Συνεπιμέλεια παιδιών από τους γονείς: Οι 5 αλλαγές στο οικογενειακό δίκαιο

Το νομοσχέδιο για τη μεταρρύθμιση του οικογενειακού δικαίου, αναφορικά με τις σχέσεις γονέων και παιδιών, μετά το διαζύγιο παρουσίασε νωρίτερα σήμερα ο υπουργός Δικαιοσύνης, Κώστας Τσιάρας.

Το νομοσχέδιο επικεντρώνεται στην συνεπιμέλεια και στις σχέσεις που γονέων-τέκνων, μετά τη διακοπή της συμβίωσης των συζύγων, το διαζύγιο ή την ακύρωση του γάμου, με αποκλειστικό γνώμονα το συμφέρον του τέκνου.

Στο πλαίσιο αυτό, μεταξύ άλλων, καθιερώνεται η από κοινού άσκηση της γονικής μέριμνας από τους δύο γονείς, αναδεικνύεται ο κομβικός ρόλος της διαμεσολάβησης για την επίλυση ενδεχόμενων μεταξύ τους διαφορών, καθιερώνεται τεκμήριο επικοινωνίας του τέκνου με τον γονέα με τον οποίο δεν διαμένει, και καθίσταται υποχρεωτική η επιμόρφωση των δικαστικών λειτουργών που εκδικάζουν τέτοιου είδους υποθέσεις.

Με όλα αυτά, προσαρμόζεται η ελληνική έννομη τάξη σε όσα ισχύουν στις προηγμένες χώρες της Ευρώπης, όπου προβλέπεται από τη νομοθεσία η από κοινού άσκηση της γονικής μέριμνας.

Το νομοσχέδιο αποσκοπεί στην ενεργή παρουσία και των δύο γονέων κατά την ανατροφή του τέκνου, παρά τη μεσολάβηση της διάστασης, του διαζυγίου ή της ακύρωσης του γάμου.

Για τον σκοπό αυτό, εκκινεί από την τήρηση της αρχής της ισότητας των γονέων στις ευθύνες και τα δικαιώματα έναντι του τέκνου και αποβλέπει πρωτίστως στην εξυπηρέτηση του συμφέροντός του. Η διάσταση, το διαζύγιο, η διακοπή συμβίωσης ή η ακύρωση του γάμου των γονέων, δεν πρέπει να μεταβάλλουν τον τρόπο άσκησης της γονικής μέριμνας των ανηλίκων τέκνων, η οποία πρέπει να ασκείται και από τους δύο γονείς, καθόσον σκοπός αποτελεί η ψυχική υγεία του ανηλίκου τέκνου, η ομαλή ένταξή του στο κοινωνικό περιβάλλον και η ανάπτυξη της προσωπικότητάς του.

Παράλληλα, ενισχύεται η προσπάθεια των γονέων να αντιμετωπίζονται ζητήματα που αφορούν το τέκνο με αμοιβαία αποδεκτές λύσεις και προωθείται ο μεταξύ τους διάλογος για ζητήματα που το αφορούν.

Υπογραμμίζεται ότι το νομοσχέδιο δεν αφαιρεί οποιοδήποτε δικαίωμα του γονέα που ασκεί την επιμέλεια του ανηλίκου τέκνου. Αντιθέτως εισάγει την ενεργή παρουσία και των δύο γονέων στην ανατροφή του τέκνου και στην εκπλήρωση της ευθύνης τους σ' αυτό.

Σημειώνεται ακόμη ότι προασπίζεται το δικαίωμα διατροφής, καθόσον στο νομοσχέδιο προβλέπεται ότι η υπαίτια μη καταβολή διατροφής εκ μέρους του υπόχρεου γονέα αποτελεί κακή άσκηση γονικής μέριμνας και δύναται εξ αυτού του λόγου να αφαιρεθεί αυτή από τον υπαίτιο γονέα.

