κατέρρευσαν, η πρόσβαση σε πόσιμο νερό, τροφή και φάρμακα είναι εξαιρετικά περιορισμένη, ενώ εκατομμύρια παιδιά υποφέρουν από οξύ υποσιτισμό.
Σχεδόν 4 εκατ. πρόσφυγες έχουν αναζητήσει ασφάλεια σε γειτονικές, κυρίως, χώρες: Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, Τσαντ, Αίγυπτο, Αιθιοπία, Λιβύη, Νότιο Σουδάν και Ουγκάντα, και συγκριτικά αρκετά λιγότεροι έχουν προσπαθήσει μέχρι στιγμής να διασχίσουν τη Μεσόγειο.
Το Σουδάν έχει μετατραπεί σε πεδίο ωμής και ανελέητης βίας, με τους αμάχους να υφίστανται βομβαρδισμούς, επιθέσεις, συστηματική σεξουαλική βία, πείνα και έξαρση των επιδημιών, γνωρίζοντας μια από τις μεγαλύτερες κρίσεις εκτοπισμού στον σύγχρονο κόσμο.
Ο σουδανικός πληθυσμός προσφύγων είναι πλέον ο μεγαλύτερος σε όλη την Αφρική. Οι νεκροί από τις πολεμικές συγκρούσεις, τις σφαγές αμάχων, την πείνα και τις επιδημίες υπολογίζεται συνολικά περί το 1 εκατ., και περισσότεροι από τους μισούς εξ αυτών είναι παιδιά. Πρόκειται για τη χειρότερη έως τώρα ανθρωπιστική τραγωδία του 21ου αιώνα, που έχει όμως την «ατυχία» να περνά σε δεύτερη ή και τρίτη μοίρα, καθώς ούτε τα ΜΜΕ και τους διεθνείς οργανισμούς φαίνεται να συγκινεί ιδιαίτερα ούτε εντάσσεται εύκολα σε κάποιο πολιτικό αφήγημα ώστε να εμπνεύσει μαζικά κινήματα αλληλεγγύης.
Η «τέλεια καταιγίδα»
«Γυναίκες, παιδιά και ευάλωτες ομάδες, όπως ηλικιωμένοι, άτομα με αναπηρίες και σοβαρά προβλήματα υγείας, πληρώνουν το υψηλότερο τίμημα… Ταυτόχρονα, ακραία καιρικά φαινόμενα όπως οι ιστορικές πλημμύρες του 2024 έχουν επιδεινώσει την ήδη δύσκολη κατάσταση», αναφέρει η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR) η οποία διαθέτει ομάδες στο πεδίο που εργάζονται αδιάκοπα για την παροχή επείγουσας βοήθειας, τόσο εντός Σουδάν όσο και στις χώρες υποδοχής.
Λόγω, όμως, των σοβαρών περικοπών στην ανθρωπιστική χρηματοδότηση παγκοσμίως, πολλά κρίσιμα προγράμματα απειλούνται με διακοπή: «Ήδη εξαιτίας της μειωμένης χρηματοδότησης, δεν μπορούμε πλέον να βοηθήσουμε τους πρόσφυγες να μετακινηθούν σε πιο ασφαλείς περιοχές, στο Τσαντ και το Νότιο Σουδάν, με αποτέλεσμα χιλιάδες άνθρωποι να παραμένουν ουσιαστικά παγιδευμένοι σε πρόχειρους καταυλισμούς σε απομακρυσμένες περιοχές, με ελάχιστο πόσιμο νερό, σε ακατάλληλα καταλύματα, χωρίς ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Οι συνάδελφοί μας στο πεδίο καλούνται να κάνουν δύσκολες επιλογές, οι πρόσφυγες αναγκάζονται να καταφεύγουν σε επιβλαβείς στρατηγικές για να καλύψουν βασικές ανάγκες, ενώ οι προσπάθειες για ανοικοδόμηση κάποιων περιοχών εντός του Σουδάν κινδυνεύουν να τιναχθούν στον αέρα... Η αλήθεια είναι ότι στο Σουδάν έχουμε την "τέλεια καταιγίδα": εκτεταμένες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, εκατομμύρια ξεριζωμένους από έναν βίαιο πόλεμο και σκληρές περικοπές στην ανθρωπιστική χρηματοδότηση, σε μια περίοδο που οι ανάγκες είναι μεγαλύτερες από ποτέ».
