Συνεπιμέλεια: Αμαρτίαι γονέων και νομοθετών παιδεύουσι τέκνα

connected Facebook Twitter
Το θέμα τίθεται όταν ένας ή δυο γονείς δεν καταφέρνουν να συνδυάσουν τις αντικρουόμενες ιδιότητες, να υπερβούν το μεταξύ τους χάσμα για χάρη του παιδιού. Φωτ.: Shutterstock
0



ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ ΕΙΝΑΙ οι τελευταίοι άνθρωποι που θα έπρεπε να τους επιτρέπεται να έχουν παιδιά, έγραψε ο Σάμουελ Μπάτλερ. Μπορεί να συμφωνήσει κανείς παρακολουθώντας τη συζήτηση περί συνεπιμέλειας.

Ποιος είναι κατά της συνεπιμέλειας; Επί της αρχής, κανείς. Μόνο παράφρων δεν θα προκρίνει, στην περίπτωση χωρισμού, την από κοινού επιμέλεια για το παιδί, την ισότητα των γονέων, την αποτροπή της αποξένωσης γονέα - παιδιού. Όλοι προτιμούν ένα χωρισμένο ζευγάρι να μεγαλώνει το παιδί με κοινή φροντίδα. Συνεχίζουν δύο άνθρωποι να αποτελούν ζευγάρι ως γονείς, χωρίς να μένουν ζευγάρι στη μεταξύ τους σχέση ‒ πράγμα αξιοθαύμαστο. Προσπαθούν, πράγμα δύσκολο, να συλλειτουργούν με πολλαπλές και συχνά επώδυνες ιδιότητες για χάρη του παιδιού. Ξέρουμε τέτοιες ιστορίες πολλές, τις βλέπουμε γύρω μας, τις ζούμε οι ίδιοι. Στις περιπτώσεις αυτές, φυσικά, όλοι θέλουμε τη συνεπιμέλεια.

Το θέμα τίθεται όταν ένας ή δυο γονείς δεν καταφέρνουν να συνδυάσουν τις αντικρουόμενες ιδιότητες, να υπερβούν το μεταξύ τους χάσμα για χάρη του παιδιού. Ακόμα χειρότερα, αν ο ένας έχει εκδηλώσει συμπεριφορές βλαπτικές για το παιδί. Τότε τι γίνεται; Μπορεί να προβλεφθούν νομοθετικά αυτές οι περιπτώσεις; Γιατί στις άλλες η συνεπιμέλεια υπάρχει και λειτουργεί.

Ο νομοθέτης δεν γνωρίζει την προηγούμενη οικογενειακή ζωή, τη συμπεριφορά των γονέων, τις μεταξύ τους σχέσεις. Ούτε μπορεί να ακούσει τη γνώμη του παιδιού. Ο δικαστής μπορεί.

Ένα είναι το κρίσιμο κριτήριο για να προσεγγίσουμε το θέμα: το συμφέρον του παιδιού. Πρέπει, φυσικά, να καταβάλλεται κάθε προσπάθεια για να είναι και οι δύο γονείς από κοινού υπεύθυνοι για την ανατροφή του, πάλι με γνώμονα το συμφέρον του παιδιού. Τα συμφέροντα των γονέων ζυγίζονται μαζί με το συμφέρον του παιδιού, αλλά, αν δεν συγκλίνουν, κάμπτονται. Επικρατεί το συμφέρον του παιδιού.

 

Ποια είναι η κατάσταση σήμερα; Κάποτε ανεκτή, συχνά πολύ δύσκολη. Όταν οι γονείς δεν συμφωνούν, πάνε στο δικαστήριο, που αναθέτει την επιμέλεια όπου κρίνει. Συνηθέστατα η επιμέλεια ανατίθεται στη μητέρα και η γονική μέριμνα και στους δύο γονείς. Στην πράξη συχνά αποκλείονται γονείς, κυρίως πατεράδες, από την ομαλή και απρόσκοπτη επικοινωνία με το παιδί, παραβιάζεται η ισότητα των γονέων, επέρχεται αποξένωση ή βλάπτεται το συμφέρον του παιδιού. Άρα, αν και το νομικό πλαίσιο είναι γενικά ικανοποιητικό, τα προβλήματα είναι υπαρκτά. Κακώς κάποιες γυναικείες οργανώσεις αρνούνται αυτή την πραγματικότητα.

Πώς προσεγγίζεται το θέμα θεσμικά; Απαιτείται βαθιά γνώση και σοβαρή προετοιμασία, διαβούλευση, περίσκεψη. Να ακουστούν φορείς, ειδικοί και εμπλεκόμενες πλευρές. Εξίσου κακώς, λοιπόν, κάποιες «οργανώσεις μπαμπάδων» με ελαφρότητα υποστηρίζουν ότι τέτοια θέματα μπορεί να τα λύσει οριζόντια ένας νόμος. Τα παιδιά δεν είναι φορολογικές ρυθμίσεις, προϋποθέσεις δανεισμού ή συντελεστές δόμησης.

