Η διεθνής αίγλη και το μεγαλείο του Καβάφη

Η διεθνής αίγλη και το μεγαλείο του Καβάφη Facebook Twitter
«Έχω γράψει πολύ για τον Καβάφη, τώρα τον διαβάζω με άλλη οπτική. Έχει σημασία για μένα όχι μόνο ως ποιητής αλλά και ως θεσμός»... Φωτ.: Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση
0

Σημαντικοί Έλληνες και διεθνείς ακαδημαϊκοί παρουσίασαν για μία ακόμα χρονιά στο πλαίσιο του Διεθνούς Καλοκαιρινού Σχολείου για τον Καβάφη που οργανώνει η Στέγη τις διαφορετικές προσεγγίσεις και απόψεις για την περίπτωση του Αλεξανδρινού ποιητή, το αρχείο του οποίου ανήκει στο Ίδρυμα Ωνάση.

Σε αυτό συμμετείχαν Έλληνες και ξένοι μεταπτυχιακοί φοιτητές, μελετητές επίσης της ποίησης του Καβάφη. Ζητήσαμε από την καθηγήτρια Συγκριτικής Γραμματολογίας του Πρίνστον και μεταφράστρια Κάρεν Έμεριχ να μας μιλήσει με αφορμή την εναρκτήρια διάλεξή της με τίτλο «Διεκδικώντας τον Καβάφη: Ιθαγένεια, αλυτρωτρισμός, και η Αλεξάνδρεια των αυτοκρατοριών». Η κουβέντα εναλλασσόταν από τα αγγλικά στα ελληνικά. 

— Πότε πρωτοανακαλύψατε τον Καβάφη; 
Πρέπει να ήμουν δεκαεπτά ή δεκαοκτώ όταν πρωτοδιάβασα Καβάφη, στο λύκειο και πριν πάω στο κολέγιο. Παρακολουθούσα ένα πρόγραμμα στα Χανιά με τον Νίκο Γερμανάκο. Διαβάσαμε τον Καβάφη σε αγγλική μετάφραση των Keeley και Sherrard και ο Νίκος πολλές φορές σχολίασε τη μετάφραση ή ανέφερε παλιότερες μεταφράσεις των ίδιων μεταφραστών, επειδή προτιμούσε άλλες εκδοχές προγενέστερων εκδόσεων.

Τότε ήταν που σκέφτηκα για πρώτη φορά τη δύναμη της μετάφρασης και πώς αποδίδουμε το νόημα επιλέγοντας μια λέξη και απορρίπτοντας μια άλλη. Ήμουν ακόμα στην εφηβεία, δεν πολυκαταλάβαινα τον Καβάφη και μάλλον δεν μου άρεσε. Ομολογώ ότι δεν με συνεπήραν τα ποιήματά του και μόνο αφότου τα διάβασα ξανά και ξανά μέσα στα χρόνια άρχισα να τον βρίσκω συναρπαστικό.

Ο Καβάφης είχε ελληνική υπηκοότητα, αν και δεν ζούσε στην Ελλάδα, ήρθε μόνο περαστικός, για λίγο. Αλλά ως μέτοικος στην Αλεξάνδρεια μέτρησε, και συνεχίζει να μετράει, για τον ελληνικό λογοτεχνικό κανόνα, στον οποίο δεν έχει πρόσβαση, επειδή θεωρείται ξένος.

— Τι το συναρπαστικό βρήκατε στα ποιήματά του; 
Πολλά για τα οποία μιλάμε στο πρόγραμμα αυτές τις μέρες. Με ενδιαφέρει πάρα πολύ να καταλάβω με ποιον τρόπο πέρασε ο Καβάφης στον κόσμο. Τις πολλές διαφορετικές ερμηνείες που του αποδίδονται, κάτι που με απασχόλησε και στη διατριβή μου, όπου συμπεριέλαβα και έρευνα επάνω στην εργασία του Γιώργου Σαββίδη. Τον τρόπο που δόμησε τον κανόνα και τις κατηγοριοποιήσεις των ποιημάτων, την επιμελητική του πρακτική, αλλά επίσης και το πώς εξελίχθηκε Καβάφης. Σ’ αυτά δίνω έμφαση, στην ανακύκλωση του υλικού, στις πρακτικές που ακολουθήθηκαν. 

