Κολομβιανοί πρώην στρατιώτες έχουν προσληφθεί για να πολεμήσουν στο Σουδάν και, σύμφωνα με ρεπορτάζ του Guardian σε συνεργασία με την Κολομβιανή ιστοσελίδα La Silla Vacía, φέρονται να εκπαιδεύουν ακόμη και παιδιά-μαχητέ «για να πάνε και να σκοτωθούν», όπως περιγράφει ένας από τους μισθοφόρους. Η ανάμειξη αναδείχθηκε μετά από μαρτυρίες, φωτογραφίες και βίντεο που περιήλθαν στα μέσα ενημέρωσης.
Η σύγκρουση ανάμεσα στον σουδανικό στρατό και τις παραστρατιωτικές Rapid Support Forces (RSF) έχει μετατραπεί σε μια από τις μεγαλύτερες ανθρωπιστικές κρίσεις των τελευταίων δεκαετιών. Σύμφωνα με εκτιμήσεις αξιωματούχων του ΟΗΕ, περισσότεροι από 150.000 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί, ενώ σχεδόν 13 εκατομμύρια έχουν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους.
Η πόλη Ελ Φάσχερ (El Fasher), πρωτεύουσα της Βόρειας Νταρφούρ, παραμένει πολιορκημένη για πάνω από 500 ημέρες. Περίπου 260.000 κάτοικοι είναι παγιδευμένοι, χωρίς σταθερή πρόσβαση σε τρόφιμα ή ανθρωπιστική βοήθεια.
Ένας Κολομβιανός μισθοφόρος που συστήνεται ως Κάρλος περιγράφει πώς ξεκίνησε η αποστολή του. Υπέγραψε συμβόλαιο 2.600 δολαρίων τον μήνα, αφού πρώτα πέρασε ιατρικές εξετάσεις στην Μπογκοτά. Από εκεί ταξίδεψε μέσω Ευρώπης και Αιθιοπίας σε στρατιωτικές βάσεις στη Σομαλία και στη συνέχεια στο Σουδάν.
Η πρώτη του αποστολή, λέει, ήταν να εκπαιδεύσει νεοσύλλεκτους Σουδανούς. «Στα στρατόπεδα υπήρχαν χιλιάδες άτομα. Κάποιοι ενήλικες, αλλά κυρίως παιδιά», αφηγείται. «Τους δείχναμε πώς να χειρίζονται όπλα – αυτόματα, πολυβόλα, RPG. Μετά τους έστελναν στο μέτωπο».
Νέες μαρτυρίες και φωτογραφίες δείχνουν Κολομβιανούς μαχητές μέσα σε στρατόπεδα εκτοπισμένων στο Σουδάν. Ανάμεσά τους και το Zamzam, το μεγαλύτερο στρατόπεδο της χώρας, το οποίο δέχθηκε μαζική επίθεση τον Απρίλιο από τις δυνάμεις της RSF. Σύμφωνα με διεθνείς οργανισμούς, οι νεκροί υπολογίζονται από 300 έως 1.500.
Την ευθύνη για τη χρηματοδότηση και την πρόσληψη των μισθοφόρων πολλοί αποδίδουν στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Το Αμπού Ντάμπι, ωστόσο, διαψεύδει κατηγορηματικά ότι έχει οποιαδήποτε εμπλοκή.
Σουδάν: Βίντεο και φωτογραφίες από το μέτωπο
Ο Guardian και το La Silla Vacía έχουν στη διάθεσή τους φωτογραφίες και βίντεο που φέρονται να δείχνουν Κολομβιανούς μισθοφόρους να πολεμούν στο Σουδάν. Σε μία εικόνα, εκπαιδευόμενοι φαίνονται ξαπλωμένοι στο έδαφος, μερικοί κρατώντας όπλα, ενώ δύο έφηβοι ποζάρουν χαμογελώντας στην κάμερα με το σήμα της νίκης.
Άλλο βίντεο δείχνει άνδρα να πυροβολεί με πολυβόλο μέσα από τρύπα σε τοίχο κατεστραμμένου σπιτιού. Σε ξεχωριστό πλάνο, άλλος μαχητής ρίχνει όλμο στα περίχωρα του Ελ Φάσχερ, σημείο που έχει επιβεβαιωθεί γεωγραφικά από τους δημοσιογράφους.
Σε τρίτο βίντεο, καταγεγραμμένο εν μέσω πυρών, άνδρες με έντονη κολομβιανή προφορά συζητούν για έναν συνάδελφό τους που φαίνεται να έχει τραυματιστεί. «Δεν ξέρουμε αν είναι ζωντανός, δεν τον βλέπουμε», λέει ένας από αυτούς στα ισπανικά. Λίγο αργότερα, μια ομάδα Σουδανών μαχητών βοηθά στη μεταφορά του τραυματία, ενώ στο φόντο διακρίνονται σπίτια διάτρητα από σφαίρες.
