ΑΝΤΙΟ ΔΙΟΝΥΣΗ

«Ο θείος Πέτρος και η Εικασία του Γκόλντμπαχ» του Α. Δοξιάδη: Ιδανικό δείγμα της μαθηματικής λογοτεχνίας

DOXIADIS Facebook Twitter
Tο βιβλίο του Δοξιάδη αναδείχτηκε από τον ξένο τύπο ως ιδανικό δείγμα ενός νέου λογοτεχνικού είδους, της μαθηματικής λογοτεχνίας. Φωτ.: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO
0



ΑΠΟ ΤΑ ΠΙΟ ΠΟΛΥΜΕΤΑΦΡΑΣΜΕΝΑ
έργα της νεοελληνικής λογοτεχνίας, το μυθιστόρημα του Απόστολου Δοξιάδη «Ο θείος Πέτρος και η Εικασία του Γκόλντμπαχ», όταν πρωτοκυκλοφόρησε το 1992 από τον Καστανιώτη μπορεί να μην πέρασε απαρατήρητο, αλλά ούτε το λογοτεχνικό σινάφι ενθουσίασε ούτε αγοράστηκε μαζικά. Οχτώ χρόνια αργότερα, το ίδιο βιβλίο, ξαναδουλεμένο από τον συγγραφέα και μεταφρασμένο από τον ίδιο στ’ αγγλικά, κυκλοφορούσε από τον Faber & Faber στη Βρετανία και από τον Bloomsbury στην Αμερική αποσπώντας από θετικές μέχρι διθυραμβικές κριτικές.

«Διασκεδαστικό, τρυφερό και γοητευτικό» σύμφωνα με τον Όλιβερ Σακς, «μυθιστόρημα γενναιόδωρο που επιτρέπει ακόμα και στον πιο αδαή αναγνώστη πρόσβαση σε ερμητικά κλειστούς κόσμους» σύμφωνα με τον Τζορτζ Στάινερ, το βιβλίο του Δοξιάδη αναδείχτηκε από τον ξένο τύπο ως ιδανικό δείγμα ενός νέου λογοτεχνικού είδους, της μαθηματικής λογοτεχνίας, κι όπως ήταν αναμενόμενο, με τέτοια εύσημα, η καινούρια έκδοσή του στα ελληνικά το 2001 έτυχε θερμότατης υποδοχής.

Μέσα από τη διαδρομή ενός ανθρώπου που αναλώθηκε για ν’ αποδείξει μια μαθηματική εικασία, ο Δοξιάδης μίλησε για το μεγαλείο του να κυνηγάς χίμαιρες, για την τραγικότητα του ν’ αντιμετωπίζεται ένα λαμπρό μυαλό ως σαλεμένο, για το σθένος που απαιτείται όταν βάζει κανείς στοιχήματα με τον ίδιο του τον εαυτό.

Ο Πέτρος Παπαχρήστου, ο «θείος Πέτρος» του τίτλου, όπως τον αντικρίζουμε αρχικά μέσα από το βλέμμα του ανιψιού του και αφηγητή της ιστορίας, είναι ένας εκκεντρικός ηλικιωμένος Αθηναίος που ζει απομονωμένος στην Εκάλη, κουβαλώντας το στίγμα του ονειροπαρμένου. Τ’ αδέλφια του, πετυχημένοι επιχειρηματίες και οι δύο, τον αντιμετωπίζουν ως το «μαύρο πρόβατο» της οικογένειας, σαν έναν «αποτυχημένο» που ξόδεψε τις δυνάμεις του τρέχοντας πίσω από «άχρηστα» πράγματα.

Ο ανιψιός του, εν τούτοις, διαισθάνεται πως στην περίπτωση του ιδιόρρυθμου συγγενή του κρύβεται κάποιο μυστήριο. Ερευνώντας λοιπόν ανακαλύπτει ότι ο τελευταίος υπήρξε ένας σπουδαίος μαθηματικός, καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Μονάχου, ο οποίος τόλμησε ν’ αναμετρηθεί με την Εικασία του Γκόλντμπαχ, ένα από τα δυσκολότερα μαθηματικά προβλήματα: ν’ αποδείξει δηλαδή ότι «κάθε ζυγός αριθμός μεγαλύτερος του 2 μπορεί να εκφραστεί ως άθροισμα δύο πρώτων». Αυτός ήταν ο στόχος του, σ’ αυτόν αφιέρωσε όλη του τη ζωή.