Η διεθνής αίγλη και το μεγαλείο του Καβάφη Facebook Twitter
Η Κάρεν Έμεριχ. Φωτ.: Ανδρέας Σιμόπουλος

— Και ο ίδιος, όσο ζούσε, είχε απόλυτη επίγνωση του έργου του, έβαζε σε τάξη τα ποιήματα και τον απασχολούσε η υστεροφημία του. 
Ναι, πάντα. Έβγαζε μικρές χειροποίητες συλλογές και τις έδινε σε φίλους. 

— Ο Καβάφης σας οδήγησε στα ελληνικά; 
Όχι, έπρεπε να διαλέξω μια ξένη γλώσσα στο πανεπιστήμιο και επειδή ήξερα μερικές λέξεις στα ελληνικά είπα «ας επιλέξω ελληνικά», εντελώς τυχαία! Σπούδασα  στο Πρίνστον, ένα από τα λίγα πανεπιστήμια που είχαν ως επιλογή τα ελληνικά. Διευθυντής του προγράμματος ήταν, και ακόμα είναι, ο Δημήτρης Γόντικας που με ενθάρρυνε και πάντα με βοηθούσε. Ο ίδιος με παρότρυνε να παρακολουθήσω κι άλλα μαθήματα. Η βασική μου κατεύθυνση ήταν Συγκριτική Γραμματολογία, στα αγγλικά Comparative Literature. Μετά πήγα στη Θεσσαλονίκη για το μεταπτυχιακό μου. Ο Μιχάλης Χρυσανθόπουλος και η Αλεξάνδρα Ρασιδάκη, που συμμετέχουν στο πρόγραμμα, ήταν επίσης καθηγητές μου.

— Κι έτσι, μέσα από τη Συγκριτική Γραμματολογία ο Καβάφης απέκτησε σημασία για εσάς; 
Ναι, βεβαίως, και συνεχίζει. Έχω γράψει πολύ για τον Καβάφη, τώρα τον διαβάζω με άλλη οπτική. Έχει σημασία για μένα όχι μόνο ως ποιητής αλλά και ως θεσμός. 

— Άκουσα τη διάλεξή σας, που ήταν και η εναρκτήρια για το φετινό πρόγραμμα. Πιστεύετε ότι ο Καβάφης όντως χρησιμοποιήθηκε εθνικιστικά; 
Αυτό αποτελεί μέρος μιας μεγαλύτερης έρευνας που κάνω για ένα βιβλίο που γράφω για τη σχέση υπηκοότητας και λογοτεχνικού κανόνα. Ασχολούμαι με ερωτήματα όπως ποιος είναι Έλληνας λογοτέχνης, Έλληνας ποιητής, ποιος μετράει, ποιος δεν μετράει. Ο Καβάφης είχε ελληνική υπηκοότητα, αν και δεν ζούσε στην Ελλάδα, ήρθε μόνο περαστικός, για λίγο. Αλλά ως μέτοικος στην Αλεξάνδρεια μέτρησε, και συνεχίζει να μετράει, για τον ελληνικό λογοτεχνικό κανόνα, στον οποίο δεν έχει πρόσβαση, επειδή θεωρείται ξένος. Πόσοι δυνάμει «Καβάφηδες» υπάρχουν γύρω μας που δεν τους αναγνωρίζουμε και δεν τους στηρίζουμε, δεν τους ενθαρρύνουμε, αντιθέτως τους βάζουμε εμπόδια;   

— Στην περίπτωσή του πιστεύετε ότι βοήθησε ιδιαίτερα το ότι ζούσε εκτός Ελλάδας;  
Ήταν ένας από τους τρόπους που ο Καβάφης εντάχθηκε στην ελληνική λογοτεχνική σφαίρα. Θεωρήθηκε ο κατεξοχήν ποιητής τη διασποράς.  

— Είμαι ελληνικός, όχι Έλληνας, έλεγε. Ιστορικές και γεωγραφικές έννοιες που διαιωνίζουν το ελληνικό πνεύμα ανά τους αιώνες.  
 Δεν νιώθω άνετα με αυτό που αποκαλούμε «ελληνικό πνεύμα» μέσα στους αιώνες. 