Για να εκτονωθεί η κατάσταση στο Σουδάν, λέει η UNHCR, χρειάζεται πρώτα και κύρια να επιταχυνθεί η αναζήτηση πολιτικής λύσης, να στηριχθούν οι χώρες που φιλοξενούν τους περισσότερους Σουδανούς πρόσφυγες και να υπάρξει δίκαιη και αποτελεσματική εξέταση των αιτημάτων ασύλου και παροχής διεθνούς προστασίας σε όσους πληρούν τις προϋποθέσεις.
Περίπου το 1/3 όσων ανθρώπων βρέθηκαν στα τελευταία μεταναστευτικά ρεύματα από τη Λιβύη, τα οποία σε σχέση με τον όγκο τους προκάλεσαν δυσανάλογα μεγάλο –αν όχι τεχνητό– «πανικό» στην Ελλάδα όταν τα πλεούμενα που τους μετέφεραν άρχισαν να καταφθάνουν στην Κρήτη, προέρχονται κυρίως από το Σουδάν. Είναι χαρακτηριστικό ότι, ενώ οι αφίξεις προσφύγων και μεταναστών στην Ευρώπη μειώθηκαν φέτος, ο αριθμός των Σουδανών έχει σχεδόν τριπλασιαστεί: περίπου 4.000 αφίξεις τους πρώτους έξι μήνες του 2025 έναντι 1.400 την ίδια περίοδο πέρσι.
«Είναι σαφές πως, όταν δεν αντιμετωπίζονται τα αίτια μιας κρίσης και δεν υποστηρίζονται οι πρόσφυγες στις πρώτες χώρες, συνήθως τις γειτονικές, όπου αυτοί αναζητούν αρχικά καταφύγιο, θα αναγκαστούν να μετακινηθούν περαιτέρω με όποιο τρόπο μπορούν». Όσο για τις συλλήψεις δεκάδων νεαρών Σουδανών με την κατηγορία της διακίνησης ανθρώπων, η UNHCR απαντά ότι «τα κράτη έχουν κάθε δικαίωμα –και υποχρέωση– να καταπολεμούν τα δίκτυα παράτυπης διακίνησης ανθρώπων, είναι όμως γεγονός ότι πολλοί πρόσφυγες συνήθως δεν έχουν άλλη επιλογή από το να καταφεύγουν σε διακινητές και να ταξιδεύουν χωρίς νομιμοποιητικά έγγραφα. Συχνά τα άτομα που κατηγορούνται ως διακινητές είναι και οι ίδιοι πρόσφυγες –ακόμη και ανήλικοι– που αναγκάστηκαν να οδηγήσουν τη βάρκα ή να βοηθήσουν, απλώς και μόνο για να φτάσουν και οι ίδιοι κάπου ασφαλείς, χωρίς να σκοπεύουν να βλάψουν κανέναν ή να βγάλουν χρήματα από αυτό».
Σε κάθε περίπτωση, υπογραμμίζει, «χρειάζεται να γίνεται με σαφήνεια η διάκριση ανάμεσα στα εγκληματικά δίκτυα που εκμεταλλεύονται απελπισμένους ανθρώπους για οικονομικό όφελος και σε ανθρώπους οι οποίοι είναι και οι ίδιοι θύματα και δεν έχουν άλλη επιλογή παρά να κάνουν παράτυπα ταξίδια για να επιβιώσουν». Τι λένε, όμως, οι ίδιοι οι Σουδανοί πρόσφυγες στους ανθρώπους της Ύπατης Αρμοστείας που τους προσεγγίζουν; «Πολλοί μάς είπαν ότι έφυγαν για να αποφύγουν την αναγκαστική στρατολόγηση. Άλλοι για να γλιτώσουν από τη βία και τις θηριωδίες. Πολλοί μας είπαν ότι ελπίζουν να μείνουν στην Ελλάδα, να δουλέψουν, να ορθοποδήσουν και να ξαναχτίσουν τη ζωή τους με αξιοπρέπεια».