θειος πετρος
Απόστολος Δοξιάδης, Ο θείος Πέτρος και η Εικασία του Γκόλντμπαχ, Εκδόσεις Καστανιώτη

«Τα μεγάλα πάθη τα γεννάει η μοναξιά» γράφει ο Δοξιάδης. Πράγματι. Μεγαλωμένος σ’ ένα σπίτι όπου ο πατέρας ασχολιόταν αποκλειστικά με την επιχείρησή του και η μάνα αποκλειστικά με τον σύζυγό της, ο Πέτρος Παπαχρήστου είχε ανακαλύψει από μικρός τη φυσική του ευκολία με τους αριθμούς και «σύντομα η ευκολία –ελλείψει άλλων συναισθηματικών περισπάσεων– εξελίχθηκε σε έρωτα». Η οξύτατη διαίσθησή του, η φιλοδοξία του, τα νιάτα και οι αντοχές του, στάθηκαν γι’ αυτόν πολύτιμα εφόδια.

Όσο πιο πολύ, όμως, προσπαθούσε ν’ αποδείξει την περίφημη εικασία, τόσο περισσότερο βυθιζόταν στη μοναξιά. Γύρω στα τριάντα του, ο «θείος Πέτρος» ήδη βασανιζόταν από το κυνήγι του χρόνου. Η λύση του προβλήματος φάνταζε  λιγότερο μακρινή αλλά εκείνος αδυνατούσε να την αγγίξει. Είχε επιλέξει να μη δημοσιεύει καμία από τις ενδιάμεσες λύσεις ώστε να μη διευκολύνει κάποιον ανταγωνιστή. Μοναδικό του αποκούμπι, το σκάκι και τα μυστικά του.

Η «τρέλα» του Γκέντελ, «το τίμημα που πληρώνει κανείς αν πλησιάσει πολύ κοντά στην αλήθεια, στην απόλυτη μορφή της», θα συνόδευε τον Παπαχρήστου εσαεί.

Σκαλίζοντας τα περασμένα, ο αφηγητής του βιβλίου θ’ αντιληφθεί πως ο τόσο ματαιόδοξος θείος του δεν είχε τίποτε να ζηλέψει από την ευαισθησία ενός προικισμένου καλλιτέχνη. Το παράδειγμά του, όμως, θα λειτουργήσει για τον ίδιο αποτρεπτικά. Μολονότι είχε κι αυτός έφεση στα μαθηματικά, προκειμένου να καταλήξει μέτριος θα στερηθεί τις απολαύσεις που θα του χάριζε το πάντρεμα της λογικής με το ωραίο, και θα προτιμήσει να στραφεί προς τα οικονομικά – ένα «επιτήδευμα που δεν προσφέρει κατά κανόνα την πρώτη ύλη τραγωδιών».

Μέσα από τη διαδρομή ενός ανθρώπου που αναλώθηκε για ν’ αποδείξει μια μαθηματική εικασία, ο Δοξιάδης μίλησε για το μεγαλείο του να κυνηγάς χίμαιρες, για την τραγικότητα του ν’ αντιμετωπίζεται ένα λαμπρό μυαλό ως σαλεμένο, για το σθένος που απαιτείται όταν βάζει κανείς στοιχήματα με τον ίδιο του τον εαυτό. Κι αυτό που είχε ξενίσει κάποτε το εγχώριο λογοτεχνικό κατεστημένο –ο πρωτότυπος συνδυασμός μυθοπλασίας και επιστημονικού υλικού– λειτούργησε ως ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στη διεθνή αγορά, καθιστώντας το μυθιστόρημά του σημείο αναφοράς.

Βιβλίο
0

ΑΝΤΙΟ ΔΙΟΝΥΣΗ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Marwan Kaabur: «Αγωνιζόμαστε και στον αραβικό κόσμο για δικαιώματα κι ελευθερίες, αλλά προκρίνουμε τον δικό μας τρόπο, στο πλαίσιο της δικής μας κουλτούρας»

Lgbtqi+ / Κι όμως υπάρχουν και «αραβικά καλιαρντά»!

Λίγο πριν από την αθηναϊκή παρουσίαση της αγγλόφωνης έκδοσης του «Queer Arab Glossary» μιλήσαμε με τον συγγραφέα του Marwan Kaabur, για τα «αραβικά καλιαρντά», την ομοφυλοφιλία και την queer συνθήκη στον αραβικό κόσμο, το «pink washing», αλλά και τη συχνά παρεξηγημένη πρόσληψή τους από τη Δύση.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Βιβλίο / Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Πέντε αποκαλυπτικά βιβλία για τις γυναίκες με καρκίνο, για τον κόσμο, τα σκουπίδια ακόμα και για τη μακρινή Ιαπωνία ξεχωρίζουν ανάμεσα στις εκδόσεις της πρόσφατης βιβλιοπαραγωγής καλύπτοντας ένα μεγάλο εύρος θεμάτων και ενδιαφερόντων.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Βιβλίο / Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Σαν σήμερα γεννήθηκε το 1854 ο Αρθούρος Ρεμπό. Ο ποιητής, μουσικός και μπλόγκερ Aidan Andrew Dun έπεσε τυχαία σε δύο εντελώς άγνωστες φωτογραφίες, βγαλμένες στην Place Vendôme, και βρέθηκε μπροστά σε μια μεγάλη έκπληξη: ο έφηβος Αρτίρ Ρεμπό, όπως δεν τον έχουμε ξαναδεί.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Θανάσης Τριαρίδης: Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι

Βιβλίο / Θανάσης Τριαρίδης: «Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι»

Έγινε αντιρρησίας συνείδησης, γιατί πιστεύει ότι ο στρατός είναι μια δοξολογία εκμηδένισης του άλλου. Άφησε τη Θεσσαλονίκη επειδή τον έπνιγε ο εθνοφασισμός της. Στην Αντίς Αμπέμπα υιοθέτησε την κόρη του, Αργκάνε. Ο συγγραφέας της «Τριλογίας της Αφρικής», Θανάσης Τριαρίδης, αφηγείται τη ζωή του στη LiFO.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μια «φόνισσα» εξομολογείται

Το πίσω ράφι / Η Hannah Kent έγραψε τη δική της «Φόνισσα», την Άγκνες που ζούσε στην Ισλανδία τον 19ο αιώνα

Η Αυστραλή συγγραφέας δεν πίστευε ποτέ ότι, χάρη στα «Έθιμα ταφής», οι κριτικοί θα την τοποθετούσαν δίπλα σε λογοτέχνες όπως η Μάργκαρετ Άτγουντ και ο Πίτερ Κάρεϊ.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Χριστίνα Ντουνιά: «Ο Καρυωτάκης μάς δίνει ελπίδα και μας παρηγορεί»

Βιβλίο / «Ο Καρυωτάκης άφησε "το αδέσποτο Τραγούδι" του να μας συντροφεύει»

Στο βιβλίο της «Το όνειρο και το πάθος», η Χριστίνα Ντουνιά, ομότιμη καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας και συγγραφέας αποκαλύπτει αθέατες όψεις του ποιητή και νέα στοιχεία για τη σχέση του με τον Καβάφη μέσα από μια άγνωστη, ως τώρα, επιστολή.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύ της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Βιβλίο / «Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύς της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Ο Ούγγρος κάτοχος του φετινού Νόμπελ λογοτεχνίας γράφει με μαγικό τρόπο για τις αποπνικτικές επιπτώσεις της πολιτικής καταπίεσης, περιφρονώντας την προθυμία των ανθρώπων να τις αποδεχτούν.
THE LIFO TEAM
Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Βιβλίο / Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Οι καθηγητές Peter Jeffreys και Gregory Jusdanis συνεργάστηκαν και έγραψαν από κοινού τη βιογραφία του μεγάλου ποιητή που φέρει τον τίτλο «Κωνσταντίνος Καβάφης – Ο άνθρωπος και ο ποιητής». Ο Gregory Jusdanis μίλησε στη LifO για το βιβλίο και για τον ποιητή που ήταν «παραδοσιακός και ταυτόχρονα μεταμοντέρνος, ο πρώτος “viral” ποιητής διεθνώς»
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