INTERNATIONAL CAVAFY SUMMER SCHOOL 2022 ΣΤΕΓΗ Facebook Twitter
International Cavafy Summer School 2022. Φωτ.: Ανδρέας Σιμόπουλος

— Ωστόσο είναι κάτι που τον απασχολούσε. Τα ιστορικά του ποιήματα εμπεριέχουν τόσο την κλασική περίοδο όσο και την ελληνιστική και, φυσικά, οι πρωταγωνιστές του μιλάνε ελληνικά, τη lingua franca μιας εποχής. 
Αλλά οι χαρακτήρες είναι ανάμεικτοι, δεν υπάρχει ελληνική καθαρότητα. Το μόνο σταθερό στα ποιήματα του Καβάφη που ασχολούνται με το «ελληνικό πνεύμα» είναι η ανάμειξη γλωσσών, ταυτοτήτων, θρησκειών κ.λπ. Επίσης, η εθνική ή θρησκευτική ταυτότητα στον Καβάφη πολλές φορές παίρνει τη μορφή μιας παράστασης. Μπορούμε να αναφέρουμε εδώ ποιήματα όπως τα «Επικίνδυνα», «Ιγνατίου τάφος», «Η αρρώστια του Κλείτου», «Επάνοδος από την Ελλάδα», «Ηγεμών εκ Δυτικής Λιβύης», «Εις ιταλικήν παραλίαν», το ατελές ποίημα «Ζηνοβία» και πολλά άλλα.

— Πώς συνδέετε την ποίησή του με τον ελληνικό αλυτρωτισμό; 
Δεν μπορώ να ξέρω τι σκεφτόταν και τι πίστευε ο ίδιος, αλλά ένα από τα επιχειρήματά μου είναι ότι μετά τις επιχειρήσεις αλυτρωτισμού και τη διάλυση της ελληνικής κοινότητας της Αλεξάνδρειας υπάρχει ένα είδος πολιτισμικού αλυτρωτισμού που συνεχίζει να αγκαλιάζει ορισμένους ποιητές και λογοτέχνες ως προέκταση του ελληνικού πολιτισμού. Με ενδιαφέρει αυτή η συμπερίληψη «Ελλήνων» του εξωτερικού, όπως με ενδιαφέρει ο αποκλεισμός «μη Ελλήνων» που ζουν μέσα στο ελληνικό κράτος. 

— Δεν θα λέγαμε ότι αποτελούν μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς; 
Βρίσκω ότι αυτή η «κληρονομιά» είναι μια κατασκευή και όχι ένα φυσιολογικό αποτέλεσμα.  

— Γιατί το χαρακτηρίζετε κατασκευή όμως; 
Γιατί η επίσημη Ελλάδα διεκδίκησε μόνο συγκεκριμένα χαρακτηριστικά του Καβάφη, πλευρές του που μέσα στον χρόνο μεταβάλλονταν. Αρχικά γινόταν απόκρυψη της σεξουαλικότητάς του, τώρα επιτρέπεται να μιλήσεις ανοιχτά για την ομοφυλοφιλία του. Και ούτε θέλω να ξέρω τι είδους Καβάφη διδάσκουν τα σχολικά βιβλία. 

— Είναι γνωστός ο Καβάφης στην Αμερική σήμερα;
Όχι, ελάχιστοι τον ξέρουν. Φυσικά η πλειοψηφία δεν ξέρει κανέναν ποιητή, αλλά στους ακαδημαϊκούς κύκλους, όπως και σε τραπέζια και κοκτέιλ πάρτι, αν κάποιος γνωρίζει έναν Έλληνα ποιητή αυτός θα είναι ο Καβάφης. Και πάλι όμως είναι πολύ λίγοι. Οπωσδήποτε στα ‘80s ήταν πολύ διαδεδομένος στην γκέι κοινότητα. 

— Στη διάλεξή σας αναφερθήκατε στη σημασία της δημοσιοϋπαλληλικής του θέσης στην Υπηρεσία Αρδεύσεων.  
Η Αίγυπτος εκείνο το διάστημα ήταν μια βρετανική αποικία και το υπουργείο Δημοσίων Έργων διοικούνταν από Άγγλους. Συχνά οι ακαδημαϊκοί, όταν αναφέρονται στη ζωή του Καβάφη, περιγράφουν απαξιωτικά τη δουλειά του, αλλά ξεχνάνε ότι η υπηρεσία αρδεύσεων ήταν ίσως το πιο σημαντικό κομμάτι της αποικιοκρατικής διοίκησης. Ότι ήταν βασικό κομμάτι της οικονομίας λόγω της καλλιέργειας βαμβακιού. 