Τα νέα προσφυγικά ρεύματα
Με αυτά και με εκείνα, θα πίστευε κανείς ότι δεν θα ίσχυε για τους Σουδανούς η τρίμηνη αναστολή αιτήσεων ασύλου που αποφάσισε το υπουργείο Μετανάστευσης για όσους πρόσφυγες καταφθάνουν από τη Βόρεια Αφρική, όμως όχι: «Δεν έχουμε κάποια ενημέρωση ότι μπορεί να εξαιρούνται οι Σουδανοί πρόσφυγες. Από τις 14/7 και μετά, μεταφέρονται κι εκείνοι, μαζί με άλλους αφιχθέντες από τη Βόρεια Αφρική, σε προαναχωρησιακά κέντρα κράτησης στην ενδοχώρα… Ως Ύπατη Αρμοστεία, εκφράσαμε εξαρχής την έντονη ανησυχία μας για το συγκεκριμένο μέτρο, καθώς η αναζήτηση ασύλου αποτελεί θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα, το οποίο κατοχυρώνεται στο διεθνές, ευρωπαϊκό και εθνικό δίκαιο και ισχύει για κάθε άτομο, ανεξάρτητα από τον τρόπο που αυτό φτάνει σε μια χώρα, ακόμα και σε περιόδους μεταναστευτικής πίεσης [...] Οι πρόσφυγες, όπως οι Σουδανοί (με ποσοστό χορήγησης ασύλου στην Ελλάδα σχεδόν στο 100%), δικαιούνται διεθνούς προστασίας καθώς έχουν απολέσει την προστασία της δικής τους χώρας και δεν έχουν άλλη επιλογή παρά να την αναζητήσουν αλλού».
Ο Μουσταφά Αχμέντ κατάγεται από το Χαρτούμ και είναι στην Αθήνα εδώ και δέκα μήνες. Δεν βρισκόταν στην πατρίδα του όταν ξέσπασε ο εμφύλιος, διατηρούσε τα τελευταία χρόνια μια μικρή επιχείρηση στην Τουρκία –είναι γεωργικός μηχανικός– αλλά έχει αρκετούς συγγενείς εκεί οι οποίοι αναγκάστηκαν λόγω του πολέμου να γίνουν εσωτερικοί πρόσφυγες. Ο πόλεμος στην πρωτεύουσα έχει σταματήσει, λέει, ωστόσο υπάρχουν ακόμα σποραδικές συγκρούσεις και νεκροί, ενώ η κατάσταση με το νερό και το ηλεκτρικό ρεύμα είναι πολύ δύσκολη.
Για τον ίδιο, η επιστροφή στο Σουδάν ενόσω ο εμφύλιος μαίνεται είναι απαγορευτική, καθώς είναι όμως ευαισθητοποιημένος στα ζητήματα αυτά προσπαθεί να βοηθήσει όπως μπορεί τους συμπατριώτες του που έχουν καταφύγει στην Ελλάδα. Αν και οι Σουδανοί πρόσφυγες αναγνωρίζονται ως δικαιούχοι διεθνούς προστασίας, η κατάσταση στα καμπ είναι εξίσου δύσκολη γι’ αυτούς, ενώ αφού καταγραφούν και περάσουν την πύλη της εξόδου δεν προβλέπεται καμία πρόνοια ή στήριξη. Αν μάλιστα δεν διαθέτουν ταυτοποιητικά έγγραφα, τα πράγματα ζορίζουν περισσότερο. Ο ίδιος ζει σε διαμέρισμα που μοιράζεται με άλλους συμπατριώτες του, υπάρχουν όμως και περιπτώσεις ανθρώπων οι οποίοι βρίσκονται κυριολεκτικά στον δρόμο.
«Παιδιά-πρόσφυγες» αντιμέτωποι με κακουργήματα
Ένα μεγάλο πρόβλημα είναι οι δεκάδες νεαροί πρόσφυγες από το Σουδάν, ανάμεσά τους και ανήλικοι, που έχουν συλληφθεί κατηγορούμενοι ως διακινητές. Όλοι τους σχεδόν έφτασαν εδώ από τη Λιβύη καταβάλλοντας 2.000-2.500 ευρώ έκαστος. Τα υποτιθέμενα στοιχεία είναι οι εφαρμογές GPS που είχαν κάποιοι, το ότι μπορεί να υποχρεώθηκαν ή να εκβιάστηκαν να κρατήσουν το τιμόνι του πλεούμενου ή επειδή θεωρήθηκαν εύκολοι στόχοι για να τους φορτώσουν τις κατηγορίες. Όπως λέει ο Μουσταφά, 53 κρατούνται στον Αυλώνα, 18 στον Κορυδαλλό, 26 στα Χανιά και άλλοι σε διάφορες φυλακές περιμένοντας να δικαστούν. Ήδη δίνεται αγώνας από τη σουδανική κοινότητα και άλλες συλλογικότητες ώστε να καλυφθούν τα δικαστικά έξοδα τα οποία ακόμα και στην περίπτωση δικηγόρων που προσφέρονται εθελοντικά –και που βέβαια δεν επαρκούν για όλους τους κατηγορούμενους– φτάνουν τα 1.000 ευρώ. Και μόνο τα παράβολα είναι αρκετά υψηλά, από τη στιγμή που η διακίνηση ανθρώπων θεωρείται κακούργημα, σημειωτέον δε ότι κάποιοι κατηγορούμενοι έχουν δικηγόρους διορισμένους από το δικαστήριο ελλείψει άλλων.
