Τζία Ζάνγκε, ο Κινέζος εθνολόγος του σινεμά

Τζία Ζάνγκε, ο εθνολόγος της κινεζικής συνείδησης Facebook Twitter
Fiction κάνει, αν και με τη ρευστότητα που διακρίνει το βλέμμα του, ενσωματώνει την κοινωνία ξεκολλώντας την από το αδρανές φόντο.
0



ΕΧΩ ΜΠΡΟΣΤΑ ΜΟΥ
τον Τζία Ζάνγκε, καθισμένο αρχοντικά σε μια ψηλή καρέκλα στη βεράντα του Salon des Ambassadeurs στις Κάννες, με τη σύζυγο και μούσα του, Τάο Τζάο, πάντα στο πλευρό του. Είναι συγκινημένος για την επιστροφή του στο φεστιβάλ, από την υποδοχή που του επιφύλαξαν στην επίσημη πρεμιέρα, και φαντάζομαι για το κατόρθωμά του να ολοκληρώσει, επιτέλους, το χρονικό των αλλαγών στη χώρα του στον 21ο αιώνα, σε μια ταινία-ποταμό, που μαζεύει τα κομμάτια της φιλμογραφίας του και τα ενώνει κάτω από την πονεμένη ερωτική ιστορία μιας γυναίκας που αγαπά κι ενός άνδρα που δραπετεύει.

Οι εικόνες της ταινίας, μια ταπετσαρία από την πρωτοχρονιά της νέας χιλιετίας ως το σημερινό κομφούζιο, με ενδιάμεσο σταθμό την εξαιρετικά κομβικής σημασίας, όπως αποδείχθηκε ιστορικά, ανάληψη των Ολυμπιακών Αγώνων από το Πεκίνο για το 2008, με πρόσωπα από τις μητροπόλεις και τις γωνιές της χώρας, απίθανη φύση και συντρίμμια μιας επανάστασης που μετεξελίσσεται σε κάτι που δεν μπορούμε να αντιληφθούμε επαρκώς, με μουσικές τοπικές και δυτικές (το ιδιαίτερο σάουντρακ στις ταινίες του δεν παύει να ξαφνιάζει) και την πρόφαση της μυθοπλασίας να πλαισιώνει το εγχείρημα, αναγάγουν το «Caught by the Tides» στην κορωνίδα της φιλμογραφίας του. Ταυτόχρονα, εγείρουν και ένα ερώτημα: γιατί αισθάνθηκε την προσωπική ανάγκη να επισκεφθεί ξανά γνωστούς κινηματογραφικούς του τόπους, να ψάξει εκ νέου την άκρη του νήματος;

Αντίθετα με τον Γιμού Ζανγκ, που το έριξε στη φαντασία και το φαντεζί, ο Τζία αποτελεί κλασικό παράδειγμα της έκτης γενιάς Κινέζων σκηνοθετών, οπαδός του νατουραλισμού και της απόχρωσης. Προτιμά να δίνει το «παρών» στο γκρέμισμα ενός φράγματος, ή να στριμώχνεται από τις παλίρροιες, παρά να στροβιλίζεται γύρω από τίγρεις, δράκους και ιπτάμενα στιλέτα. 

«Λόγω του lockdown», μου λέει, για να εξηγήσει πως όταν πρωτολανσαρίστηκε η ψηφιακή τεχνολογία, κάπου στο 2001, ξεκίνησε να κινηματογραφεί συνεπαρμένος, μαζί με φίλους και συνεργάτες, υλικό που δεν χρησιμοποιήθηκε και στοιβάχτηκε, ή μέρος του απλώς εντάχθηκε περιστασιακά σε άλλα projects. Η ταινία που είχε σκεφτεί τότε θα είχε τον τίτλο «Ο τύπος με την κάμερα» − και ίσως γι’ αυτό ο Βραζιλιάνος Βάλτερ Σάλες ονόμασε «Ο τύπος από τη Φενγιάνγκ» το ντοκιμαντέρ-πορτρέτο για τον Τζία, το 2014.

