Μια Μαντόνα και Παιδί βρέθηκαν κάτω από τον «Άνθρωπο εν πληγή» του Μποτιτσέλι

 Μια Μαντόνα και Παιδί βρέθηκαν κάτω από τον «Άνθρωπο εν πληγή» του Μποτιτσέλι Facebook Twitter
Σάντρο Μποτιτσέλι | Ανθρωπος εν πληγή | Courtesy Sotheby's
0

Ο «Άνθρωπος εν πληγή» του Μποτιτσέλι έχει θεωρηθεί έργο του, πολύ αργότερα αφότου εμφανίστηκε στην αγορά. Ο πίνακας, ιδιοκτησίας ενός Αμερικανού συλλέκτη, εμφανίστηκε για τελευταία φορά σε δημοπρασία το 1963, όταν πουλήθηκε στη χαμηλή τιμή των 10.000 λιρών και είχε καταχωρηθεί μεταξύ των έργων του εργαστηρίου του στον κατάλογο του Ρόναλντ Λάιτμποουν το 1978.

Ο πίνακας αναφέρεται ως το «αριστούργημα της όψιμης καριέρας του», με το έργο που τιτλοφορείται «Άνθρωπος εν πληγή» (φράση από το 53ο κεφάλαιο του προφήτη Ησαΐα) να χρονολογείται γύρω στο 1500. Ο πίνακας αναμένεται ότι θα πωληθεί τον Ιανουάριο του 2022, στη Νέα Υόρκη, για περισσότερο από 40 εκατομμύρια από τον οίκο Sotheby's.

Παρά το γεγονός ότι ακόμα και σήμερα κάποιοι αντιμετωπίζουν τον πίνακα με δισταγμό, λιγότερο πεπεισμένοι ότι πρόκειται για ένα αυτόγραφο έργο Μποτιτσέλι, η ανακάλυψη ενός αχνού έργου κάτω από τον πίνακα αναζωπυρώνει το ενδιαφέρον γύρω από το έργο.

Το έργο δεν έχει ακόμη μελετηθεί εκτενώς αφού από τον 19ο αιώνα βρίσκεται σε χέρια ιδιωτών. Όμως, η τεχνική ανάλυση που ανέλαβε ο οίκος δημοπρασιών στο πλαίσιο της προετοιμασίας για την πώληση έχει ήδη φανερώσει μια απροσδόκητη ανακάλυψη: μια ενδιαφέρουσα εικόνα μιας Μαντόνας και Παιδιού, θαμμένα κάτω από τα στρώματα της μπογιάς.

Μια Μαντόνα και Παιδί βρέθηκαν κάτω από τον «Άνθρωπο εν πληγή» του Μποτιτσέλι Facebook Twitter
Εικόνα με υπέρυθρες ακτίνες του «Ανθρώπου εν πληγή» που δείχνει το αμυδρό περίγραμμα άλλου έργου από κάτω | Courtesy Sotheby's

Ο Chris Apostle, από τον οίκο Sotheby's ο οποίος είχε την ευκαιρία να μελετήσει την εικόνα σε βάθος, πιστεύει ότι πρόκειται για μια εγκαταλελειμμένη σύνθεση ενός τύπου μαντόνας που συναντάται σε ελληνικές εικόνες, στις οποίες η Παναγία έχει το κεφάλι του Ιησού πάνω στο δικό της με τη μητέρα και το παιδί να ακουμπούν μάγουλο με μάγουλο.

Η σύνθεση είναι ορατή αν γυρίσει κάποιος τον πίνακα ανάποδα με τη μαντόνα να χαμογελά και αποκαλύφθηκε από τις υπέρυθρες ακτίνες. Η σύνθεση εγκαταλείφθηκε αλλά φαίνονται ένα μάτι, ένα φρύδι, ένα κομμάτι που μοιάζει με πτυχή μανδύα ενώ διακρίνεται και το χέρι του παιδιού. Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι σε κανένα έργο του Μποτιτσέλι ή του εργαστηρίου του δεν έχει βρεθεί κάτι τέτοιο.

Ο Chris Apostle, υποστηρίζει ότι το πάνελ (συνήθως από βελανιδιά ή λεύκα) ήταν κάτι πολύτιμο την περίοδο της Αναγέννησης, κάτι που δύσκολα θα αποφάσιζε κάποιος να πετάξει. Οπότε αν είχε γίνει μια σύνθεση Μαντόνας και Παιδιού, ένα τύπο έργων που έβγαζε συχνά το εργαστήριο του Μποτιτσέλι, που τελικά απορρίφθηκε, είναι πολύ πιθανό ο Μποτιτσέλι να πήρε το πάνελ, να το γύρισε από την άλλη πλευρά και να αποφάσισε να το χρησιμοποιήσει για μια εξαιρετική σύνθεση, που αντικατοπτρίζει το θρησκευτικό άγχος της Ιταλίας εκείνη την εποχή: το έργο χρονολογείται προσωρινά γύρω στο 1500, όταν οι προβλέψεις της αποκάλυψης και οι ελπίδες για προσωπική σωτηρία είχαν φτάσει σε ένα συγκεκριμένο επίπεδο έντασης.

