Ποια ήταν τα θύματα της θυσίας των Μάγια; Το αρχαίο DNA δίνει απρόσμενες απαντήσεις

Ποια ήταν τα θύματα της θυσίας των Μάγια; Το αρχαίο DNA δίνει απρόσμενες απαντήσεις Facebook Twitter
Άποψη ενός ψηφιδωτού του οικιστικού συγκροτήματος που αποκαλύφθηκε περίπου 800 μέτρα από την αρχαία πόλη Τσιτσέν Ιτζά των Μάγια - Φωτ.: EPA
0

Η αρχαία πόλη Τσιτσέν Ιτζά των Μάγια στη χερσόνησο Γιουκατάν του Μεξικού, συνδέεται εδώ και καιρό με τις ανθρωποθυσίες, όπου εκατοντάδες έχουν ανακαλυφθεί σε ναούς, σε μια ιερή καταβόθρα και υπόγεια σπήλαια. 

Μια μακροχρόνια λανθασμένη αντίληψη είναι ότι τα θύματα των θυσιών των Μάγια ήταν συχνά νεαρά και θηλυκά άτομα - μια εντύπωση που δύσκολα ανατρέπεται ακόμη και όταν πιο πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι θυσιάστηκαν τόσο άνδρες και γυναίκες όσο και παιδιά. Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε χθες, Τετάρτη (12/6), στο περιοδικό Nature προσθέτει απροσδόκητες λεπτομέρειες σε αυτή την πιο σύνθετη εικόνα. 

Η νέα ανάλυση, με βάση το αρχαίο DNA από τα λείψανα 64 ανθρώπων που οι αρχαιολόγοι πιστεύουν ότι θυσιάστηκαν τελετουργικά και στη συνέχεια εναποτέθηκαν σε έναν υπόγειο θάλαμο, διαπίστωσε ότι τα θύματα ήταν όλα νεαρά αγόρια, πολλά από τα οποία είχαν στενή συγγένεια. 

«Υπήρχαν δύο μεγάλες στιγμές έκπληξης εδώ» δήλωσε ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Ροντρίγκο Μπαρκέρα, ερευνητής στο Τμήμα Αρχαιογενετικής του γερμανικού ινστιτούτου Max Planck για την Εξελικτική Ανθρωπολογία. 

Ποια ήταν τα θύματα της θυσίας των Μάγια; Το αρχαίο DNA δίνει απρόσμενες απαντήσεις Facebook Twitter

«Σκεφτόμασταν, επηρεασμένοι από την παραδοσιακή αρχαιολογία, ότι θα βρίσκαμε, μια ταφή που δεν θα είχε προδιάθεση για το φύλο ή κυρίως κορίτσια», είπε. «Η δεύτερη έκπληξη ήταν η ανακάλυψη των συγγενικών ευρημάτων και των διδύμων» πρόσθεσε ο Μπαρκέρα. 

Η ανάλυση των σκελετών μπορεί να αποκαλύψει πολλά

«Η φρικιαστική αντίληψη ότι οι Μάγια θυσίαζαν μόνο νεαρές γυναίκες ή κορίτσια είναι σε μεγάλο βαθμό ένας μύθος που προέρχεται από τις πρώιμες αναφορές για την ιερή καταβόθρα του Τσιτσέν Ιτζά, ή cenote» δήλωσε ο Ρουμπέν Μεντόζα, αρχαιολόγος και καθηγητής στο τμήμα κοινωνικών επιστημών και παγκόσμιων σπουδών στο California State University. Δεν συμμετείχε στη μελέτη, αλλά είναι συντάκτης ενός νέου βιβλίου για τις τελετουργικές θυσίες στη Μεσοαμερική. 

Ωστόσο, το μυστήριο για το ποιους ακριβώς θυσίαζαν οι Μάγια ήταν δύσκολο να ξετυλιχτεί, επειδή είναι αδύνατο να προσδιοριστεί το φύλο ενός παιδικού σκελετού μόνο με την ανάλυση των οστών. Ενώ η λεκάνη και μερικά άλλα οστά μπορούν να αποκαλύψουν αν ο σκελετός ήταν ενήλικος άνδρας ή γυναίκα, οι αποκαλυπτικές διαφορές εμφανίζονται μόνο κατά τη διάρκεια της εφηβείας και, ακόμη και μεταξύ των ενηλίκων, η φυσική παραλλαγή μπορεί να κάνει δύσκολη την ακριβή ταυτοποίηση. 