INTERNATIONAL CAVAFY SUMMER SCHOOL 2022 ΣΤΕΓΗ Facebook Twitter
Φωτ.: Ανδρέας Σιμόπουλος

— Ο ίδιος ένιωθε και λίγο Άγγλος, είχε απορρίψει όμως τη βρετανική υπηκοότητα για την ελληνική. 
Το ακούω και το διαβάζω συχνά, αλλά δεν έχω βρει στοιχεία που να πιστοποιούν ότι πράγματι είχε βρετανική υπηκοότητα, όπως ο πατέρας του. Αν όντως την είχε, γιατί να την απορρίψει; Είναι βέβαιο ότι θα πληρωνόταν καλύτερα στην υπηρεσία όπου εργαζόταν. Βέβαια, η ελληνική υπηκοότητα τού επέτρεπε να έχει κάποια προνόμια ως ξένος στην Αλεξάνδρεια. 

— Καταλαβαίνω ότι προτιμάτε έναν οικουμενικό Καβάφη παρά έναν εθνικό. Από την άλλη, η γλώσσα είναι καίριο στοιχείο της ποίησης. 
Γενικότερα με ενδιαφέρει ο τρόπος που ο ελληνικός πολιτισμός αντιμετωπίζει την ποίησή του και πώς ορισμένες εικόνες έχουν παγιωθεί μέσα στον χρόνο. Παράλληλα, με ενδιαφέρουν οι εναλλακτικές αναγνώσεις που τον παρουσιάζουν ως πολίτη της Αλεξάνδρειας, ενός τόπου εκτός εθνικής κυριαρχίας όπου συναντιόντουσαν πολλές αυτοκρατορίες. Ένας δια-αυτοκρατορικός τόπος. 

— Η κοσμοπολίτικη Αλεξάνδρεια της μεγάλης ευμάρειας και του υλικού πολιτισμού. 
Ναι, αλλά συγχρόνως και μια πόλη εσωτερικής μετανάστευσης και ακραίας φτώχειας. Ας μην ξεχνάμε αυτή την πλευρά όταν μιλάμε με νοσταλγία. 

— Ο ίδιος είχε συνείδηση του ταξικού του ξεπεσμού, καθόρισε και το έργο του. 
Είχε συνείδηση του ξεπεσμού της οικογένειάς του. Μετέφρασα το μυθιστόρημα της Έρσης Σωτηροπούλου «Τι μένει από τη νύχτα» στα αγγλικά, μια φαντασιακή αναδόμηση της εποχής, και αυτό είναι ένα από τα βασικά του θέματα, ότι έπρεπε να αντιμετωπίσει αυτούς τους κύκλους όπου κάποτε ανήκε, ενώ δεν διαθέτει την οικονομική τους ευμάρεια.

— Κάνετε αναφορές σε αυτόν όταν διδάσκετε; 
Μου αρέσει να διαβάζω ποιήματά του με τους φοιτητές, μου ανάλογα με το πλαίσιο του μαθήματος. Είναι από τους ποιητές που διαβάζω ασταμάτητα, βρίσκω συναρπαστικό τον τρόπο που χειρίζεται τα ιστορικά γεγονότα. 

— Ποιο είναι το αγαπημένο σας;
Α, έχω πολλά. Αγαπώ ιδιαίτερα όμως το «Εν τω μηνί Αθύρ», ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα της ποιητικής του αλλά και του πόσο δύσκολο είναι να μιλήσεις για τις ιστορικές αλήθειες.

Βιβλίο
0

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Στάθης Γουργουρής: «Ο Καβάφης δεν ανήκει πουθενά ‒ ανήκει παντού»

Βιβλίο / Στάθης Γουργουρής: «Ο Καβάφης δεν ανήκει πουθενά ‒ ανήκει παντού»

O καθηγητής συγκριτικής λογοτεχνίας, κοινωνικών και κλασικών σπουδών στο Κολούμπια μιλά στη LiFO για την εμπειρία του ως επιμελητής των μαθημάτων του διεθνούς θερινού σχολείου Καβάφη, τη στενή του σχέση με τον Έντουαρντ Σαΐντ αλλά και την πολυσυζητημένη κρίση που περνούν τα τμήματα ανθρωπιστικών σπουδών σε όλο τον κόσμο.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
κικη δημουλα

Βιβλίο / Kική Δημουλά: Ο ποιητής είναι σαν συναγερμός

Είκοσι οκτώ πεζά κείμενα της Κικής Δημουλά, που μπορεί να διαβαστούν σαν ένας αυτοβιογραφικός οδηγός στο έργο της. Η κόρη της Έλση Δημουλά, που επιμελήθηκε τη συλλογή, τα χαρακτηρίζει «ποιητικά χρονογραφήματα».
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
Aποκατάσταση της Οικίας Καβάφη στην Αλεξάνδρεια από το Ίδρυμα Ωνάση σε συνεργασία με το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού

Πολιτισμός / Aποκατάσταση της Οικίας Καβάφη στην Αλεξάνδρεια από το Ίδρυμα Ωνάση σε συνεργασία με το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού

Ανήμερα της γέννησης και του θανάτου του Κ. Π. Καβάφη, στις 29 Απριλίου, το Ίδρυμα Ωνάση ανακοινώνει ότι αναλαμβάνει την αποκατάσταση της Οικίας Καβάφη στην Αλεξάνδρεια σε συνεργασία με το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού.
THE LIFO TEAM

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Marwan Kaabur: «Αγωνιζόμαστε και στον αραβικό κόσμο για δικαιώματα κι ελευθερίες, αλλά προκρίνουμε τον δικό μας τρόπο, στο πλαίσιο της δικής μας κουλτούρας»

Lgbtqi+ / Κι όμως υπάρχουν και «αραβικά καλιαρντά»!

Λίγο πριν από την αθηναϊκή παρουσίαση της αγγλόφωνης έκδοσης του «Queer Arab Glossary» μιλήσαμε με τον συγγραφέα του Marwan Kaabur, για τα «αραβικά καλιαρντά», την ομοφυλοφιλία και την queer συνθήκη στον αραβικό κόσμο, το «pink washing», αλλά και τη συχνά παρεξηγημένη πρόσληψή τους από τη Δύση.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Βιβλίο / Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Πέντε αποκαλυπτικά βιβλία για τις γυναίκες με καρκίνο, για τον κόσμο, τα σκουπίδια ακόμα και για τη μακρινή Ιαπωνία ξεχωρίζουν ανάμεσα στις εκδόσεις της πρόσφατης βιβλιοπαραγωγής καλύπτοντας ένα μεγάλο εύρος θεμάτων και ενδιαφερόντων.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Βιβλίο / Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Σαν σήμερα γεννήθηκε το 1854 ο Αρθούρος Ρεμπό. Ο ποιητής, μουσικός και μπλόγκερ Aidan Andrew Dun έπεσε τυχαία σε δύο εντελώς άγνωστες φωτογραφίες, βγαλμένες στην Place Vendôme, και βρέθηκε μπροστά σε μια μεγάλη έκπληξη: ο έφηβος Αρτίρ Ρεμπό, όπως δεν τον έχουμε ξαναδεί.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Θανάσης Τριαρίδης: Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι

Βιβλίο / Θανάσης Τριαρίδης: «Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι»

Έγινε αντιρρησίας συνείδησης, γιατί πιστεύει ότι ο στρατός είναι μια δοξολογία εκμηδένισης του άλλου. Άφησε τη Θεσσαλονίκη επειδή τον έπνιγε ο εθνοφασισμός της. Στην Αντίς Αμπέμπα υιοθέτησε την κόρη του, Αργκάνε. Ο συγγραφέας της «Τριλογίας της Αφρικής», Θανάσης Τριαρίδης, αφηγείται τη ζωή του στη LiFO.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μια «φόνισσα» εξομολογείται

Το πίσω ράφι / Η Hannah Kent έγραψε τη δική της «Φόνισσα», την Άγκνες που ζούσε στην Ισλανδία τον 19ο αιώνα

Η Αυστραλή συγγραφέας δεν πίστευε ποτέ ότι, χάρη στα «Έθιμα ταφής», οι κριτικοί θα την τοποθετούσαν δίπλα σε λογοτέχνες όπως η Μάργκαρετ Άτγουντ και ο Πίτερ Κάρεϊ.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Χριστίνα Ντουνιά: «Ο Καρυωτάκης μάς δίνει ελπίδα και μας παρηγορεί»

Βιβλίο / «Ο Καρυωτάκης άφησε "το αδέσποτο Τραγούδι" του να μας συντροφεύει»

