Η αξεπέραστη «Μάνη» του Πάτρικ Λη Φέρμορ

Η αξεπέραστη «Μάνη» του Πάτρικ Λη Φέρμορ Facebook Twitter
O Πάτρικ Λη Φέρμορ στην αυλή του σπιτιού του στην Καρδαμύλη.
0



ΙΣΩΣ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΑΙΤΗΜΑ ΤΩΝ ΗΜΕΡΩΝ μετά τις πρόσφατες καταστροφές, ίσως η ανάγκη να ξαναβρεί κανείς την ελληνική φλέβα που δεν θα πάψει ποτέ να χτυπά στο εσωτερικό των αιώνων, ο λόγος που βιβλία όπως η «Μάνη» φαντάζουν ενθύμια μιας ταυτότητας που μένει ακόμα να αποκαλυφθεί. Όσα χρόνια και αν έχουν περάσει από τις αρχές της δεκαετίας του ‘50, οπότε ο Πάτρικ Λη Φέρμορ κατέφτασε στη Μάνη για να ανακαλύψει τον τόπο όπου θα διάλεγε για να ζήσει μέχρι τη βιολογική του τελευτή, οι αθησαύριστες του αναφορές, που μπλέκουν μοναδικά το παρελθόν με το παρόν της Ελλάδας, το πραγματικό τοπίο με τις άγραφες παραδόσεις, την αυθορμησία των κατοίκων με την ανυπόκριτή τους αντίδραση σε οτιδήποτε ξένο και εκσυγχρονιστικό, είναι παραπάνω από συγκινητικές. Ενδεχομένως να είναι και αποκαλυπτικές ακόμα και για τους ίδιους τους Έλληνες, καθώς ο ιδανικός αυτός ταξιδευτής και μελετητής διεισδύει με λεπτομέρεια στους λόγους που οι περιχαρακωμένοι, στραμμένοι σε μια παράξενη ιδιώτευση, όπως ο ίδιος, κάτοικοι της Μάνης στήνουν το δικό τους αξιακό και γεωγραφικό βασίλειο (ο Φέρμορ αναφέρει πως οι Μανιάτες αποκαλούσαν περιφρονητικά «βλάχους» όσους έφευγαν από την περιοχή για να στραφούν στα αστικά κέντρα). Κυρίως όμως πρόκειται για περιγραφές που εμφορούνται από μια γνήσια τρυφερότητα προς τον παρεξηγημένο τα μάλα μανιάτικο χαρακτήρα μέχρι τη στιγμή που ο Πάντυ, όπως τον έλεγαν οι φίλοι του, άρχισε να τον αποκωδικοποιεί βλέποντας αναλογίες με τον περήφανο και ανένταχτο τρόπο των ηρώων που ανακάλυπτε στα βιβλία. 

Άλλωστε και ο ίδιος ο Φέρμορ βλέπει να αναβιώνει στην νοτιότερη αυτή χερσόνησο της Ελλάδας η δική του μυθιστορία, η απαράμιλλη δόξα του απροσκύνητου πολεμιστή, η αγάπη για τα βυζαντινά μεγαλεία που φτάνουν να αγκαλιάζουν αιματοβαμμένες σκηνές από τον Σέξπιρ και να υιοθετούν ως αρχέγονα σύμβολα την πέτρα και το ξίφος που σε συνδυασμό με το ρομαντικό κλέος του Οράτιου μεταστοιχειώνουν αυτό το «σκληρό σαν τη σιωπή» μέρος της Ελλάδας στο προσωπικό του δωρικό βασίλειο. Στις σελίδες της «Μάνης» το βλέπεις καθαρά ότι ταυτίζεται απόλυτα με τον πιο άγνωστο κάτοικο αυτής της απρόσιτης περιοχής και μετατρέπεται ταυτόχρονα σε ταπεινό προσκυνητή, ανώνυμο ψαρά αλλά και αυτοκρατορικό Αγαμέμνονα. Τίποτα δεν παραλείπεται από αυτό το ατέρμονο, ρομαντικό, υψιπετές αλλά και μαγικό, σαν τα στοιχειωμένα όνειρα που βλέπει ο ίδιος καθώς κοιμάται κάτω από συκιές, μαγικό κείμενο για τη Μάνη, το οποίο χαιρόμαστε στη νέα εξαίσια μετάφραση του Μιχάλη Μακρόπουλου, από τις εκδόσεις Μεταίχμιο. 

