Ήταν η Καμπύλη το πρώτο περιοδικό ανοιχτής γκέι θεματολογίας στην Ελλάδα;

Ήταν η Καμπύλη το πρώτο περιοδικό ανοιχτής γκέι θεματολογίας στην Ελλάδα; Facebook Twitter
Ζήτησα από τον Τάκη Σπετσιώτη, που υπογράφει ως Τάκης ΣΠ., να θυμηθεί το διήγημά του στην «Καμπύλη» – μια ιστορία σχεδόν 40 χρόνια παλιά.
0

 

Ήταν η Καμπύλη το πρώτο περιοδικό ανοιχτής γκέι θεματολογίας στην Ελλάδα; Facebook Twitter
Η ζωή της «Καμπύλης» ήταν βραχεία. Ένα τεύχος και τέρμα.

Μπορεί η Καμπύλη να εμφανίστηκε στο ένα και μοναδικό τεύχος της, που κυκλοφόρησε τον Απρίλιο του ’78, ως μια «έκδοση τέχνης», ήταν όμως ένα περιοδικό με ξεκάθαρη γκέι θεματολογία. Στο περιοδικό συμμετείχε μια ομάδα ανθρώπων, γνωστοί οι περισσότεροι (και τότε, αλλά ιδίως σήμερα) για τις πολλές και ποικίλες δραστηριότητές τους. Αυτοί ήταν…

 

Κατ’ αρχάς ο εκδότης και σκηνοθέτης Νίκος Φατούρος, έπειτα ο ποιητής, συγγραφέας, μεταφραστής και στιχουργός του ελληνικού ροκ (Λήδα-Σπύρος, Βλάσσης Μπονάτσος κ.λπ.) Ανδρέας Αγγελάκης (1940-1991) που υπογράφει ως Α.Α., ο ποιητής, μεταφραστής και άλλα πολλά Λουκάς Θεοδωρακόπουλος (1925-2013), ο Νίκος Παναγιωτόπουλος (ουδεμία σχέση με τον προσφάτως εκλιπόντα σκηνοθέτη ή τον ποιητή του «Σύσσημον ή Τα κεφάλαια»), ο Νίκος Μουρατίδης (με σπουδές σκηνοθεσίας τότε, και αργότερα πρόσωπο της δισκογραφίας, του ραδιοφώνου, της τηλεόρασης, εκδότης κ.λπ.) και ο Τάκης ΣΠ., δηλαδή ο Τάκης Σπετσιώτης, γνωστός επίσης σκηνοθέτης («Μετέωρο και Σκιά»), συγγραφέας και δοκιμιογράφος.

Το περιοδικό ήταν ασπρόμαυρο, μικρού μεγέθους, 32 σελίδων και περιείχε ποιήματα και διηγήματα. Δεν είχε δηλαδή «απόψεις» ή γενικότερα κείμενα «προβληματισμού».

Το περιοδικό τυπωνόταν κατά βάση από μια παρέα, που είχε προέλθει από τη Σχολή Κινηματογράφου του Λυκούργου Σταυράκου, καθώς σπουδαστές της Σχολής ήταν οι Φατούρος, Παναγιωτόπουλος, Μουρατίδης και βεβαίως ο Σπετσιώτης. 

Περαιτέρω, οι Σπετσιώτης και Μουρατίδης είχαν συνεργαστεί (ως σκηνοθέτης ο πρώτος και ως ηθοποιός ο δεύτερος) σε δύο από τις πιο παλαιές avant queer ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου, τις «Η Λίζα και η άλλη» (1976) και «Καλλονή» (1977) –η queer τριάδα της εποχής συμπληρώνεται με την «Όπερα» (1976) του Ανδρέα Βελισσαρόπουλου–, ενώ οι Θεοδωρακόπουλος και Αγγελάκης ήταν από τα ιδρυτικά μέλη του ΑΚΟΕ.

Το περιοδικό ήταν ασπρόμαυρο, μικρού μεγέθους, 32 σελίδων και περιείχε ποιήματα και διηγήματα. Δεν είχε δηλαδή «απόψεις» ή γενικότερα κείμενα «προβληματισμού».