Αυτή η δυσκολία καθιστά τη γενετική ανάλυση ιδιαίτερα πολύτιμη, δήλωσε η συγγραφέας της μελέτης Κριστίνα Βάρινερ, αναπληρώτρια καθηγήτρια Κοινωνικών Επιστημών και Ανθρωπολογίας John L. Loeb στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ και επικεφαλής της ομάδας στο Ινστιτούτο Εξελικτικής Ανθρωπολογίας Max Planck. Όμως η επίδραση του αρχαίου DNA, που έχει φέρει επανάσταση στην αρχαιολογία στην Ευρώπη και σε υψηλότερα γεωγραφικά πλάτη, ήταν πιο περιορισμένη στις τροπικές περιοχές, επειδή το DNA «υποβαθμίζεται» πιο εύκολα σε θερμές συνθήκες. Ωστόσο, οι πρόσφατες πρόοδοι στην τεχνολογία του αρχαίου DNA διευρύνουν την εμβέλειά του, εξήγησε η ίδια. 

Ποια ήταν τα θύματα της θυσίας των Μάγια; Το αρχαίο DNA δίνει απρόσμενες απαντήσεις Facebook Twitter
Η Πυραμίδα του Ήλιου των Μάγια - Φωτ.: EPA

«Γινόμαστε όλο και καλύτεροι στην ανάκτηση ακόμη και πολύ μικρών ποσοτήτων DNA. Και ξαφνικά, έχουμε τώρα τη δυνατότητα να κάνουμε αυτές τις γονιδιωματικές μελέτες μεγάλης κλίμακας και να εφαρμόσουμε το αρχαίο DNA ως εργαλείο που θα μας βοηθήσει να κατανοήσουμε το παρελθόν στη Μεσοαμερική», δήλωσε η Βάρινερ. «Είμαι τόσο ενθουσιασμένη γι' αυτό, επειδή πρόκειται για μια περιοχή του κόσμου που έχει αυτή την απίστευτα πλούσια ιστορία» σημείωσε.  

Τα αγόρια ήταν μικρότερα από 6 ετών όταν θυσιάστηκαν από τους Μάγια

Η ομάδα πίσω από τη νέα μελέτη ήταν σε θέση να εξάγει και να αλληλουχήσει αρχαίο DNA από 64 από τα περίπου 100 άτομα, τα λείψανα των οποίων βρέθηκαν διάσπαρτα σε ένα νερό chultún - έναν υπόγειο θάλαμο αποθήκευσης που ανακαλύφθηκε το 1967 περίπου 400 μέτρα από την ιερή καταβόθρα στο Τσιτσέν Ιτζά. 

Με ραδιοχρονολόγηση, η ομάδα διαπίστωσε ότι η υπόγεια σπηλιά χρησιμοποιήθηκε για 500 χρόνια, αν και τα περισσότερα από τα παιδιά των οποίων τα λείψανα μελέτησε η ομάδα θάφτηκαν εκεί μεταξύ 800 και 1.000 μ.Χ. - κατά τη διάρκεια της ακμής της πολιτικής δύναμης του Τσιτσέν Ιτζά. 

Όλα τα παιδιά ήταν αγόρια -τα οποία ανήκαν στον τοπικό πληθυσμό των Μάγια εκείνη την εποχή, σύμφωνα με την ανάλυση DNA- και τουλάχιστον το ένα τέταρτο από αυτά είχαν στενή συγγένεια με τουλάχιστον ένα άλλο παιδί στο chultún. Η ομάδα περιλάμβανε επίσης δίδυμους, αδέλφια και ξαδέλφια. Τα περισσότερα από τα αγόρια ήταν μεταξύ 3 και 6 ετών όταν πέθαναν. 

Ποια ήταν τα θύματα της θυσίας των Μάγια; Το αρχαίο DNA δίνει απρόσμενες απαντήσεις Facebook Twitter
Φωτ.: EPA

Η ανάλυση των παραλλαγών ή των ισοτόπων του άνθρακα και του αζώτου στα οστά έδειξε επίσης ότι τα συγγενικά παιδιά είχαν παρόμοια διατροφή. Συνδυαστικά, τα ευρήματα αυτά υποδηλώνουν ότι τα συγγενικά αρσενικά παιδιά επιλέγονταν πιθανότατα κατά ζεύγη για τις τελετουργικές θυσίες που συνδέονταν με το chultún. 

