Τα θεμέλια ενός σχεδίου για την ανασυγκρότηση της Ουκρανίας μετά τον πόλεμο, με ευρωπαϊκή και παγκόσμια χρηματοδότηση, παρουσίασε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Ο πόλεμος είχε ως αποτέλεσμα την κατάρρευση των φορολογικών, εξαγωγικών και άλλων εσόδων της Ουκρανίας, σε συνδυασμό με την ευρείας κλίμακας παράνομη ιδιοποίηση περιουσιακών στοιχείων και εξαγωγικών αγαθών, μεταξύ άλλων στον γεωργικό τομέα, με παράλληλη εκτόξευση των βασικών δαπανών. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο εκτίμησε το έλλειμμα του ισοζυγίου πληρωμών της Ουκρανίας έως τον Ιούνιο σε περίπου 14,3 δισ. ευρώ (15 δισ. δολάρια).
«Η αντιμετώπιση της σημαντικής βραχυπρόθεσμης χρηματοδοτικής στήριξης της Ουκρανίας για τη συνέχιση της λειτουργίας των βασικών υπηρεσιών, την αντιμετώπιση των ανθρωπιστικών αναγκών και την αποκατάσταση των πλέον βασικών κατεστραμμένων υποδομών θα απαιτήσει κοινή διεθνή προσπάθεια, στην οποία η ΕΕ θα είναι έτοιμη να διαδραματίσει το ρόλο της», τονίζει η Επιτροπή, προτείνοντας τη χορήγηση στην Ουκρανία, πρόσθετης μακροοικονομικής χρηματοδοτικής συνδρομής με τη μορφή δανείων ύψους 9 δισ. ευρώ, εντός του 2022, η οποία θα συμπληρωθεί με στήριξη από άλλους διμερείς και πολυμερείς διεθνείς εταίρους, συμπεριλαμβανομένης της G7. Αυτή θα καταβληθεί σε δόσεις με μακρές ληκτότητες και επιτόκια με ευνοϊκούς όρους χάρη στην εγγύηση από τον προϋπολογισμό της Ένωσης. Για να καταστεί αυτό δυνατό, τα κράτη μέλη θα πρέπει να συμφωνήσουν ώστε να καταστούν διαθέσιμες πρόσθετες εγγυήσεις.
Η Επιτροπή τονίζει ότι «θα απαιτηθεί σημαντική παγκόσμια χρηματοδοτική προσπάθεια για την ανοικοδόμηση της χώρας μετά τις ζημίες από τον πόλεμο, ώστε να δημιουργηθούν τα θεμέλια μιας ελεύθερης και ευημερούσας χώρας, προσηλωμένης στις ευρωπαϊκές αξίες, καλά ενσωματωμένης στην ευρωπαϊκή και παγκόσμια οικονομία, η οποία να στηριχτεί στην ευρωπαϊκή της πορεία.» Ενώ συνεχίζεται η επίθεση της Ρωσίας, οι συνολικές ανάγκες για την ανασυγκρότηση της Ουκρανίας δεν είναι ακόμη γνωστές, ωστόσο είναι σημαντικό να σχεδιαστούν ήδη από τώρα τα βασικά δομικά στοιχεία της διεθνούς αυτής προσπάθειας. Η στήριξη θα πρέπει να έχει μεσοπρόθεσμο έως μακροπρόθεσμο ορίζοντα.
Η προσπάθεια ανασυγκρότησης θα πρέπει να κατευθύνεται από τις ουκρανικές αρχές σε στενή συνεργασία με την ΕΕ και άλλους βασικούς εταίρους, όπως η G7 και η G20, και άλλες τρίτες χώρες, καθώς και με διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και διεθνείς οργανισμούς. Οι εταιρικές σχέσεις μεταξύ πόλεων και περιφερειών της ΕΕ και της Ουκρανίας θα εμπλουτίσουν και θα επιταχύνουν την ανασυγκρότηση.
Μία διεθνής πλατφόρμα συντονισμού, η «πλατφόρμα για την ανασυγκρότηση της Ουκρανίας», υπό την κοινή ηγεσία της Επιτροπής και της ουκρανικής κυβέρνησης, θα λειτουργήσει ως ένα γενικό όργανο στρατηγικής διακυβέρνησης, υπεύθυνο για την έγκριση ενός σχεδίου ανασυγκρότησης, που θα καταρτιστεί και θα εφαρμοστεί από την Ουκρανία, με υποστήριξη διοικητικής ικανότητας και τεχνική βοήθεια από την ΕΕ. Η πλατφόρμα θα φέρει σε επαφή τους εταίρους και οργανισμούς υποστήριξης, συμπεριλαμβανομένων των κρατών μελών της ΕΕ, άλλων διμερών και πολυμερών εταίρων και διεθνών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων. Το Ουκρανικό Κοινοβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα συμμετέχουν ως παρατηρητές.
Το σχέδιο ανασυγκρότησης «RebuildUkraine» που εγκρίθηκε από την πλατφόρμα μετά από αξιολόγηση των αναγκών, θα αποτελέσει τη βάση για να καθορίσουν η ΕΕ και οι άλλοι εταίροι τους τομείς προτεραιότητας που θα επιλεγούν για χρηματοδότηση και τα συγκεκριμένα έργα. Η πλατφόρμα θα συντονίζει τις πηγές χρηματοδότησης και τον προορισμό τους ώστε να βελτιστοποιηθεί η χρήση τους, ενώ επίσης θα παρακολουθεί την πρόοδο στην εφαρμογή του σχεδίου.