Για το περιεχόμενο του νομοσχεδίου κατέθεσαν τις απόψεις τους εγγράφως και προφορικώς κοινωνικοί και επιστημονικοί φορείς που δραστηριοποιούνται σε θέματα οικογένειας και παιδιού, όπως επίσης και εκπρόσωποι των κοινοβουλευτικών κομμάτων.

Οι αλλαγές

Στο νέο Σχέδιο Νόμου προβάλλεται η αρχή της μη διάκρισης μεταξύ των γονέων.

Αναλυτικότερα:

- καθιερώνεται η από κοινού άσκηση της γονικής μέριμνας και από τους δύο γονείς μετά το διαζύγιο, όπως εφαρμόζεται στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες.

- παρουσιάζονται ακόμη οι εναλλακτικές μέθοδοι επίλυσης των οικογενειακών διαφορών, όπως η διαμεσολάβηση.

- Θεσπίζεται επίσης, το τεκμήριο του 1/3 για την επικοινωνία του παιδιού με τον γονέα, με τον οποίο δεν διαμένει. Στόχος είναι η εξασφάλιση της αυξημένης και ισόρροπης επικοινωνίας των παιδιών και με τους δύο γονείς. Με τον τρόπο αυτό, αμφότεροι οι γονείς μπορούν να έχουν ποιοτικό χρόνο επικοινωνίας με τα παιδιά τους, συμβάλλοντας ουσιωδώς με την παρουσία τους στην ομαλή ψυχοπνευματική τους ανάπτυξη.

Παράλληλα, όμως, δημιουργείται μια ουσιαστική βάση διαλόγου μεταξύ των γονέων, ώστε να αποφεύγονται οι έριδες και οι φιλονικίες μεταξύ τους που πληγώνουν το συναισθηματικό κόσμο των παιδιών και παρακωλύουν την ανάπτυξη της προσωπικότητας τους.

- Καθιερώνονται αντικειμενικά κριτήρια κακής άσκησης της γονικής μέριμνας, τα οποία λαμβάνονται υποχρεωτικά υπόψη από το δικαστήριο στη ρύθμιση των ζητημάτων γονικής μέριμνας και επιμέλειας των τέκνων, όπως η μη καταβολή της διατροφής, ο μη σεβασμός στις δικαστικές αποφάσεις και στις συμφωνίες των διαζευγμένων γονέων και η διάρρηξη των σχέσεων του παιδιού με τον άλλον γονέα.

- Προβλέπεται η θέσπιση ειδικών προγραμμάτων της Εθνικής Σχολής Δικαστών για την επιμόρφωση των δικαστικών λειτουργών, που θα δικάζουν τις οικογενειακές διαφορές, από εξειδικευμένους Ψυχολόγους, Κοινωνιολόγους και Κοινωνικούς Λειτουργούς, Καθηγητές ΑΕΙ και Δικαστικούς Λειτουργούς.

Εκκρεμείς υποθέσεις

Σε ό,τι αφορά στις εκκρεμείς υποθέσεις, το νομοσχέδιο περιλαμβάνει μεταβατικές διατάξεις, με τις οποίες οι προτεινόμενες ρυθμίσεις εφαρμόζονται και επί εκκρεμών υποθέσεων, εφόσον δεν έχει ακόμη εκδοθεί αμετάκλητη απόφαση.

Δίνεται δε, και η δυνατότητα μεταρρύθμισης ή ανάκλησης εγγράφων συμφωνιών εντός χρονικού διαστήματος 2 ετών από την έναρξη ισχύος του νόμου, προκειμένου να υπάρξει εναρμόνιση με τα νέα νομικά δεδομένα.

Υπενθυμίζεται δε, ότι ανάλογο ρυθμιστικό πλαίσιο εφαρμόζεται ήδη σε προηγμένες χώρες της Ευρώπης όπου η νομοθεσία προβλέπει την από κοινού άσκηση της γονικής μέριμνας.