Μια αθέατη ως τώρα πλευρά της Φρίντα Κάλο στη Θεσσαλονίκη

Μια αθέατη ως τώρα πλευρά της Φρίντα Κάλο στη Θεσσαλονίκη Facebook Twitter
Η Φρίντα Κάλο φωτογραφημένη από τον Γκιγιέρμο Κάλο, 1932. Diego Rivera & Frida Kahlo Archives. Bank of Mexico, Fiduciary in the Diego Rivera and Frida Kahlo Museum Trust
0

ΗΦρίντα Κάλo «έρχεται» για πρώτη φορά στην Ελλάδα, στο MOMus-Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης, μέσω της έκθεσης «Frida Kahlo - Her photos» που θα διαρκέσει από τις 3 Οκτωβρίου 2025 έως τις 4 Ιανουαρίου 2026. Αυτός είναι ο επόμενος προορισμός στη λίστα με τις είκοσι και πλέον πόλεις στις οποίες έχει παρουσιαστεί σε όλο τον κόσμο.

Μέσα από 241 αδημοσίευτες φωτογραφίες που αντιπροσωπεύουν διαφορετικές περιόδους και πρόσωπα στη ζωή της Φρίντα Κάλο αποκαλύπτονται πτυχές του προσωπικού κόσμου της διεθνώς αναγνωρισμένης καλλιτέχνιδας από το Μεξικό και γίνεται γνωστή μια νέα προοπτική της ταραχώδους ζωής μίας από τις πιο μυστηριώδεις και εμβληματικές μορφές της λατινοαμερικανικής τέχνης.

Ένα αρχείο – Μια κρυμμένη συλλογή

Παρά τη σημασία που είχε η φωτογραφία για τη Φρίντα Κάλο, ένα μεγάλο μέρος της συλλογής της με φωτογραφίες παρέμενε κρυμμένο για αρκετές δεκαετίες. Όταν πέθανε, το 1954, ο σύζυγός της Ντιέγκο Ριβέρα δώρισε το σπίτι τους –γνωστό ως Casa Azul (Μπλε Σπίτι)– στην Πόλη του Μεξικού στον μεξικανικό λαό, ώστε να το μετατρέψουν σε μουσείο με θέμα τη ζωή και το έργο της. Έτσι έγινε η αρχή αυτού που σήμερα είναι το Μουσείο Frida Kahlo, ένα από τα πιο δημοφιλή μουσεία στον κόσμο.

Μια συγκινητική ματιά στην προσωπική ζωή της Φρίντα Κάλο, στην καταγωγή και στις ρίζες της, στις φιλίες και στις ρομαντικές της σχέσεις, στην εύθραυστη υγεία της, στις πολιτικές της τάσεις αλλά και στον ισχυρό ρόλο που έπαιξε η φωτογραφία στoν βίο και το έργο της.

Παρόλο που ο Ριβέρα έδωσε τα έργα τέχνης και τα αντικείμενα της Φρίντα Κάλο στο μουσείο, ζήτησε ένα μέρος τους να μείνει μακριά από τα περίεργα βλέμματα των επισκεπτών. Αυτός είναι ο κύριος λόγος που το συγκεκριμένο προσωπικό αρχείο, το οποίο περιλάμβανε περισσότερες από έξι χιλιάδες φωτογραφίες, μερικά σχέδια, γράμματα, φάρμακα και ρούχα, παρέμενε κλειστό για πέντε ολόκληρες δεκαετίες, κλειδωμένο σε ένα μπάνιο στην Casa Azul, αποκτώντας έτσι μια σχεδόν μυθική διάσταση.

