Όλες οι γυναίκες του κόσμου στο νέο βιβλίο της Αμάντας Μιχαλοπούλου

Δυο γυναίκες συγγραφείς αποκαλύπτουν τα κρυφά μυστικά της γραφής Facebook Twitter
Η Αμάντα Μιχαλοπούλου δανείζεται τη φωνή μιας γυναίκας για να συνομιλήσει ταυτόχρονα με τον άνδρα της ζωής της, τη μητέρα και την κόρη της, κι εν τέλει με τον ίδιο της τον εαυτό. Φωτ.: Julian Salinas/ LIFO
0


ΦΕΥΓΟΥΝ ΚΙ ΕΡΧΟΝΤΑΙ
τα βιβλία από τα χέρια, κάποια κάνουν μια στάση για να πουν μια ιστορία και άλλα γίνονται μια διαρκής ηχώ, ένα mantra για πράγματα που σκεφτόσουν και δεν κατάφερες να ζήσεις και άλλα τόσα που δεν είχες φωνή να εκφράσεις ή να πεις. Αυτά τα λόγια που αντηχούν το ένα μέσα στο άλλο σαν echo chamber του ασυνείδητου, σαν ιστορίες αδικαίωτες που απαιτούν να ακουστούν, τολμάει να μετατρέψει σε εναργείς διαλόγους η Αμάντα Μιχαλοπούλου στο νέο της βιβλίο Το μακρύ ταξίδι της μιας μέσα στην άλλη (από τις εκδόσεις Πατάκη αυτήν τη φορά). Δεν έχει σημασία ποια μιλάει κάθε φορά, αφού οι πρωταγωνίστριες του βιβλίου παίρνουν είτε τη δική σου φωνή, είτε της μητέρας σου, είτε της κόρης σου, είτε της Παναγίας που επικαλέστηκες μια αδύναμη στιγμή της ζωής σου, είτε της Ρόζα Λούξεμπουργκ που θαύμαζες μικρή, είτε της Βιρτζίνια Γουλφ που άνοιξε την πόρτα στο δικό σου δωμάτιο, είτε της Αφγανής που είδες το βλέμμα της σε μια φωτογραφία, είτε της μητέρας Τοπαλούδη, είτε όλων εκείνων των ανώνυμων γυναικών που μετατράπηκαν σε Παναγίες του Ραφαήλ και έκτοτε δεν ήξεραν πόσες ζωές να δικαιώσουν. 

Η Παναγία επιστρέφει διαρκώς στα όνειρα της συγγραφέως και αποκτά δικαιωματικά φωνή, καθώς τέτοιο μεταφυσικό δικαίωμα στο να ορίζουν τη μοίρα έχουν αποκλειστικά οι μεταφυσικής ισχύος οντότητες, οι καλλιτέχνες και οι συγγραφείς.

Χωρίς να γράφει ένα ακόμα φεμινιστικό μυθιστόρημα, καθώς γνωρίζει καλά ότι στη μυθοπλασία δεν χωράει ούτε στράτευση, ούτε καταγγελία, η Αμάντα Μιχαλοπούλου δανείζεται, εν προκειμένω, τη φωνή μιας γυναίκας για να συνομιλήσει ταυτόχρονα με τον άνδρα της ζωής της, τη μητέρα, την κόρη της, κι εν τέλει με τον ίδιο της τον εαυτό. Σαν μια μήτρα που χωράει όλες τις θεωρίες του ασυνειδήτου απλώνει το καλούπι της αφήγησης, ξεκινώντας από τα όνειρα που είδε μεταξύ ύπνου και αϋπνίας –δηλαδή εκείνη τη στιγμή που καταγράφεται, όπως ο έλεγε ο Ντελέζ, η πραγματική φιλοσοφία–, στήνοντας ένα περίτεχνο μυθοπλαστικό έργο που αποκτά την εξωτερική μορφή της τραγωδίας, με την πάροδο, τα στάσιμα, τους κομμούς αλλά και τις μονωδίες/διωδίες. Πηγή έμπνευσης είναι από τη μια ο άγραφος νόμος που υπαγορεύει το θάρρος μιας μικρής Αντιγόνης και θα μπορούσε να είναι, εν προκειμένω, η κόρη της Μαρία-Κλάρα, και από την άλλη ο γραπτός νόμος της μητέρας Μαρίας, η οποία διαμορφώνει τη δική της απτή πραγματικότητα ως ένας γήινος θηλυκός Κρέοντας με το διαφημιστικό καπέλο της Google.