Τζία Ζάνγκε, ο εθνολόγος της κινεζικής συνείδησης Facebook Twitter
O Τζία Ζάνγκε, καθισμένο αρχοντικά σε μια ψηλή καρέκλα στη βεράντα του Salon des Ambassadeurs στις Κάννες, με τη σύζυγο και μούσα του, Τάο Τζάο, πάντα στο πλευρό του. Φωτ.: Θοδωρής Κουτσογιαννόπουλος/LiFO

Τα χρόνια λοιπόν πέρασαν, ήρθαν οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2008 και συνέβησαν πολλά που δεν ολοκληρώθηκαν και άφησαν τον κόσμο με μια αίσθηση ξεριζωμού, εξαιτίας της αυτοθυσίας που χρειάστηκε να επιδείξουν, κάτι που άλλωστε φιγουράρει στο αριστούργημά του, «Ακίνητη Ζωή», το οποίο απέσπασε τον Χρυσό Λέοντα στο Φεστιβάλ Βενετίας του 2008. «Ένιωσα απογοήτευση, μια μεγάλη λύπη, όταν κλειστήκαμε μέσα, νόμιζα πως ό,τι έκανα πήγε χαμένο», καταλήγει, γι’ αυτό και βάλθηκε να ψάξει την αρχή και να τιμήσει μια βουβή θλίψη, σαν κι εκείνη της Κιάο, όπως την υποδύεται η Τζάο. Όταν τη ρωτώ αν κλίνει περισσότερο προς το πένθος ενός έρωτα κακοποιητικού και καθόλου ρομαντικού, ή προς τη συμβολική ελπίδα, μου απαντά το δεύτερο: είναι ένα από τα πολλά πρόσωπα που αναγκάστηκαν να μετακινηθούν και έδωσαν τον αγώνα τους για να προσαρμοστούν, που τα βλέπουμε στην ταινία να γλεντάνε, να κλαίνε, να αναρωτιούνται για την τύχη τους, να αποχαιρετούν αγαπημένους και να μεθούν άσχημα. Να βιώνουν ένα μετέωρο παρόν, όπως και ο Τζία Ζάνγκε. 

Τζία Ζάνγκε, ο εθνολόγος της κινεζικής συνείδησης Facebook Twitter
Η Zhao Tao (αριστερά) ως η χορεύτρια Qiaoqiao και ο Li Zhubin ως κακοποιός Bin σε στιγμιότυπο από την ταινία Caught by the Tides.

Τον έχουν αποκαλέσει εθνολόγο, ακόμη και αρχαιολόγο του σινεμά, έναν καταγραφέα των αλλαγών και ιστορικό, μέσα από ένα ιδίωμα που πλέον σπανίζει. Αν το καλοσκεφτούμε, ποιοι άλλοι κάνουν ταινίες με ευδιάκριτα ανθρωπολογικά στοιχεία; Ο Ολλανδοαυστραλός Ρολφ ντε Χέερ για τους Αβορίγινες και ο Πέδρο Κόστα για την αγαπημένη του γειτονιά στη Λισαβόνα. Με τον τρόπο τους, ο Βερεσεθάκουλ και ο Λαβ Ντίαζ, αν και δεν τους βάζεις εύκολα στην ίδια κατηγορία. Ο Τζία κατασκευάζει συχνά το δικό του docufiction, διαφοροποιώντας τη δοσολογία της μυθοπλασίας έναντι της τεκμηρίωσης. Fiction κάνει, αν και με τη ρευστότητα που διακρίνει το βλέμμα του, ενσωματώνει την κοινωνία ξεκολλώντας την από το αδρανές φόντο.

Αντίθετα με τον Γιμού Ζανγκ, που το έριξε στη φαντασία και το φαντεζί, ο Τζία αποτελεί κλασικό παράδειγμα της έκτης γενιάς Κινέζων σκηνοθετών, οπαδός του νατουραλισμού και της απόχρωσης. Προτιμά να δίνει το «παρών» στο γκρέμισμα ενός φράγματος, ή να στριμώχνεται από τις παλίρροιες, παρά να στροβιλίζεται γύρω από τίγρεις, δράκους και ιπτάμενα στιλέτα. Πάντα με συμπαραστάτες την Τζάο, και τον οπερατέρ του Αλέν Ρενέ, του Ασαγιάς, του Ανγκ Λι και του Ντεπλεσέν, τον ultimate τυχοδιώκτη της φωτογραφίας, Ερίκ Γκοτιέ. Εμείς τον παρακολουθούμε στο ταξίδι του, όπως η ηρωίδα του διασχίζει μελαγχολικά τον ποταμό Τσιανγκσού, πλέοντας αργά σε ένα σκηνικό μαγείας και αβεβαιότητας.

