Ο πρώην πρόεδρος της Βραζιλίας, Ζαΐχ Μπολσονάρου, βρίσκεται στο επίκεντρο μιας ιστορικής και εκρηκτικής δίκης που μπορεί να τον οδηγήσει σε πολυετή κάθειρξη, καθώς αντιμετωπίζει κατηγορίες για απόπειρα πραξικοπήματος, υποκίνηση εξέγερσης και συμμετοχή σε σχέδιο δολοφονίας του σημερινού προέδρου Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα.
Η δίκη διεξάγεται από το Ανώτατο Δικαστήριο της Βραζιλίας και οι κατηγορίες εναντίον του Μπολσονάρου περιλαμβάνουν τη φερόμενη οργάνωση μιας εγκληματικής συνομωσίας για την παραμονή του στην εξουσία, μετά την ήττα του στις εκλογές του 2022. Σύμφωνα με την εισαγγελία, ο Μπολσονάρου και επτά ακόμη συγκατηγορούμενοι – ανάμεσά τους δύο πρώην στρατηγοί και ο πρώην αρχηγός του ναυτικού – σχεδίαζαν να ανατρέψουν το εκλογικό αποτέλεσμα, με την ελπίδα ότι θα έβρισκαν στήριξη από τον στρατό και την πολεμική αεροπορία. Το πραξικόπημα, λένε οι Αρχές, απέτυχε επειδή οι ηγεσίες των ενόπλων δυνάμεων αρνήθηκαν να συμμετάσχουν.
Ιδιαίτερη αίσθηση προκαλεί η ύπαρξη σχεδίου με κωδικό όνομα «το πράσινο και κίτρινο στιλέτο» – από τα χρώματα της βραζιλιάνικης σημαίας – το οποίο φέρεται να είχε στόχο τη φυσική εξόντωση του Λούλα, του αντιπροέδρου Αλκμίν, καθώς και του ανώτατου δικαστή Αλεξάντρε ντε Μοράες, ο οποίος σήμερα εποπτεύει τη δίκη. Τμήμα του σχεδίου φαίνεται να αποκαλύφθηκε μέσα από μηνύματα σε κινητό συνεργάτη του Μπολσονάρο.
Επιπλέον, ο πρώην πρόεδρος κατηγορείται ότι υποκίνησε τη βίαιη εισβολή χιλιάδων οπαδών του σε κυβερνητικά κτήρια στην πρωτεύουσα Μπραζίλια, λίγες μέρες μετά την ανάληψη εξουσίας από τον Λούλα, τον Ιανουάριο του 2023. Οι σκηνές θύμισαν έντονα την εισβολή στο Καπιτώλιο των ΗΠΑ δύο χρόνια νωρίτερα.
Παρά τις κατηγορίες, ο Μπολσονάρου, που παραμένει υπό κατ’ οίκον περιορισμό στη Μπραζίλια, δηλώνει αθώος και επιμένει ότι δεν υπήρξε ποτέ σχέδιο πραξικοπήματος. Οι δικηγόροι του κάνουν λόγο για "πολιτική δίωξη", χαρακτηρίζοντας τη διαδικασία "βιαστική" και τις αποδείξεις "αναξιόπιστες". Ιδιαίτερα αμφισβητούν την αξιοπιστία του βασικού μάρτυρα κατηγορίας, του πρώην υπασπιστή του Μάουρο Σιντ, ο οποίος έχει αλλάξει την κατάθεσή του αρκετές φορές.
Το θέμα έχει λάβει διεθνείς διαστάσεις, με τον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, να μπαίνει ενεργά στο παιχνίδι. Ο Τραμπ έχει καταδικάσει τη δίκη, αποκαλώντας την "κυνήγι μαγισσών" και έχει ήδη επιβάλει τιμωρητικούς δασμούς σε βραζιλιάνικα προϊόντα, ενώ απείλησε με επιπλέον κυρώσεις κατά των δικαστών που συμμετέχουν στη διαδικασία. Σύμφωνα με πληροφορίες, η Ουάσινγκτον εξετάζει την επέκταση των κυρώσεων σε βραζιλιάνικα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, προκαλώντας διπλωματική κρίση.
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος Λούλα απέρριψε τις αμερικανικές πιέσεις, δηλώνοντας πως δεν πρόκειται να διαπραγματευτεί με την κυβέρνηση Τραμπ και κατηγόρησε τις ΗΠΑ για απόπειρα ανάμειξης στην εσωτερική πολιτική της Βραζιλίας. Παράλληλα, αναζητά στήριξη από τις χώρες του BRICS για να θωρακίσει τη θέση του απέναντι στην Ουάσινγκτον.
Η κοινή γνώμη στη Βραζιλία παραμένει βαθιά διχασμένη. Παρότι οι περισσότεροι πολίτες έχουν διαμορφώσει ήδη άποψη για την ενοχή ή την αθωότητα του Μπολσονάρο, οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν πως ένα σημαντικό ποσοστό δεν εμπιστεύεται το Ανώτατο Δικαστήριο. Την ίδια στιγμή, στο Κογκρέσο συζητείται έντονα το ενδεχόμενο αμνηστίας για τον Μπολσονάρο και τους υποστηρικτές του, με τον ίδιο να διατηρεί ισχυρή επιρροή στη δεξιά παράταξη.
Ενδεικτικό είναι ότι σε ενδεχόμενη αναμέτρηση με τον Λούλα, σύμφωνα με δημοσκόπηση της AtlasIntel, οι δύο πολιτικοί αντίπαλοι θα ισοψηφούσαν με 48,3% ο καθένας. Εφόσον δεν του επιτραπεί να είναι υποψήφιος μέχρι το 2030, ο επικρατέστερος διάδοχος στον χώρο της δεξιάς φαίνεται να είναι ο κυβερνήτης του Σάο Πάολο, Ταρσίζιο ντε Φρέιτας, ο οποίος ήδη πιέζει για αμνηστία.
Ο Μπολσονάρου, που έχει χαρακτηριστεί ως «ο Τραμπ της Λατινικής Αμερικής», δεν αναμένεται να παραστεί στις τελευταίες φάσεις της δίκης λόγω προβλημάτων υγείας. Όμως, το πολιτικό του αποτύπωμα παραμένει ζωντανό και πολωτικό, με τις εξελίξεις να διαμορφώνουν ένα από τα πιο κρίσιμα πολιτικά σταυροδρόμια στην ιστορία της σύγχρονης Βραζιλίας.
Με πληροφορίες από Financial Times
