«Επιστημολογίες του Ήλιου»: Μια έκθεση με έργα καλλιτεχνών από τόπους όπου το φως παίζει καθοριστικό ρόλο

Επίσκεψη στην γκαλερί Ρεβέκκα Καμχή και στην ομαδική έκθεση «Επιστημολογίες του Ήλιου» σε επιμέλεια Μαρίνας Φωκίδη Facebook Twitter
0

Η Μαρίνα Φωκίδη γνωρίζει πολύ καλά τον βαθμό της επαναστατικότητας που προκαλεί η τέχνη ανά τους αιώνες, από τον Μιχαήλ Άγγελο μέχρι τους σύγχρονους καλλιτέχνες. Πώς από την επιλογή των θεμάτων, των χρωμάτων, των μηνυμάτων μέχρι μια απλή χειρονομία ή μια μεγάλη καινοτομία ο κόσμος προχωρούσε χάρη στην τέχνη, που πρώτη πάντα ψυχανεμίζεται και προτείνει το επόμενο βήμα. 

Στη συλλογική έκθεση που επιμελείται, με τον παράδοξο τίτλο «Επιστημολογίες του Ήλιου», συγκέντρωσε καλλιτέχνες που μεγάλωσαν σε τόπους και χώρες όπου ο ήλιος, δηλαδή το φως, ασκεί καθοριστικό ρόλο στο genius loci, το «πνεύμα του τόπου», στέλνοντας σήματα στην ψυχή και το μυαλό των ανθρώπων, τα οποία μεταφράζονται σε πληροφορίες κάθε λογής.

Οι πέντε καλλιτέχνες που συμμετέχουν λοιπόν σχετίζονται άμεσα με τον Νότο, όπου ο ήλιος τυφλώνει αλλά και αποκαλύπτει, φωτίζει αλλά και καίει, καθαγιάζοντας κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα.

Μεγαλωμένοι και μεγαλωμένες στην Αθήνα, στα Κύθηρα, στον Παρνασσό, στη Ρόδο αλλά και στη Νότια Αφρική και το Βελιγράδι, οι συμμετέχοντες καλλιτέχνες δημιουργούν με αναφορά στο παρελθόν των τόπων τους, με όλα όσα κουβαλάει αυτό –μύθους, συνήθειες, ιστορία, πολιτικές και οικονομικές ιδιαιτερότητες–, ενώ παίρνουν τη σκυτάλη της παράδοσης των μαστόρων που με τη σειρά τους κάποτε συνέχισαν παλιότερες τεχνικές. 

Στη συλλογική έκθεση που επιμελείται, με τον παράδοξο τίτλο «Επιστημολογίες του Ήλιου» συγκέντρωσε καλλιτέχνες που μεγάλωσαν σε τόπους και χώρες όπου ο ήλιος, δηλαδή το φως, ασκεί καθοριστικό ρόλο στο genius loci, το «πνεύμα του τόπου», στέλνοντας σήματα στην ψυχή και το μυαλό των ανθρώπων, τα οποία μεταφράζονται σε πληροφορίες κάθε λογής.

Μπαίνοντας στον εκθεσιακό χώρο της Ρεβέκκας Καμχή στην περιοχή του Μεταξουργείου, μια κατάφωτη μονοκατοικία όπου ο ήλιος εισβάλλει από παράθυρα, μπαλκόνια, μια εσωτερική αυλή, τα πρώτα έργα που αντικρίζεις είναι οι πίνακες του Ιάσονα Καμπάνη. Τρία έργα που δανείζονται παραστάσεις από την αρχαιοελληνική τέχνη: ο Δίας σε μορφή ταύρου από ελληνιστικό ψηφιδωτό αναπαράστασης της αρπαγής της Ευρώπης, μια λεοπάρδαλη επίσης από ψηφιδωτό της Πέλλας, όπου κανονικά το ζώο το καβαλάει ο Διόνυσος ή μια μαινάδα, κι ένα βοοειδές από πομπή της νότιας ζωφόρου του Παρθενώνα. Και στις τρεις περιπτώσεις ο καλλιτέχνης απομονώνει τα πορτρέτα των ζώων και τα αποδίδει με δικό του ύφος.