Ο Μοαβία Αχμέντ από το Ελληνικό Φόρουμ Μεταναστών αναφέρει την περίπτωση ενός άλλου Σουδανού, του Mouhamad Abu Biker, ο οποίος στις 19/7 αποβιβάστηκε με άλλους πρόσφυγες κάπου στη νότια Κρήτη. Συνελήφθη, κατέληξε στην Ξάνθη και επειδή «στερείτο νόμιμων ταξιδιωτικών εγγράφων» και νόμιμης άδειας εισόδου στη χώρα, ενώ επιπλέον «δεν φαίνεται να έχει άμεσα τη δυνατότητα να νομιμοποιήσει την παραμονή του» και θεωρείται ότι, αν αφεθεί ελεύθερος να επιστρέψει οικειοθελώς, «υπάρχει κίνδυνος διαφυγής», η τοπική αστυνομική διεύθυνση αποφάσισε την κράτησή του ωσότου ολοκληρωθούν οι διαδικασίες «απομάκρυνσής» (βλέπε απέλασής) του.
Ο Μουσταφά, που ήταν παρών ως παρατηρητής σε δίκη που έγινε πρόσφατα στα Χανιά, μου λέει για την περίπτωση του Awab Adam, ενός νεαρού Σουδανού πρόσφυγα ο οποίος αρνήθηκε να ομολογήσει την υποτιθέμενη ενοχή του ως διακινητή – το σύνηθες «ντιλ» σε αρκετές τέτοιες περιπτώσεις είναι η ποινική διαπραγμάτευση: ομολογείς την ενοχή σου, σου καταδικάζεσαι σε δέκα χρόνια κάθειρξη, εκτίεις τα τρία σε κοινωνική εργασία ή φοιτώντας στο σχολείο των φυλακών αν είσαι ανήλικος και ξεμπερδεύεις, κι έτσι δείχνουμε κι εμείς ότι παράγουμε «έργο», διαφορετικά μπορεί να μπλέξεις χειρότερα (η ποινή για διακίνηση ανθρώπων μπορεί να φτάσει και τα 15 χρόνια). Όμως ο Awab επιμένει στην αθωότητά του και αναζητά νομική συνδρομή για να την αποδείξει και να αιτηθεί εκ νέου άσυλο. Αναφέρει μάλιστα ότι στον Αυλώνα όπου κρατούνταν βρίσκονταν κι άλλοι νεαροί Σουδανοί των οποίων το αίτημα για άσυλο έχει «κολλήσει», παρότι πληρούν τις προϋποθέσεις.
Οι καταδίκες παραμένουν δυστυχώς κανόνας, ωστόσο υπάρχουν και αισιόδοξες ειδήσεις: Πριν από λίγες μέρες, δικαστήριο του Ηρακλείου αθώωσε με βάση την προσφυγική του ιδιότητα τον 19χρονο Niom ο οποίος επίσης κατηγορούνταν «στο σωρό» για διακίνηση ανθρώπων, παρότι ο ίδιος αρνούνταν εξαρχής την ενοχή του – είναι η δεύτερη αθώωση μετά από αυτή του επίσης 19χρονου Josua ο οποίος είχε, όπως διαβάζω, χάσει τον πατέρα του στον εμφύλιο. Τώρα ο Niom χάρη στην αθωωτική απόφαση θα μπορέσει να παραστεί στα γεννητούρια του παιδιού του, καθώς βρίσκεται εδώ με την έγκυο σύντροφό του.
δικηγόρος
εγγεγραμμένη στο μητρώο δικηγόρων της Υπηρεσίας Ασύλου
Τη νομική εκπροσώπηση του Niom είχε αναλάβει το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες, του δε Josua η Μαρία Φλουράκη, η οποία είναι εγγεγραμμένη στο μητρώο δικηγόρων της Υπηρεσίας Ασύλου και έχει αναλάβει αρκετές τέτοιες υποθέσεις στην Κρήτη, όπου εκδικάζονται οι περισσότερες από αυτές. Αρχικά την είχε προσεγγίσει –όπως και άλλους νομικούς– η οργάνωση Borderline Europe, η οποία παρακολουθεί στενά τις συγκεκριμένες υποθέσεις. Μάλιστα κάποια ιδρυτικά μέλη της οργάνωσης είχαν κατηγορηθεί παλιότερα ως διακινητές, απλώς και μόνο επειδή είχαν συνδράμει πρόσφυγες.
