Μια προγραμματισμένη συνάντηση μεταξύ του προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ, και του προέδρου της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, ανεστάλη σήμερα Τρίτη, καθώς η άρνηση της Μόσχας να δεχθεί άμεση εκεχειρία στην Ουκρανία φαίνεται να επισκίασε τις προσπάθειες για διαπραγματεύσεις.
Ένας ανώτερος αξιωματούχος του Λευκού Οίκου δήλωσε στο Reuters ότι «δεν υπάρχουν σχέδια για συνάντηση του προέδρου Τραμπ με τον πρόεδρο Πούτιν στο άμεσο μέλλον», μετά από μια «παραγωγική τηλεφωνική επικοινωνία» του υπουργού Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο με τον Ρώσο ομόλογό του, Σεργκέι Λαβρόφ, κατά την οποία αποφασίστηκε να μην πραγματοποιηθεί συνάντηση πρόσωπο με πρόσωπο.
Ο Τραμπ είχε ανακοινώσει την περασμένη εβδομάδα ότι αυτός και ο Πούτιν θα συναντιούνταν σύντομα στην Ουγγαρία προκειμένου να προσπαθήσουν να τερματίσουν τον πόλεμο στην Ουκρανία. Ωστόσο, ο Πούτιν δεν έχει δείξει προθυμία για παραχωρήσεις. Η Μόσχα ζητά εδώ και καιρό η Ουκρανία να παραχωρήσει επιπλέον εδάφη πριν από οποιαδήποτε εκεχειρία.
Η Ρωσία επανέλαβε τους μακροχρόνιους όρους της για ειρηνευτική συμφωνία σε ένα ιδιωτικό έγγραφο («non paper») που έστειλε στις Ηνωμένες Πολιτείες το περασμένο Σαββατοκύριακο, σύμφωνα με δύο Αμερικανούς αξιωματούχους και ένα άτομο που γνωρίζει την κατάσταση.
Το έγγραφο επαναβεβαίωνε την απαίτηση της Ρωσίας για πλήρη έλεγχο της ανατολικής περιοχής του Ντονμπάς, που αποτελεί «μήλον της έριδος» εδώ και χρόνια, απορρίπτοντας ουσιαστικά τη θέση του Τραμπ ότι η εκεχειρία θα πρέπει να ξεκινήσει με πάγωμα των γραμμών του μετώπου στις τρέχουσες θέσεις τους. Η Ρωσία ελέγχει ολόκληρη την επαρχία Λουγκάνσκ και περίπου το 75% της γειτονικής Ντονέτσκ, οι οποίες μαζί αποτελούν το Ντονμπάς.
«Δεν υπάρχει καμία συμφωνία»
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες κάλεσαν την Τρίτη την Ουάσινγκτον να μείνει σταθερή στην απαίτηση για άμεση εκεχειρία στην Ουκρανία, με τις τρέχουσες γραμμές των μαχών να αποτελέσουν τη βάση για οποιεσδήποτε μελλοντικές διαπραγματεύσεις.
Ο Τραμπ, ο οποίος την περασμένη εβδομάδα μίλησε τηλεφωνικά με τον Πούτιν και συναντήθηκε με τον Ουκρανό Πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ήλπιζε για μια ακόμη συνάντηση υψηλού προφίλ με τον Ρώσο ηγέτη, μετά την αποτυχημένη σύνοδο κορυφής του Αυγούστου στην Αλάσκα, που δεν οδήγησε σε πρόοδο στις συνομιλίες.
Ωστόσο, οι δύο πλευρές ανέβαλαν τη συνάντηση προετοιμασίας μεταξύ Ρούμπιο και Λαβρόφ, που αναμενόταν να πραγματοποιηθεί την Πέμπτη στη Βουδαπέστη.
Ο Λαβρόφ και ο Ρούμπιο μίλησαν τηλεφωνικά τη Δευτέρα. Ο Λαβρόφ δήλωσε ότι ο τόπος και ο χρόνος της επόμενης συνόδου κορυφής Τραμπ–Πούτιν έχουν λιγότερη σημασία από το περιεχόμενο των συμφωνιών που επιτεύχθηκαν στην Αλάσκα.
Το Κρεμλίνο ανέφερε ότι δεν υπάρχει ακόμη σαφής ημερομηνία και ότι απαιτείται «σοβαρή προετοιμασία» για μια τέτοια συνάντηση, κάτι που ενδέχεται να χρειαστεί χρόνο.
«Ακούστε», είπε ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ, «υπάρχει κατανόηση μεταξύ των προέδρων, αλλά δεν μπορούμε να αναβάλουμε κάτι που δεν έχει ακόμη οριστικοποιηθεί. Ούτε ο πρόεδρος Τραμπ ούτε ο πρόεδρος Πούτιν έδωσαν ακριβείς ημερομηνίες».
Όταν ρωτήθηκε αν η Μόσχα έχει κάποια ιδέα για πιθανή ημερομηνία της συνόδου, ο Πεσκόφ απάντησε: «Όχι, δεν υπάρχει καμία συμφωνία».