Για τη στήριξη του σχεδίου ανασυγκρότησης, η Επιτροπή προτείνει να συσταθεί ο μηχανισμός «RebuildUkraine», ως το κύριο νομικό μέσο για τη στήριξη από την ΕΕ, που θα συνδυάζει επιχορηγήσεις και δάνεια. Θα ενσωματωθεί στον προϋπολογισμό της ΕΕ, διασφαλίζοντας έτσι τη διαφάνεια, τη λογοδοσία και τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση αυτής της πρωτοβουλίας, με σαφή σύνδεση με τις επενδύσεις και τις μεταρρυθμίσεις. Θα βασιστεί στην εμπειρία της ΕΕ στο πλαίσιο του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, αλλά θα προσαρμοστεί στις πρωτοφανείς προκλήσεις της ανασυγκρότησης της Ουκρανίας και της συνοδείας της στην ευρωπαϊκή της πορεία. Ο ίδιος ο Μηχανισμός θα διαθέτει ειδική δομή διακυβέρνησης που θα διασφαλίζει την πλήρη ανάληψη ευθύνης από την Ουκρανία.
Θα δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στις μεταρρυθμίσεις του κράτους δικαίου και στην καταπολέμηση της διαφθοράς, ενώ επενδύσεις, που έχουν πραγματοποιηθεί σύμφωνα με τις πολιτικές και τα πρότυπα της ΕΕ για το κλίμα και το περιβάλλον, θα βοηθήσουν την Ουκρανία να βγει ισχυρότερη και ανθεκτικότερη από την καταστροφή της ρωσικής εισβολής.
Οι απρόβλεπτες ανάγκες που δημιουργήθηκαν από τον πόλεμο στην Ευρώπη υπερβαίνουν κατά πολύ τα μέσα που διατίθενται στο τρέχον πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να προσδιοριστούν νέες πηγές χρηματοδότησης.
Η προτεινόμενη αρχιτεκτονική είναι επαρκώς ευέλικτη ώστε να καλύπτει αυτές τις νέες πηγές χρηματοδότησης. Οι πρόσθετες επιχορηγήσεις που θα διατεθούν στην Ουκρανία θα μπορούσαν να χρηματοδοτηθούν είτε από πρόσθετες συνεισφορές των κρατών μελών (και τρίτων χωρών, εφόσον το επιθυμούν) στον Μηχανισμό και τα υφιστάμενα προγράμματα της Ένωσης, ώστε να ωφεληθούν από τους χρηματοδοτικούς μηχανισμούς και τις διασφαλίσεις της Ένωσης για την ορθή χρήση των κονδυλίων, είτε μέσω στοχευμένης αναθεώρησης του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου. Οι πηγές αυτές θα μπορούσαν επίσης να χρηματοδοτήσουν τα δάνεια που θα χορηγηθούν στην Ουκρανία στο πλαίσιο του Μηχανισμού. Ωστόσο, δεδομένης της κλίμακας των δανείων που είναι πιθανό να απαιτηθούν, οι επιλογές περιλαμβάνουν τη συγκέντρωση κεφαλαίων για τα δάνεια εξ ονόματος της ΕΕ ή με εθνικές εγγυήσεις των κρατών μελών.
Η κ. Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δήλωσε σχετικά: «Η απρόκλητη και αδικαιολόγητη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία έχει προκαλέσει φριχτή ανθρώπινη οδύνη και μαζική καταστροφή σε ολόκληρη τη χώρα, αναγκάζοντας εκατομμύρια αθώους Ουκρανούς να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους. Η Ουκρανία μπορεί να υπολογίζει στην πλήρη στήριξη της ΕΕ. Η ΕΕ θα συνεχίσει να παρέχει βραχυπρόθεσμη χρηματοδοτική στήριξη στην Ουκρανία για την κάλυψη των αναγκών της και τη συνέχιση της λειτουργίας των βασικών υπηρεσιών. Είμαστε έτοιμοι να αναλάβουμε ηγετικό ρόλο στις διεθνείς προσπάθειες ανασυγκρότησης ώστε να συμβάλουμε στην ανοικοδόμηση μιας δημοκρατικής και ευημερούσας Ουκρανίας. Αυτό σημαίνει ότι οι επενδύσεις θα συμβαδίζουν με μεταρρυθμίσεις που θα στηρίζουν την Ουκρανία ώστε να ακολουθήσει την ευρωπαϊκή πορεία της».
Από την έναρξη της ρωσικής επίθεσης, η ΕΕ έχει εντείνει σημαντικά τη στήριξή της, κινητοποιώντας περίπου 4,1 δισεκ. ευρώ για τη στήριξη της συνολικής οικονομικής, κοινωνικής και χρηματοπιστωτικής ανθεκτικότητας της Ουκρανίας με τη μορφή μακροοικονομικής χρηματοδοτικής συνδρομής, δημοσιονομικής στήριξης, βοήθειας έκτακτης ανάγκης, αντιμετώπισης κρίσεων και ανθρωπιστικής βοήθειας. Λήφθηκαν επίσης μέτρα στρατιωτικής αρωγής από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό για την Ειρήνη, ύψους 1,5 δισ. ευρώ, τα οποία θα χρησιμοποιηθούν για επιστροφές προς τα κράτη μέλη για τη στρατιωτική τους στήριξη σε είδος προς την Ουκρανία και βρίσκεται σε εξέλιξη η κινητοποίηση επιπλέον 500 εκατ. ευρώ.
Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ
