«Επιστημολογίες του Ήλιου»: Μια έκθεση με έργα καλλιτεχνών από τόπους όπου το φως παίζει καθοριστικό ρόλο

Επίσκεψη στην γκαλερί Ρεβέκκα Καμχή και στην ομαδική έκθεση «Επιστημολογίες του Ήλιου» σε επιμέλεια Μαρίνας Φωκίδη Facebook Twitter
0

Η Μαρίνα Φωκίδη γνωρίζει πολύ καλά τον βαθμό της επαναστατικότητας που προκαλεί η τέχνη ανά τους αιώνες, από τον Μιχαήλ Άγγελο μέχρι τους σύγχρονους καλλιτέχνες. Πώς από την επιλογή των θεμάτων, των χρωμάτων, των μηνυμάτων μέχρι μια απλή χειρονομία ή μια μεγάλη καινοτομία ο κόσμος προχωρούσε χάρη στην τέχνη, που πρώτη πάντα ψυχανεμίζεται και προτείνει το επόμενο βήμα. 

Στη συλλογική έκθεση που επιμελείται, με τον παράδοξο τίτλο «Επιστημολογίες του Ήλιου», συγκέντρωσε καλλιτέχνες που μεγάλωσαν σε τόπους και χώρες όπου ο ήλιος, δηλαδή το φως, ασκεί καθοριστικό ρόλο στο genius loci, το «πνεύμα του τόπου», στέλνοντας σήματα στην ψυχή και το μυαλό των ανθρώπων, τα οποία μεταφράζονται σε πληροφορίες κάθε λογής.

Οι πέντε καλλιτέχνες που συμμετέχουν λοιπόν σχετίζονται άμεσα με τον Νότο, όπου ο ήλιος τυφλώνει αλλά και αποκαλύπτει, φωτίζει αλλά και καίει, καθαγιάζοντας κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα.

Μεγαλωμένοι και μεγαλωμένες στην Αθήνα, στα Κύθηρα, στον Παρνασσό, στη Ρόδο αλλά και στη Νότια Αφρική και το Βελιγράδι, οι συμμετέχοντες καλλιτέχνες δημιουργούν με αναφορά στο παρελθόν των τόπων τους, με όλα όσα κουβαλάει αυτό –μύθους, συνήθειες, ιστορία, πολιτικές και οικονομικές ιδιαιτερότητες–, ενώ παίρνουν τη σκυτάλη της παράδοσης των μαστόρων που με τη σειρά τους κάποτε συνέχισαν παλιότερες τεχνικές. 

Στη συλλογική έκθεση που επιμελείται, με τον παράδοξο τίτλο «Επιστημολογίες του Ήλιου» συγκέντρωσε καλλιτέχνες που μεγάλωσαν σε τόπους και χώρες όπου ο ήλιος, δηλαδή το φως, ασκεί καθοριστικό ρόλο στο genius loci, το «πνεύμα του τόπου», στέλνοντας σήματα στην ψυχή και το μυαλό των ανθρώπων, τα οποία μεταφράζονται σε πληροφορίες κάθε λογής.

Μπαίνοντας στον εκθεσιακό χώρο της Ρεβέκκας Καμχή στην περιοχή του Μεταξουργείου, μια κατάφωτη μονοκατοικία όπου ο ήλιος εισβάλλει από παράθυρα, μπαλκόνια, μια εσωτερική αυλή, τα πρώτα έργα που αντικρίζεις είναι οι πίνακες του Ιάσονα Καμπάνη. Τρία έργα που δανείζονται παραστάσεις από την αρχαιοελληνική τέχνη: ο Δίας σε μορφή ταύρου από ελληνιστικό ψηφιδωτό αναπαράστασης της αρπαγής της Ευρώπης, μια λεοπάρδαλη επίσης από ψηφιδωτό της Πέλλας, όπου κανονικά το ζώο το καβαλάει ο Διόνυσος ή μια μαινάδα, κι ένα βοοειδές από πομπή της νότιας ζωφόρου του Παρθενώνα. Και στις τρεις περιπτώσεις ο καλλιτέχνης απομονώνει τα πορτρέτα των ζώων και τα αποδίδει με δικό του ύφος.