Αμάντα Μιχαλοπούλου, Μακρύ ταξίδι της μιας μέσα στην άλλη, εκδόσεις Πατάκη
ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΑΓΟΡΑΣΕΤΕ.Αμάντα Μιχαλοπούλου, Το μακρύ ταξίδι της μιας μέσα στην άλλη, εκδόσεις Πατάκη

Όσο για την Παναγία, που επιστρέφει διαρκώς στα όνειρα της συγγραφέως, αποκτά δικαιωματικά φωνή, καθώς τέτοιο μεταφυσικό δικαίωμα στο να ορίζουν τη μοίρα έχουν αποκλειστικά οι μεταφυσικής ισχύος οντότητες, οι καλλιτέχνες και οι συγγραφείς (το είχε τολμήσει και πάλι η Αμάντα Μιχαλοπούλου, χαρίζοντας φωνή όχι στην Παναγία αλλά στη φανταστική Γυναίκα του θεού). Η Παναγία, ως εκ τούτου, γίνεται συμπρωταγωνίστρια της ζωής της, αποκτά υπόσταση και καθημερινό ρόλο ακόμα και μέσα από τα όνειρα, όπως στο διήγημα του Κορτάσαρ, στο οποίο παραπέμπει η συγγραφέας, όπου στις παραισθήσεις του οι Αζτέκοι, αφού περιλούζουν τους εχθρούς με λουλούδια, τους ανεβάζουν στις πυραμίδες και τους ξεριζώνουν την καρδιά. Μόνο που εδώ η Παναγία συμβολικά αποκτά εντελώς αντίστροφο ρόλο που είναι να συμφιλιώσει μητέρα και κόρη με τους πολλαπλούς ρόλους της πραγματικότητας και να αποκαταστήσει τον φαντασιωτικό κόσμο της συγγραφέως ως χώρο ύψιστης και ξεκάθαρης αναγκαιότητας. Εξού και ότι το φανταστικό αποκτά ίση δικαιωματική ισχύ στην αφήγηση με το πραγματικό και γεννά ένα καινούργιο πλάσμα με αντίστοιχα θεϊκές και αληθινές ιδιότητες που είναι τελικά το νέο βιβλίο της συγγραφέως – γιατί τι άλλο μπορεί να είναι η γραφή από μια alma mater studiorum, η μητέρα-Παναγία όλων των σπουδών; «Αύριο θα σμίξω τα δυο σου σκέλη, μήπως γεννηθεί ένα μικρό λυπητερό παιδάκι,/ θα το λένε Ιούς, Μανιούς, ίσως και Aqua Marina. Φέρτε μου να γεννήσω όλα τα μωρά της πλάσης, δώστε μου να πεθάνω όλους τους θανάτους», έγραφε χαρακτηριστικά η Μάτση Χατζηλαζάρου για το αλλόκοτο πλάσμα που γεννά η γραφή και ανακαλεί, εν προκειμένω, η Μιχαλοπούλου.

Αντίστοιχα, η συγγραφέας είναι έτοιμη να συνοψίσει όλους τους ρόλους, να γίνει όλες οι μητέρες του κόσμου –«ένας στρατός απλήρωτων μισθοφόρων στα οδοφράγματα σπιτιών, παιδικών χαρών, σχολείων, νοσοκομείων, σούπερ μάρκετ, γηροκομείων. Βαστάζοι με μπουφάν και αλλαξιέρες. Διμοιρίες που γυρνάνε αποδεκατισμένες σπίτι. Στρατιωτάκια με μαλλί τζίβα και γδαρμένους αγκώνες»–, να ταυτιστεί ακόμα και με τη μητέρα του Μουσολίνι, να φανεί ως ο επαναστάτης Κέρουακ και η μάνα του μαζί, αρκεί να αποδεχθεί τη θνητή υπόσταση που θα της χαρίσει τη φωνή της εμπειρίας. Ο ρόλος της μητέρας και της κόρης δεν είναι τίποτε άλλο από τη θνητή υπόσταση της συγγραφέως που, όπως λέει σε ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα του βιβλίου, αναλαμβάνει σαν την Παναγία να «γεννήσει» –γράφοντας– συμπόνια και να βοηθήσει τους ανθρώπους. Αρκεί να μπορέσει να πραγματώσει το ταξίδι της μεταμόρφωσης που άφησε στη μέση το προηγούμενο βιβλίο και να γίνει κάτι πέρα από την πόρνη και την αγία που προστάζουν τα στερεότυπα, να μάθει να περιφέρεται χωρίς αιδώ και φόβο στις ατραπούς της φαντασίας. Και εν τέλει, σαν μια νέα Αλίκη στη δική της χώρα των θαυμάτων, να περιπλανηθεί σε ένα ταξίδι όπου τα αλλόκοτα πλάσματα δεν θα την τρομάζουν αλλά θα της μάθουν επιπλέον μαγικούς τρόπους να υπάρχει και να ζει – τι πιο μαγικό και ταυτόχρονα άγριο από το να είσαι γυναίκα; Αρκεί να μπορεί, όπως ακριβώς το φαντάζεται στο βιβλίο, να πετάει ελεύθερη «στη ράχη ενός αλόγου μ’ ένα βιβλίο, ένα χτένι κι ένα λούτρινο κουνέλι».

ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΔΩ

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LIFO

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

10 σημαντικά βιβλία που θα κυκλοφορήσουν το πρώτο τρίμηνο του 2025

Βιβλίο / Δέκα σημαντικά βιβλία που θα κυκλοφορήσουν το πρώτο τρίμηνο του 2025

Το πιο πρόσφατο Booker, επανεκδόσεις μυθιστορημάτων με θέμα τον Εμφύλιο, το τελευταίο βιβλίο του Μάριο Βάργκας Λιόσα, η νέα Αμάντα Μιχαλοπούλου και μια συγκεντρωτική έκδοση των ποιημάτων του Αργύρη Χιόνη είναι μερικές μόνο από τις πολυαναμενόμενες προσεχέις εκδόσεις.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μαρκ Τουέιν, «Οι περιπέτειες του Χακ Φιν»

Το πίσω ράφι / Το μυθιστόρημα του Μαρκ Τουέιν που έθαψαν οι κριτικοί και το αποθέωσε ο Χέμινγουεϊ

Στις «Περιπέτειες του Χακ Φιν» ο Μαρκ Τουέιν έπλασε τον πιο ελεύθερο ήρωα της αμερικανικής λογοτεχνίας, που αρνήθηκε τους κανόνες της κοινωνίας του και ένωσε την τύχη του με έναν σκλάβο δραπέτη.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Ο Σάχης του Ιράν και η Αμερική που δεν μπορούσε να φανταστεί την ζωή χωρίς αυτόν

Βιβλίο / Ο Σάχης του Ιράν και η Αμερική που δεν μπορούσε να φανταστεί τη ζωή χωρίς αυτόν

Ένα νέο βιβλίο με τίτλο «Βασιλεύς των Βασιλέων», όπως αποκαλούσε τον εαυτό του ο Ρεζά Παχλαβί, εστιάζει στις διαδοχικές κυβερνήσεις των ΗΠΑ που «αποδέχτηκαν πρόθυμα τις φαντασιώσεις του, τόσο για τον εαυτό του όσο και για τη χώρα του».
THE LIFO TEAM
Γωγώ Ατζολετάκη: «Οι άνθρωποι της τρίτης ηλικίας δεν είναι “ληγμένα προϊόντα”»

Βιβλίο / Γωγώ Ατζολετάκη: «Οι άνθρωποι της τρίτης ηλικίας δεν είναι “ληγμένα προϊόντα”»

Σταρ Ελλάς στα νιάτα της, διακρίθηκε ως ηθοποιός, θιασάρχης, ραδιοφωνική παραγωγός, δοκιμάστηκε επίσης στη συγγραφή έχοντας κυκλοφορήσει μέχρι τώρα επτά βιβλία μαζί με το πρόσφατο «Η τρίτη άνοιξη» (εκδ. Επίμετρο), που έδωσε και το έναυσμα γι’ αυτήν τη συνέντευξη.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
O Δημήτρης Γκιώνης, οι ένδοξες μέρες της «Ελευθεροτυπίας» και το σημερινό μιντιακό σούπερ μάρκετ

Οι Αθηναίοι / O Δημήτρης Γκιώνης, οι ένδοξες μέρες της «Ελευθεροτυπίας» και το σημερινό μιντιακό σούπερ μάρκετ