Η Κολομβία ως «δεξαμενή» μισθοφόρων
Η Κολομβία, μετά από δεκαετίες εμφυλιακών συγκρούσεων, διαθέτει έναν μεγάλο αριθμό έμπειρων πρώην στρατιωτικών. Πολλοί από αυτούς έχουν εκπαιδευτεί από τον αμερικανικό στρατό και θεωρούνται μάχιμοι σε δύσκολες συνθήκες. Για αυτόν τον λόγο, η χώρα έχει εξελιχθεί σε μία από τις μεγαλύτερες «εξαγωγείς» μισθοφόρων παγκοσμίως.
Η Elizabeth Dickinson, αναλύτρια του International Crisis Group, εξηγεί ότι «οι Κολομβιανοί στρατιώτες διαθέτουν εκπαίδευση υψηλού επιπέδου και πολεμική εμπειρία, κάτι που τους καθιστά έτοιμους για μάχη».
Κατά τον ειδικό σε θέματα μισθοφορίας Sean McFate, η χρήση Κολομβιανών μισθοφόρων αυξήθηκε τη δεκαετία του 2010. Αρχικά χρησιμοποιήθηκαν για τη φύλαξη πετρελαϊκών εγκαταστάσεων στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, προτού σταλούν στον πόλεμο της Υεμένης για να πολεμήσουν τους αντάρτες Χούτι. «Οι Εμιρατινοί έστειλαν πολλούς Κολομβιανούς μισθοφόρους στη μάχη — και είχαν επιτυχία», δήλωσε.
Έκτοτε, Κολομβιανοί πρώην στρατιωτικοί εμφανίζονται σε πολλαπλές συγκρούσεις ανά τον κόσμο. Το 2021, 18 Κολομβιανοί συμμετείχαν στη δολοφονία του προέδρου της Αϊτής Ζοβενέλ Μοΐζ, ενώ άλλοι έχουν πολεμήσει στο Ιράκ, το Αφγανιστάν και, πιο πρόσφατα, στην Ουκρανία.
Οι λόγοι πίσω από τη «βιομηχανία» των μισθοφόρων
Η κυβέρνηση της Κολομβίας έχει αναγνωρίσει ότι χιλιάδες πρώην στρατιωτικοί αναζητούν εργασία σε ιδιωτικές εταιρείες ασφάλειας στο εξωτερικό. Ο πρόεδρος Γουστάβο Πέτρο έχει χαρακτηρίσει το φαινόμενο «εμπόριο ανθρώπων που μετατρέπονται σε εμπορεύματα για να σκοτώνουν» και έχει δεσμευθεί να το περιορίσει.
Ωστόσο, η πραγματικότητα σπάνια αφήνει περιθώρια. Οι περισσότεροι επαγγελματίες στρατιώτες αναγκάζονται να αποστρατευτούν γύρω στα 40, με χαμηλές συντάξεις και ελάχιστες ευκαιρίες επανένταξης στην αγορά εργασίας. Οι προσφορές από ιδιωτικές στρατιωτικές εταιρείες, που φτάνουν σε χιλιάδες δολάρια τον μήνα, λειτουργούν ως ισχυρό δέλεαρ.
Η αναλύτρια Elizabeth Dickinson προειδοποιεί ότι οι εταιρείες πλέον δεν περιορίζονται στους απόστρατους: «Πλέον στρατολογούν ακόμη και εν ενεργεία στρατιώτες, ιδίως από φτωχές περιοχές όπου οι συνθήκες είναι πολύ δύσκολες».
Σύμφωνα με την ίδια, το αποτέλεσμα είναι μεγάλη απώλεια ανθρώπινου δυναμικού για τον κολομβιανό στρατό: «Το κράτος επενδύει για να τους εκπαιδεύσει σε υψηλό επίπεδο — και τελικά τους χάνει προς όφελος της ιδιωτικής “βιομηχανίας πολέμου”».
Ο Κάρλος, που υπηρέτησε πέντε χρόνια στις ένοπλες δυνάμεις, έχει πλέον εγκαταλείψει το Σουδάν, διαμαρτυρόμενος ότι δεν πληρωνόταν κανονικά. Όπως λέει, 30 άνδρες παραιτήθηκαν μαζί του, αλλά «την ίδια στιγμή έφταναν άλλοι τόσοι με νέες πτήσεις».
«Αυτό δεν είναι τίμιο επάγγελμα — ούτε νόμιμο», παραδέχεται. «Αλλά πηγαίνεις για τα λεφτά. Ο πόλεμος είναι επιχείρηση».
Με πληροφορίες από Guardian