Ο Πάνος Προφήτης επίσης απομονώνει αρχαιοελληνικά μοτίβα τα οποία τα αναπαράγει ανάγλυφα σε λευκό χρώμα. Εικόνες από αγγεία εμφανίζονται σαν λοξά προσωπεία – γλυπτές μάσκες κρεμασμένες στους τοίχους. Καλλιτέχνης της γενιάς που ακολούθησε όλη την εξέλιξη της ψηφιακής διεργασίας, τα έργα του διατηρούν την απαστράπτουσα λευκότητα των αγαλμάτων της αρχαιότητας, μια ανυπέρβλητη λευκή αγνότητα που επέβαλε η Αναγέννηση και η δυτική αντίληψη, και μας παραθέτει κατασκευές--hommage σε συνδυασμό με τη λεπτομερή αντιγραφή μιας 3D κατασκευής που εμπνέονται από την αρχαία τραγωδία. 

Ελένη Κοτσώνη, Πυξίς Facebook Twitter
Ελένη Κοτσώνη, "Πυξίς", 2022, μεικτή τεχνική, χαρτί, σελοτέιπ, μαλλί, "Επιστημολογίες του Ήλιου", ευγενική παραχώρηση από την καλλιτέχνιδα και την γκαλερί Ρεβέκκα Καμχή.

Η μεγαλωμένη στα Κύθηρα Αγγλίδα Zoe Paul εκθέτει μια σειρά από υφαντά πλεγμένα σε μεταλλικές πλάτες ψυγείων. Δημιουργίες με έντονους χρωματισμούς που έμαθε από μια υφάντρα στο νησί στο οποίο βρέθηκε από παιδί χάρη στους μποέμ γονείς της, που προτίμησαν το μεσογειακό φως από τη σκοτεινιά της Γηραιάς Αλβιώνας.

Η Ροδίτισσα εικαστικός Ελένη Κοτσώνη, που δεν είναι απίθανο να την πετύχει κανείς μέσα στον χώρο να επεξεργάζεται και να εμπλουτίζει το τεράστιο μωσαϊκό-παζλ εικόνων, υλικών, χρωμάτων και σχημάτων το οποίο έχει απλώσει σε ένα ολόκληρο τοίχο της γκαλερί, παρουσιάζει ένα εν εξελίξει έργο-ανασύνθεση εικόνων και αφηγήσεων με αφορμή μια αρχική ιδέα.

Όπως λέει η ίδια η καλλιτέχνιδα για το έργο της, «ακουμπάει στην ιδέα της ψηφίδας, ένα άλλο μωσαϊκό από ψηφίδες που περιέχουν άλλες πληροφορίες, καθιστώντας την κάθε μία αυτόνομο έργο. Όπως οι αρχαιολόγοι εντοπίζουν στοιχεία με τα οποία προσπαθούν να ανασυνθέσουν το αρχικό έργο, μόνο που εδώ η ανασύνθεση δεν γίνεται μέσα από το ντοκουμέντο αλλά το κριτήριο είναι το συναίσθημα και η τέχνη. Όλα παραπέμπουν στον φυτικό και ζωικό διάκοσμο των αρχαίων αγγείων». Η Μαρίνα Φωκίδη συμπληρώνει: «Αν διαβάσει κανείς το κείμενο που γράφω το οποίο συμπληρώνει την έκθεση, λέω ότι αν δεν είχαμε ακολουθήσει τον Διαφωτισμό για να ερμηνεύσουμε την αρχαία Ελλάδα, στην ουσία θα διαπιστώναμε ότι πρόκειται για ένα craft, έναν ανιμισμό».

