Μαλβαζίας οίνος: Το κρασί που ενέπνευσε τον Σαίξπηρ και τον Λεονάρντο Ντα Βίντσι

Μαλβαζίας οίνος: Το κρασί που ενέπνευσε τον Σαίξπηρ και τον Λεονάρντο Ντα Βίντσι Facebook Twitter
Ταξιδέψαμε στην ιστορική πόλη της Λακωνίας για να αναζητήσουμε τα ίχνη του ξακουστού οίνου.
0


«ΚΑΝΕΝΑ ΑΛΛΟ ΚΡΑΣΙ δεν απόκτησε τόση φήμη κατά τον Μεσαίωνα και την Αναγέννηση και κανένα όνομα κρασιού από τότε μέχρι σήμερα δεν έχει τόσο ενδιαφέρουσα ιστορία», γράφει η επί πολλά έτη διευθύντρια του Ινστιτούτου Οίνου και αειθαλής μεγάλη κυρία του ελληνικού κρασιού, Σταυρούλα Κουράκου. Πράγματι, το κρασί Malvasia ήταν ήδη διάσημο από τον 12ο αιώνα. Σύμφωνα με ενδείξεις και ιστορικά στοιχεία, προέρχεται από την καστροπολιτεία της Μονεμβασιάς (Malvasia) στους πρόποδες του όρους Μαλεβός (Πάρνωνας), στη νότια Πελοπόννησο, υποδεικνύοντας μια γεωγραφική και ιστορική ονομασία προέλευσης.

Ταξιδέψαμε στην ιστορική πόλη της Λακωνίας για να αναζητήσουμε τα ίχνη του ξακουστού οίνου. Σε μια ημερίδα που διοργανώθηκε πριν από λίγες μέρες στη γραφική καστροπολιτεία εξερευνήσαμε τις ρίζες της αμπελοκαλλιέργειας του Μαλβαζία οίνου, που έχουν αποτυπωθεί άλλωστε και μέσα από αναρίθμητες αναφορές σημαντικών προσωπικοτήτων των γραμμάτων και των τεχνών.

Το ταξίδι του Μαλβαζία ξεκινά από το 1214 όταν ο μητροπολίτης Εφέσου Νικόλαος Μεσαρίτης αναφέρει ότι ο περίφημος για την ποιότητά του μονεμβάσιος οίνος προσφερόταν σε μεγάλη αφθονία στο αυτοκρατορικό τραπέζι της λατινοκρατούμενης Κωνσταντινούπολης.

Για παράδειγμα, στο έργο «Ριχάρδος ο Γ'» (1595) του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ ο Δούκας του Clarence δολοφονείται και πνίγεται «σε ένα βαρέλι Malvasia» (Malmsey butt). Ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι είχε τον δικό του μικρό αμπελώνα με Μαλβαζία στο Μιλάνο, ο νομπελίστας συγγραφέας Τόμας Μαν φέρνει από το κελάρι δύο φιάλες Μαλβαζία στο έργο του «Buddenbrooks», ο Μαρτίνος Λούθηρος αναφέρεται συχνά στον Μαλβαζία, το ίδιο και ο Αλέξανδρος Δουμάς και ο Γκι ντε Μοπασάν, ο Τζουζέπε Γκαριμπάλντι καλλιεργούσε Μαλβαζία στην Carpera της Σαρδηνίας, ενώ ο συνθέτης Τζουζέπε Βέρντι ήταν πολύ καλός φίλος του Μαλβαζία οίνου.

Μαλβαζίας οίνος: Το κρασί που ενέπνευσε τον Σαίξπηρ και τον Λεονάρντο Ντα Βίντσι Facebook Twitter
Το κρασί Malvasia ήταν ήδη διάσημο από τον 12ο αιώνα.

