LIVE!

Πράσινη αρχιτεκτονική και πράσινες πόλεις για πάσα νόσο;

Δημήτρης Ποτηρόπουλος Facebook Twitter
Δημήτρης Ποτηρόπουλος
0



ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΦΙΛΟΣΟΦΟΥ
 Henri Lefebvre αποτελεί ένα χρήσιμο θεωρητικό πλαίσιο για να σκεφτούμε την παραγωγή του δομημένου χώρου όχι μόνο μέσω των επαγγελμάτων που σχετίζονται με τον σχεδιασμό του, και αντίστοιχα μέσω της δραστηριότητας της κατασκευαστικής βιομηχανίας, αλλά και για το πώς ο δομημένος χώρος παράγεται εννοιολογικά. Ο Lefebvre προτείνει ότι η κοινωνική παραγωγή του χώρου πραγματοποιείται μέσω τριών διαφορετικών αλλά αλληλοεπηρεαζόμενων διαδικασιών: α. «χωρική πρακτική» (ο υλικός ή λειτουργικός χώρος), β. «αναπαραστάσεις του χώρου» (ο χώρος ως κωδικοποιημένη γλώσσα) και γ. «ο χώρος όπως αναπαρίσταται» μέσω της βιωμένης καθημερινής εμπειρίας του (representational space). Oι θεωρήσεις αυτές οδήγησαν αφενός σε πολύ γόνιμες αναδιατυπώσεις των παλαιότερων τρόπων κατανόησης και αφετέρου σε πολύτιμες κριτικές των περιορισμών που έθεταν οι «νεωτερικές» (εντός ή εκτός εισαγωγικών) πολιτικές ταυτότητες. Οι οποίες παρέμεναν εγκλωβισμένες στην λογική των δίπολων τόσο στην ανάλυσή τους όσο και στα προγράμματά τους για αλλαγή, και σε μια σειρά νέων εννοιολογήσεων που αφορούσαν στον ορισμό ενός «τρίτου χώρου», πέραν των απλών δυϊστικών και αντιθετικών ετερώνυμων που ενυπάρχουν σε τόσα πολλά κοινωνικά/χωρικά θεωρητικά σχήματα και προσλήψεις της δυτικής σκέψης. Η επανεξέταση του ίδιου του χώρου της θεωρίας –και των θεωριών για τον χώρο συνακόλουθα– ανιχνεύει νέες πιθανές προσεγγίσεις, οι οποίες προσλαμβάνονται ως περισσότερο ρευστές και επικαλυπτόμενες.

Ο «θρυμματισμός» των ορίων είναι αναμφισβήτητα μια απελευθερωτική διαδικασία που ανοίγει απεριόριστες δυνατότητες δημιουργικού προβληματισμού, καθώς επαναπροσδιορίζονται τα όρια της αρχιτεκτονικής από την τέχνη, τα όρια της αρχιτεκτονικής από την πόλη, του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος από το φυσικό, τα όρια της αρχιτεκτονικής πρακτικής από τη θεωρία αλλά και από τα στερεότυπα πολλών ετών.

Θα πρέπει εδώ να προσθέσουμε ότι είναι σημαντικό να μην ξεχνάμε τους πάμπολλους τρόπους με τους οποίους οι άνθρωποι (με την έννοια του individuum) μπορούν εν δυνάμει να «διαταράξουν» τις κατεστημένες «αξίες» των αρχιτεκτόνων και των πολεοδόμων. Όπως, για παράδειγμα, είναι οι μετανάστες, και πολλές άλλες κοινωνικές ομάδες ή «κοινωνικά φύλα», που επαναπροσδιορίζουν επιμέρους τόπους της πόλης για να υλοποιήσουν το δικό τους αρχιτεκτονικό περιβάλλον, ως αποτέλεσμα νέων χαρτογραφήσεων. Η διερεύνηση των ρόλων κάθε «κοινωνικού φύλου» αποκαλύπτει τη διαφοροποιημένη συμβολή τους στις δραστηριότητες και συμπεριφορές που προσιδιάζουν ή/και κοινωνικά αποδίδονται σε κάθε «φύλο», σε σχέση με τους χωρικούς καταμερισμούς κατοίκησης, εργασίας/απασχόλησης, αναψυχής κ.λπ. Κοινωνικές ομάδες/«φύλα» που δεν θέλουν να ζουν και να ενεργούν σύμφωνα με μεγαλόπνοα σχέδια και κωδικοποιημένα πολιτισμικά κριτήρια, διεκδικώντας το δικό τους δικαίωμα στην πόλη.