Το αποτέλεσμα είναι ότι πράγματι το μωσαϊκό της Κοτσώνη είναι μια εικονογραφία που, ακόμα κι αν αρχικά φαίνεται ασύνδετη, ακολουθεί συγκεκριμένους νόμους και για να το αποκωδικοποιήσεις χρειάζεται να αφιερώσεις χρόνο και να επιστρατεύσεις όλη σου την παρατηρητικότητα. 

Ιάσονας Καμπάνης, Δίας Facebook Twitter
Ιάσονας Καμπάνης, "Δίας", 2022, ακρυλικό σε μουσαμά, "Επιστημολογίες του Ήλιου", ευγενική παραχώρηση από τον καλλιτέχνη και την γκαλερί Ρεβέκκα Καμχή.
Zoe Paul, Άτιτλο Facebook Twitter
Zoe Paul, "Άτιτλο (μπλε και κίτρινο)", 2018, μαλλί και νήμα σε σχάρα, "Επιστημολογίες του Ήλιου", ευγενική παραχώρηση από την καλλιτέχνιδα και την γκαλερί Ρεβέκκα Καμχή.

Ενδιαφέρον έχουν και τα λατρευτικά κεραμικά της έκθεσης υπό τον τίτλο Yugoexport, που ήταν ο οργανισμός λαϊκής χειροτεχνίας (επίσης κατασκευαστής ενδυμάτων και εξαγωγέας όπλων) της πάλαι ποτέ Γιουγκοσλαβίας. Η καλλιτέχνιδα Irena Haiduk ανασύστησε την εταιρεία ως άβαταρ, στην Αμερική όπου ζει και εργάζεται, μέσω του οποίου τροφοδοτεί την παραγωγή εικόνων, βιβλίων, ενδυμάτων, ομιλιών, ταινιών, σκηνογραφιών  και μεταβλητών χώρων. Από τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας το 2003 η Yugoexport δεν υφίσταται ως εταιρεία αλλά η Haiduk επενδύει στο γεγονός ότι το πρώτο συνθετικό Yug σημαίνει «Νότια». 

Στην έκθεση εκτίθενται κεραμικά της «Συλλογής της Yugoexport» που φιλοτέχνησαν οι Velja Djordjevic και Irena Haiduk και τα οποία συμπληρώνουν με έναν ιδιότυπο τρόπο τα εκθέματα και τους υπόλοιπους καλλιτέχνες, αυτήν την επιστημολογία του Ήλιου. Το φως, τα χρώματα, τα σχήματα, οι αρχέγονοι μύθοι του Νότου, οι επιθυμίες μας και η διαχρονική αξία που φέρουν δεν παύουν μέσα στους αιώνες να μας ταλανίζουν και να μας καθορίζουν το ίδιο, όσο το φως και ο ήλιος εξακολουθούν να διαπερνάνε την ψυχή και το νου μας, ενεργοποιώντας τις αισθήσεις και την αντίληψή μας. 

Επίσκεψη στην γκαλερί Ρεβέκκα Καμχή και στην ομαδική έκθεση «Επιστημολογίες του Ήλιου» σε επιμέλεια Μαρίνας Φωκίδη Facebook Twitter
Άποψη της έκθεσης. "Επιστημολογίες του Ήλιου", ευγενική παραχώρηση από τους καλλιτέχνες, την επιμελήτρια και τη Ρεβέκκα Καμχή. Φωτ: Στάθης Μαμαλάκης
Zoe Paul, Κρόνος Facebook Twitter
Zoe Paul, "Κρόνος", 2019, πλεκτό σε σχάρα, "Επιστημολογίες του Ήλιου", ευγενική παραχώρηση από την καλλιτέχνιδα και την γκαλερί Ρεβέκκα Καμχή.
Πάνος Προφήτης, Άτιτλο Facebook Twitter
Πάνος Προφήτης, "Άτιτλο", 2022, φωτογραφία, "Επιστημολογίες του Ήλιου", ευγενική παραχώρηση από τον καλλιτέχνη και την γκαλερί Ρεβέκκα Καμχή.
Επίσκεψη στην γκαλερί Ρεβέκκα Καμχή και στην ομαδική έκθεση «Επιστημολογίες του Ήλιου» σε επιμέλεια Μαρίνας Φωκίδη Facebook Twitter
Άποψη της έκθεσης. "Επιστημολογίες του Ήλιου", ευγενική παραχώρηση από τους καλλιτέχνες, την επιμελήτρια και τη Ρεβέκκα Καμχή. Φωτ: Στάθης Μαμαλάκης