Ο Πάνος Προφήτης επίσης απομονώνει αρχαιοελληνικά μοτίβα τα οποία τα αναπαράγει ανάγλυφα σε λευκό χρώμα. Εικόνες από αγγεία εμφανίζονται σαν λοξά προσωπεία – γλυπτές μάσκες κρεμασμένες στους τοίχους. Καλλιτέχνης της γενιάς που ακολούθησε όλη την εξέλιξη της ψηφιακής διεργασίας, τα έργα του διατηρούν την απαστράπτουσα λευκότητα των αγαλμάτων της αρχαιότητας, μια ανυπέρβλητη λευκή αγνότητα που επέβαλε η Αναγέννηση και η δυτική αντίληψη, και μας παραθέτει κατασκευές--hommage σε συνδυασμό με τη λεπτομερή αντιγραφή μιας 3D κατασκευής που εμπνέονται από την αρχαία τραγωδία. 

Ελένη Κοτσώνη, Πυξίς Facebook Twitter
Ελένη Κοτσώνη, "Πυξίς", 2022, μεικτή τεχνική, χαρτί, σελοτέιπ, μαλλί, "Επιστημολογίες του Ήλιου", ευγενική παραχώρηση από την καλλιτέχνιδα και την γκαλερί Ρεβέκκα Καμχή.

Η μεγαλωμένη στα Κύθηρα Αγγλίδα Zoe Paul εκθέτει μια σειρά από υφαντά πλεγμένα σε μεταλλικές πλάτες ψυγείων. Δημιουργίες με έντονους χρωματισμούς που έμαθε από μια υφάντρα στο νησί στο οποίο βρέθηκε από παιδί χάρη στους μποέμ γονείς της, που προτίμησαν το μεσογειακό φως από τη σκοτεινιά της Γηραιάς Αλβιώνας.

Η Ροδίτισσα εικαστικός Ελένη Κοτσώνη, που δεν είναι απίθανο να την πετύχει κανείς μέσα στον χώρο να επεξεργάζεται και να εμπλουτίζει το τεράστιο μωσαϊκό-παζλ εικόνων, υλικών, χρωμάτων και σχημάτων το οποίο έχει απλώσει σε ένα ολόκληρο τοίχο της γκαλερί, παρουσιάζει ένα εν εξελίξει έργο-ανασύνθεση εικόνων και αφηγήσεων με αφορμή μια αρχική ιδέα.

Όπως λέει η ίδια η καλλιτέχνιδα για το έργο της, «ακουμπάει στην ιδέα της ψηφίδας, ένα άλλο μωσαϊκό από ψηφίδες που περιέχουν άλλες πληροφορίες, καθιστώντας την κάθε μία αυτόνομο έργο. Όπως οι αρχαιολόγοι εντοπίζουν στοιχεία με τα οποία προσπαθούν να ανασυνθέσουν το αρχικό έργο, μόνο που εδώ η ανασύνθεση δεν γίνεται μέσα από το ντοκουμέντο αλλά το κριτήριο είναι το συναίσθημα και η τέχνη. Όλα παραπέμπουν στον φυτικό και ζωικό διάκοσμο των αρχαίων αγγείων». Η Μαρίνα Φωκίδη συμπληρώνει: «Αν διαβάσει κανείς το κείμενο που γράφω το οποίο συμπληρώνει την έκθεση, λέω ότι αν δεν είχαμε ακολουθήσει τον Διαφωτισμό για να ερμηνεύσουμε την αρχαία Ελλάδα, στην ουσία θα διαπιστώναμε ότι πρόκειται για ένα craft, έναν ανιμισμό».

Το αποτέλεσμα είναι ότι πράγματι το μωσαϊκό της Κοτσώνη είναι μια εικονογραφία που, ακόμα κι αν αρχικά φαίνεται ασύνδετη, ακολουθεί συγκεκριμένους νόμους και για να το αποκωδικοποιήσεις χρειάζεται να αφιερώσεις χρόνο και να επιστρατεύσεις όλη σου την παρατηρητικότητα. 

Ιάσονας Καμπάνης, Δίας Facebook Twitter
Ιάσονας Καμπάνης, "Δίας", 2022, ακρυλικό σε μουσαμά, "Επιστημολογίες του Ήλιου", ευγενική παραχώρηση από τον καλλιτέχνη και την γκαλερί Ρεβέκκα Καμχή.
Zoe Paul, Άτιτλο Facebook Twitter
Zoe Paul, "Άτιτλο (μπλε και κίτρινο)", 2018, μαλλί και νήμα σε σχάρα, "Επιστημολογίες του Ήλιου", ευγενική παραχώρηση από την καλλιτέχνιδα και την γκαλερί Ρεβέκκα Καμχή.