Η καλλιέργεια των σταφυλιών Malvasia διαφόρων τύπων και η παραγωγή κρασιού Malvasia εκτός από τη Μεσόγειο και την Ευρώπη (Κροατία, Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία) έχει εξαπλωθεί σε χώρες όπως οι ΗΠΑ (Καλιφόρνια, Αριζόνα, Νέο Μεξικό), η Αργεντινή, η Βραζιλία και η Αυστραλία. Συγχρόνως, ο τόπος, η ιστορία και ο φημισμένος Μαλβαζίας οίνος γίνονται τα θεμέλια πάνω στα οποία αναπτύσσονται δραστηριότητες οινολογικού, ιστορικού και καλλιτεχνικού ενδιαφέροντος, εκπαιδευτικά σεμινάρια, περιηγήσεις, μουσικές και εικαστικές εκδηλώσεις.

Μία από τις τοπικές δράσεις ήταν το πρώτο διεθνές φεστιβάλ Μαλβαζία με έδρα τη Μονεμβασιά που διεξήχθη τον περασμένη Ιούνιο, ενώ ήδη προγραμματίζεται το επόμενο για το 2024. Τις μέρες που βρέθηκα στον επιβλητικό βράχο της Μονεμβασιάς μυήθηκα στην ιστορία και τον πολιτισμό του Μαλβαζία οίνου. Αρχικά, μέσα από την επίσκεψη στο οινοποιείο του Γιώργου και της Έλλης Τσιμπίδη, δύο ανθρώπων που οραματίστηκαν αλλά και επηρέασαν καταλυτικά την αναβίωση του Μαλβαζία στον τόπο απ' όπου ξεκίνησε το ταξίδι του.

Με τη στήριξη, φυσικά, της δόκτορος Σταυρούλας Κουράκου και τη συμβολή του Ινστιτούτου Οίνου και των Γεωπονικών Πανεπιστημίων Αθηνών και Θεσσαλονίκης, έφεραν και πάλι μετά από πέντε αιώνες το μυθικό γλυκό κρασί από λιαστά σταφύλια –ΠΟΠ Μονεμβασία-Malvasia από το 2010– στο «Υπερνεφελές Κάστρο». Να θυμίσουμε ότι σήμερα στην Ελλάδα παράγονται τέσσερις ΠΟΠ Malvasia οίνοι: στη Μονεμβασιά, στην Πάρο και στην Κρήτη (Χάνδακας-Candia, Σητεία).

Στους χώρους του σύγχρονου οινοποιείου το βλέμμα μου στέκεται στις σκονισμένες φιάλες που διατηρούν μέσα τους τη γεύση χρόνων. Από τη μια τα πολυάριθμα αντίτυπα του τελευταίου βιβλίου της μεγάλης κυρίας του ελληνικού κρασιού, Σταυρούλας Κουράκου, που φέρει τον τίτλο «MALVASIA, ο περιώνυμος οίνος χθες και σήμερα» και από την άλλη τα αμέτρητα βαρέλια, τα χαρακτηριστικά λεπτά μπουκάλια και οι μεγάλες δεξαμενές, όλα όσα συνθέτουν το σκηνικό του μυθικού αυτού οίνου με την ιδιαίτερη γευστική πολυπλοκότητα.

Μαλβαζίας οίνος: Το κρασί που ενέπνευσε τον Σαίξπηρ και τον Λεονάρντο Ντα Βίντσι Facebook Twitter
Στα αμπέλια των πλαγιών του Πάρνωνα (Μαλεβός) καλλιεργούνταν τοπικές ποικίλες σταφυλιών, με πρωταγωνίστρια τη Μονεμβασιά.