Στην εποχή μας το «αντι-ρεαλιστικό» στοιχείο έχει αποκτήσει πλέον διαφορετικό νόημα, που κυριολεκτικά συγκρούεται με τη σημασία του ίδιου του όρου, όπως μας κληροδοτήθηκε από το παρελθόν. Ίσως γιατί πιθανόν να είναι σήμερα ο μόνος (;) εφικτός τρόπος που μπορεί να συνθέτει διαφορετικές αφετηρίες και διαδρομές διερευνήσεων. Οι νοηματικές, συντακτικές και φαντασιακές αναζητήσεις κινούνται πλέον σε ένα γκρίζο φάσμα –και όχι στα άκρα του άσπρου και μαύρου–, γεννώντας μια υβριδική περιοχή σκέψης που διευρύνει τα όρια της αρχιτεκτονικής σε μια άλλη αντίληψη οικουμενικότητας. Δηλαδή, εισαγωγής ανόμοιων στοιχείων των οποίων η ανάγνωση πραγματοποιείται μέσα από μια καινούργια ματιά, που προέρχεται από την ίδια τη συνύπαρξή τους. Αμφισβητείται η ιδέα της μίας και μοναδικής αλήθειας, της κυρίαρχης αφήγησης, ενόσω οι ουτοπικοί και συνθετικοί πειραματισμοί παράγουν νέα δυναμικά πρότυπα και νέους πυκνωτές αφηγήσεων. Αντι-ρεαλιστικούς, πιο ορθά ουτοπικούς χώρους, έχουμε γνωρίσει ιστορικά από τις μελέτες του Boullee, του Ledoux, και όχι μόνο. Η μεγάλη διαφορά με τη σημερινή εποχή έγκειται στο γεγονός ότι οι ουτοπικές προτάσεις τότε έμεναν στο χαρτί, ενώ σήμερα (σχεδόν) υλοποιούνται στην πράξη μέσα σε μια δίνη πολιτισμικών «θραυσμάτων» που εκούσια ή ακούσια «επιβάλλει» η «παγκοσμιοποίηση». Βέβαια, με ό,τι θετικό ή αρνητικό μπορεί αυτό να σημαίνει.

«...Υπάρχει στη σημερινή κοινωνία μια συνεκτικότητα αντιφατικών στοιχείων», λέει σε μια συνέντευξή του ο Παναγιώτης Τουρνικιώτης, και συνεχίζει: «Η συνοχή συνδέει αυτά τα κομμάτια, όχι όμως ολοκληρωμένα σαν σε πίνακα της Αναγέννησης, αλλά σε μια κατάσταση ισορροπίας την οποία εξασφαλίζουν η κεντρομόλος και η φυγόκεντρος δύναμη...». Ίσως η (σχετική) αυτή ισορροπία ανάμεσα στην πραγματικότητα και το όνειρο, το ρεαλιστικό και το ουτοπικό στοιχείο, να βρίσκεται μεταφορικά στα λόγια του Paul Virilio: «Εκεί που υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος, εκεί βρίσκεται και η σωτηρία. Η σωτηρία είναι στην άκρη του γκρεμού και κάθε φορά που μας πλησιάζει μια απειλή, πλησιάζουμε και στη σωτηρία. Είναι το παράδοξο της σύγχρονης κοινωνίας».

Ο «θρυμματισμός» των ορίων είναι αναμφισβήτητα μια απελευθερωτική διαδικασία που ανοίγει απεριόριστες δυνατότητες δημιουργικού προβληματισμού, καθώς επαναπροσδιορίζονται τα όρια της αρχιτεκτονικής από την τέχνη, τα όρια της αρχιτεκτονικής από την πόλη, του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος από το φυσικό, τα όρια της αρχιτεκτονικής πρακτικής από τη θεωρία αλλά και από τα στερεότυπα πολλών ετών. Όπως λέει η Ε. Grosz, υπάρχει η ανάγκη να σκεφτούμε το «αδιανόητο», να φανταστούμε μια αρχιτεκτονική «εκτός» του μέχρι τώρα. «Εκτός», τόσο ως προς το ερώτημα για το πώς μπορούμε να κάνουμε αρχιτεκτονική στην εποχή μας, για την εποχή μας, και με τα εργαλεία που προσφέρει η εποχή μας, όσο όμως και ως προς την επανεξέταση θεμελιωδών ζητημάτων που σχετίζονται με αρχετυπικές μας ανάγκες, και κατ’ επέκταση με το πρόβλημα της μεταβολής του παγκόσμιου κλίματος. Ο πολυχρησιμοποιημένος πλέον όρος «πράσινη αρχιτεκτονική», και αντίστοιχα «πράσινες πόλεις», είναι άραγε το ουσιαστικό διακύβευμα, ή η λεγόμενη πράσινη ανάπτυξη κινδυνεύει να καταντήσει απλά η αφορμή για μια νέα εμπορευματοποίηση με οικολογικό προσωπείο;

Οπτική Γωνία
0

LIVE!