Ενδιαφέρον έχουν και τα λατρευτικά κεραμικά της έκθεσης υπό τον τίτλο Yugoexport, που ήταν ο οργανισμός λαϊκής χειροτεχνίας (επίσης κατασκευαστής ενδυμάτων και εξαγωγέας όπλων) της πάλαι ποτέ Γιουγκοσλαβίας. Η καλλιτέχνιδα Irena Haiduk ανασύστησε την εταιρεία ως άβαταρ, στην Αμερική όπου ζει και εργάζεται, μέσω του οποίου τροφοδοτεί την παραγωγή εικόνων, βιβλίων, ενδυμάτων, ομιλιών, ταινιών, σκηνογραφιών  και μεταβλητών χώρων. Από τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας το 2003 η Yugoexport δεν υφίσταται ως εταιρεία αλλά η Haiduk επενδύει στο γεγονός ότι το πρώτο συνθετικό Yug σημαίνει «Νότια». 

Στην έκθεση εκτίθενται κεραμικά της «Συλλογής της Yugoexport» που φιλοτέχνησαν οι Velja Djordjevic και Irena Haiduk και τα οποία συμπληρώνουν με έναν ιδιότυπο τρόπο τα εκθέματα και τους υπόλοιπους καλλιτέχνες, αυτήν την επιστημολογία του Ήλιου. Το φως, τα χρώματα, τα σχήματα, οι αρχέγονοι μύθοι του Νότου, οι επιθυμίες μας και η διαχρονική αξία που φέρουν δεν παύουν μέσα στους αιώνες να μας ταλανίζουν και να μας καθορίζουν το ίδιο, όσο το φως και ο ήλιος εξακολουθούν να διαπερνάνε την ψυχή και το νου μας, ενεργοποιώντας τις αισθήσεις και την αντίληψή μας. 

Επίσκεψη στην γκαλερί Ρεβέκκα Καμχή και στην ομαδική έκθεση «Επιστημολογίες του Ήλιου» σε επιμέλεια Μαρίνας Φωκίδη Facebook Twitter
Άποψη της έκθεσης. "Επιστημολογίες του Ήλιου", ευγενική παραχώρηση από τους καλλιτέχνες, την επιμελήτρια και τη Ρεβέκκα Καμχή. Φωτ: Στάθης Μαμαλάκης
Zoe Paul, Κρόνος Facebook Twitter
Zoe Paul, "Κρόνος", 2019, πλεκτό σε σχάρα, "Επιστημολογίες του Ήλιου", ευγενική παραχώρηση από την καλλιτέχνιδα και την γκαλερί Ρεβέκκα Καμχή.
Πάνος Προφήτης, Άτιτλο Facebook Twitter
Πάνος Προφήτης, "Άτιτλο", 2022, φωτογραφία, "Επιστημολογίες του Ήλιου", ευγενική παραχώρηση από τον καλλιτέχνη και την γκαλερί Ρεβέκκα Καμχή.
Επίσκεψη στην γκαλερί Ρεβέκκα Καμχή και στην ομαδική έκθεση «Επιστημολογίες του Ήλιου» σε επιμέλεια Μαρίνας Φωκίδη Facebook Twitter
Άποψη της έκθεσης. "Επιστημολογίες του Ήλιου", ευγενική παραχώρηση από τους καλλιτέχνες, την επιμελήτρια και τη Ρεβέκκα Καμχή. Φωτ: Στάθης Μαμαλάκης

Επιστημολογίες του Ήλιου
Αίθουσα τέχνης Ρεβέκκα Καμχή

Λεωνίδου 9, Μεταξουργείο
Έως 9/9

Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

39’ λεπτά με το δίδυμο του Myran

Design / Myran: Το δίδυμο που σύστησε το σκανδιναβικό design στην Αθήνα

Ο Σουηδός Martin Olofsson εγκαταστάθηκε στην Αθήνα όταν η πόλη αναγνώριζε μόνο το ιταλικό design. Μαζί με την Αγγελική Παπαβασιλείου είδαν μέσα στα χρόνια της πανδημίας τους Αθηναίους να ανακαλύπτουν μερικά από τα πιο εμβληματικά αντικείμενα του σκανδιναβικού design και να ανανεώνουν τους καναπέδες τους μαζικά.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Με Chryssa και Iannis Xenakis η μεγάλη έκθεση για τον μινιμαλισμό στο Παρίσι

Εικαστικά / Με Chryssa και Ιάννη Ξενάκη η μεγάλη έκθεση για τον μινιμαλισμό στο Παρίσι

Μέσα από 100 έργα και 40 καλλιτέχνες επιχειρείται η διερεύνηση της διεθνούς εξέλιξης του κινήματος το οποίο από τις αρχές της δεκαετίας του 1960 επαναπροσδιόρισε ριζικά την έννοια του καλλιτεχνικού έργου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Πολλές, πάρα πολλές εκθέσεις τον Οκτώβριο στην Αθήνα. Και καλές μάλιστα