Επιστημολογίες του Ήλιου
Αίθουσα τέχνης Ρεβέκκα Καμχή

Λεωνίδου 9, Μεταξουργείο
Έως 9/9

Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

39’ λεπτά με το δίδυμο του Myran

Design / Myran: Το δίδυμο που σύστησε το σκανδιναβικό design στην Αθήνα

Ο Σουηδός Martin Olofsson εγκαταστάθηκε στην Αθήνα όταν η πόλη αναγνώριζε μόνο το ιταλικό design. Μαζί με την Αγγελική Παπαβασιλείου είδαν μέσα στα χρόνια της πανδημίας τους Αθηναίους να ανακαλύπτουν μερικά από τα πιο εμβληματικά αντικείμενα του σκανδιναβικού design και να ανανεώνουν τους καναπέδες τους μαζικά.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ο ευά παπαδάκης φέρνει την ποίηση στα Ζαγοροχώρια

Εικαστικά / Ο ευά παπαδάκης φέρνει την ποίηση στα Ζαγοροχώρια

Το πρώτο διεθνές πολυθεματικό φεστιβάλ ποίησης «Σολοικισμός», έρχεται το Σάββατο 25 και την Κυριακή 26 Οκτωβρίου 2025 στον Ελαφότοπο, στα Ζαγοροχώρια. Ο εμπνευστής και καλλιτεχνικός διευθυντής του μίλησε στη LifO.
M. HULOT
Δυο νέες εκθέσεις στο φθινοπωρινό πρόγραμμα του ΕΜΣΤ

Εικαστικά / Δυο νέες εκθέσεις στο φθινοπωρινό πρόγραμμα του ΕΜΣΤ

Η καλλιτεχνική πρωτοπορία εκτός συνόρων και έργα που ενσωματώνουν και συνάμα απεικονίζουν φυσικά τοπία και τις απροσδιόριστες ανθρώπινες παρεμβάσεις που αυτά προδίδουν, στο νέο πρόγραμμα του μουσείου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
ΕΠΕΞ Μαρίνα Ξενοφώντος: «Η μνήμη δεν είναι κάτι που απλώς κουβαλάμε – ενεργεί, αντιδρά και μεταβάλλεται συνεχώς»

Εικαστικά / Μαρίνα Ξενοφώντος: «Η μνήμη δεν είναι κάτι που απλώς κουβαλάμε»

Η εικαστικός μιλάει για την εγκατάσταση με την οποία θα εκπροσωπήσει στην Μπιενάλε της Βενετίας το 2026 την Κύπρο, για την επιρροή της χώρας στο έργο της και για τη θέση του καλλιτέχνη στη σύγχρονη κοινωνία.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Το μαγευτικό, υπερβατικό σύμπαν της Yayoi Kusama προσγειώνεται στην Ευρώπη

Εικαστικά / Tα πλοκάμια και οι κολοκύθες της Yayoi Kusama προσγειώνονται στην Ευρώπη

Από τη Βασιλεία ξεκίνησε η ευρωπαϊκή περιοδεία της μεγάλης αναδρομικής έκθεσης της πιο διάσημης και πιο επιτυχημένης εν ζωή εικαστικού στον κόσμο, με περισσότερα από 300 έργα που καλύπτουν επτά δεκαετίες.
THE LIFO TEAM
Τι μυστήριο κρύβει η ιστορία της αυτοπροσωπογραφίας του Κουρμπέ;

Εικαστικά / «Ο απελπισμένος»: Ο περίφημος πίνακας του Κουρμπέ εκτίθεται ξανά μετά από 20 χρόνια