«Είναι έκπληξη για μένα να βλέπω μέλη της ίδιας οικογένειας, δεδομένου του τεράστιου χρονικού εύρους της απόθεσης, η οποία από τις ραδιοχρονολογήσεις επιβεβαιώνεται τώρα ότι χρησιμοποιήθηκε σε χρονικό διάστημα 500 ετών, κατά τη διάρκεια του οποίου αυτά τα σώματα συσσωρεύτηκαν σιγά-σιγά» δήλωσε η Βέρα Τίσλερ, βιοαρχαιολόγος και καθηγήτρια στο Αυτόνομο Πανεπιστήμιο του Γιουκατάν, η οποία δεν συμμετείχε στην έρευνα. 

Ενώ οι συγγραφείς της μελέτης πιστεύουν ότι το εύρημα αυτό αποκαλύπτει τη μοναδική γνωστή ταφή θυσιασμένων αρσενικών παιδιών, η Τίσλερ βδήλωσε ότι το αρχαίο τελετουργικό ημερολόγιο των Μάγια ήταν πολύπλοκο, πιθανότατα με διαφορετικά «προφίλ θυμάτων» για διαφορετικές θρησκευτικές περιστάσεις κατά τη διάρκεια του έτους και των χρονικών κύκλων. 

Πώς ταυτοποιήθηκαν τα δίδυμα 

Για να αποφευχθεί η δειγματοληψία του ίδιου παιδιού δύο φορές, η ομάδα χρησιμοποίησε το ίδιο οστό από κάθε παιδί - το πετρώδες οστό στη βάση του κρανίου. «Δεδομένου ότι κάθε παιδί έχει μόνο ένα από αυτά, μπορείτε να είστε βέβαιοι ότι δεν έχουμε πάρει διπλό δείγμα από κανένα άτομο. Και αυτό είναι που μας επέτρεψε να αναγνωρίσουμε πανομοιότυπα δίδυμα» είπε η Βάρινερ.

Τα δίδυμα κατέχουν ιδιαίτερη θέση στις ιστορίες καταγωγής και στην πνευματική ζωή των αρχαίων Μάγια, πρόσθεσε η Βάρινερ, ιδίως σε μια ιστορία που ονομάζεται «Hero Twins» (Δίδυμα Ήρωες), στην οποία δύο αδέλφια κατεβαίνουν στον κάτω κόσμο για να εκδικηθούν τον θάνατο του πατέρα τους. Δεν είναι σαφές πώς ή γιατί ακριβώς θυσιάστηκαν τα παιδιά, αλλά οι μέθοδοι θυσίας που χρησιμοποιούνταν εκείνη την εποχή περιλάμβαναν τον αποκεφαλισμό και την αφαίρεση της καρδιάς. 

«Νομίζω ότι πρέπει να θυμόμαστε ότι ο θάνατος και όλα όσα συνεπάγονται αυτές οι τελετουργίες είχαν εντελώς διάσταση εκείνη την εποχή, από αυτήν που έχουμε εμείς σήμερα», δήλωσε ο Μπαρκέρα. «Γι' αυτούς δεν ήταν η απώλεια ενός παιδιού, δεν ήταν η απώλεια ενός από τα παιδιά τους, αλλά μια ευκαιρία που τους δόθηκε από τις όποιες δυνάμεις να είναι μέρος αυτής της ιδιαίτερης ταφής» εξήγησε. 

Πώς συνδέεται με τη σημερινή κοινότητα των Μάγια 

Η Βάρινερ δήλωσε ότι η μελέτη σηματοδοτεί την πρώτη φορά που το γενετικό υλικό που ανακτήθηκε από αρχαία λείψανα των Μάγια ήταν αρκετά λεπτομερές ώστε να αλληλουχηθεί, παρέχοντας μια πλουσιότερη εικόνα για το ποιοι ήταν τα θύματα και με ποιους είχαν -και έχουν- συγγένεια. 

Η ομάδα συνέκρινε το αρχαίο DNA με εκείνο 68 κατοίκων της σημερινής κοινότητας των Μάγια Tixcacaltuyub. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι δύο κοινότητες μοιράζονταν μια στενή γενετική υπογραφή. «Ήταν εξαιρετικά χαρούμενοι όταν έμαθαν ότι είχαν συγγένεια με τους ανθρώπους που κάποτε κατοικούσαν στο Τσιτσέν Ιτζά», δήλωσε ο Μπαρκέρα. 