Την επόμενη μέρα, στην ημερίδα, η οποία πραγματοποιήθηκε σε ένα παλιό σχολείο που έχει μετατραπεί σε κινηματογραφική λέσχη, παρουσιάστηκαν όλες οι λεπτομέρειες για την ανάδειξη, την προβολή και την πολιτιστική αξία του Μαλβαζία. Για τη διαχρονική συλλογική και βιωματική εμπειρία αλλά και την πολυπολιτισμική αλληλεπίδραση μίλησαν ο αντιδήμαρχος Μονεμβασιάς Σταύρος Χρηστάκος, ο Μαρίνης Μπερέτσος, γενικός διευθυντής Αναπτυξιακής Πάρνωνα, ο Σωτήρης Μπόλης, εμπνευστής του έργου και καλλιτεχνικός διευθυντής του Malvasia Festival, καθώς και οι Σόφη Μουτάφη και Ευαγγελία Πέττα, οι οποίες έχουν τη διεύθυνση παραγωγής του Malvasia Festival.

Το ταξίδι του Μαλβαζία ξεκινά από το 1214 όταν ο μητροπολίτης Εφέσου Νικόλαος Μεσαρίτης αναφέρει ότι ο περίφημος για την ποιότητά του μονεμβάσιος οίνος προσφερόταν σε μεγάλη αφθονία στο αυτοκρατορικό τραπέζι της λατινοκρατούμενης Κωνσταντινούπολης και συνεχίζεται όταν το 1514 η διοίκηση της Βενετίας χορήγησε σε 20 καταστηματάρχες άδεια να ανοίξουν μαγαζιά στην πόλη για να πουλούν αποκλειστικά κρασί Malvasia.

Μαλβαζίας οίνος: Το κρασί που ενέπνευσε τον Σαίξπηρ και τον Λεονάρντο Ντα Βίντσι Facebook Twitter
Στους επιβλητικούς χώρους του σύγχρονου οινοποιείου το βλέμμα μου στέκεται στις σκονισμένες φιάλες που διατηρούν μέσα τους τη γεύση χρόνων.

Έκτοτε, όπως γνωρίζουμε, στα αμπέλια των πλαγιών του Πάρνωνα (Μαλεβός) καλλιεργούνταν τοπικές ποικίλες σταφυλιών, με πρωταγωνίστρια τη Μονεμβασιά, από τις οποίες παραγόταν γλυκός λιαστός οίνος, ο Μονεμβάσιος ή Μονεμβασιώτης ή Μονεμβασία. Λόγω της σημαντικής εμπορικής ανάπτυξης κατά τη βυζαντινή περίοδο, οι Μονεμβασιώτες εμπορεύονταν το κρασί της Μονεμβασίας, το οποίο οι Βενετοί και Γενουάτες έμποροι πωλούσαν με το όνομα «Malvasia».

Λίγο πριν την αναχώρησή μου διαβάζω ένα απόσπασμα από την επιστημονική τεκμηρίωση της οινολόγου Σταυρούλας Κουράκου: «Η κυριαρχία του ελληνικού κρασιού Μονεμβασία-Μαλβαζία στις ξένες αγορές της Ανατολής και της Δύσης κράτησε πέντε ολόκληρους αιώνες: άρχισε να παράγεται πριν από τον 13ο αιώνα στη βυζαντινή Μονεμβασιά».

Σήμερα, μια νέα αξιόλογη προσπάθεια από τοπικούς φορείς, συλλόγους και κατοίκους που πρωτοπορούν αναδεικνύει ξανά τη γενέθλια ταυτότητα του Μαλβαζία οίνου και μετατρέπει τη Μονεμβασιά σ’ ένα σταυροδρόμι γεύσεων, ιστορίας και πολιτισμού.

Μαλβαζίας οίνος: Το κρασί που ενέπνευσε τον Σαίξπηρ και τον Λεονάρντο Ντα Βίντσι Facebook Twitter
Η Μονεμβασιά μετατρέπεται σ’ ένα σταυροδρόμι γεύσεων, ιστορίας και πολιτισμού.

