ΜΕΓΑΛΗ ΕΚΠΛΗΞΗ ΠΡΟΚΑΛΕΣΕ πριν από μερικές ημέρες η είδηση ότι το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης (ΕΣΡ) είχε σκοπό να καλέσει σήμερα τρεις ράπερ, μαζί με τις εταιρείες τους, για να απολογηθούν για όσα λένε στα τραγούδια τους και όσα παρουσιάζουν στα βιντεοκλίπ τους.
Συγκεκριμένα, πρόκειται για τους Toquel, Rack (Barcode Entertainment) και Snik, και τις εταιρείες Capital Music, Alphapop Records και Mad House Records που ελέγχονται για «προβολή περιεχομένου που θίγει την ηθική και πνευματική ανάπτυξη των ανηλίκων», «υποκίνηση σε βία και μίσος» μέσα από τα κανάλια τους στο YouTube και για «προβολή οπτικοακουστικού περιεχομένου χωρίς εγγραφή στο οικείο μητρώο παρόχων».
Δεν είναι η πρώτη φορά που η τραπ μουσική μπαίνει στο στόχαστρο, μια και οι τρεις ράπερ ανήκουν στο συγκεκριμένο είδος, ή που γενικότερα διώκεται με αυτόν τον τρόπο σε μια δημοκρατική χώρα.
Πρώτη φορά στα χρονικά, και ίσως σε παγκόσμιο επίπεδο, ένας κρατικός φορέας προβαίνει σε τέτοια κίνηση, ενώ είναι ακόμη νωπές οι δηλώσεις του Κυριάκου Βελόπουλου για το συγκεκριμένο είδος μουσικής και οι επιθέσεις του σε γνωστούς Αφροέλληνες ράπερ.
Να θυμίσουμε τη γνωστή υπόθεση στην Αμερική το 1985(!), όταν μια επιτροπή με το όνομα Parents Music Resource Center θεώρησε σκόπιμο να λογοκρίνει την τέχνη που θεωρούσε προκλητική επειδή επηρέαζε αρνητικά τη νεολαία. Ιδρυτικό μέλος αυτής της ομάδας ήταν η Tipper Gore, σύζυγος του γερουσιαστή των Δημοκρατικών Al Gore και αντιπροέδρου των ΗΠΑ επί Μπιλ Κλίντον. H Gore είχε ακούσει τότε το ποπ κομμάτι «Darling Nikki» του Prince και είχε σοκαριστεί από τους πικάντικους και σεξουαλικούς στίχους του.
Η υπόθεση είχε φτάσει μέχρι τη Γερουσία προκειμένου να περάσει νόμος που θα επέβαλλε βαθμό καταλληλότητας σε τραγούδια, όπως στις ταινίες. Τότε, ανάμεσα στους μουσικούς που είχαν μιλήσει εναντίον αυτής της κίνησης ήταν και ο Frank Zappa.
Στην Ελλάδα, παρόμοια, αλλά άνωδυνα περιστατικά είχαμε με τις «μάνες raver» που έβγαιναν έντρομες στην τηλεόραση και έκλαιγαν για τα παιδιά τους τη δεκαετία του ’90 ή με τον εθνικό πανικό λόγω του «σατανιστικού» μέταλ.
Η διαφορά με το τι συμβαίνει αυτήν τη στιγμή στη χώρα είναι ότι πρώτη φορά στα χρονικά, και ίσως σε παγκόσμιο επίπεδο, ένας κρατικός φορέας προβαίνει σε μια τέτοια κίνηση, ενώ είναι ακόμη νωπές οι δηλώσεις του Κυριάκου Βελόπουλου για το συγκεκριμένο είδος μουσικής και οι επιθέσεις του σε γνωστούς Αφροέλληνες ράπερ.
Ας μην ξεχνάμε ότι το τραπ, ένα υποείδος του χιπ-χοπ, βγαλμένο από το γκέτο και τις φτωχές συνοικίες της Ατλάντα, όπου τα ναρκωτικά κυριαρχούσαν, στην Ελλάδα είχε άμεση επίδραση σε παιδιά που μεγάλωσαν μέσα στην οικονομική κρίση, παιδιά μεταναστών που έβλεπαν το μέλλον τους να γκρεμίζεται και βρήκαν έναν τρόπο –υπερβολικό μεν– να εκφράσουν την απόγνωση που βίωναν στη σκληρή καθημερινότητα της ελληνικής κοινωνίας. Σε ένα τραπ κομμάτι οι αναφορές των ράπερ στον κινηματογράφο είναι άπειρες, επομένως μια λογική ερώτηση είναι γιατί δεν απαγορεύει κανείς και τις υπερβίαιες ταινίες του Κουεντίν Ταραντίνο, του Μπράιαν ντε Πάλμα ή του Μάρτιν Σκορσέζε για τους ίδιους λόγους;
Επιπλέον, ας λάβουμε υπόψη ότι το τραπ είναι μια μουσική αποκλεισμένη από το ραδιόφωνο και την τηλεόραση, με ελάχιστες εξαιρέσεις, μια μουσική που παίζεται μόνο στο ίντερνετ και στις κοινωνικές πλατφόρμες. Θα είναι, επίσης, πολύ ενδιαφέρον να εξηγήσει το ΕΣΡ γιατί στοχοποιεί ειδικά το τραπ και κατ’ επεκταση τους ράπερ, ενώ υπάρχει τόσο προβληματικό περιέχομενο στο YouTube και σε διάφορα podcasts.
