Ένα νέο είδος πτερόσαυρου, του ιπτάμενου ερπετού που κυριαρχούσε στους ουρανούς την εποχή των δεινοσαύρων, αναγνώρισαν επιστήμονες από τις Ηνωμένες Πολιτείες, με βάση απολίθωμα που είχε εντοπιστεί στην Αριζόνα το 2011.
Πρόκειται για το αρχαιότερο δείγμα πτερόσαυρου που έχει βρεθεί ποτέ στη Βόρεια Αμερική. Το απολίθωμα, μια γνάθος που διατηρήθηκε σε εξαιρετική κατάσταση, αναλύθηκε με σύγχρονες τεχνικές σάρωσης, αποκαλύπτοντας χαρακτηριστικά που το κατατάσσουν σε ένα άγνωστο έως τώρα είδος.
Το νέο είδος ονομάστηκε Eotephradactylus mcintireae, που σημαίνει περίπου «θεά της αυγής με φτερά από στάχτη», μια αναφορά στην ηφαιστειακή στάχτη που βοήθησε να διατηρηθούν τα οστά του στο πέρασμα των αιώνων. Η ανακάλυψη δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση Proceedings of the National Academy of Sciences.

Ένας σπάνιος «επιζών» από την εποχή του Παγγαίου
Το απολίθωμα βρέθηκε σε αποξηραμένη κοίτη ποταμού, στο σημερινό Εθνικό Πάρκο του Απολιθωμένου Δάσους στην Αριζόνα. Εκεί, πριν από περίπου 209 εκατομμύρια χρόνια, ένα ποτάμι διέσχιζε την ενδοχώρα της υπερηπείρου Παγγαία και με τις ιζηματογενείς του αποθέσεις διέσωσε στοιχεία από την πανίδα της εποχής, από κόπρανα και λέπια ψαριών μέχρι σκελετούς αμφιβίων και ερπετών.
«Τα οστά των πτερόσαυρων της Τριαδικής περιόδου είναι μικρά, λεπτά και συχνά κούφια. Καταστρέφονται εύκολα πριν καν απολιθωθούν», εξήγησε ο επικεφαλής της έρευνας, δρ. Κλίγκμαν, από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Σμιθσόνιαν στην Ουάσινγκτον.
Η συγκεκριμένη ανακάλυψη, λέει, «δείχνει ότι ίσως υπάρχουν και άλλα ιζηματογενή πετρώματα της Τριαδικής περιόδου, σε όλο τον κόσμο, που μπορεί να κρύβουν αντίστοιχα ευρήματα».

Τι έτρωγε ο «Eotephradactylus»;
Η μελέτη των δοντιών του απολιθώματος έδωσε ενδείξεις για τις διατροφικές συνήθειες του πτερόσαυρου, που είχε μέγεθος παρόμοιο με ενός γλάρου.
«Παρατηρείται έντονη φθορά στις άκρες των δοντιών», σημειώνει ο δρ. Κλίγκμαν. «Αυτό δείχνει ότι το ζώο πιθανότατα έτρωγε λεία με σκληρό εξωτερικό περίβλημα, όπως τα αρχέγονα ψάρια της εποχής, που έφεραν οστεώδη λέπια-πανοπλία».
Η θέση της ανακάλυψης δίνει στους επιστήμονες μια πολύτιμη «φωτογραφία» μιας περιόδου έντονων εξελικτικών αλλαγών. Στην ίδια περιοχή έχουν βρεθεί απολιθώματα από αρχέγονα αμφίβια και προγόνους κροκοδείλων, αλλά και πρώιμες μορφές βατράχων και χελωνών.
«Πρόκειται για ένα σημείο-κλειδί για την κατανόηση του τι είδους είδη επιβίωσαν και ποια εξαφανίστηκαν μετά την Τριαδική περίοδο», είπε ο Κλίγκμαν. «Τα ευρήματα αποδεικνύουν ότι αυτοί οι οργανισμοί όντως συνυπήρχαν στο ίδιο οικοσύστημα».
Με πληροφορίες από BBC