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ADM The Green Issue

ADM: TΗΕ GREEN ISSUE

Μια συνεργασία της Lifo με την Design Ambassador αφιερωμένη στις creative ομάδες, τους αρχιτέκτονες και τις επιχειρήσεις που έχουν αντιληφθεί ήδη πως η βιωσιμότητα, η αειφόρος ανάπτυξη και η πράσινη προσέγγιση, δεν είναι απλώς trend αλλά η ανάγκη για μια τεράστια αλλαγή στη φιλοσοφία της ζωής μας, της αγοράς, της οικονομίας και της επιχειρηματικότητας.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μια ομάδα μαθητών κατασκεύασε ρομπότ που καθαρίζει τις θάλασσες

Περιβάλλον / Πώς μια ομάδα μαθητών από τον Άλιμο έφτιαξε ρομπότ που καθαρίζει τον βυθό;

Το Greek Seabot είναι το υποβρύχιο ρομπότ που δημιούργησε μια μαθητική ομάδα από το ΕΠΑΛ Αλίμου για να βοηθήσει στον καθαρισμό των βυθών από πλαστικά και απορρίμματα. Μιλούν στη LIFO οι μαθητές για τα κίνητρά τους και το όραμά τους για ένα πιο καθαρό περιβάλλον.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Οι αλλαγές που φέρνουν στο μεταναστευτικό η πρόσφατη απόφαση της Λειψίας και η νέα πολιτική του Μερτς/ Μεταναστευτικό: Από τη Μέρκελ στον Μερτς και η αλλαγή που φέρνει η απόφαση της Λειψίας

Βασιλική Σιούτη / Μεταναστευτικό: Πώς επηρεάζει την Ελλάδα η αλλαγή πολιτικής της Γερμανίας;

Μετά την εκλογή του Φρίντριχ Μερτς, η Γερμανία αυστηροποιεί τη μεταναστευτική πολιτική της και αναζητά τρόπους για να εξαιρεθεί από την υποχρέωση εφαρμογής της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, ώστε να μην κάνει δεκτά νέα αιτήματα ασύλου.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Becca Bloom: Γιατί θεοποιούμε τις ζάπλουτες; 

Οπτική Γωνία / Becca Bloom: Γιατί θεοποιούμε τις ζάπλουτες ενώ δεν έχουμε να φάμε;

Αν νομίζετε ότι η επίδειξη πλούτου προκαλεί σήμερα κοινωνική κατακραυγή, πλανάστε. Άνθρωποι που δυσκολεύονται οικονομικά, αντί να βιώσουν ταξική αφύπνιση, βλέποντας πώς ζει η δισεκατομμυριούχος σταρ του TikTok, θέλουν να μάθουν τα πάντα γι' αυτήν.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Ανήλικοι στην πρώτη γραμμή: Το νέο πρόσωπο της ακροδεξιάς στη Θεσσαλονίκη

Ελλάδα / 13χρονα παιδιά σε νεοναζιστικές συμμορίες: Πώς φτάσαμε εδώ;

Όλο και περισσότεροι έφηβοι και νέοι φαίνεται να γοητεύονται από ακροδεξιές ιδεολογίες. Τι σηματοδοτεί η έκρηξη αυτού του επικίνδυνου φαινομένου; Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ, Άρης Στυλιανού.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
« Βρίσκω πολύ πιθανό να δούμε κάποια στιγμή μη λευκό Πάπα»

Οπτική Γωνία / «Βρίσκω πολύ πιθανό να δούμε κάποια στιγμή μη λευκό Πάπα»

Ο επίκουρος καθηγητής Φιλοσοφίας της Θρησκείας της Θεολογικής Σχολής του ΕΚΠΑ και διδάκτορας των πανεπιστημίων Βοστώνης και Λουβέν Χαράλαμπος Βέντης μιλά για την εκλογή του νέου Πάπα, την «επιστροφή» της θρησκείας και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σήμερα η Καθολική και η Ορθόδοξη Εκκλησία.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η αντιπολίτευση που υποδύεται πως δεν καταλαβαίνει…

Οπτική Γωνία / Η αντιπολίτευση που υποδύεται πως δεν καταλαβαίνει

Την τελευταία δεκαετία, όλα σχεδόν έχουν αλλάξει στην ελληνική κοινωνία, ιδιαίτερα σε εκείνο το κομμάτι της που βρισκόταν παραδοσιακά και ιστορικά απέναντι στη συντηρητική παράταξη.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Επίδομα ανεργίας: Όταν το κράτος αποφασίζει πως θα το ξοδέψεις

Ρεπορτάζ / Επίδομα ανεργίας: Όταν το κράτος αποφασίζει πώς θα το ξοδέψεις

Η απόφαση της κυβέρνησης να καταβάλλεται το επίδομα ανεργίας και άλλες κοινωνικές παροχές σε προπληρωμένη κάρτα, με πλαφόν 50% στην ανάληψη μετρητών, προκαλεί την αγανάκτηση των δικαιούχων. Σχολιάζουν στη LIFO άνεργοι πολίτες, ο γενικός γραμματέας της ΓΣΕΕ και εκπρόσωποι κλάδων που πλήττονται.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
«Empty the Tanks»: Σώστε τα δελφίνια!