Στη Θεσσαλονίκη για πρώτη φορά οι φωτογραφίες της Φρίντα Κάλο Facebook Twitter
H Φρίντα Κάλο στην Casa Azul (Μπλε Σπίτι) μαζί με τον σκύλο της Mr. Xolotl, 1944. Φωτ.: Lola Alvarez Bravo/ Diego Rivera and Frida Kahlo Museum Trust

Αυτό το αρχείο, λοιπόν, αποκαλύφθηκε μόλις το 2003. Έκτοτε, και έως το 2009, ο φωτογράφος και ιστορικός τέχνης Pablo Ortiz Monasterio ασχολήθηκε με αυτό, επιλέγοντας φωτογραφίες και επιμελούμενος το υλικό που τελικά συγκρότησε την έκθεση «Frida Kahlo - Her photos». Πρόκειται για μια συγκινητική ματιά στην προσωπική ζωή της Κάλο, στην καταγωγή και στις ρίζες της, στις φιλίες και στις ρομαντικές της σχέσεις, στην εύθραυστη υγεία της και στα προβλήματα που της προκαλούσε διαρκώς, στις πολιτικές της τάσεις αλλά και στον ισχυρό ρόλο που έπαιξε η φωτογραφία στον βίο και το έργο της.

Η Φρίντα Κάλο μπορεί να ήταν γνωστή ως το αγαπημένο μοντέλο παγκοσμίου φήμης φωτογράφων, αλλά μέχρι πρόσφατα λίγα γνωρίζαμε για το προσωπικό της ενδιαφέρον για τη φωτογραφία. Μέσα από τα ευρήματα του αρχείου αποκαλύπτεται ως μια ένθερμη συλλέκτρια, η οποία αντάλλασσε, αποθήκευε και χαρακτήριζε προσωπικά οτιδήποτε, από οικογενειακά πορτρέτα και στιγμιότυπα φίλων μέχρι εικόνες κορυφαίων προσωπικοτήτων της εποχής της. Ακόμα πιο εντυπωσιακή είναι η αποκάλυψη, χάρη σε μια χούφτα εικόνων που της αποδίδονται, ότι ήταν και η ίδια φωτογράφος.

Μια προσωπικότητα-μαγνήτης

Το όνομα της Φρίντα Κάλο είναι μαγνήτης για τους φιλότεχνους, τις φεμινίστριες, τους λάτρεις της μόδας. Κάθε έκθεση με φωτογραφίες της προκαλεί μια νέα συζήτηση γύρω από το πρόσωπο, τον χαρακτήρα και τις σχέσεις της. Η ίδια ήρθε σε επαφή με τη φωτογραφία από πολύ μικρό παιδί, μέσα από τον φακό του πατέρα της.

Στη Θεσσαλονίκη για πρώτη φορά οι φωτογραφίες της Φρίντα Κάλο Facebook Twitter
Ζωγραφίζοντας το πορτρέτο του πατέρα της, Γκιγιέρμο Κάλο, 1951. Φωτ.: Gisèle Freund/ Diego Rivera & Frida Kahlo Archives

Ο Γκιγιέρμο Κάλο ήταν Γερμανός μετανάστης που εγκαταστάθηκε στο Μεξικό στα τέλη του 19ου αιώνα και ίδρυσε το δικό του φωτογραφικό στούντιο στην Πόλη του Μεξικού το 1901, ειδικευόμενος σε «κτίρια, εσωτερικούς χώρους δωματίων, εργοστάσια, μηχανήματα». Μετά από κάποια εμπορική επιτυχία, υπό το καθεστώς του Πορφίριο Ντίαζ, Προέδρου του Μεξικού στις αρχές του 1900, του ανατέθηκε να καταγράψει την αποικιακή αρχιτεκτονική της χώρας, κυβερνητικά κτίρια, υποδομές και εκκλησίες. Πολλές από αυτές τις εικόνες δημοσιεύθηκαν σε τόμους μεγάλου μεγέθους που τιμούσαν την αρχιτεκτονική κληρονομιά και την τάση του Μεξικού για νεωτερικότητα.