Το υπουργείο Δικαιοσύνης επιδίδεται σε ασκήσεις κακής νομοθέτησης. Ανακοινώνει ο υπουργός τον Νοέμβριο ότι αποσύρει το νομοσχέδιο και το αντικαθιστά με αγνώστου… πατρός κείμενο που συνοδεύεται από «Σύντομο Μέμο»(!) και «Προσχέδιο Τροποποιήσεων». Τσαπατσουλιά, αδιαφάνεια, μονομέρεια και άρνηση διαβούλευσης για κάτι που καθορίζει τις ζωές παιδιών. Ταυτόχρονα, ένα ισχυρό λόμπι κανοναρχεί στη δημόσια συζήτηση με μεγάλη επικοινωνιακή καμπάνια και υπαγορεύει τους όρους του διαλόγου. Φυσικά, δικαιούνται κοινωνικές ομάδες και ομάδες συμφερόντων να προωθούν αιτήματα, με διαφάνεια πόρων όμως και χωρίς αποκλεισμούς.

Το πιο επικίνδυνο σημείο: απαιτείται αμετάκλητη καταδίκη για ενδοοικογενειακή βία και σεξουαλικά αδικήματα προκειμένου να απομακρυνθεί ο ένας γονιός! Αμετάκλητη καταδίκη σημαίνει καθυστέρηση ως δέκα χρόνια. Είμαστε σοβαροί; Θα παραδώσουμε τα θύματα στους κακοποιητές; Ένα παιδί που κακοποιείται ή βιώνει την κακοποίηση της μάνας του θα περνάει το 1/3 του χρόνου του με τον κακοποιητή μέχρι να μεγαλώσει; Προσοχή: δεν θα τον βλέπει απλώς, θα βρίσκεται υπό τον πλήρη του έλεγχο, χωρίς προστασία. Αυτό κατάλαβε το υπουργείο Δικαιοσύνης από το πρόσφατο ΜeΤoo; Κανονικά, πρέπει να αρκεί η άσκηση δίωξης για τέτοια αδικήματα ως παράγοντας (έστω προσωρινής) εξαίρεσης από τη συνεπιμέλεια.

Μπορεί, λοιπόν, να παραγνωριστεί ο ιδιαίτερος χαρακτήρας κάθε περίπτωσης χωρισμού; Σε περιπτώσεις διαφωνίας ή σύγκρουσης, προκρίνεται το συμφέρον του παιδιού ή η ισότητα μεταξύ γονέων; Μπορεί η συνεπιμέλεια, ως προϊόν υποχρεωτικότητας, να μην είναι πλέον στη συζήτηση. Ωστόσο, εισάγεται μια οριζόντια πάλι «υποχρεωτικότητα της συν-απόφασης» των γονέων, που ενέχει τον κίνδυνο η διαφωνία για το παραμικρό θέμα να καθιστά το παιδί αντικείμενο διαρκούς διαπραγμάτευσης και διένεξης.

679
Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

ΚAΠΟΙΟΙ ΔΙΝΟΥΝ ΜΕΓΑΛΗ ΜΑΧΗ για να φύγουν οι υποθέσεις από τους δικαστές και να δοθούν στον νομοθέτη για οριζόντια ρύθμιση. Μήπως είναι καλύτερο να παρέχουμε στους δικαστές όσα χρειάζονται για να δικάζουν καλύτερα; Μπορεί και νομοθετικά να ενθαρρυνθεί ο δικαστής στην κατεύθυνση της συνεπιμέλειας. Μπορεί να προχωρήσει, επιτέλους, η ίδρυση οικογενειακών δικαστηρίων από εξειδικευμένους δικαστές, με στήριξη από ειδικούς άλλων κλάδων. Σε κάθε περίπτωση, ακόμα και αν ο νόμος προτάσσει τη συνεπιμέλεια ως βέλτιστη λύση, όταν υπάρχει διαφωνία, το δικαστήριο πρέπει να αποφασίζει με γνώμονα το συμφέρον του παιδιού. Ο νομοθέτης δεν γνωρίζει την προηγούμενη οικογενειακή ζωή, τη συμπεριφορά των γονέων, τις μεταξύ τους σχέσεις. Ούτε μπορεί να ακούσει τη γνώμη του παιδιού. Ο δικαστής μπορεί.

Πάντως, προς Θεού, είναι αδιανόητο να εκτεθούν τα παιδιά στον κίνδυνο παρατεταμένης κακοποίησης. Η εισαγωγή στον νόμο της αμετάκλητης καταδίκης του γονέα για ενδοοικογενειακή βία ως προϋπόθεση για να αποκλειστεί το δικαίωμα επικοινωνίας του με το παιδί παραβιάζει σειρά υποχρεώσεων της χώρας, αλλά και την κοινή λογική: συχνά απαιτούνται περιοριστικά μέτρα κατά του φερόμενου ως δράστη, να μην επικοινωνεί, να μην πηγαίνει στο σχολείο ή το σπίτι του παιδιού. Όχι μετά από δέκα χρόνια αλλά αμέσως μετά την καταγγελία.