Ίσως το πιο γνωστό έργο του μεγάλου Γάλλου ζωγράφου, «Ο απελπισμένος» θα εκτεθεί στο Μουσείο Ορσέ αρχικά και έπειτα στο Μουσείο Art Mill στη Ντόχα. Ποια είναι η ιστορία του; Σε ποιον ανήκει τώρα ο πίνακας;
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μια νέα έκθεση αναδεικνύει τη συμβολή των γυναικών στην τέχνη της γεωμετρικής αφαίρεσης

Εικαστικά / Έξι γυναίκες. Έξι πρωτοποριακές καλλιτέχνιδες της γεωμετρικής αφαίρεσης

Έργα των Όπυ Ζούνη, Etel Adnan, Samia Halaby, Saloua Raouda Choucair, Ebtisam Abdulaziz και Lubna Chowdhary, αποτελούν το υλικό της έκθεσης του Ιδρύματος Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη που ξεκίνησε μόλις.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Όταν ο Αντώνης Μπενάκης απέδειξε ότι οι Ελληνικές ενδυμασίες είναι Υψηλή Ραπτική

Εικαστικά / Όταν ο Αντώνης Μπενάκης απέδειξε ότι οι Ελληνικές ενδυμασίες είναι Υψηλή Ραπτική

Αμέτρητες είναι οι ιστορίες που κρύβονται πίσω από την έκδοση «Ελληνικαί Εθνικαί Ενδυμασίαι», φέρνοντας στο φως την επίδραση που άσκησε η ενδυμασία στη διαμόρφωση της εθνικής συνείδησης και στην κυρίαρχη μόδα του Μεσοπολέμου.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Και λοιπόν τι;»: Μία έκθεση στον Ταύρο «φωτίζει» το θρυλικό άλμπουμ των Εν Πλω

Εικαστικά / «Οι Εν πλω άφησαν πίσω τραγούδια που συνδέουν όσους ονειρεύονται με παρόμοιο τρόπο»

Έγιναν θρύλοι της εγχώριας μουσικής σκηνής με την κυκλοφορία ενός μόνο άλμπουμ. Μετά, εξαφανίστηκαν. Ο Κωνσταντίνος Χατζηνικολάου, ο Απόστολος Βασιλόπουλος και η Μαρία-Θάλεια Καρρά επιμελήθηκαν, μετά από δεκαετή έρευνα, μια έκθεση για ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια της ελληνικής δισκογραφίας. Mίλησαν στη LifO.
M. HULOT
Με Chryssa και Iannis Xenakis η μεγάλη έκθεση για τον μινιμαλισμό στο Παρίσι

Εικαστικά / Με Chryssa και Ιάννη Ξενάκη η μεγάλη έκθεση για τον μινιμαλισμό στο Παρίσι

Μέσα από 100 έργα και 40 καλλιτέχνες επιχειρείται η διερεύνηση της διεθνούς εξέλιξης του κινήματος το οποίο από τις αρχές της δεκαετίας του 1960 επαναπροσδιόρισε ριζικά την έννοια του καλλιτεχνικού έργου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Πολλές, πάρα πολλές εκθέσεις τον Οκτώβριο στην Αθήνα. Και καλές μάλιστα

Εικαστικά / Πολλές, πάρα πολλές εκθέσεις τον Οκτώβριο στην Αθήνα. Και καλές μάλιστα

Από την έκθεση του Juergen Teller στο ολοκαίνουργιο Onassis Ready, στην ποιητική αρχιτεκτονική του Πικιώνη και στις έξι πρωτοποριακές γυναικείες φωνές της γεωμετρικής αφαίρεσης. Αυτόν τον μήνα οι λέξεις «μουσείο» και «γκαλερί» θα ακούγονται πολύ συχνά.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Τζον Σίνγκερ Σάρτζεντ: Ο ζωγράφος των στυλάτων της εποχής του επιστρέφει

Εικαστικά / Τζον Σίνγκερ Σάρτζεντ: Ο ζωγράφος των στυλάτων της εποχής του επιστρέφει