Όσο λοιπόν και αν αυτή η Ελλάδα μοιάζει να είναι κάπου χαμένη στο βάθος των αιώνων, ο τρόπος που ο Λη Φέρμορ τη (ξανα)ζωντανεύει μπροστά στα μάτια μας παραμένει εναργής ακόμα και σήμερα, σαν ένα καλλιτεχνικό έργο που διατηρεί απαράμιλλη την αξία του στο πέρασμα του χρόνου.

Στη θάλασσα ο Φέρμορ βλέπει από τα δυτικά τα μακρινά ταξίδια των Μανιατών μέχρι τις ακτές της Σικελίας και από τα Ανατολικά τη γη της Ιωνίας, ενώ στη στεριά ακολουθεί τα ίχνη από τις θαλάσσιες Νύμφες, που ξεστράτισαν για να δουν τον Πύρρο –ή Νεοπτόλεμο, όπως αποκαλείται στον Όμηρο–, τον γιο του Αχιλλέα, όταν ξεκίνησε για τον γάμο του με την αντίζηλο της Ανδρομάχης, την Ερμιόνη, και τις μετατρέπει σε οδηγούς του στα μυθικά μέρη, όπου κάποτε πολεμούσαν ο Κάστορας και ο Πολυδεύκης, όπου ο Κολοκοτρώνης έπαιζε σκάκι με ανθρώπους αντί για πιόνια και οι Παλαιολόγοι έφτιαχναν το παντοτινό τους βασίλειο. Ξεπερνώντας τις προκαταλήψεις που ήθελαν τους Μανιάτες επικίνδυνους και αφιλόξενους, όπως έλεγαν στον Πάντυ όταν πρωτοεπισκέφθηκε μαζί με τη γυναίκα του Τζόαν τη Σπάρτη, αποφασίζει να ανεβεί τον Ταΰγετο και στη συνέχεια να τον κατέβει από την άλλη πλευρά, κάτι σχεδόν ακατόρθωτο τότε, φτάνοντας στη μέσα Μάνη και συναντώντας πρόσωπα και πράγματα που κανείς δεν είχε φανταστεί και που δεν είχε ποτέ αντικρίσει ως τότε τουρίστας. Οι σκαμμένες από τον χρόνο μορφές των ανθρώπων μαρτυρούσαν χρόνια στέρησης και μόνιμης συμφοράς, όσο για τα μοιρολόγια τους, τα οποία μελετά με τόση προσοχή και βιωματική προσήλωση, απηχούν στα αυτιά του τις οιμωγές πάνω από το μυθικό σώμα του ημίθεου Αχιλλέα στην «Ιλιάδα». Δεισιδαιμονίες για νεράιδες που κατοικούν ανάμεσα στις πέτρες και ιστορίες για φαντάσματα που παρέμεναν κλεισμένα στους κατεστραμμένους πύργους τον θέλγουν εξίσου όσο και η μυθική και πραγματική ιστορία αυτού του τόπου, την οποία μελετάει με προσοχή, βρίσκοντας τις υπόγειες διασυνδέσεις με τους Κορσικανούς, τους κατοίκους της Σικελίας, ακόμα και με τα πραγματικά αυτοκρατορικά πρόσωπα του Βυζαντίου. Στο πρόσωπο αυτών των ανθρώπων βλέπει ταυτόχρονα «το αταβιστικό σωματικό απομεινάρι αιώνων άγριας ζωής» αλλά και το περήφανο σθένος του βυζαντινού αυτοκράτορα και ταγμένου στρατιώτη. 