Οθόνες
0

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Βίκι Κριπς στη LIFO: «Καθένας επιλέγει το δικό του δηλητήριο»

Οθόνες / Βίκι Κριπς: «Καθένας επιλέγει το δικό του δηλητήριο»

Η ηθοποιός που στάθηκε σαν ίση προς ίσο απέναντι σε ολόκληρο Ντάνιελ Ντέι-Λιούις μιλάει στη LiFO σε μια συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης με αφορμή την κυκλοφορία του «Hot Milk», που πραγματοποίησε γυρίσματα στη χώρα μας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Ο ξεχασμένος απαγωγέας Τόνι Κυρίτσης, που ενέπνευσε τον Γκας Βαν Σαντ για το Dead Man's Wire

Ανταπόκριση από τη Βενετία / «Dead Man’s Wire»: Η χλιαρή επιστροφή του Γκας βαν Σαντ

Μετά από πέντε χρόνια ο Αμερικανός σκηνοθέτης επανέρχεται με την ξεχασμένη ιστορία ενός απαγωγέα, κάνοντας μια βιογραφία με νόημα, που όμως δεν προσθέτει κάτι στη φιλμογραφία του.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
To αριστουργηματικό Ran του Κουροσάβα και 8 ακόμα λόγοι για να πάτε σινεμά

Οθόνες / To αριστουργηματικό Ran του Κουροσάβα και 8 ακόμα λόγοι για να πάτε σινεμά

Μια ταινία βασισμένη σε βιβλίο του Στίβεν Κινγκ, η επιστροφή του Ντάρεν Αρονόφσκι, η καλύτερη ταινία του Κουροσάβα σε επανέκδοση και το τέταρτο μέρος της σειράς ταινιών θρίλερ «Το Κάλεσμα» – Τι παίζει από σήμερα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.
THE LIFO TEAM
«Η φωνή της Χιντ Ρατζάμπ» ζωντανεύει στη Βενετία

Ανταπόκριση από τη Βενετία / «Η φωνή της Χιντ Ρατζάμπ» ζωντανεύει στη Βενετία

Έκκληση από τους συντελεστές της ταινίας της Κάουτερ Μπεν Χάνια να σταματήσουν επιτέλους οι δολοφονίες παιδιών στη Γάζα, με αφορμή το σπαρακτικό τηλεφώνημα της 6χρονης Παλαιστίνιας.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
A House of Dynamite

Ανταπόκριση από τη Βενετία / «House of Dynamite»: Η Κάθριν Μπίγκελοου πατάει το κουμπί – και μας κόβει την ανάσα

Με χειρουργική ακρίβεια, η πρώτη γυναίκα που τιμήθηκε με Όσκαρ σκηνοθεσίας μας πείθει ανατριχιαστικά για τον επικείμενο πυρηνικό όλεθρο.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ο μάγος του Κρεμλίνου

Ανταπόκριση από τη Βενετία / «Ο μάγος του Κρεμλίνου»: Ο ρυθμιστής του Πούτιν δεν χωρά σε ταινία

Πίσω από το ψυχρό πρόσωπο της εξουσίας, κρύβεται ο ψίθυρος ενός σύγχρονου Ρασπούτιν. Ο Ολιβιέ Ασαγιάς τον ακολουθεί – αλλά μήπως τον πρόδωσε η φόρμα;
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
No other choice

Ανταπόκριση από τη Βενετία / «No other choice»: Η ταινία που θα οδηγήσει τον Παρκ Τσαν-γουκ στα Όσκαρ

Ο Κορεάτης σκηνοθέτης παραμένει ένας από τους μεγάλους σύγχρονους κινηματογραφιστές, αν και η αντικαπιταλιστική του σάτιρα «No other choice» δεν είναι η καλύτερή του ταινία.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Είναι σαν να κάνεις τον Δράκουλα χορτοφάγο»: Γιατί το σέξι τέρας του Φρανκενστάιν που παίζει ο Τζέικομπ Ελόρντι είναι λάθος

Οθόνες / Γιατί το σέξι τέρας του νέου «Φρανκενστάιν» είναι λάθος

Στη διασκευή του κλασικού μυθιστορήματος της Μέρι Σέλεϊ από τον Γκιγιέρμο ντελ Τόρο πρωταγωνιστεί ο «εξωφρενικά όμορφος» Τζέικομπ Ελόρντι στον ρόλο του τέρατος – πράγμα που έχει ως αποτέλεσμα μια ταινία χωρίς ειρμό. 
THE LIFO TEAM
O Στίβεν Κινγκ στο σινεμά: Οι 10 καλύτερες μεταφορές

