LIVE!

Ναταλί Μπακόπουλος: «Η χούντα ξανασυζητιέται»

Ναταλί Μπακόπουλος: «Η χούντα ξανασυζητιέται» Facebook Twitter
0

Οι Αμερικανοί αναγνώστες έχουν μια τάση ν’ αγκαλιάζουν μυθιστορήματα που προέρχονται από εξωτικούς (πολιτικά και κοινωνικά) τόπους: Ιράν, Αφγανιστάν, Αίγυπτο. Να τα κάνουν μπεστ-σέλερ. Λέτε να ήρθε και η δική μας η σειρά; Να ανακάλυψαν την Ελληνίδα Αζάρ Ναφίζι; Το πρώτο, πάντως, μυθιστόρημα της Ελληνοαμερικανίδας Νάταλι Μπακόπουλος, που γράφει, φυσικά, στα αγγλικά, κυκλοφόρησε στις ΗΠΑ στις 5 Ιουνίου από τον οίκο Simon & Schuster (και κυκλοφορεί και στα ελληνικά από τις εκδόσεις Πατάκη). Πώς και ξέρει τόσο καλά τη σύγχρονη πολιτική ζωή μας για να γράψει πρόσφατα στους «Νew York Times» ένα πολύ σοβαρό (και φιλελληνικό) άρθρο για τις εκλογές και την κρίση;


Τι σας τράβηξε στη δικτατορία, ώστε να την κάνετε καθοριστικό πλαίσιο του πρώτου σας μυθιστορήματος;

Ειλικρινά, δεν μπορώ να απαντήσω με σιγουριά. Κάποιο ρόλο έπαιξε, πάντως, το κλίμα στις ΗΠΑ μετά την 11η Σεπτεμβρίου. Θυμάμαι πόσο με σόκαραν άνθρωποι λογικοί, καλλιεργημένοι, αριστερών γενικά φρονημάτων, που προκειμένου να νιώθουν ασφαλείς, δέχονταν να στερηθούν ελευθερίες και δικαιώματα. Τότε άρχισα να σκέφτομαι για πρώτη φορά τι σημαίνει δικτατορία, πώς εκδηλώνεται ένα πραξικόπημα. Τότε είδα και το Ζ του Γαβρά, που επηρέασε την απόφασή μου.

Φαντάζομαι ότι είχατε πολλά κενά να καλύψετε.

Έπρεπε να διαβάσω πολύ. Δυστυχώς, περιορίστηκα σε αφηγήσεις και απομνημονεύματα που είχαν μεταφραστεί στα αγγλικά: της Αμαλίας Φλέμινγκ, της Ελένης Βλάχου, του Ανδρέα και της Μαργαρίτας Παπανδρέου, του Κέβιν Άντριους. Δεν συνάντησα όσους ανθρώπους θα ήθελα, παρόλο που, όταν ερχόμουν στην Αθήνα, η θεία μου η Ελένη, αδελφή του πατέρα μου, είκοσι χρόνων όταν έγινε η χούντα, προσφέρθηκε να με βοηθήσει. Αλλά δίστασα, είχα την αίσθηση ότι ίσως να μην εμπιστεύονταν μια Αμερικανίδα, τη στιγμή που όλοι πίστευαν ότι η CIA είχε οργανώσει το πραξικόπημα. Πάντως, μίλησα με αρκετούς. Περισσότερο με εντυπωσίασαν αυτοί που μου έλεγαν «α, η χούντα δεν ήταν και τίποτα το σοβαρό», ανάλογα βέβαια με τις πολιτικές τους απόψεις και τις σχέσεις τους με το καθεστώς. Κάποιος μου είπε, «ξέρεις, ακόμα και στη χούντα ζούσαμε, ερωτευόμαστε, κάναμε παιδιά». Τότε κατάλαβα πόσο πίεζε τους Έλληνες η αβεβαιότητα: πόσο θα κρατήσει ακόμα αυτή η κατάσταση; Και επειδή, όπως λέει και ο αγαπημένος μου συγγραφέας, ο Τσαρλς Μπάξτερ, «hell is story-friendly», δηλαδή οι ευτυχισμένες εποχές δεν γεννάνε ωραίες ιστορίες, βρήκα στη χούντα τις εντάσεις, τις συγκρούσεις, τις δύσκολες αποφάσεις πού ήθελα για το βιβλίο μου.