Το πάνελ λεύκας που χρησιμοποίησε ο Μποτιτσέλι ήταν ο τυπικός «καμβάς» ζωγραφικής στην Αναγεννησιακή Φλωρεντία. Η τεχνική ανάλυση του Σόθμπι΄ς αποκαλύπτει μια ρωγμή στη μέση και έναν παλιό ρόζο στο ξύλο και δείχνει ότι το πάνελ «αναδιαμορφώθηκε κάποια στιγμή στον 20ο αιώνα» με την προσθήκη μιας σανίδας που καλύπτει το κενό. Τα στρώματα βαφής είναι σε «αρκετά καλή κατάσταση», λίγο ξεφλουδισμένα στις άκρες και υπάρχουν προσθήκες στο πάνω και στο κάτω μέρος της εικόνας.

Μια Μαντόνα και Παιδί βρέθηκαν κάτω από τον «Άνθρωπο εν πληγή» του Μποτιτσέλι Facebook Twitter
Εικόνα με υπέρυθρες ακτίνες του «Ανθρώπου εν πληγή», με κόκκινη σημείωση της Μαντόνας και παιδιού | Courtesy Sotheby's

Οι υπέρυθρες εικόνες δείχνουν επίσης ότι ο Μποτιτσέλι έκανε ορισμένες προσαρμογές στη σύνθεση. Για παράδειγμα, η άκρη του ενός δαχτύλου που ανίχνευε το τραύμα στην πλευρά του Χριστού καλύπτεται τώρα από το χιτώνα. Υπάρχουν και άλλα στοιχεία που έχουν διορθωθεί ή αλλάξει όπως το ακάνθινο στεφάνι, το μήκος των βοστρύχων του Ιησού, και τα περιποιημένα κοντά γένια του.

Τον Ιανουάριο του 2021 ο οίκος Σόθμπι΄ς  πούλησε το έργο του Μποτιτσέλι «Νεαρός άνδρας κρατάει ένα δίσκο» για 92,2 εκατομμύρια δολάρια. Και σε αυτό τον πίνακα χρησιμοποιείται άφθονη λευκή μπογιά μολύβδου σε όλη τη σύνθεση. Όπως λέει ο Chris Apostle, ο Μποτιτσέλι ήταν 55 και πλέον ετών όταν ζωγράφισε τον «Άνθρωπο εν Πληγή» και υπάρχει στην εικόνα αυτή κάτι που προβάλλεται έντονα, με βαθιά συναισθηματική φόρτιση, η κατανόηση ότι όλοι θα πεθάνουμε.

Πολιτισμός
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΚΥΡΙΑΚΗ 09/01 - ΕΧΕΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΤΕΙ-Πορτρέτα από τις συλλογές του Λούβρου - Γιατί πάει χαμένη μια τόσο σημαντική έκθεση;

The Review / Πορτρέτα από τις συλλογές του Λούβρου: Γιατί πάει χαμένη μια τόσο σημαντική έκθεση;

Η Αργυρώ Μποζώνη και ο Τάσος Μπρεκουλάκης (M. Hulot) σχολιάζουν την περιοδική έκθεση στην Εθνική Πινακοθήκη «Αναζητώντας την αθανασία. Η τέχνη του πορτραίτου στις συλλογές του Λούβρου».
THE LIFO TEAM
Η μανία με τον Μποτιτσέλι, η αθάνατη ομορφιά  και η τρελή κούρσα των τιμών στα έργα του

Πολιτισμός / Η μανία με τον Μποτιτσέλι και η τρελή κούρσα των τιμών στα έργα του

Τώρα έρχεται ένας τέταρτος πίνακας που στα δελτία τύπου αναφέρεται ως το «αριστούργημα της όψιμης καριέρας του»- το έργο που τιτλοφορείται «Άνθρωπος εν πληγή» και χρονολογείται γύρω στο 1500.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η Βενετία γιορτάζει τη εικονογραφία και τον συμβολισμό του στήθους

Εικαστικά / Μια μεγάλη εικαστική έκθεση αφιερωμένη στο γυναικείο στήθος

Στη Βενετία και στο Palazzo Franchetti μια έκθεση αφηγείται την «περιπέτεια» ενός σημείου της γυναικείας ανατομίας που έχει κατανοηθεί και αναπαρασταθεί στην τέχνη, τη διαφήμιση, τη μόδα, σε όλους τους πολιτισμούς και τις παραδόσεις με πολλούς διαφορετικούς τρόπους.
NEWSROOM