Οθόνες / O Στίβεν Κινγκ στο σινεμά: Οι 10 καλύτερες μεταφορές

Είναι εντυπωσιακός ο αριθμός διασκευών του έργου του δημοφιλούς συγγραφέα που θα δούμε στο πανί, στο γυαλί και στο σανίδι, κι αυτό στάθηκε αφορμή για ένα αφιέρωμα στις καλύτερες ταινίες που ενέπνευσαν τα γραπτά του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Φρανκενστάιν: Ένα θεσπέσιο μελόδραμα που σε παρασύρει και σε ματώνει

Ανταπόκριση από τη Βενετία / Φρανκενστάιν: Ένα θεσπέσιο μελόδραμα που σε παρασύρει και σε ματώνει

O Γκιγιέρμο Ντελ Τόρο θα έκανε την Μέρι Σέλεϊ περήφανη. Ο δικός του Φρανκενστάιν κατορθώνει να μην προδώσει το πνεύμα του πολυδιασκευασμένου μυθιστορήματός της.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
After the Hunt: Το #MeToo στα χέρια του Λούκα Γκουαντανίνο είναι μια μπερδεμένη υπόθεση

Ανταπόκριση από τη Βενετία / After the Hunt: Το #MeToo στα χέρια του Γκουαντανίνο είναι μια μπερδεμένη υπόθεση

Ο Λούκα Γκουαντανίνο νοσταλγεί τη χαμένη τέχνη του διαλόγου, αλλά το After the Hunt χάνει το δίκιο του στην ακαδημαϊκή φλυαρία και τις σεναριακές αστοχίες.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Όλα του γάμου δύσκολα: 10 ταινίες για να δείτε μετά το «Ρόουζ εναντίον Ρόουζ»

Οθόνες / Όλα του γάμου δύσκολα: 10 ταινίες για να δείτε μετά το «Ρόουζ εναντίον Ρόουζ»

Από το «Awful Truth» του Λίο ΜακΚάρεϊ στο «Gone Girl» του Ντέιβιντ Φίντσερ κι από τις μπεργκμανικές «Σκηνές από έναν γάμο» στο «Revolutionary Road» του Σαμ Μέντες, ανατρέχουμε σε δέκα ταινίες για όσους ενώθηκαν ενώπιον Θεού κι ανθρώπων «μέχρι να τους χωρίσει ο θάνατος».   
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
ΒΟΥΓΟΝΙΑ

Ανταπόκριση από τη Βενετία / «Βουγονία»: Κριτική για τη νέα ταινία του Γιώργου Λάνθιμου

«Είναι περιπέτεια η "Βουγονία", fun και πιο περίπλοκη απ’ ότι δείχνει» - Ο Θοδωρής Κουτσογιαννόπουλος καταγράφει τις εντυπώσεις του από την παγκόσμια πρεμιέρα της ταινίας στο 82ο Φεστιβάλ Βενετίας.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Terence Stamp (1938-2025): Ο μάγκας του Λονδίνου που θα γινόταν Τζέιμς Μποντ

Οθόνες / Terence Stamp (1938-2025): Ο μάγκας του Λονδίνου που θα γινόταν Τζέιμς Μποντ

«Το άτακτο αγόρι του βρετανικού σινεμά βρήκε τον δρόμο του σε ώριμες επιλογές, είτε παίζοντας κάποιον αδυσώπητο κακό είτε αφήνοντας τα λακωνικά του διακριτικά σαν στάμπα, όνομα και πράγμα, σε σύντομες εμφανίσεις – εννοείται πως έχει υποδυθεί και τον διάβολο!»
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
The Karate Kid: Πώς η «ταινιούλα που δεν θα έβλεπε κανείς» εξελίχθηκε σε παγκόσμιο φαινόμενο

Οθόνες / The Karate Kid: Πώς η «ταινιούλα που δεν θα έβλεπε κανείς» εξελίχθηκε σε παγκόσμιο φαινόμενο

Η ταινία σημάδεψε μια γενιά εφήβων που φαντασιώνονταν ότι θα αντιστεκόντουσαν ηρωικά στους νταήδες που τους κακοποιούσαν καθημερινά. Και τώρα, ο μύθος επιστρέφει για έκτη φορά στην οθόνη, με πρωταγωνιστές τον Τζάκι Τσαν και τον Ραλφ Μάτσιο
THE LIFO TEAM