Ρεπορτάζ / «Empty the Tanks»: Πότε θα σταματήσει η αιχμαλωσία των δελφινιών;

Η παγκόσμια καμπάνια «Empty the Tanks» εναντιώνεται στην αιχμαλωσία και την εκμετάλλευση των δελφινιών. Πώς εκφράζεται η κινητοποίηση στην Ελλάδα και ποια η τύχη των δελφινιών του Αττικού Ζωολογικού Πάρκου; Μιλούν στη LIFO εκπρόσωποι οργανώσεων, αλλά και ο ιδρυτής του Αττικού Πάρκου.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Υψηλοί τόνοι για τα Τέμπη, χαμηλοί για τα ελληνοτουρκικά 

Οπτική Γωνία / Υψηλοί τόνοι για τα Τέμπη, χαμηλοί για τα ελληνοτουρκικά 

Τα Τέμπη συνεχίζουν να πυροδοτούν εντάσεις μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης, αντιθέτως στα ελληνοτουρκικά και στο θέμα της πώλησης των Eurofighter στην Τουρκία που απασχόλησε την επικαιρότητα, η κριτική για τη στάση της κυβέρνησης από το ΠΑΣΟΚ και τον ΣΥΡΙΖΑ είναι σε χαμηλούς τόνους.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Οδός Βύρωνος: Ένας δρόμος-ντροπή για τον δημόσιο χώρο

Aθήνα / Οδός Βύρωνος: Ένας δρόμος-ντροπή για τον δημόσιο χώρο

Τα πεζοδρόμια στην καρδιά της πόλης έχουν παραδοθεί στα τουριστικά καταστήματα, αποκλείοντας τους πιο ευάλωτους πολίτες, ενώ η Αθήνα χάνει τον βασικό λόγο ύπαρξής της: να είναι μια πόλη για ανθρώπους.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΠΕΞ Έχετε «επιστροφή φόρου»: Οι συχνότερες περιπτώσεις phishing

Οπτική Γωνία / «Έχετε επιστροφή φόρου, πατήστε εδώ»: Πώς να γλιτώσεις από το phishing

Παραπλανητικά μηνύματα, αποκάλυψη προσωπικών δεδομένων, χακάρισμα τραπεζικών λογαριασμών. Το phishing είναι πιο συχνό και πολύ πιο επικίνδυνο πιο επικίνδυνο απ' ό,τι νομίζουμε. Μιλά στη LiFO ο καθηγητής Κυβερνοασφάλειας στο Τμήμα Ψηφιακών Συστημάτων του Πανεπιστημίου Πειραιώς και επικεφαλής της Εθνικής Ομάδας Κυβερνοασφάλειας, Χρήστος Ξενάκης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Το χρονικό των χαμένων βίντεο των Τεμπών

Οπτική Γωνία / Το χρονικό των χαμένων βίντεο των Τεμπών

Η υπόθεση των χαμένων βίντεο των Τεμπών αναδεικνύει, για ακόμη μία φορά, λανθασμένους χειρισμούς που έγιναν σε κρίσιμες φάσεις της ανακριτικής διαδικασίας, αφήνοντας πλήθος αναπάντητων ερωτημάτων.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
ΕΠΕΞ Ιλιρίντα Μουσαράι: «Ο πατέρας μου κατάφερε φέτος για πρώτη φορά να ψηφίσει και να αισθανθεί πολίτης όχι στην Ελλάδα, όπου ζει εδώ και τριάντα χρόνια, αλλά στην Αλβανία»

Πολιτική /  Ιλιρίντα Μουσαράι: «Η Αλβανία δεν είναι η “Κολομβία της Ευρώπης”»

Με αφορμή τις αλβανικές κοινοβουλευτικές εκλογές της 11ης Μαΐου, μία επίκαιρη συζήτηση με την Ιλιρίντα Μουσαράι, την αλβανικής καταγωγής πολιτική επιστήμονα και υποψήφια διδάκτορα στο Τμήμα Κοινωνιολογίας του ΕΚΠΑ.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