Η Φρίντα είχε δουλέψει όταν ήταν πολύ μικρή για τον πατέρα της, μάλιστα εκείνος της έμαθε να ποζάρει στον φωτογραφικό φακό. Πρέπει να γνώριζε τις πολυάριθμες αυτοπροσωπογραφίες που τράβηξε ο πατέρας της και ίσως η γοητεία που της ασκούσε η αυτοπροσωπογραφία είναι δική του επιρροή. Καθώς μεγάλωνε, πειραματιζόταν με την εικόνα του εαυτού της, υιοθετώντας διαφορετικές μεταμφιέσεις μπροστά στην κάμερα. Η φωτογραφία, όχι η ζωγραφική, ήταν το πρώτο μέσο αυτοέκφρασής της: η ενδυμασία και η αναπαράστασή της μέσω της φωτογραφίας έγινε ζωτικής σημασίας για την κατασκευή της ταυτότητάς της και την επιβεβαίωση της διαφορετικότητάς της. Μάλιστα επηρέασε την πρακτική της στη ζωγραφική, καθώς πολλές από τις φωτογραφίες σχετίζονται με τους πίνακές της. Μέσω αυτών καταγράφεται τόσο η ωρίμανση της καλλιτέχνιδας κατά τη διάρκεια των δεκαετιών όσο και η φινέτσα και η επιδεξιότητά της στην ενασχόληση με το μέσο, με πορτρέτα που καταγράφουν το γεμάτο ένταση βλέμμα της.

Στη σύντομη, αλλά εκθαμβωτική ζωή της φωτογραφήθηκε από μερικά από τα μεγαλύτερα ταλέντα της γενιάς της. Οι φωτογραφίες αυτές έχουν δύναμη που έγκειται στις στενές σχέσεις της με τους ίδιους τους φωτογράφους, ενώ υπογραμμίζουν τη μελετημένη και παθιασμένη ενασχόληση της Κάλο με τη μόδα και τους τρόπους με τους οποίους το ντύσιμο και τα κοσμήματά της θα γίνονταν ένας τρόπος ανάδειξης της ιθαγενούς κουλτούρας και της κληρονομιάς των Αζτέκων. Πόζαρε με λουλούδια στα μαλλιά, ζωηρόχρωμες πασμίνες και κοσμήματα στο στυλ των Αζτέκων, δημιουργώντας έναν πολύ συγκεκριμένο τρόπο παρουσίασης του εαυτού της και έναν αξεπέραστο τύπο που ενέπνευσε και συνεχίζει να εμπνέει τον κόσμο της μόδας μέχρι σήμερα.

Στη Θεσσαλονίκη για πρώτη φορά οι φωτογραφίες της Φρίντα Κάλο Facebook Twitter
Στη Νέα Υόρκη, 1946. Φωτ.: Nicholas Murray/ Diego Rivera & Frida Kahlo Archives

Τις δεκαετίες που ακολούθησαν τον θάνατό της το 1954, σε ηλικία 47 ετών, η εικόνα της έγινε προέκταση της ζωγραφικής της πρακτικής έτσι όπως δεν συνέβη με κανέναν άλλο καλλιτέχνη. Τα εμβληματικά σμιχτά φρύδια και οι μαύρες κοτσίδες της έχουν πάρει θέση στη λαϊκή συνείδηση, όπως και τα βαριά κοσμήματα και τα στολισμένα μεξικάνικα φορέματά της, αποδεικνύοντας ότι τα φωτογραφικά πορτρέτα της είναι, στην πραγματικότητα, μια μοναδική έκφραση της δημιουργικής περσόνας του Μεξικανής ζωγράφου.

