Οι πρόωρες εκλογές στη Γερμανία προκηρύχθηκαν με αφορμή την αδυναμία συνεννόησης των κυβερνητικών εταίρων όσον αφορά τη δημοσιονομική πολιτική. «Δεν είναι πια το τέλος του κόσμου», καθησύχαζε ο ομοσπονδιακός πρόεδρος Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ.
Τέσσερις εβδομάδες πριν ανοίξουν οι κάλπες όμως, η περιρρέουσα ατμόσφαιρα θυμίζει όντως το…τέλος του (γερμανικού) κόσμου όπως τον γνωρίζαμε.
Το μεταναστευτικό - με τις τραγικές πτυχές του - μονοπωλεί τον δημόσιο διάλογο κι ο «καγκελάριος εν αναμονή», όπως περιγράφεται συχνά ο Φρίντριχ Μερτς (CDU), πήρε απόφαση να κάνει κίνηση υψηλού ρίσκου. «Τα παίζω όλα για όλα», αναγνώρισε ο ίδιος.
Η επίθεση του 28χρονου Αφγανού Εναμουλά Ο. εναντίον παιδιών σε βρεφονηπιακό σταθμό στο Ασάφενμπουργκ της Βαυαρίας, με αποτέλεσμα τον τραγικό θάνατο αγοριού 2 ετών και άνδρα 41 ετών που προσπάθησε να εμποδίσει τον δράστη, τα άλλαξε όλα στην προεκλογική αντιπαράθεση. Η υπόθεση περιγράφεται με όρους όπως ένα ακόμη ιδιαίτερης βαρβαρότητας έγκλημα από έναν ακόμη αλλοδαπό που βρισκόταν παράνομα στην χώρα, «χαμένος» από τις αρμόδιες υπηρεσίες.
Η γερμανική κοινωνία κοιτάζει μουδιασμένη και τουλάχιστον το ένα τέταρτο των πολιτών φέρεται να έχει αποφασίσει ότι η «λύση» στο πρόβλημα είναι η ψήφος στην ακροδεξιά.
Οι εξαγγελίες Μερτς πριν τις εκλογές
Μπροστά στο αδιέξοδο, ο αρχηγός του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος (CDU) και υποψήφιος καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς αποφάσισε να αλλάξει το παιχνίδι, ανακοινώνοντας ριζική αλλαγή στην πολιτική για τη μετανάστευση και το άσυλο - θα την καταθέσει στο ομοσπονδιακό κοινοβούλιο εντός της εβδομάδας - «κι ας την ψηφίσει όποιος θέλει»: ακόμη και η AfD. «Αρκετά! Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με καταστροφή, με τα ερείπια δεκαετούς λανθασμένης μεταναστευτικής πολιτικής», δήλωσε προ ημερών ο κ. Μερτς.
Η πρότασή του προβλέπει de facto απαγόρευση εισόδου για όποιον δεν μπορεί να επιδείξει διαβατήριο ή βίζα, ακόμη κι αν βρίσκεται υπό καθεστώς προστασίας - χωρίς εξαιρέσεις -, και κατάργηση της οικογενειακής επανένωσης. «Οι ισχύοντες κανονισμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι σαφώς δυσλειτουργικοί και η Γερμανία πρέπει να προστατευθεί (...) Πρέπει να κάνουμε χρήση του δικαιώματός μας στην υπεροχή του εθνικού δικαίου», εξήγησε, αποπειρώμενος να προκαταλάβει τις επικρίσεις για παραβίαση των ευρωπαϊκών κανονισμών.
Ο αρχηγός του CDU πρόσθεσε ότι το ομοσπονδιακό κράτος θα παραχωρήσει ακίνητα, ιδίως άδεια στρατόπεδα, ώστε να μετατραπούν σε κέντρα κράτησης υπό απέλαση μεταναστών. Με άλλα λόγια, «όσοι πρόκειται να απελαθούν δεν θα επιτρέπεται να κυκλοφορούν ελεύθερα εντός Γερμανίας».