Το ζήτημα της επιμέλειας των παιδιών –ειδικά αυτό‒ δεν πρέπει να κριθεί με μάχες εντυπώσεων και ισχύος. Δεν είναι ζήτημα αν κάποιος τάσσεται «με τις φεμινίστριες» ή «με τους μπαμπάδες» αλλά αν μένει αταλάντευτα με το συμφέρον των παιδιών.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Πέντε ιδρύματα πρώην πρωθυπουργών και ένα ινστιτούτο. Ποιος είναι ο ρόλος τους και πώς χρηματοδοτούνται

Ρεπορτάζ / Τα ιδρύματα των πρώην πρωθυπουργών: Ποιος είναι ο ρόλος τους και πώς χρηματοδοτούνται

Τυπικά, σκοπός τους είναι η διατήρηση των αρχείων και η προβολή του έργου πρώην πρωθυπουργών. Στην πράξη, όμως, λειτουργούν και ως think tanks και πολιτικά εργαλεία επιρροής.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Αστικές Συγκοινωνίες: Mια αθόρυβη ιδιωτικοποίηση που προκαλεί κρότο

Ρεπορτάζ / Αστικές Συγκοινωνίες: Mια αθόρυβη ιδιωτικοποίηση που προκαλεί κρότο

Τα πρόσφατα ατυχήματα με αστικά λεωφορεία φέρνουν στο προσκήνιο το θέμα της εκχώρησης συγκοινωνιακού έργου στα ΚΤΕΛ και καταγγελίες για θεσμικές αστοχίες. Οι εμπλεκόμενες πλευρές μιλάνε στη LiFO.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Ένα ελληνο-αλβανικό ανήκειν εν τη γενέσει;

Guest Editors / Μεταξύ ελληνικότητας και αλβανικότητας 

Μια έρευνα επιβεβαιώνει ότι η αλβανική μετανάστευση στην Ελλάδα αναδιαμορφώνει ριζικά τις έννοιες της ταυτότητας και του ανήκειν, αποκαλύπτοντας τις προκλήσεις και τις προοπτικές αυτής της νέας πραγματικότητας.
ΙΛΙΡΙΝΤΑ ΜΟΥΣΑΡΑΙ
ΕΠΕΞ Ο μυστηριώδης κύριος Sweetman και η απίθανη ιστορία του σκοτεινού οξυγόνου

Περιβάλλον / Ο μυστηριώδης κύριος Sweetman και η απίθανη ιστορία του σκοτεινού οξυγόνου

Άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο για τη θαλάσσια ζωή και μπλόκαρε, έστω προσωρινά, τα σχέδια για εξορύξεις στον ανεξερεύνητο βυθό. Ο Andrew Sweetman μιλά στη LiFO για την έρευνα που έγινε απροσδόκητα viral και συγκρούστηκε με κολοσσούς, πολιτικές αποφάσεις και… το TikTok.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Ανακαλύφθηκε ο εχθρός

Ακροβατώντας / Ανακαλύφθηκε ο εχθρός

Τι σημασία έχουν τα μεγάλα σκάνδαλα, όταν η απειλή είναι μπροστά μας, όπως οι καραβιές Λίβυων και Σουδανών μεταναστών και πολιτικών προσφύγων που καταφθάνουν στη νότια Κρήτη και εισβάλλουν ανεξέλεγκτα στην πατρίδα;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Δημήτρης Κανελλόπουλος: «Να μας αποκαλούν “εφημερίδα των συριζαίων”; Εντάξει... γελάμε»

Οπτική Γωνία / Δημήτρης Κανελλόπουλος: «Να μας αποκαλούν “εφημερίδα των συριζαίων”; Εντάξει... γελάμε»

Ο δημοσιογράφος της «Εφημερίδας των Συντακτών» και του e-tetRadio μιλά για την εφημερίδα, επιβεβαιώνοντας τις τελικές συζητήσεις με τον Δημήτρη Μελισσανίδη, για την κρίση της αριστεράς, την επιστροφή του Αλέξη Τσίπρα και το μέλλον του Τύπου.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Είμαι Ισραηλινός, κι αυτό λειτουργεί πια ως ετυμηγορία» 

Οπτική Γωνία / «Είμαι Ισραηλινός, κι αυτό λειτουργεί πια ως ετυμηγορία» 

Ο θεατρικός σκηνοθέτης Guy Ben-Aharon, που βρέθηκε πρόσφατα στην Αθήνα, γράφει στη LiFO για την απόρριψη που βιώνει τόσο στην πατρίδα του όσο και στο εξωτερικό ως Ισραηλινός που υποστηρίζει την ελευθερία της Παλαιστίνης. 
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
«Χρόνιες παθογένειες» vs ποινικών ευθυνών

Οπτική Γωνία / «ΟΠΕΚΕΠΕ: Χρόνιες παθογένειες» vs ποινικών ευθυνών

Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία έστειλε πριν από λίγο καιρό στη Βουλή τη δικογραφία για Αυγενάκη και Βορίδη, αλλά η ΝΔ δεν βλέπει ποινικές ευθύνες υπουργών στο σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ και επιμένει ότι πρόκειται για «διαχρονικές παθογένειες». 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