«Το Στρατόπεδο των Αγίων»: Η βίβλος της ξενοφοβίας και ευαγγέλιο του alt-right κινήματος ξανά στην επικαιρότητα

«Το Στρατόπεδο των Αγίων»: Η βίβλος της ξενοφοβίας και ευαγγέλιο του alt-right κινήματος ξανά στην επικαιρότητα Facebook Twitter
Ο Ζαν Ρασπάιγ την εποχή της πρώτης κυκλοφορίας του βιβλίου
6

Ένα πρωινό του 1972, ο Γάλλος συγγραφέας Ζαν Ρασπάιγ, γνωστός ήδη για τα περιηγητικά του βιβλία αλλά και για τις συντηρητικές, ρωμαιοκαθολικές, φιλομοναρχικές θέσεις του, βρισκόταν στο σπίτι του στις μεσογειακές ακτές της Γαλλίας, όταν του ήρθε η έμπνευση για το επόμενο βιβλίο του μέσω ενός οράματος εκατομμυρίων προσφύγων που εισβάλλουν στην Ευρώπη.

«Οπλισμένοι μονάχα με τις αδυναμίες και την αριθμητική υπεροχή τους, καταβεβλημένοι από την εξαθλίωση και κουβαλώντας μαζί τους πλήθος από πεινασμένα καφέ και μαύρα παιδιά, ήταν έτοιμοι να αποβιβαστούν στα χώματά μας», ξεκίνησε να γράφει στην αρχή του βιβλίου που θα γινόταν το πιο δημοφιλές και το πιο περιβόητο στο σύνολο του έργου του.

Πρόκειται για το μυθιστόρημα «Το Στρατόπεδο των Αγίων» (ή «Ο Καταυλισμόςτων Αγίων») που κυκλοφόρησε στην Γαλλία το 1973 για να μεταφραστεί αργότερα σε πολλές γλώσσες, και εδώ και μισό αιώνα σχεδόν πλέον έχει γίνει ένα από τα πιο δημοφιλή κείμενα-οδηγούς για ακροδεξιούς, εθνικιστές, ρατσιστές και ξενοφοβικούς στην Ευρώπη κυρίως, αλλά και στις ΗΠΑ, ειδικά από τη στιγμή που το υιοθέτησε ως σύγχρονη Βίβλο ο διαβόητος γκουρού του διεθνούς alt-right κινήματος, Στιβ Μπάνον.

Πριν από λίγες μέρες μάλιστα, επανήλθε το βιβλίο στην αμερικανική και διεθνή επικαιρότητα, όταν αποκαλύφθηκε ότι ο σύμβουλος του Προέδρου Τραμπ, Στίβεν Μίλερ το συνιστούσε ενθουσιωδώς μέσω προσωπικών e-mails στους συντάκτες της ακροδεξιάς ειδησεογραφικής ιστοσελίδας Breitbart. Δεν είναι ο πρώτος ούτε ο πιο επιφανής θαυμαστής του βιβλίου που η Μαρίν Λεπέν είχε δηλώσει παλαιότερα ότι όταν το διάβασε στα 18 της, της «άφησε για πάντα ένα ανεξίτηλο σημάδι».

Η πλοκή του βιβλίου ξεκινά με την προτροπή της κυβέρνησης του Βελγίου προς τους πολίτες της χώρας να υιοθετήσουν μικρά παιδιά από την Ινδία για να απαλυνθεί το πρόβλημα του υπερπληθυσμού, για να ανακαλέσει την «επιπόλαια» αυτή απόφαση αμέσως μετά σχεδόν, όταν το βελγικό προξενείο στο Δελχί πολιορκείται από πλήθος εξαθλιωμένων γονιών. Είναι όμως πια αργά, καθώς μια πρωτοφανούς μεγέθους αρμάδα ενός εκατομμυρίου μεταναστών και προσφύγων κατευθύνεται ήδη με κάθε πλωτό μέσο προς τις ευρωπαϊκές ακτές.