H έκθεση στο Μουσείο Ορσέ συγκεντρώνει 90 έργα του Αμερικανού στυλίστα ζωγράφου, εστιάζοντας στην πιο καθοριστική περίοδο του έργου του. Aνάμεσά τους και η περίφημη «Madame X», το πιο διάσημο έργο του.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Φρα Αντζέλικο: «Ένας μεγάλος ζωγράφος, ένας άγιος άνθρωπος»

Εικαστικά / Φρα Αντζέλικο: «Ένας μεγάλος ζωγράφος, ένας άγιος άνθρωπος»

Η έκθεση «Beato Angelico», συγκεντρώνει στο Palazzo Strozzi και στο Mουσείο του Αγίου Μάρκου στη Φλωρεντία περισσότερα από 140 έργα με δάνεια από 70 συλλογές ιδιωτών και μουσείων και φιλοδοξεί να εδραιώσει τη φήμη του Φρα Αντζέλικο ως κορυφαίου δασκάλου της Αναγέννησης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Γιατί η Νυχτερινή Περίπολος του Ρέμπραντ αποτελεί μέχρι σήμερα ένα μυστήριο της Τέχνης

Εικαστικά / Γιατί η Νυχτερινή Περίπολος του Ρέμπραντ αποτελεί μέχρι σήμερα ένα μυστήριο της Τέχνης

Πεθαίνει σαν σήμερα το 1669 ο φλαμανδός ζωγράφος Ρέμπραντ φαν Ράιν. Αυτός ο πίνακας υπήρξε η πραγματική αιτία της οικονομικής καταστροφής του καλλιτέχνη ή πρόκειται περί θεωρίας συνωμοσίας;
THE LIFO TEAM
«Πρωτόλεια»: Οι πρώτες πινελιές αλλάζουν μέσα στα χρόνια αλλά πάντα κάτι μένει

Εικαστικά / «Πρωτόλεια»: Οι πρώτες πινελιές αλλάζουν μέσα στα χρόνια αλλά πάντα κάτι μένει

Η νέα έκθεση του Μουσείου Μπενάκη, χαρτογραφεί την πορεία έντεκα Ελλήνων και Ελληνίδων εικαστικών και θέτει ένα πολύ ενδιαφέρον ερώτημα: «Σε μια πορεία πλούσια, γεμάτη ανατροπές αλλά και επαναλήψεις, ποιες ήταν οι πρωτόλειες αναζητήσεις τους, στις οποίες επέτρεψαν ακολούθως να εισχωρήσουν στις ώριμες αποφάσεις τους»
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Aμερικανικός σουρεαλισμός; Κι όμως υπάρχει. Απλώς δεν το γνώριζε κανείς

Εικαστικά / Aμερικανικός σουρεαλισμός; Κι όμως υπάρχει. Απλώς δεν το γνώριζε κανείς

Μια έκθεση στο Μουσείο Γουίτνεϊ ενώνει διαφορετικές φωνές και αποκαλύπτει την άγνωστη ως τώρα τάση Αμερικανών καλλιτεχνών που στράφηκαν στον σουρεαλισμό για να εκφράσουν την ταραχώδη δεκαετία του '60.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
"Η κούνια" του Φραγκονάρ: Στο φως τα ζουμερά μυστικά και η ίντριγκα του πιο αυθάδικου έργου του ροκοκό

Εικαστικά / «Η Κούνια» του Φραγκονάρ: Τα μυστικά και η ίντριγκα του πιο αυθάδικου έργου του ροκοκό

Η περίφημη «Κούνια» με τη σκηνοθεσία της συνεύρεσης των σωμάτων και των ψυχών με τρόπο ακόλαστο, πονηρό ή ανοιχτό σε μια νέα ηθική, έργο – σταρ της περίφημης συλλογής Wallace στο Λονδίνο, αποκαταστάθηκε φέρνοντας στο φως άτακτες λεπτομέρειες που ενισχύουν την αυθάδεια του έργου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