Το Malvasia Festival Monemvasia και οι παράλληλες δράσεις ανάδειξης της ιστορίας και του πολιτισμού του οίνου Μαλβαζία χρηματοδοτήθηκαν κατά μεγάλο μέρος τους από το πρόγραμμα LEADER/CLLD 2014-2020, στο πλαίσιο του Σχεδίου Διακρατικής Συνεργασίας «Malvasia Myth», το οποίο υλοποιούν Ομάδες Τοπικής Δράσης από Ελλάδα (ΟΤΔ Πάρνωνα), Ιταλία (Gal del Ducato) και Κροατία (LAG Central Istria). Συντονιστής του σχεδίου είναι ο Αναπτυξιακός Οργανισμός Πάρνωνα, υπεύθυνος και για όλες τις τοπικές δράσεις στην περιοχή της Μονεμβασίας. Σημαντική συνεισφορά στη διοργάνωση του φεστιβάλ είχαν οι συνδιοργανωτές δήμος Μονεμβασίας και Περιφέρεια Πελοποννήσου. 

Γεύση
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Malvasia Festival Monemvasia»: Ένα μυθικό κρασί επιστρέφει στον γενέθλιο τόπο

Γεύση / «Malvasia Festival Monemvasia»: Ένα μυθικό κρασί επιστρέφει στον γενέθλιο τόπο του

Κανένα άλλο κρασί δεν απόχτησε τόση φήμη κατά τον Μεσαίωνα αλλά και την Αναγέννηση όπως το ελληνικό Μονεμβασία-Malvasia, που κυριάρχησε στις ξένες αγορές της Ανατολής και της Δύσης για πέντε ολόκληρους αιώνες.
ΚΟΡΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟΡΗ
Alice Feiring: «Όσοι υποστηρίζουν ότι κανένα κρασί δεν μπορεί να είναι απολύτως φυσικό είναι  εσκεμμένα αδαείς»

Τα Φυσικά Κρασιά / Alice Feiring: «Όσοι υποστηρίζουν ότι κανένα κρασί δεν είναι απολύτως φυσικό είναι εσκεμμένα αδαείς»

Βραβευμένη συγγραφέας και αρθρογράφος στους μεγαλύτερους ξένους τίτλους, η grande dame του φυσικού κρασιού βρίσκεται πίσω από το πρώτο ανεξάρτητο newsletter για αυτού του είδους τα κρασιά στον κόσμο. Προσπαθεί να δουλεύει σαν ανθρωπολόγος, την ελκύουν οι απλές μέθοδοι οινοποίησης, οι αποτελεσματικές πρακτικές αιώνων. Μας μίλησε για τα κρασιά που αγαπά και αυτήν τη στιγμή αποτελούν αναδυόμενη τάση στην Αθήνα.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Aspasia: Πώς η Σταυριανή Ζερβακάκου έστησε ένα εστιατόριο-προορισμό

Γεύση / Aspasia: Ένα εστιατόριο που ανταμείβει κάθε στροφή του δρόμου προς τη Μάνη

Στο απόγειο της φήμης της, η Σταυριανή Ζερβακάκου αποφάσισε να επιστρέψει σε έναν τραχύ τόπο και να στήσει ένα εστιατόριο-προορισμό σε έναν μικρό ορεινό οικισμό, αξιοποιώντας στην κουζίνα της όσα άγρια της δίνει το μέρος.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
Η άνοιξη και το καλοκαίρι της ρίγανης

Γεύση / H ρίγανη που δίνει γεύση στα καλοκαίρια μας

Είναι το πιο δημοφιλές μυριστικό της Aνατολικής Μεσογείου και δίνει ιδέες για μερικά από τα πιο αντιπροσωπευτικά καλοκαιρινά εδέσματα, όπως η ριγανάδα, ο ντάκος, η χωριάτικη σαλάτα και οι ριγανάτες σαρδέλες.
ΝΙΚΟΣ Γ. ΜΑΣΤΡΟΠΑΥΛΟΣ
Quinn’s: Γιατί όλοι πίνουν Dry Martini «στου Ηλία» Μαρινάκη 