Ένας από τους κεντρικούς χαρακτήρες του βιβλίου φαίνεται μάλιστα να είναι ελληνικής καταγωγής με όνομα που παραπέμπει στον τελευταίο βασιλιά του Βυζαντίου. Πρόκειται για τον συνταγματάρχη Κονσταντίν Ντραγκασές (δηλαδή Κωνσταντίνος Δραγάτσης, μάλλον εκ του Κωνσταντίνος Παλαιολόγος – Δραγάτσης) ο οποίος θέτει εαυτόν ηγέτη των Γάλλων πατριωτών που αποφασίζουν να εμποδίσουν το παλιρροϊκό κύμα των τριτοκοσμικών μεταναστών.

«Το Στρατόπεδο των Αγίων»: Η βίβλος της ξενοφοβίας και ευαγγέλιο του alt-right κινήματος ξανά στην επικαιρότητα Facebook Twitter
Πριν από λίγες μέρες αποκαλύφθηκε ότι ο σύμβουλος του Προέδρου Τραμπ, Στίβεν Μίλερ συνιστούσε ενθουσιωδώς το βιβλίο μέσω προσωπικών e-mails στους συντάκτες της ακροδεξιάς ειδησεογραφικής ιστοσελίδας Breitbart.

Ο τίτλος του μυθιστορήματος προέρχεται από το Βιβλίο της Αποκάλυψης του Ιωάννου, όταν οι στρατιές του Σατανά περικυκλώνουν τη γη («και ανέβησαν επί το πλάτος της γης, και εκύκλευσαν την παρεμβολήν των αγίων»), ενώ ως ερευνητικό εργαλείο ο Ρασπάιγ χρησιμοποίησε την εμπειρία του ως επισκέπτης σε διάφορες εξαθλιωμένες κοινότητες της Λατινικής Αμερικής, επιχειρώντας να φανταστεί τι θα σήμαινε για την γαλλική κουλτούρα η μαζική εισβολή υποβαθμισμένων ξένων στο έδαφός της.

Στις ΗΠΑ το βιβλίο εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1975 και όπως σημειωνόταν στην τότε κριτική του από τους New York Times, «είναι σα να έχεις παγιδευτεί σ΄ ένα κοκτέιλ πάρτι μ' έναν τύπο που έμοιαζε αρχικά νορμάλ αλλά ξαφνικά ξεσπάει σε μια άγρια ρατσιστική διατριβή».

Σαράντα πέντε χρόνια αργότερα όμως, η συμβολή του στη σύγχρονη ρητορική μίσους μόνο θυμηδία δεν προκαλεί. Το βιβλίο αναζωπύρωσε την θεωρία της «Μεγάλης Αντικατάστασης» (του λευκού / ευρωπαϊκού πληθυσμού από τους μετανάστες), όρο που χρησιμοποίησε ως τίτλο του μανιφέστου του ο δολοφόνος 51 αθώων ανθρώπων σε δύο συναγωγές στη Νέα Ζηλανδία στην αρχή της χρονιάς.

Παρότι έχει αναγνωρίσει ότι το βιβλίο του μπορεί να θεωρηθεί «επικίνδυνο» υπό κάποια έννοια, ο Ρασπάιγ που στα 94 του παραμένει ακμαίος και ενεργός στη δημόσια συζήτηση, έχει δηλώσει συχνά τα τελευταία χρόνια ότι δεν θα άλλαζε ούτε μία λέξη, λέγοντας ότι η εισβολή που περιγράφει στο «Στρατόπεδο των Αγίων» δεν είναι παρά μια αφηγηματικά ενισχυμένη εκδοχή της «παρείσφρησης» (όπως την αποκαλεί) που αντιμετωπίζει η Γαλλία τις τελευταίες δεκαετίες.