Εικαστικά / Πολλές, πάρα πολλές εκθέσεις τον Οκτώβριο στην Αθήνα. Και καλές μάλιστα

Από την έκθεση του Juergen Teller στο ολοκαίνουργιο Onassis Ready, στην ποιητική αρχιτεκτονική του Πικιώνη και στις έξι πρωτοποριακές γυναικείες φωνές της γεωμετρικής αφαίρεσης. Αυτόν τον μήνα οι λέξεις «μουσείο» και «γκαλερί» θα ακούγονται πολύ συχνά.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Τζον Σίνγκερ Σάρτζεντ: Ο ζωγράφος των στυλάτων της εποχής του επιστρέφει

Εικαστικά / Τζον Σίνγκερ Σάρτζεντ: Ο ζωγράφος των στυλάτων της εποχής του επιστρέφει

H έκθεση στο Μουσείο Ορσέ συγκεντρώνει 90 έργα του Αμερικανού στυλίστα ζωγράφου, εστιάζοντας στην πιο καθοριστική περίοδο του έργου του. Aνάμεσά τους και η περίφημη «Madame X», το πιο διάσημο έργο του.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Φρα Αντζέλικο: «Ένας μεγάλος ζωγράφος, ένας άγιος άνθρωπος»

Εικαστικά / Φρα Αντζέλικο: «Ένας μεγάλος ζωγράφος, ένας άγιος άνθρωπος»

Η έκθεση «Beato Angelico», συγκεντρώνει στο Palazzo Strozzi και στο Mουσείο του Αγίου Μάρκου στη Φλωρεντία περισσότερα από 140 έργα με δάνεια από 70 συλλογές ιδιωτών και μουσείων και φιλοδοξεί να εδραιώσει τη φήμη του Φρα Αντζέλικο ως κορυφαίου δασκάλου της Αναγέννησης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Γιατί η Νυχτερινή Περίπολος του Ρέμπραντ αποτελεί μέχρι σήμερα ένα μυστήριο της Τέχνης

Εικαστικά / Γιατί η Νυχτερινή Περίπολος του Ρέμπραντ αποτελεί μέχρι σήμερα ένα μυστήριο της Τέχνης

Πεθαίνει σαν σήμερα το 1669 ο φλαμανδός ζωγράφος Ρέμπραντ φαν Ράιν. Αυτός ο πίνακας υπήρξε η πραγματική αιτία της οικονομικής καταστροφής του καλλιτέχνη ή πρόκειται περί θεωρίας συνωμοσίας;
THE LIFO TEAM
«Πρωτόλεια»: Οι πρώτες πινελιές αλλάζουν μέσα στα χρόνια αλλά πάντα κάτι μένει

Εικαστικά / «Πρωτόλεια»: Οι πρώτες πινελιές αλλάζουν μέσα στα χρόνια αλλά πάντα κάτι μένει

Η νέα έκθεση του Μουσείου Μπενάκη, χαρτογραφεί την πορεία έντεκα Ελλήνων και Ελληνίδων εικαστικών και θέτει ένα πολύ ενδιαφέρον ερώτημα: «Σε μια πορεία πλούσια, γεμάτη ανατροπές αλλά και επαναλήψεις, ποιες ήταν οι πρωτόλειες αναζητήσεις τους, στις οποίες επέτρεψαν ακολούθως να εισχωρήσουν στις ώριμες αποφάσεις τους»
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Aμερικανικός σουρεαλισμός; Κι όμως υπάρχει. Απλώς δεν το γνώριζε κανείς

Εικαστικά / Aμερικανικός σουρεαλισμός; Κι όμως υπάρχει. Απλώς δεν το γνώριζε κανείς

Μια έκθεση στο Μουσείο Γουίτνεϊ ενώνει διαφορετικές φωνές και αποκαλύπτει την άγνωστη ως τώρα τάση Αμερικανών καλλιτεχνών που στράφηκαν στον σουρεαλισμό για να εκφράσουν την ταραχώδη δεκαετία του '60.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
"Η κούνια" του Φραγκονάρ: Στο φως τα ζουμερά μυστικά και η ίντριγκα του πιο αυθάδικου έργου του ροκοκό

Εικαστικά / «Η Κούνια» του Φραγκονάρ: Τα μυστικά και η ίντριγκα του πιο αυθάδικου έργου του ροκοκό