μανη
ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΑΓΟΡΑΣΕΤΕ: Πάτρικ Λη Φέρμορ, Μάνη, Μτφρ.: Μιχάλης Μακρόπουλος, εκδόσεις Μεταίχμιο

Θέλγεται από τις ιστορίες των λιγομίλητων κατά τα άλλα κατοίκων της Μάνης και νιώθει να ταυτίζεται με την αυτάρκειά τους, μετατρέποντας έτσι τα απλά υλικά σε στοιχεία ενός εξωπραγματικού πλούτου, όπως την εξωτική γεύση ενός φραγκόσυκου που τρώγεται κατεξοχήν στην περιοχή στο πιο εύγευστο έδεσμα ενός κατά φαντασία γεμάτου τραπεζιού, την ασημένια απόχρωση της ελιάς σε παντοτινό έργο τέχνης – με τον ίδιο τρόπο που ο Βανκ Γκογκ έκανε δυο φρούτα πάνω στο τραπέζι να μοιάζουν με πολύτιμα υλικά ενός απερινόητου θαύματος. Όσο λοιπόν και αν αυτή η Ελλάδα μοιάζει να είναι κάπου χαμένη στο βάθος των αιώνων, ο τρόπος που ο Λη Φέρμορ τη (ξανα)ζωντανεύει μπροστά στα μάτια μας παραμένει εναργής ακόμα και σήμερα, σαν ένα καλλιτεχνικό έργο που διατηρεί απαράμιλλη την αξία του στο πέρασμα του χρόνου: «Ο ωχρός μαρμάρινος κόσμος της πέτρας, του χρυσαφένιου θερισμένου σταχυού και του γαϊδουράγκαθου, και των ασημόγκριζων λιόφυλλων, τρέμει στη λάμψη του μεσημεριού και νιώθει κανείς ότι πρέπει να ελέγξει τις πέτρες (όπως όταν φτύνει πάνω στο σίδερο για το σιδέρωμα) προτού τολμήσει να ακουμπήσει πάνω τους το χέρι ή να ξαπλώσει στον κομματιασμένο δίσκο της σκιάς μιας ελιάς. Ο κόσμος βαστά την ανάσα του και το μεσημβρινό δαιμόνιον ελλοχεύει», γράφει με θαυμαστή ακρίβεια.   

Εξέχουσα σημασία έχει λοιπόν, εκτός από τις άγραφες μυθιστορίες, το ίδιο το γεωγραφικό τοπίο της Μάνης, στο οποίο ο Φέρμορ άλλοτε βλέπει τις ακτές της Καρχηδόνας, άλλοτε απόρθητα σκωτσέζικα κάστρα και άλλοτε απλώς τη μαγεία της ελληνικής γης και της απέραντης θάλασσας (που είναι διαφορετική από τις υπόλοιπες περιοχές της Μεσογείου). Από τα ερημωμένα χωριά και τον μικρό όρμο του Μέζαπου μέχρι τα διάφορα πυργοχώρια –την Κίττα ή τη Νόμια– ή την Καρδαμύλη όπου αποφασίζει τελικά να στήσει το δικό του πανέμορφο σπίτι, δεν υπάρχει μέρος όπου να μην επισκεφτεί, συνδέοντας μοναδικά τον κόσμο της αρχαιότητας με παγκόσμιες αναφορές, τους τοπικούς θρύλους και μύθους με τη βυζαντινή και τη σύγχρονη ιστορία. Οι γνώσεις του ωστόσο για κάθε απτή λεπτομέρεια του μανιάτικου κόσμου πραγματικά ωχριούν μπροστά στον τρόπο που ανασυστήνει αυτή την ατελείωτη εικονοποιία άλλοτε ως αγιογράφος και άλλοτε ως Μανιάτης ποιητής – βλέπε 15ο και 16ο κεφάλαιο. Αυτός ο τρόπος είναι τόσο ζωντανός, ζείδωρος και παραστατικός που θαρρείς ότι τον βλέπεις πάντα εκεί, όσα χρόνια και αν περάσουν, ώστε να λέμε ακόμα η «Μάνη» του Φέρμορ ή απλώς κυρ-Μιχάλη, όπως προτιμούσαν να τον αποκαλούν οι ντόπιοι. Ποιος άλλος, άλλωστε, έχει ποτέ καταθέσει περιγραφή όπως αυτή; «Καθώς το καΐκι έπλεε ανατολικά, το ένα χωριό μετά το άλλο έστρεφε προς εμάς τους ηλιοφώτιστους τοίχους του. Έμοιαζαν μετέωρα στον αέρα, να λάμπουν και να φεγγοβολούν εκεί σαν κρύσταλλοι πολυελαίων. Ένα ακρωτήρι υψώθηκε και τα έκρυψε και, καθώς περνούσαμε τον μικρό κόλπο του Μαρμαριού, ο ήλιος ήταν ήδη ψηλά στον απέραντο ελληνικό ουρανό: έναν ουρανό που είναι πιο ψηλός και φωτεινός, και σε περιβάλλει πιο κοντά κι απλώνεται πιο μακριά, απ’ οπουδήποτε αλλού στον κόσμο. Μήτε φοβίζει τον άνθρωπο μήτε τον μειώνει, αλλά είναι απέναντί του τόσο φιλόξενος και καταδεκτικός, ένα στοιχείο τόσο δικό του όσο και η γη: θαρρείς και ένα λάθος στη βαρύτητα, απλώς, τον καθηλώνει πάνω στα βράχια ή στο κατάστρωμα του καραβιού, και τον εμποδίζει ν’ αναληφθεί στο άπειρο». 

ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΔΩ

Βιβλίο
0

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Πάτρικ Λη Φέρμορ: Τι ακριβώς σημαίνει Ελλάδα

Βιβλίο / Πάτρικ Λη Φέρμορ: Τι ακριβώς σημαίνει Ελλάδα

Το βιβλίο του φιλέλληνα Βρετανού Πάτρικ Λη Φέρμορ «Ρούμελη» μας ξεναγεί στον κόσμο των Σαρακατσάνων, αποκαλύπτει τη σύνδεση του Μεσολογγίου με τον λόρδο Βύρωνα μέσα από ένα ζευγάρι παπούτσια και αναλύει δύο κόσμους, του Έλληνα και του Ρωμιού.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
10 βιβλία που διαπνέονται από 10 ελληνικά νησιά και τόπους - από τις Σπέτσες και την Άνδρο ως την Κρήτη και τη Μύκονο

Βιβλίο / 10 βιβλία που διαπνέονται από 10 ελληνικά νησιά και τόπους - από τις Σπέτσες και την Άνδρο ως την Κρήτη και τη Μύκονο

Δεν είναι λίγα τα βιβλία που ξεδίπλωσαν και ενίοτε αποθέωσαν κρυφές ή φανερές μεριές της Ελλάδας και κατέληξαν να γίνουν συνώνυμα συγκεκριμένων τόπων
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Τα μικρά ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία ενώνουν τις δυνάμεις τους

Βιβλίο / Τα μικρά ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία ενώνουν τις δυνάμεις τους

Από την Αμοργό ως την Αλεξανδρούπολη και από την Ξάνθη ως τη Μυτιλήνη, τα μικρά βιβλιοπωλεία αποκτούν για πρώτη φορά συλλογική φωνή. Βιβλιοπώλες και βιβλιοπώλισσες αφηγούνται τις προσωπικές τους ιστορίες, αλλά και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Μικρή μου, ας τους αφήσουμε αυτούς τους κερατάδες τους καλόγερους»

Lifo Videos / «Μικρή μου, ας τους αφήσουμε αυτούς τους κερατάδες τους καλόγερους»

Η Αγλαΐα Παππά διαβάζει ένα απόσπασμα από τις βέβηλες και αμφιλεγόμενες «120 Μέρες των Σοδόμων» του Μαρκησίου ντε Σαντ, ένα βιβλίο αναγνωρισμένο πλέον ως αξεπέραστο λογοτεχνικό αριστούργημα και χαρακτηρισμένο ως «εθνικός θησαυρός» της Γαλλίας.
THE LIFO TEAM
Το «προπατορικό αμάρτημα» του Τζο Μπάιντεν