«Αρχικά είχαμε να κάνουμε με δίκες-παρωδίες όπου οι δικαστές επέβαλλαν τις αυστηρότερες δυνατές ποινές χωρίς να λαμβάνουν υπόψη κανένα ελαφρυντικό (στα οποία περιλαμβάνονται η ανηλικότητα, η μετεφηβική ηλικία, τα μη ταπεινά αίτια όπως π.χ. η κερδοσκοπία), ωστόσο αυτό άρχισε κάπως να αλλάζει. Οι περισσότεροι δικαστές, βλέπετε, δεν γνωρίζουν πολλά από προσφυγικό δίκαιο και οι συνήγοροι υπεράσπισης πρέπει να τους εξηγούμε λεπτομερώς κάποια πράγματα. Οι νεαροί κατηγορούμενοι, πάλι, δυσκολεύονται πολύ και με τη γλώσσα. Υπάρχει έλλειψη διερμηνέων τόσο στο αρχικό στάδιο της σύλληψης όσο και κατά την εκδίκαση της υπόθεσης.
Στο Ηράκλειο υπάρχει ένας διερμηνέας ο οποίος όμως δεν γνωρίζει όλες τις αραβικές διαλέκτους, ενώ στα Χανιά συνήθως τον ρόλο αυτόν αναλαμβάνει συγκρατούμενός τους τυνησιακής καταγωγής που τον φέρνουν στο δικαστήριο με τις χειροπέδες. Η υπερασπιστική γραμμή βασίζεται στο άρθρο 25 του ΠΚ, το οποίο αναφέρεται σε “κατάσταση ανάγκης που αποκλείει το άδικο”, όμως αυτό που καταρχήν χρειάζεται να αλλάξει είναι το νομοθετικό πλαίσιο για αυτές τις υποθέσεις, καθώς είναι υπερβολικά αυστηρό και δεν κάνει διακρίσεις», μου λέει η Μαρία Φλουράκη. Η UNHCR, το ΕΦΜ, η Borderline Europe, η De: criminalize, το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες, η Θάλασσα Αλληλεγγύης και άλλες ευαισθητοποιημένες συλλογικότητες και άτομα από την Ελλάδα και το εξωτερικό τρέχουν την καμπάνια #freetheboys σε μια προσπάθεια να στηρίξουν νομικά και με όποιον άλλο τρόπο μπορούν αυτά τα νέα παιδιά, που έγιναν θέμα και σε μεγάλα ξένα ΜΜΕ.
«Η αλληλεγγύη είναι το όπλο μας»
Το Ελληνικό Φόρουμ Μεταναστών παρακολουθεί εξαρχής αυτές τις υποθέσεις και προσπαθεί με συντονισμένες ενέργειες και υπομνήματα προς τις αρμόδιες αρχές να βοηθήσει όπως μπορεί. «Παλιότερα οι Σουδανοί στην Ελλάδα δεν ξεπερνούσαμε τις μερικές εκατοντάδες άτομα, ήμασταν από τις μικρότερες μεταναστευτικές κοινότητες και μάλιστα μεγάλο ποσοστό ήταν φοιτητές ή εργαζόμενοι. Σήμερα, με τις πρόσφατες αφίξεις, φτάσαμε τους 2.500-3.000, ενώ συνολικά στην ΕΕ αριθμούμε περί τις 125.000 άτομα. Γενικά οι Σουδανοί προτιμούν, ακόμα και όταν βρίσκονται στην προσφυγιά, να είναι σχετικά κοντά στις εστίες τους, δεν είναι άνθρωποι που εγκαταλείπουν εύκολα τον τόπο τους», λέει ο Μοαβία, σουδανικής καταγωγής και ο ίδιος, με πολλά χρόνια παραμονής στη χώρα και δράσης στο πεδίο.