Ήταν η Καμπύλη το πρώτο περιοδικό ανοιχτής γκέι θεματολογίας στην Ελλάδα; Facebook Twitter
Το μισό σχεδόν τεύχος της «Καμπύλης» καταλαμβάνεται από το διήγημα του Τάκη Σπετσιώτη «Μια φιλία».

Ένα από τα ποιήματα του Ανδρέα Αγγελάκη αντιγράφω στη συνέχεια. Είναι το πρώτο από τα ΔΥΟ ΟΝΕΙΡΑ…

 

1.

Όνειρο φριχτό. Στην Αγγλία ίσως,

εγώ κι ένας άλλος (ποιος;) σε κτίριο καινούργιο

σκηνές αποτρόπαιες. Συμπλέγματα γεμάτα

μίσος, μορφές που ανεβοκατέβαιναν

τις σκάλες κι έμπαιναν

σε καμαράκια κρυφογελώντας, κρυφογνέφοντας.

Ένα είδος φίδι ιππόκαμπο σιχαμένο

στη γυαλάδα του έδινε ο ένας στον άλλο

φτύνοντας στο στόμα.

Πέντε είχαν μαζευτεί πίσω απόνα κουρτινάκι

κι έκαναν έρωτα δίχως να κοιτάζονται.

Όλα δίχως διόλου θόρυβο, με κινήσεις

μαθηματικές, σταθερές, επαναλαμβανόμενες.

Ξύπνησα με ανακούφιση,

ψιλοροχάλιζα όπως όταν πιω πολύ.

Είπα να ξορκίσω το κακό με τη σκέψη

πως δεν είμαι μόνος. Πως θα με σκέφτεσαι.

Στύση μαρτυρική. Δεν μπορώ ν’ αυνανιστώ.

Καλόμαθα στον έρωτα. Πώς θα ξεσυνηθίσω;

 

Κι ένα ποίημα του Λουκά Θεοδωρακόπουλου…

ΤΑ ΔΕΝΤΡΑ

 

Θα καταργήσω τον άνεμο και θα γίνω δέντρο.

Δεν θα φοβάμαι τίποτα πια.

Ούτε κι εσύ.

Θ’ ανθίζουμε και θα καρπίζουμε, ακίνητοι, ωραία φρούτα.

Ίσως λιγάκι άνοστα, μα τι πειράζει;

 

Το μισό σχεδόν τεύχος της «Καμπύλης» καταλαμβάνεται από το διήγημα του Τάκη Σπετσιώτη «Μια φιλία». Πρόκειται για μια ωραία αρθρωμένη εφηβική ιστορία, μια ερωτική γνωριμία δύο αγοριών, μαθητών, κάπου στην επαρχία, που καταλήγει σε μιαν άνιση, εκατέρωθεν, διαχείριση. Ο ένας, ο μεγαλύτερος, κάνει βούκινο την περιπέτειά του, εκθέτοντας το φίλο του στους συμμαθητές του, ενώ ο άλλος, ο μικρότερος, την ίδια στιγμή νοιώθει σαν ν’ ανοίγει η γη και να τον καταπίνει…  

Ζήτησα από τον Τάκη Σπετσιώτη, που υπογράφει ως Τάκης ΣΠ., να θυμηθεί το διήγημά του στην «Καμπύλη» – μια ιστορία σχεδόν 40 χρόνια παλιά. Να τι μου είπε:

«Το “Μια φιλία” ήταν το πρώτο διήγημά μου, που δημοσιεύτηκε στην Καμπύλη το 1978. Ήμουν ναύτης ακόμη, είχε προηγηθεί το σκάνδαλο της μικρού μήκους ταινίας μου Καλλονή το ’77 –κόπηκε και απαγορεύτηκε η προβολή της από την επιτροπή λογοκρισίας– κι έπρεπε να είμαι πολύ προσεκτικός με τη νέα μου δημοσίευση, γι’ αυτό και υπογράφω ως Τάκης ΣΠ. και όχι με το πλήρες ονοματεπώνυμό μου.