Βιβλίο / Ποιο ήταν το θανάσιμο σφάλμα του Τζο Μπάιντεν;

Ένα νέο βιβλίο για τον πρώην Πρόεδρο αποτελεί καταπέλτη τόσο για τον ίδιο όσο και για τη δουλοπρεπή κλίκα πιστών και μελών της οικογένειάς του, που έκαναν το παν για να συγκαλύψουν τον ραγδαίο εκφυλισμό της γνωστικής του ικανότητας.
THE LIFO TEAM
ΕΠΕΞ Συγγραφείς/ Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου

Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου / 8 Έλληνες συγγραφείς ξαναγράφουν τους μύθους και τις παραδόσεις

Η Λυσιστράτη ερμηνεύει τις ερωτικές σχέσεις του σήμερα, η Ιφιγένεια διαλογίζεται στην παραλία και μια Τρωαδίτισσα δούλα γίνεται πρωταγωνίστρια: 8 σύγχρονοι δημιουργοί, που συμμετέχουν με τα έργα τους στο φετινό Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, συνομιλούν με τα αρχαία κείμενα και συνδέουν το παρελθόν με επίκαιρα ζητήματα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζούντιθ Μπάτλερ: «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Τζούντιθ Μπάτλερ / «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Μια κορυφαία προσωπικότητα της σύγχρονης παγκόσμιας διανόησης μιλά στη LiFO για τo «φάντασμα» της λεγόμενης ιδεολογίας του φύλου, για το όραμα μιας «ανοιχτόκαρδης κοινωνίας» και για τις εμπειρίες ζωής που της έμαθαν να είναι «ένας άνθρωπος ταπεινός και ταυτόχρονα θαρραλέος».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ντίνος Κονόμος

Βιβλίο / «Ο κύριος διευθυντής (καλό κουμάσι) έχει αποφασίσει την εξόντωσή μου…»

Ο Ντίνος Κονόμος, λόγιος, ιστοριοδίφης και συγγραφέας, υπήρξε συνεχιστής της ζακυνθινής πνευματικής παράδοσης στον 20ό αιώνα. Ο συγγραφέας Φίλιππος Δ. Δρακονταειδής παρουσιάζει έργα και ημέρες ενός ανθρώπου που «δεν ήταν του κόσμου τούτου».
ΦΙΛΙΠΠΟΣ Δ. ΔΡΑΚΟΝΤΑΕΙΔΗΣ
Η ζωή του Καζαντζάκη σε graphic novel από τον Αλέν Γκλικός

Βιβλίο / Ο Νίκος Καζαντζάκης όπως δεν τον είχαμε ξαναδεί σε ένα νέο graphic novel

Ο ελληνικής καταγωγής Γάλλος συγγραφέας Αλέν Γκλικός καταγράφει την πορεία του Έλληνα στοχαστή στο graphic novel «Καζαντζάκης», όπου ο περιπετειώδης και αντιφατικός φιλόσοφος και μυθιστοριογράφος ψυχαναλύεται για πρώτη φορά και συστήνεται εκ νέου στο ελληνικό κοινό.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πετρίτης»: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ηχητικά Άρθρα / Πετρίτης: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ο Τζoν Άλεκ Μπέικερ αφιέρωσε δέκα χρόνια από τη ζωή του στην παρατήρηση ενός πετρίτη και έγραψε ένα από τα πιο ιδιαίτερα βιβλία της αγγλικής λογοτεχνίας – μια από τις σημαντικότερες καταγραφές της άγριας ζωής που κινδυνεύει να χαθεί για πάντα. Κυκλοφόρησε το 1967 αλλά μόλις τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια οι κριτικοί και το κοινό το ανακάλυψαν ξανά.
M. HULOT
Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Ας μην αφήνουμε τον Θεό στους πιστούς» 

Βιβλίο / Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Αν αξίζει ένα πράγμα στη ζωή, αυτό είναι η ομορφιά»