Η Φρίντα Κάλο έπαιξε με τα όρια του δημόσιου και του ιδιωτικού εαυτού: πολλά από τα έργα της εκθέτουν σκόπιμα την εξοικείωση με την εμπειρία του πόνου από τον οποίο υπέφερε σε όλη της τη ζωή, ενώ τα φωτογραφικά της πορτρέτα φαίνεται να κατασκευάζουν εναλλακτικούς «εαυτούς», άλλοτε στωικούς και πένθιμους, άλλοτε χαρούμενους και προκλητικούς, συχνά ανατρεπτικούς. Παρακάμπτοντας τους κοινωνικούς κανόνες και δίνοντας έκφραση στη ρευστή και διφορούμενη αίσθηση του εαυτού της, η φωτογραφία, όπως και η ζωγραφική, της επέτρεψαν να δημιουργήσει μια πολλαπλή εικόνα που πολλές φορές παραμένει ασαφής όσο και συναρπαστική. 

Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ρόι Λιχτενστάιν: Ο πρωτοπόρος της pop art που έβαλε τον Mίκι Μάους στα μουσεία

Σαν σήμερα / Ρόι Λιχτενστάιν: Ήταν όντως ο «χειρότερος καλλιτέχνης» της εποχής του;

Σαν σήμερα γεννήθηκε ο πρωτοπόρος καλλιτέχνης της pop art που με το γενναίο έργο του ειρωνεύτηκε το κλασικό, έβαλε τον Mίκι Μάους σε μουσεία και γκαλερί και άλλαξε οριστικά τους κανόνες της σύγχρονης τέχνης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μόλις τελείωσε το αριστούργημά του, ο Γκογκέν επιχείρησε να αυτοκτονήσει

Εικαστικά / Μόλις τελείωσε το αριστούργημά του, ο Γκογκέν επιχείρησε να αυτοκτονήσει

Ο πίνακας με τίτλο «Από πού ερχόμαστε; Τι είμαστε; Πού πάμε;» θα ήταν η τελευταία του διαθήκη, ένα έργο που θα έλυνε επιτέλους, όπως ο ίδιος έλεγε, το «παράδοξο μεταξύ του κόσμου των συναισθημάτων και του κόσμου του μυαλού».
THE LIFO TEAM
Ο ευά παπαδάκης φέρνει την ποίηση στα Ζαγοροχώρια

Εικαστικά / Ο ευά παπαδάκης φέρνει την ποίηση στα Ζαγοροχώρια

Το πρώτο διεθνές πολυθεματικό φεστιβάλ ποίησης «Σολοικισμός», έρχεται το Σάββατο 25 και την Κυριακή 26 Οκτωβρίου 2025 στον Ελαφότοπο, στα Ζαγοροχώρια. Ο εμπνευστής και καλλιτεχνικός διευθυντής του μίλησε στη LifO.
M. HULOT
Δυο νέες εκθέσεις στο φθινοπωρινό πρόγραμμα του ΕΜΣΤ

Εικαστικά / Δυο νέες εκθέσεις στο φθινοπωρινό πρόγραμμα του ΕΜΣΤ

Η καλλιτεχνική πρωτοπορία εκτός συνόρων και έργα που ενσωματώνουν και συνάμα απεικονίζουν φυσικά τοπία και τις απροσδιόριστες ανθρώπινες παρεμβάσεις που αυτά προδίδουν, στο νέο πρόγραμμα του μουσείου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
ΕΠΕΞ Μαρίνα Ξενοφώντος: «Η μνήμη δεν είναι κάτι που απλώς κουβαλάμε – ενεργεί, αντιδρά και μεταβάλλεται συνεχώς»

Εικαστικά / Μαρίνα Ξενοφώντος: «Η μνήμη δεν είναι κάτι που απλώς κουβαλάμε»

Η εικαστικός μιλάει για την εγκατάσταση με την οποία θα εκπροσωπήσει στην Μπιενάλε της Βενετίας το 2026 την Κύπρο, για την επιρροή της χώρας στο έργο της και για τη θέση του καλλιτέχνη στη σύγχρονη κοινωνία.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Το μαγευτικό, υπερβατικό σύμπαν της Yayoi Kusama προσγειώνεται στην Ευρώπη

Εικαστικά / Tα πλοκάμια και οι κολοκύθες της Yayoi Kusama προσγειώνονται στην Ευρώπη