Με στοιχεία από τους New York Times και άλλες πηγές

Βιβλίο
6

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

ΕΠΕΞ Συγγραφείς/ Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου

Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου / 8 Έλληνες συγγραφείς ξαναγράφουν τους μύθους και τις παραδόσεις

Η Λυσιστράτη ερμηνεύει τις ερωτικές σχέσεις του σήμερα, η Ιφιγένεια διαλογίζεται στην παραλία και μια Τρωαδίτισσα δούλα γίνεται πρωταγωνίστρια: 8 σύγχρονοι δημιουργοί, που συμμετέχουν με τα έργα τους στο φετινό Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, συνομιλούν με τα αρχαία κείμενα και συνδέουν το παρελθόν με επίκαιρα ζητήματα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζούντιθ Μπάτλερ: «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Τζούντιθ Μπάτλερ / «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Μια κορυφαία προσωπικότητα της σύγχρονης παγκόσμιας διανόησης μιλά στη LiFO για τo «φάντασμα» της λεγόμενης ιδεολογίας του φύλου, για το όραμα μιας «ανοιχτόκαρδης κοινωνίας» και για τις εμπειρίες ζωής που της έμαθαν να είναι «ένας άνθρωπος ταπεινός και ταυτόχρονα θαρραλέος».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ντίνος Κονόμος

Βιβλίο / «Ο κύριος διευθυντής (καλό κουμάσι) έχει αποφασίσει την εξόντωσή μου…»

Ο Ντίνος Κονόμος, λόγιος, ιστοριοδίφης και συγγραφέας, υπήρξε συνεχιστής της ζακυνθινής πνευματικής παράδοσης στον 20ό αιώνα. Ο συγγραφέας Φίλιππος Δ. Δρακονταειδής παρουσιάζει έργα και ημέρες ενός ανθρώπου που «δεν ήταν του κόσμου τούτου».
ΦΙΛΙΠΠΟΣ Δ. ΔΡΑΚΟΝΤΑΕΙΔΗΣ
Η ζωή του Καζαντζάκη σε graphic novel από τον Αλέν Γκλικός

Βιβλίο / Ο Νίκος Καζαντζάκης όπως δεν τον είχαμε ξαναδεί σε ένα νέο graphic novel

Ο ελληνικής καταγωγής Γάλλος συγγραφέας Αλέν Γκλικός καταγράφει την πορεία του Έλληνα στοχαστή στο graphic novel «Καζαντζάκης», όπου ο περιπετειώδης και αντιφατικός φιλόσοφος και μυθιστοριογράφος ψυχαναλύεται για πρώτη φορά και συστήνεται εκ νέου στο ελληνικό κοινό.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πετρίτης»: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ηχητικά Άρθρα / Πετρίτης: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ο Τζoν Άλεκ Μπέικερ αφιέρωσε δέκα χρόνια από τη ζωή του στην παρατήρηση ενός πετρίτη και έγραψε ένα από τα πιο ιδιαίτερα βιβλία της αγγλικής λογοτεχνίας – μια από τις σημαντικότερες καταγραφές της άγριας ζωής που κινδυνεύει να χαθεί για πάντα. Κυκλοφόρησε το 1967 αλλά μόλις τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια οι κριτικοί και το κοινό το ανακάλυψαν ξανά.
M. HULOT
Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Ας μην αφήνουμε τον Θεό στους πιστούς» 

Βιβλίο / Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Αν αξίζει ένα πράγμα στη ζωή, αυτό είναι η ομορφιά»

Εν όψει της εμφάνισής του στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, στις 21 Μαΐου, ο Λατινοαμερικανός συγγραφέας-φαινόμενο Μπενχαμίν Λαμπατούτ μιλά στη LiFO για τον ρόλο της τρέλας στη συγγραφή, τη σχέση επιστήμης και λογοτεχνίας και το μεγαλείο της ήττας – και δηλώνει ακόμα φανατικός κηπουρός και εραστής της φύσης.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το πίσω ράφι/ Άντονι Μπέρτζες: «Έρνεστ Χέμινγουεϊ»