 

Πολύ σημαντικό για μένα κείμενο, αφού πάνω του στηρίχτηκε το πρώτο μέρος τού σεναρίου μου Πύρινες Χαρές (Fiery Joys) χρηματοδοτημένο από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Σεναρίου. Μάλιστα, είχα προσθέσει κι ένα δεύτερο μέρος στο σπονδυλωτό σενάριο. Παρότι οι ξένοι το γούσταραν πολύ, το έκοψαν οι εδώ κρατούντες τού Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου το 1995. Για να μη μείνει τελικά στο συρτάρι, το μετέτρεψα στο μυθιστόρημα Δελτίον Ταυτότητος, που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Άγρα το 2003, προσθέτοντας και τρίτο μέρος. Από το ’78… για βάλε πόσα χρόνια μέχρι το 2003… Είκοσι πέντε χρόνων ιστορία».

Η ζωή της «Καμπύλης» ήταν βραχεία. Ένα τεύχος και τέρμα. Λουκάς Θεοδωρακόπουλος, Ανδρέας Αγγελάκης και Ανδρέας Βελισσαρόπουλος ετοιμάζουν την ίδια εποχή το ΑΜΦΙ, που κυκλοφορεί το πρώτο τεύχος του, με κεφαλίδα «Για την Απελευθέρωση των Ομοφυλόφιλων», την άνοιξη του 1978.

Αν υποθέσει κανείς πως οι Θεοδωρακόπουλος και Αγγελάκης έστρεψαν την προσοχή τους στο νέο, πιο μεγάλο σε διαστάσεις και πιο «γεμάτο» (με φωτογραφίες και με περισσότερες σελίδες) έντυπο, που αποτελούσε και έκφραση του ΑΚΟΕ, και πως η λογοτεχνική/ ποιητική ύλη της Καμπύλης πέρασε κατά μίαν έννοια στις σελίδες του ΑΜΦΙ, τότε μάλλον συνάγεται το συμπέρασμα πως η Καμπύλη (που δεν είχε πλέον λόγο να κυκλοφορεί) υπήρξε κάτι σαν προάγγελος του ΑΜΦΙ και όσων άλλων ανάλογων εντύπων επακολούθησαν. 

Lgbtqi+
0

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

*Αναγνωρίζωντας σε σένα τον ωραιότερο ευατό σου/ από τον Πάνο Μιχαήλ

ΟΑΣΗ / Αναγνωρίζοντας σε σένα τον ωραιότερο εαυτό σου/ από τον Πάνο Μιχαήλ

Ο θάνατος του Διονύση Σαββόπουλου δεν ήταν απλώς ένα πολιτισμικό γεγονός. Ήταν η τελετή λήξης ενός αιώνα που πίστεψε πως η Ελλάδα μπορούσε να εξηγηθεί μέσα από τους μύθους της. Αυτό το πολυπόστ της ΟΑΣΗΣ χαρτογραφεί τη χώρα που επέμενε να υπάρχει μέσα του, από τις εθνικές κηδείες των ’90s μέχρι τη διάχυτη queer Ελλάδα του 2025, από τον Bowie και τη Μελίνα μέχρι τα σημερινά queer σώματα που χορεύουν μέσα σε pixels και φως. Μια αφήγηση για το πένθος, τη μνήμη και την επιμονή μιας χώρας να επιβιώνει μέσα από τη συγκίνηση.
ΠΑΝΟΣ ΜΙΧΑΗΛ
Ο ευά παπαδάκης φέρνει την ποίηση στα Ζαγοροχώρια

Εικαστικά / Ο ευά παπαδάκης φέρνει την ποίηση στα Ζαγοροχώρια

Το πρώτο διεθνές πολυθεματικό φεστιβάλ ποίησης «Σολοικισμός», έρχεται το Σάββατο 25 και την Κυριακή 26 Οκτωβρίου 2025 στον Ελαφότοπο, στα Ζαγοροχώρια. Ο εμπνευστής και καλλιτεχνικός διευθυντής του μίλησε στη LifO.
M. HULOT
*Η θαυμάσια απειλή του να υπάρχεις χωρίς να απολογείσαι/ από τον Πάνο Μιχαήλ