δημοσιογράφος
«Τι να πρωτοσχολιάσει κανείς;» λέει ο δημοσιογράφος Γιάννης-Ορέστης Παπαδημητρίου (in.gr, Stegi Radio, The Manifold). «Το γεγονός ότι το ΕΣΡ αποφάσισε να βάλει θεσμική σφραγίδα στον ηθικό πανικό πρώτα της Νίκης και μετά της Ελληνικής Λύσης; Τους πολιτικούς συμβολισμούς μιας τέτοιας κίνησης στο πλαίσιο της "δεξιάς πολυκατοικίας"; Το ερώτημα σχετικά με το πόσο ανεξάρτητες είναι όντως οι ανεξάρτητες αρχές; Το άνοιγμα της κερκόπορτας για την ποινικοποίηση της τέχνης (πράγμα που, ας μην ξεχνάμε, επιχείρησε και προ ετών η κυβέρνηση);
Ή μήπως το ότι το τραπ γίνεται το βολικό εξιλαστήριο θύμα για τον πόλεμο κατά των νέων, στον οποίο σχεδόν ομονοεί το πολιτικό σύστημα τα τελευταία χρόνια, παρουσιάζοντας ουσιαστικά τις ηλικίες που το κατακρίνουν πιο αποτελεσματικά για τις αποτυχίες του ως εγγενώς ανορθολογικές και πρωτόγονα βίαιες; Σε κάθε περίπτωση, η δικαιοδοσία μιας αρχής που εποπτεύει (έστω και αστυνομεύοντας) το περιεχόμενο έχει ένα νόημα στο ραδιόφωνο και στην τηλεόραση, όπου οι συχνότητες είναι περιορισμένες. Στο διαδίκτυο, αυτή η αρμοδιότητα μόνο πολιτικό εργαλείο προς κατάχρηση μπορεί να αποτελέσει, πράγμα που αποδεικνύεται με το "καλημέρα" σε αυτή την περίπτωση».
δημοσιογράφος
Όπως γράφει στο e-tetradio.gr ο Δημήτρης Κανελλόπουλος, από τους πρώτους δημοσιογράφους που γνωστοποίησαν την είδηση, οι παραπάνω κλήσεις σε ακρόαση για περιεχόμενο στο διαδίκτυο βασίζονται στις νέες αρμοδιότητες που έχει δώσει στο ΕΣΡ ο νόμος Πέτσα - Λιβάνιου, πέρα από το ραδιόφωνο και την τηλεόραση, κατόπιν ευρωπαϊκής οδηγίας.
«Με την ίδια λογική, το ΕΣΡ θα έπρεπε να καλέσει και μουσικά τηλεοπτικά κανάλια όπως το MAD TV που μεταδίδει αυτά τα τα τραγούδια», σχολιάζει. «To ΕΣΡ μπορεί να εξετάσει στο διαδίκτυο μόνο τα βίντεο. Δεν έχει αρμοδιότητα σε ό,τι αφορά ήχο (web radio, podcast κ.λπ.). Και εξετάζει (YouTube, Instagram, TikTok, Twitter, Facebook κ.ο.κ.) μόνο "επαγγελματικά" βίντεο που προσομοιάζουν σε εκείνα των παραδοσιακών ΜΜΕ. Και τα εξετάζει μόνο όταν παραβιάζεται η νομοθεσία για τους ανηλίκους ή υπάρχει ρητορική μίσους και υποκίνηση βίας.
Οι ποινές (πρόστιμα συνήθως) καταλογίζονται στα ΜΜΕ, όχι στους υπαίτιους. Δηλαδή όταν κάνει κάτι ο Γιώργος Λιάγκας δεν τιμωρείται ο ίδιος αλλά το κανάλι του, ο ΑΝΤ1. Επομένως και εδώ δεν θα τιμωρηθούν οι τράπερ αλλά οι φορείς τους, οι δισκογραφικές εταιρείες. Τον περασμένο Οκτώβριο ο Κυριάκος Βελόπουλος από το βήμα της Βουλής ανέφερε στίχους από τα τραγούδια "Mosca" του Light και "Θείος" του Thug Slime, λέγοντας αστεία πράγματα του τύπου ότι είναι "υποκίνηση σε ληστεία" ο στίχος "Στο ΠΡΟΠΟ σκάω με μάσκα και αδειάζει το ταμείο".
Για την ιστορία, στην Αμερική οι μουσικές που σόκαραν τόσο την Gore δεν λογοκρίθηκαν ακριβώς, αλλά στολίστηκαν με το γνωστό parental advisory αυτοκόλλητο που όσοι αγοράζουμε δίσκους ή CD γνωρίζουμε πολύ καλά τι σημαίνει. Αυτό το αυτοκόλλητο σήμερα, στην εποχή του streaming, δεν σημαίνει απολύτως τίποτα. Στην Ελλάδα, το ΕΣΡ μπορεί να αρχίσει να επιβάλει πρόστιμα σε όποια λέξη ή έκφραση δεν περνάει το τεστ πνεύματος και ηθικής τους.
Παρ' όλα αυτά, τα λόγια που ο συγχωρεμένος ο Zappa είχε πει τότε στη Γερουσία παραμένουν επίκαιρα: "Δεν υπάρχει αυτό που αποκαλούν "βρόμικη λέξη". Ούτε υπάρχει μια λέξη τόσο ισχυρή που να στείλει τον ακροατή στο πυρ το εξώτερον όταν την ακούσει. Πρόκειται για μια γελοιότητα η οποία δεν οφελεί καθόλου τα παιδιά, ενώ παραβιάζει τις ατομικές ελευθερίες ατόμων που δεν είναι παιδιά"».