Το Πίσω Ράφι / Ο Χέμινγουεϊ ήταν ένας φωνακλάς νταής αλλά κι ένας σπουδαίος συγγραφέας του 20ού αιώνα

Η βιογραφία «Έρνεστ Χέμινγουεϊ - Μια ζωή σαν μυθοπλασία» του Βρετανού συγγραφέα Άντονι Μπέρτζες αποτυπώνει όχι μόνο την έντονη και περιπετειώδη ζωή του κορυφαίου Αμερικανού ομοτέχνου του αλλά και όλο το εύρος της αντιφατικής προσωπικότητάς του.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
21η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης

Βιβλίο / 21η ΔΕΒΘ: Εξωστρέφεια και καλύτερη οργάνωση αλλά μένουν ακόμα πολλά να γίνουν

Απολογισμός της 21ης ΔΕΒΘ που πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά υπό την αιγίδα του νεοσύστατου ΕΛΙΒΙΠ. Σε ποιο βαθμό πέτυχε τους στόχους της και ποια στοιχήματα μένει ακόμα να κερδίσει;
ΚΟΡΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟΡΗ
Η ποίηση όχι μόνο αλλάζει τον κόσμο, τον δημιουργεί» ​​​​​​/Μια νέα ανθολογία ελληνικής queer ποίησης μόλις κυκλοφόρησε στα ισπανικά /11 Έλληνες ποιητές σε μια νέα ισπανική queer ανθολογία /Queer ελληνική ποίηση σε μια νέα δίγλωσση ισπανική ανθολογία

Βιβλίο / Μια Ισπανίδα καθηγήτρια μεταφράζει ελληνική queer ποίηση

Η María López Villalba, καθηγήτρια Νέων Ελληνικών στο Πανεπιστήμιο της Μάλαγα, μετέφρασε 11 ελληνικά ποιήματα, σε μια πρόσφατη ανθολογία που προσφέρει στο ισπανόφωνο κοινό την ευκαιρία να γνωρίσει τη σύγχρονη ελληνική queer –και όχι μόνο– ποίηση.
M. HULOT
«Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Βιντσέντζο Λατρόνικο / «Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Ο Ιταλός συγγραφέας και υποψήφιος για το βραβείο Booker, Βιντσέντζο Λατρόνικο, μιλά στη LIFO για το πολυσυζητημένο βιβλίο του «Τελειότητα», στο οποίο αποτυπώνει την αψεγάδιαστη αλλά ψεύτικη ζωή μιας ολόκληρης γενιάς ψηφιακών νομάδων στην Ευρώπη, καθώς και τη μάταιη αναζήτηση της ευτυχίας στην ψηφιακή εποχή.
M. HULOT
Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Ηχητικά Άρθρα / Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Το όνομά της έχει συνδεθεί με την εικόνα μιας αδίστακτης, σεξουαλικά ακόρεστης και επικίνδυνης γυναίκας. Ένα νέο βιβλίο, όμως, έρχεται να αμφισβητήσει αυτή τη στερεοτυπική αφήγηση και να φωτίσει μια διαφορετική εκδοχή της ιστορίας της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Rene Karabash

Βιβλίο / Rene Karabash: «Θέλω πίσω τη γυναικεία δύναμη που μου στέρησαν οι άνδρες»

Η Βουλγάρα συγγραφέας Rene Karabash μιλά για το μυθιστόρημά της «Ορκισμένη», που τιμήθηκε με το βραβείο Ελίας Κανέτι, και στο οποίο εστιάζει στην ιστορία των «ορκισμένων παρθένων» γυναικών των Βαλκανίων που επέλεξαν να ζήσουν ως άνδρες.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Δυο γυναίκες συγγραφείς αποκαλύπτουν τα κρυφά μυστικά της γραφής