Με το βλέμμα στραμμένο στην Ουάσιγκτον και στα προεδρικά εκτελεστικά διατάγματα των πρώτων ωρών της 2ης προεδρίας του Ντόναλντ Τραμπ, ο Φρίντριχ Μερτς δεσμεύθηκε όλα αυτά να γίνουν πράξη «την πρώτη μέρα της θητείας» του στην καγκελαρία. Επικαλούμενος την κατεπείγουσα φύση της υπόθεσης, την επόμενη μέρα ο ίδιος ανακοίνωσε ότι οι προτάσεις του κόμματός του θα κατατεθούν ήδη τις επόμενες ημέρες από την κοινοβουλευτική ομάδα της Χριστιανικής Ένωσης (CDU/CSU) ως σχέδιο νόμου στην Bundestag.
Εκλογές: Απορρίπτει ο Σολτς και οι Πράσινοι
Όπως ήταν αναμενόμενο, ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς (SPD) απέρριψε την εισήγηση, κάνοντας λόγο για αντισυνταγματικές προτάσεις και κατηγορώντας τον αντίπαλό του για ακροδεξιά στροφή.
«Πίστευα πάντα τις διαβεβαιώσεις του Φρίντριχ Μερτς σχετικά με το ‘τείχος προστασίας’. Τώρα τι να πιστέψω;», δήλωσε ο κ. Σολτς σε προεκλογική συγκέντρωση, αφήνοντας να εννοηθεί ότι τελικά η Βιέννη ίσως βρίσκεται πολύ κοντά στο Βερολίνο και οι Αυστριακοί, οι οποίοι οδεύουν προς συγκυβέρνηση ακροδεξιάς (FPÖ)-κεντροδεξιάς (ÖVP), πράγματι ίσως άνοιξαν δρόμο, κατεδαφίζοντας το δικό τους «τείχος προστασίας».
Στο ίδιο πνεύμα, η αρχηγός των Πρασίνων Φραντσίσκα Μπράτνερ εξέφρασε «σημαντικές αμφιβολίες» σχετικά με το «πόσο σταθερό» είναι τελικά το περιβόητο «τείχος» για το CDU, μιλώντας για «αιτήματα που είναι ασυμβίβαστα με το ευρωπαϊκό δίκαιο και με το ισχύον συνταγματικό δίκαιο της Γερμανίας».
Η εφημερίδα Zeit έκανε λόγο για «τομή» από τον Φρίντριχ Μερτς, σημειώνοντας επίσης αντιδράσεις στο εσωτερικό του CDU.
Ενθουσιασμός στην AfD πριν τις εκλογές
Καθώς «στην αναμπουμπούλα χαίρεται ο λύκος», η AfD δεν προσπαθεί καν να κρύψει τον ενθουσιασμό της.
«Το ‘τείχος προστασίας’ έπεσε. Δεν πρέπει να χαθεί η ευκαιρία της επόμενης εβδομάδας συνεδριάσεων στην Bundestag», έκρινε μέσω X η... λύκαινα, η αρχηγός της AfD Αλίς Βάιντελ, συνηγορώντας ευθέως υπέρ συνεργασίας με το CDU, προεκλογικά και μετεκλογικά, για τον σχηματισμό κυβέρνησης. Το πιθανότερο μάλιστα είναι ότι, θέλει-δεν θέλει ο κ. Μερτς, οι βουλευτές της AfD δεν θα χάσουν την ευκαιρία να «εκθέσουν» τους Χριστιανοδημοκράτες, ψηφίζοντας την πρόταση νόμου.
Οι ψήφοι τους βέβαια δεν θα αρκούσαν σήμερα, θα χρειαζόταν ακόμη η στήριξη των Φιλελευθέρων (FDP) και της Συμμαχίας Ζάρα Βάγκενκνεχτ (BSW) για να εξασφαλιστεί πλειοψηφία. Μόνο που δεν αποκλείεται τελικά να συμβεί ακριβώς αυτό.
«Κάτι τέτοιο θα σήμαινε το τέλος του ‘τείχους προστασίας’ έναντι των εχθρών της δημοκρατίας μας», σχολίασε ο επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος Ρολφ Μούτσενιχ. Μπροστά στον κίνδυνο να χρεωθεί την εξέλιξη το CDU, ο Φρίντριχ Μερτς ξεκαθάρισε χθες σε προεκλογική του ομιλία ότι η κοινοβουλευτική πρόταση θα σταλεί μόνο στο SPD, στους Πράσινους και στο FDP και σε κάθε περίπτωση όχι στην AfD.