Γενικά, η ελληνική δικτατορία μετά από τόσα χρόνια είναι γνωστή στο αμερικανικό κοινό;

Θα έλεγα όχι. Οι ίδιοι οι νέοι Ελληνοαμερικανοί δεν είναι και τόσο σίγουροι για το τι έγινε τότε στην Ελλάδα. Και πάρα πολλοί Αμερικανοί μου είπαν: «Ντρέπομαι, αλλά δεν ήξερα τίποτα για την ελληνική δικτατορία». Την εποχή εκείνη όλοι στις ΗΠΑ ήταν απορροφημένοι με το Βιετνάμ. Οτιδήποτε άλλο ερχόταν σε δεύτερη μοίρα. Τώρα, πάντως, έχω την αίσθηση ότι η χούντα έχει αρχίσει να ξανασυζητιέται.

Ένα πρόσφατο άρθρο σας στους «New York Times» αναφερόταν, άλλωστε, στη χούντα.

Όταν οι «New York Times» έμαθαν ότι βγαίνει το βιβλίο μου, με ρώτησαν «μπορείς να γράψεις ένα άρθρο που να συνδέει τις σημερινές εξελίξεις στην Ελλάδα με τη χούντα;». «Δεν είμαι ιστορικός», τους απάντησα, «αλλά θα σας γράψω κάτι για τις εκλογές». Με άγχωνε τόσο πολύ που έγραφα στους «New York Times» για πολιτική, ώστε προσπάθησα να κάνω το άρθρο μου πιο λογοτεχνικό. Να πω την άποψή μου, δηλαδή ότι δεν πιστεύω στο δίλημμα «λιτότητα ή καταστροφή», κάτι σαν το παλιό «ή Καραμανλής ή τανκς», χρησιμοποιώντας στίχους από την «Απόφαση» του Μανόλη Αναγνωστάκη («Είστε υπέρ ή κατά; Έστω απαντήστε μ’ ένα ναι ή μ’ ένα όχι»).

Είστε, δηλαδή, μια κλασική Αμερικανίδα που πιστεύει στην ανάπτυξη και δεν καταλαβαίνει τις ευρωπαϊκές πολιτικές λιτότητας;

Ναι. Συμφωνώ με τον Κρούγκμαν ότι τα μέτρα λιτότητας συνθλίβουν τους ανθρώπους και δεν δίνουν διέξοδο ανάπτυξης. Ξέρω, βέβαια, ότι το ελληνικό κράτος ήταν καταχρεωμένο και καταλαβαίνω γιατί οι Γερμανοί δεν θέλουν πια να πληρώνουν τις ελληνικές υπερβολές. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, όμως, δημιουργήθηκε για να έχει συνολική ευθύνη απέναντι σε όλα τα μέλη της, κυρίως τα πιο αδύνατα.

Μου φαίνεστε σαν μια εν δυνάμει ψηφοφόρος του Αλέξη Τσίπρα.

Όχι, είναι ακραίος. Υπάρχουν πολλά πράγματα που δεν μου αρέσουν σ’ αυτόν. Όταν, ας πούμε, ζητούσε από Σαμαρά και Βενιζέλο να πάρουν πίσω τις υπογραφές τους, σκεφτόμουν, «μα, είναι δυνατόν να μην ξέρει ότι κάτι τέτοιο δεν γίνεται; Δεν είναι και τόσο νέος». Και η γλώσσα του είναι παλιά, κανείς δεν τη χρησιμοποιεί πια.

Τον Ομπάμα, πάντως, τον υποστηρίζετε.

Φυσικά και τον υποστηρίζω. Χτύπησα όλες τις πόρτες στη γειτονιά μου στην πρώτη του προεκλογική εκστρατεία. Ελπίζω να ξαναβγεί, δέχεται εντελώς παράλογες, γελοίες επιθέσεις.

Οι Ελληνοαμερικανοί είναι μάλλον συντηρητικοί πολιτικά. Πώς το εξηγείτε;

Το έχω σκεφτεί πολύ. Ίσως να νιώθουν περήφανοι γιατί ήρθαν εδώ, δούλεψαν σκληρά και πέτυχαν. Αλλά είναι μεγάλη πλάνη να λες «αν δουλέψεις, θα πετύχεις». Δεν λειτουργεί πάντα.

Είστε, όντως, συγγενής με τον ποιητή Μιχάλη Κατσαρό;

Ναι, ήταν αδελφός της γιαγιάς μου, αλλά δεν τον συνάντησα ποτέ. Εμπνεύστηκα, όμως, απ’ αυτόν έναν από τους κεντρικούς ήρωες του βιβλίου μου, που τον λένε Μιχάλη. Φαντάστηκα πράγματα, αλλά ήξερα και πολλές ιστορίες.