Γεύση / Quinn’s: Γιατί όλοι πίνουν Dry Martini στου Ηλία Μαρινάκη 

Στην πιάτσα των Ιλισίων, σε ένα μέρος όπου όλα είναι μελετημένα, ένας πολύπειρος και προσγειωμένος μπάρμαν μας καλεί να χαθούμε στον «Κήπο των επίγειων απολαύσεων», συζητώντας και πίνοντας κλασικά αλλά αναβαθμισμένα κοκτέιλ.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΜΠΑΚΑΛΙΚΑ, DELI

Γεύση / Ο μεγάλος οδηγός του Αθηναίου καλοφαγά: Τα 51 πιο νόστιμα σημεία της πόλης

Εξειδικευμένα παντοπωλεία, deli με αλλαντικά και τυριά από την Ελλάδα και τον κόσμο, χασάπικα για κρέατα άριστης ποιότητας, κάβες και φούρνοι με ψωμιά παραδοσιακά αλλά και νέας εποχής, σε μια λίστα που μπορεί να είναι ο παράδεισος του foodie.
ΝΙΚΗ ΜΗΤΑΡΕΑ
Είναι η τούρτα αμυγδάλου του Μπόζα η πιο ωραία στην Αθήνα;

Γεύση / Είναι η τούρτα αμυγδάλου του Μπόζα η πιο ωραία τούρτα της Αθήνας;

Όσο και αν η τέχνη της ζαχαροπλαστικής έχει κάνει άλματα στη χώρα μας, δεν έχουμε πάψει ποτέ να αγαπάμε τα «παλιά γλυκά» που μας θυμίζουν παιδικά χρόνια, οικογενειακές συγκεντρώσεις, γενέθλια και γιορτές.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ωδή στην pure σεβεντίλα: Ένα σπίτι που μοιάζει με μικροοργανισμό.

Γεύση / Ένα σπίτι στο Παλαιό Φάληρο που αποθεώνει τα απίθανα '70s

Το σπίτι του Γιώργου Κελέφη, εκδότη του περιοδικού ΟΖΟΝ, στο Παλαιό Φάληρο ‒σχεδιασμένο από τους σπουδαίους αρχιτέκτονες Δημήτρη και Σουζάνα Αντωνακάκη‒ μοιάζει με χρονοκάψουλα που σε μεταφέρει στη δεκαετία του ’70.
ΤΖΟΥΛΗ ΑΓΟΡΑΚΗ
Τα κρασιά της Κεφαλονιάς: Ρομπόλα, Μαυροδάφνη και άλλες εξαιρετικές ποικιλίες

Το κρασί με απλά λόγια / Τα κρασιά της Κεφαλονιάς: Ρομπόλα, Μαυροδάφνη και άλλες εξαιρετικές ποικιλίες

Η Υρώ Κολιακουδάκη Dip WSET και ο Παναγιώτης Ορφανίδης ταξιδεύουν στους αμπελώνες της Κεφαλονιάς, με οδηγό τον οινοποιό Ευρυβιάδη Σκλάβο. Μαθαίνουμε για τις γνωστές, αλλά και τις πιο σπάνιες ποικιλίες του νησιού, καθώς και για τον ρόλο που παίζει το βουνό Αίνος στην αμπελουργία του.
THE LIFO TEAM
Στο ΚΙΝΩΝΩ στο Κουκάκι που περνάει την πιο νόστιμη φάση του

Γεύση / Στο ΚΙΝΩΝΩ στο Κουκάκι που περνάει την πιο νόστιμη φάση του

Ο Βαγγέλης από το «Σπιρτόκουτο» –δηλαδή ο Γιάννης Βουλγαράκης– άφησε τα Κύθηρα για την Αθήνα και ανανέωσε, με τις λιτές του γεύσεις, έναν χώρο όπου κάποτε αράζαμε για ποτά και τώρα πηγαίνουμε για φρέσκες παπαρδέλες και σφακιανόπιτα.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