ΟΑΣΗ / Η θαυμάσια απειλή τού να υπάρχεις χωρίς να απολογείσαι/ από τον Πάνο Μιχαήλ

Η θεία Σταματίνα είπε intersex και η Ελλάδα σώπασε για ένα δευτερόλεπτο, όσο χρειάζεται για να αλλάξει εποχή. Ο Γιώργος Καπουτζίδης δεν έκανε επανάσταση, έκανε κάτι πιο σπάνιο: έμαθε σ’ ένα έθνος να μιλά με τρυφερότητα. Κι αυτό, σε μια χώρα που ακόμη συγχέει τη φωνή με τη βία, είναι σχεδόν θαύμα.
ΠΑΝΟΣ ΜΙΧΑΗΛ
Marwan Kaabur: «Αγωνιζόμαστε και στον αραβικό κόσμο για δικαιώματα κι ελευθερίες, αλλά προκρίνουμε τον δικό μας τρόπο, στο πλαίσιο της δικής μας κουλτούρας»

Lgbtqi+ / Κι όμως υπάρχουν και «αραβικά καλιαρντά»!

Λίγο πριν από την αθηναϊκή παρουσίαση της αγγλόφωνης έκδοσης του «Queer Arab Glossary» μιλήσαμε με τον συγγραφέα του Marwan Kaabur, για τα «αραβικά καλιαρντά», την ομοφυλοφιλία και την queer συνθήκη στον αραβικό κόσμο, το «pink washing», αλλά και τη συχνά παρεξηγημένη πρόσληψή τους από τη Δύση.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Τι σημαίνει να γεννιέσαι ίντερσεξ;

Athens Pride 2022 / Explainer: Τι σημαίνει να γεννιέσαι ίντερσεξ;

Το γράμμα «Ι» στο αρκτικόλεξο ΛΟΑΤΚΙ+ αντιστοιχεί σε υγιή ανθρώπινα σώματα που μέχρι σήμερα συχνά παθολογικοποιούνται και υποβάλλονται σε επεμβάσεις «κανονικοποίησης» φύλου ερήμην τους. Η Intersex Greece εξηγεί τον όρο, τις δυσκολίες και τις διακρίσεις που αντιμετωπίζουν τα ίντερσεξ άτομα στην Ελλάδα.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
*Από τον λαιμό ως την αυγή/ από τον Πάνο Μιχαήλ

ΟΑΣΗ / Από τον λαιμό ως την αυγή/ από τον Πάνο Μιχαήλ

Σε έναν κόσμο που φοβάται τη σιωπή, η ΟΑΣΗ επιμένει να μιλά με ευαισθησία. Δέκα κείμενα–καθρέφτες, από τη Θεία Σταματίνα ως τον Sorour Darabi, για το βλέμμα που δεν ωραιοποιεί, παρατηρεί.Για την ατέλεια που γίνεται φως, και για το queer που επιβιώνει μέσα στην τρυφερότητα.
ΠΑΝΟΣ ΜΙΧΑΗΛ
*Nα μένεις μέσα στο φως/ από τον Πάνο Μιχαήλ

ΟΑΣΗ / Nα μένεις μέσα στο φως/ από τον Πάνο Μιχαήλ

Το νέο πολυποστ του Πάνου Μιχαήλ παρακολουθεί το δάκρυ, την έκθεση και την επιείκεια ως μορφές αισθητικής πίστης. Από τον οίκο Dior μέχρι το Eye Filmmuseum του Άμστερνταμ, κι από τα Instagram ban του Slava Mogutin ως την επιμονή της ομορφιάς στο έργο του Παπαϊωάννου, η ΟΑΣΗ σκιαγραφεί τη νέα ηθική του φωτός: πώς η τέχνη, η μόδα και το queer βλέμμα συναντιούνται στην πιο ανθρώπινη τους στιγμή τη στιγμή που ραγίζουν.
ΠΑΝΟΣ ΜΙΧΑΗΛ
«Στο θέατρο ο κόσμος θέλει να βλέπει άντρες ή, καλύτερα, “άντρακλες”»