«Μάλλον οι Ρώσοι ζήτησαν πάρα πολλά»
Καμία από τις δύο πλευρές δεν έχει επισήμως εγκαταλείψει τα σχέδια για συνάντηση Τραμπ–Πούτιν. Ο υπουργός Εξωτερικών της Ουγγαρίας Πέτερ Σιγιάρτο βρισκόταν την Τρίτη στην Ουάσινγκτον, όπου ανήρτησε στο Facebook: «Μας περιμένουν μερικές κρίσιμες ημέρες».
Ωστόσο, δύο ανώτεροι Ευρωπαίοι διπλωμάτες δήλωσαν ότι η αναβολή της συνάντησης Ρούμπιο–Λαβρόφ αποτελεί ένδειξη ότι οι Αμερικανοί διστάζουν να προχωρήσουν σε σύνοδο κορυφής Τραμπ–Πούτιν, εκτός εάν η Μόσχα υποχωρήσει στις απαιτήσεις της.
«Μάλλον οι Ρώσοι ζήτησαν πάρα πολλά και έγινε σαφές στους Αμερικανούς ότι δεν θα υπάρξει συμφωνία για τον Τραμπ στη Βουδαπέστη», είπε ο ένας διπλωμάτης.
Οι Ρώσοι «δεν έχουν αλλάξει καθόλου τη θέση τους και δεν συμφωνούν να σταματήσουν εκεί που βρίσκονται», πρόσθεσε ο δεύτερος. «Υποθέτω ότι ο Λαβρόφ επανέλαβε την ίδια επιχειρηματολογία, και ο Ρούμπιο είπε: 'Τα λέμε'».
Οι Ευρωπαίοι ανησυχούν ότι ο Τραμπ δεν θα αποσπάσει παραχωρήσεις
Οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι της Ουκρανίας ανησυχούν ότι ο Τραμπ μπορεί να συναντηθεί με τον Πούτιν χωρίς να εξασφαλίσει ουσιαστικές παραχωρήσεις από τον Ρώσο ηγέτη.
Σε ανακοίνωσή τους την Τρίτη, οι ηγέτες ευρωπαϊκών δυνάμεων –μεταξύ των οποίων Βρετανία, Γαλλία, Γερμανία και η ΕΕ– δήλωσαν ότι «στηρίζουν σθεναρά τη θέση του Προέδρου Τραμπ πως οι μάχες πρέπει να σταματήσουν αμέσως και ότι η τρέχουσα γραμμή επαφής πρέπει να αποτελέσει αφετηρία για τις διαπραγματεύσεις».
Ο Τραμπ έχει αλλάξει πολλές φορές τη ρητορική του σχετικά με την Ουκρανία. Ωστόσο, την περασμένη Παρασκευή, μετά τη συνάντησή του με τον Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο, δήλωσε ρητά ότι η εκεχειρία θα πρέπει να ξεκινήσει με τις δυνάμεις στις σημερινές τους θέσεις.
Το Reuters και άλλα μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι η συνάντηση Τραμπ–Ζελένσκι πίσω από κλειστές πόρτες ήταν τεταμένη, με τον Αμερικανό πρόεδρο να χρησιμοποιεί προσβλητική γλώσσα και να πιέζει τον Ζελένσκι να αποδεχθεί ορισμένες ρωσικές απαιτήσεις.
Ωστόσο, ο Ζελένσκι παρουσίασε τη συνάντηση ως επιτυχία.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες πρόκειται να συναντηθούν αυτήν την εβδομάδα με τον Ζελένσκι ως επίσημο καλεσμένο τους – πρώτα στη σύνοδο κορυφής της ΕΕ και στη συνέχεια σε συνάντηση της «συμμαχίας των προθύμων», που θα συζητήσει τη δημιουργία δύναμης ασφαλείας για την εγγύηση μιας μεταπολεμικής συμφωνίας στην Ουκρανία. Η Ρωσία απορρίπτει κατηγορηματικά μια τέτοια διεθνή δύναμη ασφαλείας.
Η επιλογή της Βουδαπέστης ως τόπου διεξαγωγής μιας συνάντησης Πούτιν–Τραμπ προκαλεί αντιδράσεις εντός της ΕΕ, καθώς ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν είναι από τους λίγους ηγέτες που διατηρούν θερμές σχέσεις με τη Ρωσία.
Οποιοδήποτε ταξίδι του Πούτιν στη Βουδαπέστη θα απαιτούσε διέλευση από τον εναέριο χώρο άλλων χωρών της ΕΕ. Η Πολωνία δήλωσε την Τρίτη ότι θα μπορούσε να αναγκάσει το αεροσκάφος του Πούτιν να προσγειωθεί και να τον συλλάβει, βάσει διεθνούς εντάλματος, αν πετούσε πάνω από το έδαφός της.
Αντίθετα, η Βουλγαρία δήλωσε ότι θα του επέτρεπε να χρησιμοποιήσει τον εναέριο χώρο της για να φτάσει στη συνάντηση.
Με πληροφορίες από Reuters