Η ελληνική λογοτεχνία δεν σας είναι τελικά τόσο άγνωστη.

Κυρίως η ποίηση, γιατί μου είναι πιο εύκολο να τη διαβάσω στα ελληνικά, έχοντας δίπλα και την αγγλική μετάφραση (Σεφέρη, Καβάφη, Σαχτούρη, Πατρίκιο, Τζένη Μαστοράκη, Αγγελάκη-Ρουκ, Δημουλά). Ντρέπομαι τόσο που δεν έχω διαβάσει πολλή πεζογραφία, για παράδειγμα τη Μάρω Δούκα, που ξέρω πόσο σημαντική είναι. Διάβασα, όμως, την Κασσάνδρα και τον Λύκο της Καραπάνου και μόλις άρχισα και τον Υπνοβάτη της.

Καλά με τους Ελληνοαμερικανούς, με τους Έλληνες αναγνώστες πώς νιώθετε;

Είμαι λίγο νευρική. Εντάξει, είμαι Ελληνοαμερικανίδα. Αλλά όσο και να κάνω προσπάθειες να γνωρίσω την Ελλάδα σε βάθος και να προσαρμοστώ σε αυτήν, παραμένω ένας έξωθεν παρατηρητής, μια ξένη.

0

LIVE!

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Τζούντιθ Μπάτλερ: «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Βιβλίο / Τζούντιθ Μπάτλερ: «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Μια κορυφαία προσωπικότητα της σύγχρονης παγκόσμιας διανόησης μιλά στη LiFO για τo «φάντασμα» της λεγόμενης ιδεολογίας του φύλου, για το όραμα μιας «ανοιχτόκαρδης κοινωνίας» και για τις εμπειρίες ζωής που της έμαθαν να είναι «ένας άνθρωπος ταπεινός και ταυτόχρονα θαρραλέος».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ντίνος Κονόμος

Βιβλίο / «Ο κύριος διευθυντής (καλό κουμάσι) έχει αποφασίσει την εξόντωσή μου…»

Ο Ντίνος Κονόμος, λόγιος, ιστοριοδίφης και συγγραφέας, υπήρξε συνεχιστής της ζακυνθινής πνευματικής παράδοσης στον 20ό αιώνα. Ο συγγραφέας Φίλιππος Δ. Δρακονταειδής παρουσιάζει έργα και ημέρες ενός ανθρώπου που «δεν ήταν του κόσμου τούτου».
ΦΙΛΙΠΠΟΣ Δ. ΔΡΑΚΟΝΤΑΕΙΔΗΣ
Η ζωή του Καζαντζάκη σε graphic novel από τον Αλέν Γκλικός

Βιβλίο / Ο Νίκος Καζαντζάκης όπως δεν τον είχαμε ξαναδεί σε ένα νέο graphic novel

Ο ελληνικής καταγωγής Γάλλος συγγραφέας Αλέν Γκλικός καταγράφει την πορεία του Έλληνα στοχαστή στο graphic novel «Καζαντζάκης», όπου ο περιπετειώδης και αντιφατικός φιλόσοφος και μυθιστοριογράφος ψυχαναλύεται για πρώτη φορά και συστήνεται εκ νέου στο ελληνικό κοινό.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πετρίτης»: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ηχητικά Άρθρα / Πετρίτης: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ο Τζoν Άλεκ Μπέικερ αφιέρωσε δέκα χρόνια από τη ζωή του στην παρατήρηση ενός πετρίτη και έγραψε ένα από τα πιο ιδιαίτερα βιβλία της αγγλικής λογοτεχνίας – μια από τις σημαντικότερες καταγραφές της άγριας ζωής που κινδυνεύει να χαθεί για πάντα. Κυκλοφόρησε το 1967 αλλά μόλις τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια οι κριτικοί και το κοινό το ανακάλυψαν ξανά.
M. HULOT
Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Ας μην αφήνουμε τον Θεό στους πιστούς» 

Βιβλίο / Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Αν αξίζει ένα πράγμα στη ζωή, αυτό είναι η ομορφιά»

Εν όψει της εμφάνισής του στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, στις 21 Μαΐου, ο Λατινοαμερικανός συγγραφέας-φαινόμενο Μπενχαμίν Λαμπατούτ μιλά στη LiFO για τον ρόλο της τρέλας στη συγγραφή, τη σχέση επιστήμης και λογοτεχνίας και το μεγαλείο της ήττας – και δηλώνει ακόμα φανατικός κηπουρός και εραστής της φύσης.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το πίσω ράφι/ Άντονι Μπέρτζες: «Έρνεστ Χέμινγουεϊ»