Με πληροφορίες από CNN

Πολιτισμός
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Βασίλης Μπισμπίκης: Επιστρέφει η παράσταση «Άνθρωποι και Ποντίκια» μετά από 5 χρόνια

Πολιτισμός / Βασίλης Μπισμπίκης: Επιστρέφει η παράσταση «Άνθρωποι και Ποντίκια» μετά από 5 χρόνια

Ο Βασίλης Μπισμπίκης αναβιώνει το αριστούργημα του Τζον Στάινμπεκ στο νέο Cartel στο Αιγάλεω, υπογράφοντας μια ωμή, ρεαλιστική και συναισθηματικά φορτισμένη σκηνοθεσία που φέρνει ξανά στο προσκήνιο τον αγώνα των απλών ανθρώπων για αξιοπρέπεια και ελπίδα
LIFO NEWSROOM
«La Magie Noire»: Ο χαμένος θησαυρός του Ρενέ Μαγκρίτ βγαίνει στο φως μετά από 90 χρόνια

Πολιτισμός / «La Magie Noire»: Ο χαμένος θησαυρός του Ρενέ Μαγκρίτ βγαίνει στο φως μετά από 90 χρόνια

Ο πίνακας «La Magie Noire» του Ρενέ Μαγκρίτ, που παρέμεινε σε ιδιωτική συλλογή για 90 χρόνια, βγαίνει σε δημοπρασία στη Sotheby’s - Η συγκλονιστική ιστορία πίσω από το έργο και τη γυναίκα που έσωσε 163 παιδιά από τους ναζί
LIFO NEWSROOM
Αίγυπτος: Ανοικτός για το κοινό ένας από τους πιο εμβληματικούς τάφους Φαραώ στην Κοιλάδα των Βασιλέων

Πολιτισμός / Αίγυπτος: Ανοικτός για το κοινό ένας από τους πιο εμβληματικούς τάφους Φαραώ στην Κοιλάδα των Βασιλέων

Σκαλισμένος βαθιά μέσα στον βράχο, ο τάφος του Αμενχοτέπ Γ΄ δεσπόζει ξανά μετά από 20 χρόνια, στη δυτική όχθη του Νείλου - Τα πρώτα πλάνα από το εσωτερικό του
LIFO NEWSROOM
Το «This That Keeps On» του Δημήτρη Παπαϊωάννου καταχειροκροτήθηκε στο Ηρώδειο

Πολιτισμός / Το «This That Keeps On» του Δημήτρη Παπαϊωάννου καταχειροκροτήθηκε στο Ηρώδειο

Τριάντα χορευτές και ηθοποιοί ζωντάνεψαν επί σκηνής τα υβριδικά πλάσματά του, ενεργοποιώντας τον χώρο με το μοναδικό του ύφος που τον έχει καθιερώσει ως έναν από τους πιο επιδραστικούς δημιουργούς της εποχής μας
LIFO NEWSROOM
Βραβεία Νόμπελ: Ο Τραμπ ρίχνει τη σκιά του στη διοργάνωση - Προειδοποιήσεις για την ακαδημαϊκή ελευθερία

Πολιτισμός / Βραβεία Νόμπελ: Ο Τραμπ «ρίχνει τη σκιά του» στον θεσμό - Προειδοποιήσεις για την ακαδημαϊκή ελευθερία

Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει εισαγάγει ή προτείνει μια σειρά από μέτρα, τα οποία οι επικριτές υποστηρίζουν ότι θα εμποδίσουν την εκπαίδευση και την επιστημονική έρευνα
LIFO NEWSROOM
2o Sex Positive Festival: Ένα τριήμερο για τη σεξουαλική απελευθέρωση στην Αθήνα

Πολιτισμός / 2o Sex Positive Festival: Ένα τριήμερο για τη σεξουαλική απελευθέρωση στην Αθήνα

Με κοινοτικό χαρακτήρα και χωρίς κερδοσκοπικό προσανατολισμό, η διοργάνωση βασίζεται στη συλλογική εργασία και στην ελεύθερη συνεισφορά των συμμετεχόντων, ώστε να παραμείνει ανοιχτή σε όλους ανεξαρτήτως εισοδήματος
LIFO NEWSROOM
Η Ιζαμπέλ Ιπέρ τιμώμενη καλεσμένη στο 66ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

Πολιτισμός / Η Ιζαμπέλ Ιπέρ τιμώμενη καλεσμένη στο 66ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

Η διάσημη Γαλλίδα ηθοποιός θα προλογίσει αρκετές από τις ταινίες του αφιερώματος στην καριέρα της, ενώ θα δώσει και masterclass αφιερωμένο στις διαφορές μεταξύ θεατρικής και κινηματογραφικής ερμηνείας
LIFO NEWSROOM