Εν όψει της εμφάνισής του στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, στις 21 Μαΐου, ο Λατινοαμερικανός συγγραφέας-φαινόμενο Μπενχαμίν Λαμπατούτ μιλά στη LiFO για τον ρόλο της τρέλας στη συγγραφή, τη σχέση επιστήμης και λογοτεχνίας και το μεγαλείο της ήττας – και δηλώνει ακόμα φανατικός κηπουρός και εραστής της φύσης.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το πίσω ράφι/ Άντονι Μπέρτζες: «Έρνεστ Χέμινγουεϊ»

Το Πίσω Ράφι / Ο Χέμινγουεϊ ήταν ένας φωνακλάς νταής αλλά κι ένας σπουδαίος συγγραφέας του 20ού αιώνα

Η βιογραφία «Έρνεστ Χέμινγουεϊ - Μια ζωή σαν μυθοπλασία» του Βρετανού συγγραφέα Άντονι Μπέρτζες αποτυπώνει όχι μόνο την έντονη και περιπετειώδη ζωή του κορυφαίου Αμερικανού ομοτέχνου του αλλά και όλο το εύρος της αντιφατικής προσωπικότητάς του.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
21η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης

Βιβλίο / 21η ΔΕΒΘ: Εξωστρέφεια και καλύτερη οργάνωση αλλά μένουν ακόμα πολλά να γίνουν

Απολογισμός της 21ης ΔΕΒΘ που πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά υπό την αιγίδα του νεοσύστατου ΕΛΙΒΙΠ. Σε ποιο βαθμό πέτυχε τους στόχους της και ποια στοιχήματα μένει ακόμα να κερδίσει;
ΚΟΡΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟΡΗ
Η ποίηση όχι μόνο αλλάζει τον κόσμο, τον δημιουργεί» ​​​​​​/Μια νέα ανθολογία ελληνικής queer ποίησης μόλις κυκλοφόρησε στα ισπανικά /11 Έλληνες ποιητές σε μια νέα ισπανική queer ανθολογία /Queer ελληνική ποίηση σε μια νέα δίγλωσση ισπανική ανθολογία

Βιβλίο / Μια Ισπανίδα καθηγήτρια μεταφράζει ελληνική queer ποίηση

Η María López Villalba, καθηγήτρια Νέων Ελληνικών στο Πανεπιστήμιο της Μάλαγα, μετέφρασε 11 ελληνικά ποιήματα, σε μια πρόσφατη ανθολογία που προσφέρει στο ισπανόφωνο κοινό την ευκαιρία να γνωρίσει τη σύγχρονη ελληνική queer –και όχι μόνο– ποίηση.
M. HULOT
«Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Βιντσέντζο Λατρόνικο / «Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Ο Ιταλός συγγραφέας και υποψήφιος για το βραβείο Booker, Βιντσέντζο Λατρόνικο, μιλά στη LIFO για το πολυσυζητημένο βιβλίο του «Τελειότητα», στο οποίο αποτυπώνει την αψεγάδιαστη αλλά ψεύτικη ζωή μιας ολόκληρης γενιάς ψηφιακών νομάδων στην Ευρώπη, καθώς και τη μάταιη αναζήτηση της ευτυχίας στην ψηφιακή εποχή.
M. HULOT
Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Ηχητικά Άρθρα / Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Το όνομά της έχει συνδεθεί με την εικόνα μιας αδίστακτης, σεξουαλικά ακόρεστης και επικίνδυνης γυναίκας. Ένα νέο βιβλίο, όμως, έρχεται να αμφισβητήσει αυτή τη στερεοτυπική αφήγηση και να φωτίσει μια διαφορετική εκδοχή της ιστορίας της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Rene Karabash

Βιβλίο / Rene Karabash: «Θέλω πίσω τη γυναικεία δύναμη που μου στέρησαν οι άνδρες»

Η Βουλγάρα συγγραφέας Rene Karabash μιλά για το μυθιστόρημά της «Ορκισμένη», που τιμήθηκε με το βραβείο Ελίας Κανέτι, και στο οποίο εστιάζει στην ιστορία των «ορκισμένων παρθένων» γυναικών των Βαλκανίων που επέλεξαν να ζήσουν ως άνδρες.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