Στις 28 Οκτωβρίου, οι αρχές του Ρίο ντε Τζανέιρο εξαπέλυσαν τη «Operação Contenção» στις φαβέλες Penha και Alemão, με περίπου 2.500 αστυνομικούς, ελικόπτερα, τεθωρακισμένα και drones, με στόχο την ανάσχεση και συλλήψεις στελεχών του Comando Vermelho (CV), ενός από τα ισχυρότερα καρτέλ ναρκωτικών της Βραζιλίας.
Η επιχείρηση εξελίχθηκε σε πολύωρες ένοπλες συγκρούσεις και χαρακτηρίστηκε από την κυβέρνηση ως η πιο επικίνδυνη και συντονισμένη των τελευταίων ετών.
Μέχρι το απόγευμα της Τετάρτης 29 Οκτωβρίου, η κυβέρνηση της Πολιτείας έκανε λόγο για 119–121 νεκρούς (μεταξύ αυτών 4 αστυνομικοί), ενώ η Δημόσια Υπεράσπιση (Defensoria Pública) ανεβάζει τον αριθμό σε περισσότερους από 130 (ενδεικτικά 132: 128 πολίτες + 4 αστυνομικοί). Η απόκλιση αποδίδεται στο γεγονός ότι δεκάδες σοροί εντοπίστηκαν σε δασική ζώνη κοντά στην Penha και μεταφέρθηκαν από κατοίκους σε πλατεία για αναγνώριση, ενώ οι αρχές δηλώνουν πως μετρούν επίσημα μόνο ό,τι εισέρχεται στο Ινστιτούτο Ιατροδικαστών. Οι ταυτοποιήσεις και η ιατροδικαστική διερεύνηση είναι σε εξέλιξη.
Τι λέει η αστυνομία για τα γεγονότα
Η ηγεσία ασφαλείας περιέγραψε πως πραγματοποιήθηκε ανάπτυξη ειδικών δυνάμεων σε υψώματα της Serra da Misericórdia, ως γραμμή αποκλεισμού που «έσπρωχνε» ενόπλους προς ζώνες όπου είχαν παραταχθεί άλλες ομάδες. Σύμφωνα με την Αστυνομία, «το σύνολο σχεδόν» των συγκρούσεων έγινε σε περιοχή βλάστησης, με καταγεγραμμένη και τη χρήση εκρηκτικών από drones. Ανακοινώθηκαν επίσης πολλαπλές συλλήψεις και κατασχέσεις δεκάδων τυφεκίων.
Ο κυβερνήτης Κλάουντιο Κάστρο υπερασπίστηκε την επιχείρηση ως «επιτυχία», δηλώνοντας ότι «θύματα» ήταν μόνο οι τέσσερις αστυνομικοί, κάτι που προκάλεσε αντιδράσεις από φορείς και ακτιβιστικές οργανώσεις. Ο ίδιος κατήγγειλε έλλειψη ομοσπονδιακής στήριξης και ζήτησε «περισσότερη συνεργασία και χρηματοδότηση» από την κυβέρνηση της χώρας.
Την ημέρα της επιχείρησης καταγράφηκαν εκτεταμένα μπλόκα και διακοπές κυκλοφορίας, με επιπτώσεις στα ΜΜΜ, κλείσιμο σχολείων/πανεπιστημίων και μερική αναστολή υπηρεσιών υγείας. Την επομένη, οι δημοτικές υπηρεσίες επανέφεραν σταδιακά την πόλη σε χαμηλότερο επίπεδο συναγερμού.
«Συγκλονισμένος» ο πρόεδρος Λούλα - Βαθιά ανησυχία του επικεφαλής του ΟΗΕ
Ο πρόεδρος της Βραζιλίας Λουίς Ινάσιο ντα Σίλβα είναι «συγκλονισμένος» από τον απολογισμό των θυμάτων της αστυνομικής επιχείρησης στο Ρίο ντε Τζανέιρο, ανακοίνωσε ο υπουργός Δικαιοσύνης της χώρας.
«Ο πρόεδρος έχει συγκλονιστεί από τον αριθμό των θανάτων και εξεπλάγη από το γεγονός πως μια επιχείρηση τέτοιας εμβέλειας διεξήχθη εν αγνοία της ομοσπονδιακής κυβέρνησης», δήλωσε ο υπουργός Ρικάρντο Λεβαντόβσκι από την Μπραζίλια.
Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες εκφράζει «βαθιά ανησυχία» για τον απολογισμό της αστυνομικής επιχείρησης, με περισσότερους από 100 νεκρούς στο Ρίο ντε Τζανέιρο, δήλωσε σήμερα ο εκπρόσωπός του.
«Ο γενικός γραμματέας εκφράζει τη βαθιά ανησυχία του για τον μεγάλο αριθμό θυμάτων (…). Υπογραμμίζει πως η χρήση της βίας στις αστυνομικές επιχειρήσεις πρέπει να συμφωνεί με τους κανόνες και το διεθνές δίκαιο για τα ανθρώπινα δικαιώματα και καλεί τις αρχές να διεξάγουν σύντομα μια έρευνα», δήλωσε ο Στεφάν Ντουζαρίκ σε δημοσιογράφους.
«Η Πολιτεία ήρθε για να διαπράξει μια σφαγή. Δεν είναι μια επιχείρηση, ήρθαν απευθείας για να σκοτώσουν», φώναζε στο μικρόφωνο του AFPTV μια γυναίκα που έκλαιγε με αναφιλητά, με το χέρι της να αγγίζει το πρόσωπο ενός νεαρού άνδρα, το πτώμα του οποίου είχαν καλύψει με πράσινο σεντόνι.
Ορισμένοι κάτοικοι καταγγέλλουν «εκτελέσεις». «Πολλοί εξ αυτών σκοτώθηκαν από μια σφαίρα στον αυχένα, έναν πυροβολισμό στην πλάτη», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Ραούλ Σαντιάγκο, ένας ακτιβιστής που διαμένει στη συνοικία.
«Βλέπουμε σημάδια εγκαυμάτων, άνθρωποι ήταν δεμένοι. Ορισμένοι παραδόθηκαν, όμως δολοφονήθηκαν εν ψυχρώ», δήλωσε ο δικηγόρος Αλμπίνο Περέιρα Νέτο, ο οποίος εκπροσωπεί τρεις οικογένειες, που έχασαν συγγενείς τους.
Τι μένει να αποσαφηνιστεί
- Επίσημη ταυτοποίηση όλων των σορών από το IML και σαφής χρονοσειρά για το πότε και πού επήλθαν οι θάνατοι που δεν είχαν συμπεριληφθεί στον αρχικό απολογισμό.
- Πλήρης δημοσιοποίηση κατασχέσεων και συλλήψεων, καθώς και εσωτερικός ή δικαστικός έλεγχος για τον επιχειρησιακό σχεδιασμό.
- Πολιτικός διάλογος για τα όρια και την αποτελεσματικότητα επιχειρήσεων μεγάλης κλίμακας σε πυκνοκατοικημένες περιοχές.