Ο 81χρονος δημοσιογράφος και συγγραφέας που για δεκαετίες διηύθηνε τις πολιτιστικές σελίδες της Ελευθεροτυπίας, αφηγείται τη συναρπαστική καριέρα του στη LiFO
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Κλαίρη Μιτσοτάκη: «Η αξιοπρέπεια και η φιλία είναι τα θεμέλια της ζωής μας»

Βιβλίο / Κλαίρη Μιτσοτάκη: «Η αξιοπρέπεια και η φιλία είναι τα θεμέλια της ζωής μας»

Η σπουδαία μεταφράστρια, που έχει αφιερώσει μεγάλο μέρος της δουλειάς της στον Μαρσέλ Προυστ, μας ξεναγεί στον πολύπλοκο κόσμο του και εκφράζει τον θυμό της για την πανταχού παρούσα απάτη της εποχής μας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Η αλήθεια για τον «Συνταγματάρχη» Πάρκερ, τον διαβόητο μάνατζερ του Έλβις Πρίσλεϊ

Βιβλίο / Η αλήθεια για τον «Συνταγματάρχη» Πάρκερ, τον διαβόητο μάνατζερ του Έλβις Πρίσλεϊ

Ένα νέο βιβλίο με τίτλο «Ο Συνταγματάρχης και ο Βασιλιάς» εξερευνά τη συναρπαστική ζωή ενός ακούραστου κομπιναδόρου που προσπαθούσε απεγνωσμένα να ανακαλύψει εκ νέου τον εαυτό του.
THE LIFO TEAM
Γνώριζαν ή όχι οι Γερμανοί για τα εγκλήματα του Χίτλερ;

Βιβλίο / Γνώριζαν ή όχι οι Γερμανοί για τα εγκλήματα του Χίτλερ;

Πότε ακριβώς χάθηκε ο πόλεμος για τον Άξονα; Ποια ήταν η πιο σημαντική μάχη του πολέμου; Πόσο «συμμέτοχος» ήταν ο Γερμανικός λαός στο ολοκαύτωμα; Σ’ αυτά τα ερωτήματα επιχειρεί να απαντήσει μια νέα ογκώδης έκδοση με τίτλο «Η συνολική ιστορία του Β' Παγκοσμίου Πολέμου».
THE LIFO TEAM
Αudiobooks: Αντί να διαβάσεις το νέο βιβλίο της Σάλι Ρούνεϊ, το ακούς

Βιβλίο / Αudiobooks: Αντί να διαβάσεις το νέο βιβλίο της Σάλι Ρούνεϊ, το ακούς

Είναι νωρίς να πούμε πως αυτά τα ηχητικά λογοτεχνικά αρχεία μπορούν να αντικαταστήσουν το βιβλίο. Είναι όμως μια υπέροχη λύση για όσους θέλουν να διαβάσουν αλλά δεν έχουν χρόνο ή έχουν μπλοκάρει με το κανονικό διάβασμα.
ΙΩΑΝΝΑ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ
«Στα τέσσερα»: Το πιο καυτό και αμφιλεγόμενο βιβλίο του φετινού καλοκαιριού

Βιβλίο / «Στα τέσσερα»: Το πιο καυτό και αμφιλεγόμενο βιβλίο του φετινού καλοκαιριού

«Κάποιες το λάτρεψαν, άλλες το σιχάθηκαν»: Το βιβλίο της Miranda July για την ερωτική περιπλάνηση μιας γυναίκας στη μέση ηλικία που χαρακτηρίστηκε ως «το πρώτο μεγάλο μυθιστόρημα για την περιεμμηνόπαυση», είναι η λογοτεχνική επιτυχία της χρονιάς.
THE LIFO TEAM
Πατρίτσια Χάισμιθ: «Ο κόσμος και τα μαρτίνι του είναι δικά μου!»

Βιβλίο / Πατρίτσια Χάισμιθ: «Ο κόσμος και τα μαρτίνι του είναι δικά μου!»

Τα πολυσυζητημένα ημερολόγια της Χάισμιθ αποκαλύπτουν κρυφές σκέψεις της συγγραφέως του «Ταλαντούχου κύριου Ρίπλεϊ», τους άγνωστους έρωτες και την εξάρτησή της από τη γραφή και το αλκοόλ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