Οι Άλλοι / «Στο θέατρο θέλουν να βλέπουν άντρες ή, καλύτερα, “άντρακλες”»

Ο ηθοποιός και σκηνοθέτης Βασίλης Βηλαράς μιλά για τη σιωπηλή βία των εφηβικών του χρόνων, την αγωνία των γκέι αντρών στη σκηνή, τη φοβική βιομηχανία του θεάτρου και την ανάγκη να μείνουμε άνθρωποι σε μια εποχή που όλα ξεχνιούνται γρήγορα.
ΣΩΤΗΡΗΣ ΒΑΛΑΡΗΣ
Ο ανυπεράσπιστος καημός για ένα ακόμη κράξιμο/από τον Πάνο Μιχαήλ

ΟΑΣΗ / Ο ανυπεράσπιστος καημός για ένα ακόμη κράξιμο/από τον Πάνο Μιχαήλ

Από τον ποταμό της Baarn μέχρι το φιλί στις «Σέρρες», κι από το βλέμμα–countdown του Ren Hang μέχρι τη φάρσα του Μίστερ Μπούτια, η ΟΑΣΗ καταγράφει τα queer ραγίσματα που δεν έγιναν ποτέ ιδιωτικά. Dickpics, cult σώματα, drag spoof βιντεάκια, καμπαρέ φωνές, τηλεοπτικά taboos· όλα στην ίδια καμπύλη: γέλιο, καύλα, πληγή, ανάσα. Το ripology του queer δεν είναι θεωρία· είναι ο ανυπεράσπιστος καημός που μας κρατάει ζωντανούς.
ΠΑΝΟΣ ΜΙΧΑΗΛ
*Κάθε τρελό παιδί/ από τον Πάνο Μιχαήλ

ΟΑΣΗ / *Κάθε τρελό παιδί/ από τον Πάνο Μιχαήλ

Η ελληνική ψυχανάλυση κρύβει ακόμα τα queer σώματα στις σκιές: από τα τηλεοπτικά δικαστήρια της Τατιάνας μέχρι τα hashtags των θεραπευτών–influencers. Σπαράγματα μνήμης, media τραύματος και επιβίωσης συνθέτουν μια ιστορία που ποτέ δεν ειπώθηκε ολόκληρη.
ΠΑΝΟΣ ΜΙΧΑΗΛ
Οι εκδόσεις που απευθύνονται στο LGBTQ+ κοινό αντιμετωπίζουν διακρίσεις από τους διαφημιστές, προειδοποιούν οι εκδότες

Διεθνή / Τα περιοδικά που απευθύνονται στο LGBTQ+ κοινό αντιμετωπίζουν διακρίσεις από τους διαφημιστές, προειδοποιούν οι εκδότες

Η αντι-DEI εκστρατεία στις ΗΠΑ και οι διαφημιστές που αποφεύγουν να συνεργαστούν με τα έντυπα που απευθύνονται στην LGBTQ+ κοινότητα και άλλες μειονότητες
LIFO NEWSROOM
Είσαι Αυτό που Πουλάς: Queer Σώμα, Πόθος και Bareback Ελευθερία/ από τον Πάνο Μιχαήλ

ΟΑΣΗ / Είσαι Αυτό που Πουλάς: Queer Σώμα, Πόθος και Bareback Ελευθερία/ από τον Πάνο Μιχαήλ

Από τον Chris Karakatsanis και τον Tim Kruger ως τους queer OnlyFans performers, αυτό το κείμενο χαρτογραφεί το σώμα που επιμένει να ποθεί, να μιλά, να επιβιώνει. Μια διαδρομή από το τραύμα ως την ηδονή, χωρίς ενοχή
ΠΑΝΟΣ ΜΙΧΑΗΛ