Η περίφημη «Κούνια» με τη σκηνοθεσία της συνεύρεσης των σωμάτων και των ψυχών με τρόπο ακόλαστο, πονηρό ή ανοιχτό σε μια νέα ηθική, έργο – σταρ της περίφημης συλλογής Wallace στο Λονδίνο, αποκαταστάθηκε φέρνοντας στο φως άτακτες λεπτομέρειες που ενισχύουν την αυθάδεια του έργου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ειρήνη Παναγοπούλου

Εικαστικά / Ειρήνη Παναγοπούλου: Η μεγάλη Ελληνίδα συλλέκτρια Τέχνης μιλά στη LIFO

Η γνωστή συλλέκτρια μιλά στη LiFO για το ταξίδι της στην τέχνη μέσα από τη συγκρότηση της μεγάλης και σπάνιας συλλογής της, μέρος της οποίας θα δούμε με αφορμή την έκθεση «Fernweh ή νοσταλγία για άγνωστους τόπους».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μυρτώ Ξανθοπούλου: «Έχω ψίχουλα, έχω τα περισσεύματα; Με αυτά θα δουλέψω»

Εικαστικά / Μυρτώ Ξανθοπούλου: «Έχω ψίχουλα, έχω τα περισσεύματα; Με αυτά θα δουλέψω»

Η γεννημένη στο Ελσίνκι καλλιτέχνιδα που κέρδισε το βραβείο Young Artist της φετινής Art Athina μιλάει για το έργο της που βασίζεται στην αίσθηση του κατεπείγοντος, στη χειρωνακτική εργασία και στη σχέση της με τη γλώσσα. 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ένα «χρονικό της αναισθησίας» με έργα υψηλής δόνησης 

Εικαστικά / Κωνσταντίνος Λαδιανός: «Πού πήγε όλη αυτή η επιδεξιότητα των χεριών που είχαν οι παλιότεροι»

Η παράδοση, η αγιολογική γραμματεία και η λαϊκή μυθολογία συνυπάρχουν στον κόσμο του ταλαντούχου καλλιτέχνη, εμπλέκοντας το προσωπικό βίωμα με καθηλωτικές αλληγορίες.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ένας μνημειώδης φτερωτός ταύρος στο Μουσείο Ακρόπολης

Εικαστικά / Ένας μνημειώδης φτερωτός ταύρος στο Μουσείο Ακρόπολης

Με το έργο του στον εξωτερικό χώρο του μουσείου ο Michael Rakowitz συνομιλεί με τα έργα της κλασικής αρχαιότητας και υπενθυμίζει τα μάταια ταξίδια ανθρώπων και πολιτιστικών αγαθών που «ξεσπιτώνονται».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η Συλλογή Λέοναρντ Λόντερ θα δώσει το φιλί της ζωής στην αγορά της τέχνης;

Εικαστικά / Η Συλλογή Λέοναρντ Λόντερ θα δώσει το φιλί της ζωής στην αγορά της τέχνης;

Με πυρήνα της συλλογής του Λόντερ ένα από τα διασημότερα έργα του Κλιμτ, που εκτιμάται ότι η πώλησή του θα ξεπεράσει τα 150 εκατομμύρια δολάρια, η βραδιά της δημοπρασίας στον οίκο Sotheby’s φιλοδοξεί να προσελκύσει ξανά τους μεγάλους συλλέκτες. 
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζένη Μαρκέτου

Οι Αθηναίοι / Τζένη Μαρκέτου: «Οι καλλιτέχνες δεν έχουμε ανακαλύψει τον τροχό»

Στην Αμερική έμαθε πως η τέχνη είναι κοινωνική υπόθεση, πως ο κόσμος δεν εξαντλείται στις γκαλερί. Η πρώτη της παρέμβαση σε δημόσιο χώρο, που προκάλεσε αντιδράσεις, της δίδαξε ότι ένα έργο οφείλει να μοιάζει σαν να υπήρχε πάντα εκεί. Με τη νέα της εγκατάσταση στο Μέγαρο Μουσικής μάς υπενθυμίζει ότι δεν είμαστε οι πρωταγωνιστές της φύσης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Σεπτέμβρης της Art Athina 2025

Εικαστικά / Art Athina 2025: Το τώρα και το μετά της σύγχρονης τέχνης

Ζωγραφική, γλυπτική, φωτογραφία, ψηφιακή τέχνη: Το ανάγλυφο του παγκόσμιου εικαστικού χάρτη έτσι όπως διαμορφώνεται μέσα από την ελληνική και ξένη παραγωγή, και αναδεικνύεται στην ετήσια φουάρ που πραγματοποιείται ξανά στο Ζάππειο.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