Βιβλίο / Όλες οι γυναίκες του κόσμου στο νέο βιβλίο της Αμάντας Μιχαλοπούλου

Στο «Μακρύ ταξίδι της μιας μέσα στην άλλη», η μητρότητα γίνεται ο συνδετικός κρίκος που ενώνει όλες τις μητέρες και όλες τις κόρες με τις γυναίκες της Ιστορίας που θαυμάσαμε, αλλά και τις ανώνυμες «Παναγίες» που κράτησαν στους ώμους τους τα βάρη της ανθρωπότητας.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Ένας μύθος λέει πως αν χάσεις κάτι στην Αθήνα, θα το βρεις στον Ελαιώνα»

Βιβλίο / «Ένας μύθος λέει πως αν χάσεις κάτι στην Αθήνα, θα το βρεις στον Ελαιώνα»

Στο νέο του βιβλίο, «Lost Things Found», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Hyper Hypo, ο εικαστικός φωτογράφος Αντώνης Θεοδωρίδης εξερευνά τον μαγικό κόσμο της υπαίθριας αγοράς του Ελαιώνα.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Ντιντιέ Εριμπόν: «Καιρός για ένα κίνημα των ηλικιωμένων!»

Ντιντιέ Εριμπόν / Ντιντιέ Εριμπόν: «Να πάψουμε να βλέπουμε τους ηλικιωμένους ως κοινωνικούς παρίες»

Από τους σημαντικότερους και πιο επιδραστικούς σύγχρονους Γάλλους στοχαστές, ο Ντιντιέ Εριμπόν συνδύασε στα βιβλία του τα δύσκολα βιώματα της νεότητάς του με μια εμπεριστατωμένη, αλλά και εικονοκλαστική, κοινωνικοπολιτική «ακτινογραφία» της γαλλικής κοινωνίας. 
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Κεχαγιάς

Βιβλίο / «Το να εκδίδεις βιβλία στην Ελλάδα είναι σαν να παίζεις στο καζίνο»

Η Γεννήτρια είναι ένας νέος εκδοτικός οίκος αφιερωμένος στη σύγχρονη λογοτεχνία. Ο εκδότης της, συγγραφέας και μεταφραστής, Παναγιώτης Κεχαγιάς, μιλά για τις δυσκολίες και τις χαρές του εγχειρήματος, για το πώς σκοπεύει να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις μιας ιδιαίτερα ανταγωνιστικής αγοράς, καθώς και για τους πρώτους τίτλους που ετοιμάζεται να εκδώσει.
M. HULOT
Κωνσταντίνος Τσουκαλάς: «Ακούμε συνεχώς για ανάπτυξη, χωρίς να διερευνάται τι είναι το "καλό"»

Οι Αθηναίοι / Κωνσταντίνος Τσουκαλάς: «Ακούμε συνεχώς για ανάπτυξη, χωρίς να διερευνάται τι είναι το "καλό"»

Η εκτέλεση του Μπελογιάννη τον έκανε αριστερό. Η αυτοκτονία του Νίκου Πουλαντζά, μπροστά στα μάτια του, τον καθόρισε. Ο Κωνσταντίνος Τσουκαλάς, ένας από τους σημαντικότερους διανοούμενους της μεταπολιτευτικής Ελλάδας, αφηγείται το προσωπικό του ταξίδι και την πνευματική περιπέτεια μιας ολόκληρης εποχής, από τη διανόηση του Παρισιού μέχρι τους δρόμους της πολιτικής και τις αίθουσες των πανεπιστημίων.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Έλλη Σκοπετέα: Tο ανατρεπτικό έργο μιας ιστορικού που έφυγε νωρίς

Βιβλίο / Έλλη Σκοπετέα: Tο ανατρεπτικό έργο μιας ιστορικού που έφυγε νωρίς

Δεν υπάρχει μελέτη για τον ελληνικό εθνικισμό που να μην έχει αναφορές στο έργο της. Η επανακυκλοφορία του βιβλίου της «Το “Πρότυπο Βασίλειο” και η Μεγάλη Ιδέα» από τις εκδόσεις Νήσος συνιστά αναμφίβολα εκδοτικό γεγονός.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ

σχόλια

2 σχόλια
Αυτο που εχει ενδιαφερον ειναι οτι οταν βγηκε το βιβλιο χαρακτηριστηκε απ'το "προοδευτικο" κατεστημενο ως ρατσιτικο διοτι κινδυνολογουσε και εσπερνε τον τρομο για ενα απιθανο γεγονος:οτι μια μερα θα μπορουσε 1 Μ τριτοκοσμικων μεταναστων να μας μπουκαρουν με το ετσι θελωΗ πραγματικοτητα δυστυχως τον ξεπερασε κατα πολυ και ετσι πχ μονο το 2016 και 2017 ειχαμε 3,5 Μ παρανομους μεταναστες στην ΕΕ (με τα στοιχεια της Eurostat). Τα συμερασματα δικα σας
Έχει ενδιαφέρον πως πλέον όποιος υπερασπίζεται τα σύνορα της χώρας του ή την κοινωνική συνοχή ή τέλος πάντων την χαμηλή ποσόστωση “ξένων” και την διατήρηση της εθνικής και πολιτιστικής ταυτότητας της χώρας του είναι πλέον σύμφωνα με κάποιους, στην ομάδα των alt-right. Δεν είναι ακριβώς σαφές πως προκύπτει αυτή η λογική... όπως δεν είναι ακριβώς ίδια η ιστορία ή το ΑΕΠ σε όλες τις χώρες...
Αυτό που είναι κοινό σε όλες τις χώρες είναι το αντίστροφο:Κάθε alt-right που σέβεται τον εαυτό του εργαλειοποιεί και κεφαλαιοποιεί επικοινωνιακά τα προβλήματα του μεταναστευτικού/προσφυγικού.Με πανομοιότυπη ρητορική.Δοκιμασμένα πράγματα.
Με την λογική αυτή λοιπόν όποιος είναι “σκατόψυχος” (επιχείρημα αξιώσεων) και δεν δίνει από ένα 5ευρω σε όποιον στο δρόμο του ζητάει βοήθεια, ισοδυναμεί με το ότι θέλει και να τον σκοτώσει κιόλας ή να τον κλείσει στα κάτεργα επειδή τον θεωρεί κατώτερο του.
"Σκατόψυχος" δεν είναι αυτός που λέτε.Είναι ο ταξιτζής που όπως είδα ο ίδιος, έκαιγε με τον αναπτήρα του κρατώντας με τσιμπίδα ένα κέρμα των 50 λεπτών πριν το δώσει σε παιδί των φαναριών για να γελάσει με την έκφραση πόνου του παιδιού.«Θα το σκεφτεί πολύ πριν απλώσει χέρι ξανά» έλεγε γελώντας.Είναι ο φούρναρης που έβγαζε από το κατάστημα τα ψωμιά της ημέρας που έμειναν απούλητα. Αφού τα είχε εμποτίσει πρώτα με χλωρίνη.Είναι αυτός που λέει να φύγουν όλοι οι μετανάστες εκτός από αυτούς που του δουλεύουν τα κτήματα απλήρωτοι.Είναι ο Έλληνας στην Αυστραλία που αποκαλεί τον Κινέζο «bloody immigrant» επειδή ο ίδιος προηγήθηκε 15 χρόνια.Αυτό είναι η καταδικαστέα «σκατοψυχιά» όχι το να προβληματίζεται κανείς δικαιολογημένα από τις επιπτώσεις του προβλήματος.Κάποιοι, κακώς, γενικεύουν την κριτική τους σε όλους και κάποιοι, κακώς, καλύπτονται από αυτό για να δικαιολογήσουν και τους αδικαιολόγητους σαν τους παραπάνω.