Όταν ακούμε τη λέξη «τυραννόσαυρος», φανταζόμαστε τεράστιες σιαγόνες, ογκώδη σώματα και ουρές που σάρωναν τα πάντα στο πέρασμά τους. Ωστόσο, ο πιο πρόσφατος γνωστός πρόγονος αυτών των θρυλικών θηρευτών ήταν απρόσμενα μικρότερος και ταχύτερος.
Πρόκειται για τον Khankhuuluu mongoliensis, ένα νέο είδος δεινοσαύρου που ανακαλύφθηκε με βάση δύο μερικούς σκελετούς από τη Μογγολία. Οι παλαιοντολόγοι λένε πως αυτή η ανακάλυψη καλύπτει ένα σημαντικό εξελικτικό κενό ανάμεσα στους πρώιμους, μικρούς τυραννόσαυρους και τους γιγαντιαίους απογόνους τους όπως ο T-Rex. «Είναι σχεδόν ο άμεσος πρόγονος της οικογένειας των τυραννόσαυρων», δήλωσε η Δρ. Darla Zelenitsky από το Πανεπιστήμιο του Κάλγκαρι.
Οι ερευνητές επανεξέτασαν απολιθώματα που είχαν ανασκαφεί τη δεκαετία του 1970 και φυλάσσονται στο Ινστιτούτο Παλαιοντολογίας της Μογγολικής Ακαδημίας Επιστημών. Μέχρι πρόσφατα, τα απολιθώματα αποδίδονταν στον μυστηριώδη Alectrosaurus olseni, όμως νέα μελέτη έδειξε ότι ανήκαν σε ένα εντελώς νέο είδος.
Ο Khankhuuluu, που σημαίνει «Πρίγκιπας των Δράκων της Μογγολίας», είχε μεν κάποια χαρακτηριστικά των τυραννόσαυρων, αλλά του έλειπαν άλλα βασικά. Αντί για το τεράστιο μέγεθος του T-Rex (έως 8.000 κιλά), είχε μήκος περίπου 4 μέτρα και ζύγιζε γύρω στα 750 κιλά. «Σε αντίθεση με τον T-Rex, ο οποίος θα σας έτρωγε με μια μπουκιά, ο Khankhuuluu θα σας κυνηγούσε. Και ήταν πιο γρήγορος από εσάς», σχολίασε ο κύριος συγγραφέας της μελέτης, Jared Voris. «Θα προτιμούσα να πέσω πάνω σε έναν ενήλικο T-Rex παρά σε έναν Khankhuuluu».
Η ανακάλυψη φωτίζει επίσης το γενεαλογικό δέντρο των λεγόμενων Alioramus, γνωστών και ως "Πινόκιο-ρεξ", που έως τώρα θεωρούνταν πιθανοί πρόγονοι των τυραννόσαυρων. Η νέα μελέτη δείχνει ότι είναι πιο συγγενείς με γιγαντιαία είδη όπως ο T-Rex και ο Tarbosaurus, και όχι με πρώιμα μέλη της οικογένειας.
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν εξελιγμένα μοντέλα υπολογιστών για να ανακατασκευάσουν τη γενεαλογία των τυραννόσαυρων, ενσωματώνοντας δεδομένα ηλικίας και τοποθεσίας. Αυτό τους επέτρεψε να ιχνηλατήσουν κύματα μετανάστευσης μεταξύ Ασίας και Βόρειας Αμερικής, αποκαλύπτοντας ότι οι μετακινήσεις ήταν λιγότερο συχνές και πιο καθοριστικές από ό,τι πίστευαν προηγουμένως.
Ο Khankhuuluu ή συγγενικά είδη φαίνεται πως μετανάστευσαν από την Ασία στη Βόρεια Αμερική, όπου εξελίχθηκαν οι τυραννόσαυροι. Αργότερα, κάποια είδη γύρισαν πίσω στην Ασία, με αποτέλεσμα την εμφάνιση των Tarbosaurus και των Alioramus. Τέλος, νέα κύματα επιστροφής στη Βόρεια Αμερική οδήγησαν στην εμφάνιση του θρυλικού T-Rex.
Ο καθηγητής Steve Brusatte από το Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου – χωρίς συμμετοχή στη μελέτη – τόνισε τη σημασία της ηλικίας του Khankhuuluu, καθώς τα απολιθώματα από αυτή την περίοδο είναι εξαιρετικά σπάνια. «Η οικογένεια των τυραννόσαυρων διαμορφώθηκε από τις μεταναστεύσεις, όπως και τόσες ανθρώπινες οικογένειες», είπε χαρακτηριστικά.
Με πληροφορίες από Guardian