Από τη Βασιλεία ξεκίνησε η ευρωπαϊκή περιοδεία της μεγάλης αναδρομικής έκθεσης της πιο διάσημης και πιο επιτυχημένης εν ζωή εικαστικού στον κόσμο, με περισσότερα από 300 έργα που καλύπτουν επτά δεκαετίες.
THE LIFO TEAM
Τι μυστήριο κρύβει η ιστορία της αυτοπροσωπογραφίας του Κουρμπέ;

Εικαστικά / «Ο απελπισμένος»: Ο περίφημος πίνακας του Κουρμπέ εκτίθεται ξανά μετά από 20 χρόνια

Ίσως το πιο γνωστό έργο του μεγάλου Γάλλου ζωγράφου, «Ο απελπισμένος» θα εκτεθεί στο Μουσείο Ορσέ αρχικά και έπειτα στο Μουσείο Art Mill στη Ντόχα. Ποια είναι η ιστορία του; Σε ποιον ανήκει τώρα ο πίνακας;
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μια νέα έκθεση αναδεικνύει τη συμβολή των γυναικών στην τέχνη της γεωμετρικής αφαίρεσης

Εικαστικά / Έξι γυναίκες. Έξι πρωτοποριακές καλλιτέχνιδες της γεωμετρικής αφαίρεσης

Έργα των Όπυ Ζούνη, Etel Adnan, Samia Halaby, Saloua Raouda Choucair, Ebtisam Abdulaziz και Lubna Chowdhary, αποτελούν το υλικό της έκθεσης του Ιδρύματος Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη που ξεκίνησε μόλις.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Όταν ο Αντώνης Μπενάκης απέδειξε ότι οι Ελληνικές ενδυμασίες είναι Υψηλή Ραπτική

Εικαστικά / Όταν ο Αντώνης Μπενάκης απέδειξε ότι οι Ελληνικές ενδυμασίες είναι Υψηλή Ραπτική

Αμέτρητες είναι οι ιστορίες που κρύβονται πίσω από την έκδοση «Ελληνικαί Εθνικαί Ενδυμασίαι», φέρνοντας στο φως την επίδραση που άσκησε η ενδυμασία στη διαμόρφωση της εθνικής συνείδησης και στην κυρίαρχη μόδα του Μεσοπολέμου.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Και λοιπόν τι;»: Μία έκθεση στον Ταύρο «φωτίζει» το θρυλικό άλμπουμ των Εν Πλω

Εικαστικά / «Οι Εν πλω άφησαν πίσω τραγούδια που συνδέουν όσους ονειρεύονται με παρόμοιο τρόπο»

Έγιναν θρύλοι της εγχώριας μουσικής σκηνής με την κυκλοφορία ενός μόνο άλμπουμ. Μετά, εξαφανίστηκαν. Ο Κωνσταντίνος Χατζηνικολάου, ο Απόστολος Βασιλόπουλος και η Μαρία-Θάλεια Καρρά επιμελήθηκαν, μετά από δεκαετή έρευνα, μια έκθεση για ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια της ελληνικής δισκογραφίας. Mίλησαν στη LifO.
M. HULOT
Με Chryssa και Iannis Xenakis η μεγάλη έκθεση για τον μινιμαλισμό στο Παρίσι

Εικαστικά / Με Chryssa και Ιάννη Ξενάκη η μεγάλη έκθεση για τον μινιμαλισμό στο Παρίσι

Μέσα από 100 έργα και 40 καλλιτέχνες επιχειρείται η διερεύνηση της διεθνούς εξέλιξης του κινήματος το οποίο από τις αρχές της δεκαετίας του 1960 επαναπροσδιόρισε ριζικά την έννοια του καλλιτεχνικού έργου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Πολλές, πάρα πολλές εκθέσεις τον Οκτώβριο στην Αθήνα. Και καλές μάλιστα

Εικαστικά / Πολλές, πάρα πολλές εκθέσεις τον Οκτώβριο στην Αθήνα. Και καλές μάλιστα