LiFO politics / Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

Ο Αλέξης Πατέλης, επικεφαλής του Οικονομικού Γραφείου του πρωθυπουργού την περίοδο 2019-2024, μιλά στη Βασιλική Σιούτη για την οικονομική πορεία της χώρας αυτά τα χρόνια, τις δύσκολες αποφάσεις αλλά και τις στιγμές δικαίωσης μέσα από την οπτική ενός τεχνοκράτη που βρέθηκε ξαφνικά στο επίκεντρο της πολιτικής.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Λάσλο Κρασναχορκάι: ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης βραβεύεται με Νόμπελ

Βιβλίο / Ο Λάσλο Κρασναχορκάι, ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης, κέρδισε το Νόμπελ

Φέτος, το βραβείο δόθηκε στον Ούγγρο συγγραφέα που κατά τη Σουηδική Ακαδημία αποτελεί ένα ελπιδοφόρο βήμα προς τον χαμένο ανθρωπισμό, την υψηλή λογοτεχνία και τη στοχαστική ακρίβεια.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το ημερολόγιο ενός διαιτητή: «Ήμασταν σχεδόν γυμνοί και ο Κολίνα μας εξέταζε με το παγερό βλέμμα του»

Βιβλίο / Το ημερολόγιο ενός διαιτητή: «Ήμασταν σχεδόν γυμνοί και ο Κολίνα μας εξέταζε με το παγερό βλέμμα του»

Σε ένα απόσπασμα από το βιβλίο του που έχει τίτλο “House of Cards”, ο Σουηδός πρώην διεθνής Γιόνας Έρικσον περιγράφει τις ταπεινωτικές μετρήσεις βάρους στα σεμινάρια διαιτητών της UEFA
THE LIFO TEAM
Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ήταν πάντα με τη μεριά της ζωής

Το Πίσω Ράφι / Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ήταν πάντα με τη μεριά της ζωής

Ο Έλληνας σκηνοθέτης μάζεψε από «το καλάθι των αχρήστων» όλες τις εμπειρίες του κι έφτιαξε την αυτοβιογραφία του, μια ζωντανή αφήγηση γεμάτη ιστορίες, συναντήσεις, αποφθέγματα και κρίσεις, λογοτεχνικές και σινεφίλ αναφορές.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Για τα περάσματα που δεν βρέθηκαν ποτέ: η ιστορία του underground περιοδικού «Ανοιχτή Πόλη»

Βιβλίο / «Ανοιχτή Πόλη»: Ένα από τα πιο επιδραστικά εναλλακτικά έντυπα της Ελλάδας

Οι δημιουργοί του Κώστας Μανδηλάς και Βλάσσης Ρασσιάς, καταγράφουν την πορεία του στο βιβλίο «Για τα περάσματα που δεν βρέθηκαν ποτέ: Η ιστορία του περιοδικού “Ανοιχτή Πόλη”».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η Ράνια Οικονομίδου διαβάζει το διήγημα «Η μεγαλύτερη λεία του Μινγκ» της Πατρίσια Χάισμιθ

Lifo Videos / Η Ράνια Οικονομίδου διαβάζει ένα διήγημα της Πατρίσια Χάισμιθ

«Η μεγαλύτερη λεία του Μινγκ»: Μια ιστορία έρωτα, αγάπης, αφοσίωσης, ανταγωνισμού, μίσους και φόνου μεταξύ ενός ζευγαριού και ενός σιαμέζικου γάτου, ένα μυστηριώδες διήγημα της δημιουργού των πιο σαγηνευτικών αντιηρώων.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