Το Πίσω Ράφι / Ο Χέμινγουεϊ ήταν ένας φωνακλάς νταής αλλά κι ένας σπουδαίος συγγραφέας του 20ού αιώνα

Η βιογραφία «Έρνεστ Χέμινγουεϊ - Μια ζωή σαν μυθοπλασία» του Βρετανού συγγραφέα Άντονι Μπέρτζες αποτυπώνει όχι μόνο την έντονη και περιπετειώδη ζωή του κορυφαίου Αμερικανού ομοτέχνου του αλλά και όλο το εύρος της αντιφατικής προσωπικότητάς του.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
21η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης

Βιβλίο / 21η ΔΕΒΘ: Εξωστρέφεια και καλύτερη οργάνωση αλλά μένουν ακόμα πολλά να γίνουν

Απολογισμός της 21ης ΔΕΒΘ που πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά υπό την αιγίδα του νεοσύστατου ΕΛΙΒΙΠ. Σε ποιο βαθμό πέτυχε τους στόχους της και ποια στοιχήματα μένει ακόμα να κερδίσει;
ΚΟΡΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟΡΗ
Η ποίηση όχι μόνο αλλάζει τον κόσμο, τον δημιουργεί» ​​​​​​/Μια νέα ανθολογία ελληνικής queer ποίησης μόλις κυκλοφόρησε στα ισπανικά /11 Έλληνες ποιητές σε μια νέα ισπανική queer ανθολογία /Queer ελληνική ποίηση σε μια νέα δίγλωσση ισπανική ανθολογία

Βιβλίο / Μια Ισπανίδα καθηγήτρια μεταφράζει ελληνική queer ποίηση

Η María López Villalba, καθηγήτρια Νέων Ελληνικών στο Πανεπιστήμιο της Μάλαγα, μετέφρασε 11 ελληνικά ποιήματα, σε μια πρόσφατη ανθολογία που προσφέρει στο ισπανόφωνο κοινό την ευκαιρία να γνωρίσει τη σύγχρονη ελληνική queer –και όχι μόνο– ποίηση.
M. HULOT
«Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Βιντσέντζο Λατρόνικο / «Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Ο Ιταλός συγγραφέας και υποψήφιος για το βραβείο Booker, Βιντσέντζο Λατρόνικο, μιλά στη LIFO για το πολυσυζητημένο βιβλίο του «Τελειότητα», στο οποίο αποτυπώνει την αψεγάδιαστη αλλά ψεύτικη ζωή μιας ολόκληρης γενιάς ψηφιακών νομάδων στην Ευρώπη, καθώς και τη μάταιη αναζήτηση της ευτυχίας στην ψηφιακή εποχή.
M. HULOT
Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Ηχητικά Άρθρα / Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Το όνομά της έχει συνδεθεί με την εικόνα μιας αδίστακτης, σεξουαλικά ακόρεστης και επικίνδυνης γυναίκας. Ένα νέο βιβλίο, όμως, έρχεται να αμφισβητήσει αυτή τη στερεοτυπική αφήγηση και να φωτίσει μια διαφορετική εκδοχή της ιστορίας της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Rene Karabash

Βιβλίο / Rene Karabash: «Θέλω πίσω τη γυναικεία δύναμη που μου στέρησαν οι άνδρες»

Η Βουλγάρα συγγραφέας Rene Karabash μιλά για το μυθιστόρημά της «Ορκισμένη», που τιμήθηκε με το βραβείο Ελίας Κανέτι, και στο οποίο εστιάζει στην ιστορία των «ορκισμένων παρθένων» γυναικών των Βαλκανίων που επέλεξαν να ζήσουν ως άνδρες.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Δυο γυναίκες συγγραφείς αποκαλύπτουν τα κρυφά μυστικά της γραφής

Βιβλίο / Όλες οι γυναίκες του κόσμου στο νέο βιβλίο της Αμάντας Μιχαλοπούλου

Στο «Μακρύ ταξίδι της μιας μέσα στην άλλη», η μητρότητα γίνεται ο συνδετικός κρίκος που ενώνει όλες τις μητέρες και όλες τις κόρες με τις γυναίκες της Ιστορίας που θαυμάσαμε, αλλά και τις ανώνυμες «Παναγίες» που κράτησαν στους ώμους τους τα βάρη της ανθρωπότητας.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Ένας μύθος λέει πως αν χάσεις κάτι στην Αθήνα, θα το βρεις στον Ελαιώνα»