Στο βιβλίο της «Το όνειρο και το πάθος», η Χριστίνα Ντουνιά, ομότιμη καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας και συγγραφέας αποκαλύπτει αθέατες όψεις του ποιητή και νέα στοιχεία για τη σχέση του με τον Καβάφη μέσα από μια άγνωστη, ως τώρα, επιστολή.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύ της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Βιβλίο / «Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύς της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Ο Ούγγρος κάτοχος του φετινού Νόμπελ λογοτεχνίας γράφει με μαγικό τρόπο για τις αποπνικτικές επιπτώσεις της πολιτικής καταπίεσης, περιφρονώντας την προθυμία των ανθρώπων να τις αποδεχτούν.
THE LIFO TEAM
Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Βιβλίο / Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Οι καθηγητές Peter Jeffreys και Gregory Jusdanis συνεργάστηκαν και έγραψαν από κοινού τη βιογραφία του μεγάλου ποιητή που φέρει τον τίτλο «Κωνσταντίνος Καβάφης – Ο άνθρωπος και ο ποιητής». Ο Gregory Jusdanis μίλησε στη LifO για το βιβλίο και για τον ποιητή που ήταν «παραδοσιακός και ταυτόχρονα μεταμοντέρνος, ο πρώτος “viral” ποιητής διεθνώς»
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

LiFO politics / Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

Ο Αλέξης Πατέλης, επικεφαλής του Οικονομικού Γραφείου του πρωθυπουργού την περίοδο 2019-2024, μιλά στη Βασιλική Σιούτη για την οικονομική πορεία της χώρας αυτά τα χρόνια, τις δύσκολες αποφάσεις αλλά και τις στιγμές δικαίωσης μέσα από την οπτική ενός τεχνοκράτη που βρέθηκε ξαφνικά στο επίκεντρο της πολιτικής.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Λάσλο Κρασναχορκάι: ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης βραβεύεται με Νόμπελ

Βιβλίο / Ο Λάσλο Κρασναχορκάι, ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης, κέρδισε το Νόμπελ

Φέτος, το βραβείο δόθηκε στον Ούγγρο συγγραφέα που κατά τη Σουηδική Ακαδημία αποτελεί ένα ελπιδοφόρο βήμα προς τον χαμένο ανθρωπισμό, την υψηλή λογοτεχνία και τη στοχαστική ακρίβεια.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το ημερολόγιο ενός διαιτητή: «Ήμασταν σχεδόν γυμνοί και ο Κολίνα μας εξέταζε με το παγερό βλέμμα του»

Βιβλίο / Το ημερολόγιο ενός διαιτητή: «Ήμασταν σχεδόν γυμνοί και ο Κολίνα μας εξέταζε με το παγερό βλέμμα του»

Σε ένα απόσπασμα από το βιβλίο του που έχει τίτλο “House of Cards”, ο Σουηδός πρώην διεθνής Γιόνας Έρικσον περιγράφει τις ταπεινωτικές μετρήσεις βάρους στα σεμινάρια διαιτητών της UEFA
THE LIFO TEAM
Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ήταν πάντα με τη μεριά της ζωής

Το Πίσω Ράφι / Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ήταν πάντα με τη μεριά της ζωής

Ο Έλληνας σκηνοθέτης μάζεψε από «το καλάθι των αχρήστων» όλες τις εμπειρίες του κι έφτιαξε την αυτοβιογραφία του, μια ζωντανή αφήγηση γεμάτη ιστορίες, συναντήσεις, αποφθέγματα και κρίσεις, λογοτεχνικές και σινεφίλ αναφορές.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Για τα περάσματα που δεν βρέθηκαν ποτέ: η ιστορία του underground περιοδικού «Ανοιχτή Πόλη»

Βιβλίο / «Ανοιχτή Πόλη»: Ένα από τα πιο επιδραστικά εναλλακτικά έντυπα της Ελλάδας

Οι δημιουργοί του Κώστας Μανδηλάς και Βλάσσης Ρασσιάς, καταγράφουν την πορεία του στο βιβλίο «Για τα περάσματα που δεν βρέθηκαν ποτέ: Η ιστορία του περιοδικού “Ανοιχτή Πόλη”».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η Ράνια Οικονομίδου διαβάζει το διήγημα «Η μεγαλύτερη λεία του Μινγκ» της Πατρίσια Χάισμιθ

Lifo Videos / Η Ράνια Οικονομίδου διαβάζει ένα διήγημα της Πατρίσια Χάισμιθ

«Η μεγαλύτερη λεία του Μινγκ»: Μια ιστορία έρωτα, αγάπης, αφοσίωσης, ανταγωνισμού, μίσους και φόνου μεταξύ ενός ζευγαριού και ενός σιαμέζικου γάτου, ένα μυστηριώδες διήγημα της δημιουργού των πιο σαγηνευτικών αντιηρώων.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