Από την έκθεση του Juergen Teller στο ολοκαίνουργιο Onassis Ready, στην ποιητική αρχιτεκτονική του Πικιώνη και στις έξι πρωτοποριακές γυναικείες φωνές της γεωμετρικής αφαίρεσης. Αυτόν τον μήνα οι λέξεις «μουσείο» και «γκαλερί» θα ακούγονται πολύ συχνά.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Τζον Σίνγκερ Σάρτζεντ: Ο ζωγράφος των στυλάτων της εποχής του επιστρέφει

Εικαστικά / Τζον Σίνγκερ Σάρτζεντ: Ο ζωγράφος των στυλάτων της εποχής του επιστρέφει

H έκθεση στο Μουσείο Ορσέ συγκεντρώνει 90 έργα του Αμερικανού στυλίστα ζωγράφου, εστιάζοντας στην πιο καθοριστική περίοδο του έργου του. Aνάμεσά τους και η περίφημη «Madame X», το πιο διάσημο έργο του.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Φρα Αντζέλικο: «Ένας μεγάλος ζωγράφος, ένας άγιος άνθρωπος»

Εικαστικά / Φρα Αντζέλικο: «Ένας μεγάλος ζωγράφος, ένας άγιος άνθρωπος»

Η έκθεση «Beato Angelico», συγκεντρώνει στο Palazzo Strozzi και στο Mουσείο του Αγίου Μάρκου στη Φλωρεντία περισσότερα από 140 έργα με δάνεια από 70 συλλογές ιδιωτών και μουσείων και φιλοδοξεί να εδραιώσει τη φήμη του Φρα Αντζέλικο ως κορυφαίου δασκάλου της Αναγέννησης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Γιατί η Νυχτερινή Περίπολος του Ρέμπραντ αποτελεί μέχρι σήμερα ένα μυστήριο της Τέχνης

Εικαστικά / Γιατί η Νυχτερινή Περίπολος του Ρέμπραντ αποτελεί μέχρι σήμερα ένα μυστήριο της Τέχνης

Πεθαίνει σαν σήμερα το 1669 ο φλαμανδός ζωγράφος Ρέμπραντ φαν Ράιν. Αυτός ο πίνακας υπήρξε η πραγματική αιτία της οικονομικής καταστροφής του καλλιτέχνη ή πρόκειται περί θεωρίας συνωμοσίας;
THE LIFO TEAM
«Πρωτόλεια»: Οι πρώτες πινελιές αλλάζουν μέσα στα χρόνια αλλά πάντα κάτι μένει

Εικαστικά / «Πρωτόλεια»: Οι πρώτες πινελιές αλλάζουν μέσα στα χρόνια αλλά πάντα κάτι μένει

Η νέα έκθεση του Μουσείου Μπενάκη, χαρτογραφεί την πορεία έντεκα Ελλήνων και Ελληνίδων εικαστικών και θέτει ένα πολύ ενδιαφέρον ερώτημα: «Σε μια πορεία πλούσια, γεμάτη ανατροπές αλλά και επαναλήψεις, ποιες ήταν οι πρωτόλειες αναζητήσεις τους, στις οποίες επέτρεψαν ακολούθως να εισχωρήσουν στις ώριμες αποφάσεις τους»
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Aμερικανικός σουρεαλισμός; Κι όμως υπάρχει. Απλώς δεν το γνώριζε κανείς

Εικαστικά / Aμερικανικός σουρεαλισμός; Κι όμως υπάρχει. Απλώς δεν το γνώριζε κανείς

Μια έκθεση στο Μουσείο Γουίτνεϊ ενώνει διαφορετικές φωνές και αποκαλύπτει την άγνωστη ως τώρα τάση Αμερικανών καλλιτεχνών που στράφηκαν στον σουρεαλισμό για να εκφράσουν την ταραχώδη δεκαετία του '60.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