Βιβλίο / «Ένας μύθος λέει πως αν χάσεις κάτι στην Αθήνα, θα το βρεις στον Ελαιώνα»

Στο νέο του βιβλίο, «Lost Things Found», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Hyper Hypo, ο εικαστικός φωτογράφος Αντώνης Θεοδωρίδης εξερευνά τον μαγικό κόσμο της υπαίθριας αγοράς του Ελαιώνα.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Ντιντιέ Εριμπόν: «Καιρός για ένα κίνημα των ηλικιωμένων!»

Ντιντιέ Εριμπόν / Ντιντιέ Εριμπόν: «Να πάψουμε να βλέπουμε τους ηλικιωμένους ως κοινωνικούς παρίες»

Από τους σημαντικότερους και πιο επιδραστικούς σύγχρονους Γάλλους στοχαστές, ο Ντιντιέ Εριμπόν συνδύασε στα βιβλία του τα δύσκολα βιώματα της νεότητάς του με μια εμπεριστατωμένη, αλλά και εικονοκλαστική, κοινωνικοπολιτική «ακτινογραφία» της γαλλικής κοινωνίας. 
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Κεχαγιάς

Βιβλίο / «Το να εκδίδεις βιβλία στην Ελλάδα είναι σαν να παίζεις στο καζίνο»

Η Γεννήτρια είναι ένας νέος εκδοτικός οίκος αφιερωμένος στη σύγχρονη λογοτεχνία. Ο εκδότης της, συγγραφέας και μεταφραστής, Παναγιώτης Κεχαγιάς, μιλά για τις δυσκολίες και τις χαρές του εγχειρήματος, για το πώς σκοπεύει να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις μιας ιδιαίτερα ανταγωνιστικής αγοράς, καθώς και για τους πρώτους τίτλους που ετοιμάζεται να εκδώσει.
M. HULOT
Κωνσταντίνος Τσουκαλάς: «Ακούμε συνεχώς για ανάπτυξη, χωρίς να διερευνάται τι είναι το "καλό"»

Οι Αθηναίοι / Κωνσταντίνος Τσουκαλάς: «Ακούμε συνεχώς για ανάπτυξη, χωρίς να διερευνάται τι είναι το "καλό"»

Η εκτέλεση του Μπελογιάννη τον έκανε αριστερό. Η αυτοκτονία του Νίκου Πουλαντζά, μπροστά στα μάτια του, τον καθόρισε. Ο Κωνσταντίνος Τσουκαλάς, ένας από τους σημαντικότερους διανοούμενους της μεταπολιτευτικής Ελλάδας, αφηγείται το προσωπικό του ταξίδι και την πνευματική περιπέτεια μιας ολόκληρης εποχής, από τη διανόηση του Παρισιού μέχρι τους δρόμους της πολιτικής και τις αίθουσες των πανεπιστημίων.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Έλλη Σκοπετέα: Tο ανατρεπτικό έργο μιας ιστορικού που έφυγε νωρίς

Βιβλίο / Έλλη Σκοπετέα: Tο ανατρεπτικό έργο μιας ιστορικού που έφυγε νωρίς

Δεν υπάρχει μελέτη για τον ελληνικό εθνικισμό που να μην έχει αναφορές στο έργο της. Η επανακυκλοφορία του βιβλίου της «Το “Πρότυπο Βασίλειο” και η Μεγάλη Ιδέα» από τις εκδόσεις Νήσος συνιστά αναμφίβολα εκδοτικό γεγονός.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Νίκος Μπακουνάκης: «Αυτή τη θέση δεν την παντρεύεσαι, ούτε είσαι θεός» ΟΙ ΤΙΤΛΟΙ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

Νίκος Μπακουνάκης / Νίκος Μπακουνάκης: «Αυτή τη θέση δεν την παντρεύεσαι, ούτε είσαι θεός»

Ο πρόεδρος του ΕΛΙΒΙΠ, στην πρώτη του συνέντευξη, μιλά στη LIFO για τους στόχους και τις δράσεις του ιδρύματος και για το προσωπικό του όραμα για το βιβλίο. Ποιος ο ρόλος των μεταφράσεων στην πολιτιστική διπλωματία και πώς θα αυξηθεί η φιλαναγνωσία; 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