«Δεν διαπραγματευόμαστε ούτε με την AfD, ούτε με την BSW. Την ευθύνη πρέπει να αναλάβουν τα κόμματα του κέντρου. Αυτή είναι η καλύτερη λύση έναντι των πολιτικών άκρων στα δεξιά και στα αριστερά. Πρέπει να γίνει κάτι τώρα», είπε ο κ. Μερτς. «Δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι για το ποιος θα ψηφίσει την πρότασή μας», έραβαν στο μεταξύ στελέχη της παράταξής του.
Η ανησυχία που εκφράζει πρωτίστως το SPD έχει να κάνει περισσότερο με το ενδεχόμενο το CDU να κλείνει το μάτι στην AfD - λιγότερο με την ουσία των μέτρων.
«Τα -ξεκάθαρα παράνομα- σχέδια του Φρίντριχ Μερτς να απορρίπτει τους πάντες στα σύνορα είναι τσεκούρι στα θεμέλια της ευρωπαϊκής ενοποίησης κι είναι βέβαιο ότι θα ανατραπούν στα δικαστήρια», εκτίμησε ο αντιπρόεδρος της κοινοβουλευτικής ομάδας του SPD Ντιρκ Βίζε, αφήνοντας μολαταύτα περιθώρια συμφωνίας με το CDU σε όλα τα άλλα. Το SPD αναμένεται άλλωστε να καταθέσει δική του πρόταση νόμου για περαιτέρω αυστηροποίηση του συστήματος ασύλου.
Σύμφωνα πάντως με τον Χανς-Γιούργκεν Παπίερ, πρώην πρόεδρο του Ομοσπονδιακού Συνταγματικού Δικαστηρίου μέχρι το 2010, τα σχέδια του CDU «δεν είναι απλώς εφικτά, αλλά και απαραίτητα». Στους μετανάστες από χώρες καταγωγής που θεωρούνται ασφαλείς πρέπει να απαγορεύεται η είσοδος, δήλωσε o δικαστής στην Bild. «Είμαστε περικυκλωμένοι από κράτη της ΕΕ και την Ελβετία - όλες αυτές είναι ασφαλείς τρίτες χώρες. Θεωρώ απαράδεκτη την τρέχουσα πρακτική, που ουσιαστικά παρέχει δικαίωμα πρόσβασης σε όποιον προφέρει τη λέξη ‘άσυλο’».
Τα σχέδια «δεν είναι αντισυνταγματικά», πλειοδότησε ο συνταγματολόγος Ρούπερτ Σολτς, ο οποίος υποστήριξε πως «σύμφωνα με το γερμανικό Σύνταγμα και την ευρωπαϊκή νομοθεσία, η διακοπή παροχής ασύλου είναι απολύτως αποδεκτή. Εάν ο λαός ή το κράτος διατρέχει κίνδυνο, η Γερμανία μπορεί να αναστείλει την είσοδο εξ ολοκλήρου ή για ορισμένες χώρες καταγωγής». Και, αν υπάρχει κίνδυνος εγκλημάτων ή τρομοκρατίας, η Γερμανία «έχει υποχρέωση να επιβραδύνει τη μετανάστευση».
Το πρόβλημα στη Γερμανία χαρακτηρίζεται αδιαμφισβήτητο. Η ενσωμάτωση των μεταναστών που έφθασαν στην χώρα την τελευταία δεκαετία αποδεικνύεται ιδιαίτερα δύσκολο εγχείρημα, κρίνεται πως σε μεγάλο βαθμό έχει αποτύχει.
Ο Φρίντριχ Μερτς βρίσκει λοιπόν άλλη μια ευκαιρία ρήξης με την πολιτική που άσκησε η πρώην καγκελάριος Άγγελα Μέρκελ, κι ενδεχομένως ρήξης με το μέχρι τώρα αξίωμα που ήθελε τα δημοκρατικά κόμματα να μην συνεργάζονται σε κανένα επίπεδο με την AfD.
Τα κέρδη ή οι ζημίες της στρατηγικής του μένουν να κριθούν στις κάλπες.