Κι εκείνος έχει συγγενείς στο Χαρτούμ οι οποίοι εξαιτίας αυτού του «ξεχασμένου πολέμου», όπως τον ονομάζει, κατέφυγαν στην πόλη Κόστι, ονομασία με ελληνική ρίζα, καθώς είχε, λέει, ιδρυθεί από Έλληνα (στο Σουδάν υπήρχε από αιώνες ελληνική παροικία η οποία σήμερα πια, λόγω και των εξελίξεων, αριθμεί ελάχιστα άτομα). «Πάγιο αίτημά μας είναι να υπάρξουν πολιτικές κοινωνικής ένταξης και προγράμματα εκμάθησης ελληνικών γιατί, αν δεν μιλά κάποιος τη γλώσσα, δεν μπορεί ούτε να βρει εργασία, παρότι υπάρχει προσφορά λόγω της μεγάλης έλλειψης εργατικών χεριών, ούτε βέβαια να ενταχθεί. Η σωστή πληροφόρηση των προσφύγων για τα δικαιώματα και τις δυνατότητες που έχουν είναι ένα άλλο σημαντικό ζήτημα καθώς, αν τη στερούνται, είναι πολύ πιθανό να χάσουν σημαντικές προθεσμίες (όπως για την έκδοση ΑΜΚΑ και ΑΦΜ), να στερηθούν δικαιώματα και ευκαιρίες ή να πέσουν θύματα εκμετάλλευσης. «Ορισμένοι βρίσκουν κάποιες ευκαιριακές δουλειές σε κτήματα ή στον κατασκευαστικό κλάδο, άλλοι που γνωρίζουν τουλάχιστον αγγλικά κι έχουν κάποια εξειδίκευση μπορεί να βρουν κάτι μονιμότερο, όπως για παράδειγμα ένας συμπατριώτης μου πολιτικός μηχανικός που βρήκε δουλειά σε κάποιες εταιρείες στο Ελληνικό, και μέσω αυτού βρήκαν απασχόληση εκεί και άλλοι Σουδανοί πρόσφυγες».
Όπως επισημαίνει, ένα καλό παράδειγμα αυτοοργάνωσης και έμπρακτης αλληλεγγύης είναι αυτό που συμβαίνει στο camp της Κορίνθου όπου «φιλοξενούνται» κάπου 200 Σουδανοί, οι περισσότεροι 20-25 ετών. Αποφασίζουν από κοινού, συνεργάζονται, υπάρχει μάλιστα ένας εθελοντής δάσκαλος αγγλικών, ο Γιάσερ: «Είναι μια διαδικασία επιμόρφωσης και κοινωνικής ένταξης που αντί να είναι θεσμική επιτελείται αυτοβούλως από τους ίδιους τους πρόσφυγες κι αυτό είναι σημαντικό». Σύμφωνα με τον Μοαβία, υπάρχει επίσης το Infodesk, μια ιντερνετική εφαρμογή που έφτιαξαν για την ανταλλαγή χρήσιμων πληροφοριών ανάμεσα σε Σουδανούς πρόσφυγες, ενώ τους ενθαρρύνουν να φτιάχνουν και ανάλογες ομάδες σε εφαρμογές όπως το WhatsApp. Ένα άλλο σημαντικό γκρουπ που δημιουργήθηκε αφορά θέματα υγείας και σε αυτό συμμετέχουν Σουδανοί γιατροί οι οποίοι ζουν πολλά χρόνια στην Ελλάδα και εργάζονται σε ελληνικά νοσοκομεία.
«Δεν είναι καθόλου εύκολο να ζήσεις στην Ελλάδα σήμερα, ακόμα και σαν αναγνωρισμένος πρόσφυγας. Δεν υπάρχει ουσιαστικά καμία στήριξη ούτε για την εκμάθηση της γλώσσας ούτε για την ανεύρεση εργασίας, στέγης ή την επαγγελματική κατάρτιση. Τα επιδόματα έχουν “κολλήσει” μήνες τώρα, για τη στέγαση υπάρχει υποτίθεται το πρόγραμμα “Ήλιος” αλλά για να το αξιοποιήσει κάποιος πρέπει να διαθέτει ΑΜΚΑ και ΑΦΜ και να έχει ήδη εργασία ώστε να μπορεί να νοικιάσει νόμιμα και να προσκομίσει έπειτα τις αποδείξεις για να λάβει τα χρήματα που δικαιούται. Από τη μία, σου λένε πως υπάρχει έλλειψη σε εργατικά χέρια, από την άλλη κάνουν ό,τι μπορούν για να δυσκολέψουν τη ζωή ακόμα και σε αναγνωρισμένους μετανάστες…».
