Ρώσοι αξιωματικοί φέρονται να εκτελούν ή να στέλνουν σκόπιμα στον θάνατο στρατιώτες που αρνούνται να πολεμήσουν στην Ουκρανία, σύμφωνα με νέα έρευνα της ανεξάρτητης ρωσικής ιστοσελίδας Verstka, η οποία αποκαλύπτει εικόνα εκτεταμένης βίας και αυθαιρεσίας μέσα στον ρωσικό στρατό.
Η έρευνα, που βασίζεται σε μαρτυρίες εν ενεργεία στρατιωτών, συγγενών θυμάτων, διαρροές βίντεο και επίσημα έγγραφα καταγγελιών, εντόπισε 101 περιπτώσεις Ρώσων στρατιωτικών που κατηγορούνται για δολοφονίες ή βασανιστήρια σε βάρος συντρόφων τους. Σύμφωνα με τη Verstka, έχουν επιβεβαιωθεί τουλάχιστον 150 θάνατοι, αν και το πραγματικό νούμερο εκτιμάται ότι είναι πολύ υψηλότερο.
Από την έναρξη της εισβολής στην Ουκρανία, υπήρξαν επανειλημμένες αναφορές για «αποτρεπτικά αποσπάσματα» και εκτελέσεις στρατιωτών που επιχειρούσαν να υποχωρήσουν. Το Κρεμλίνο έχει απορρίψει κατ’ επανάληψη αυτές τις καταγγελίες, υποστηρίζοντας ότι παρόμοια φαινόμενα συμβαίνουν μόνο στις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις.
Ωστόσο, το ρεπορτάζ της Verstka φαίνεται να είναι το πληρέστερο μέχρι σήμερα. Περιγράφει ένα σύστημα εκφοβισμού και βίας που χρησιμοποιείται για να επιβάλλεται η πειθαρχία. Μαρτυρίες στρατιωτών αναφέρουν ότι διοικητές διόριζαν «εκτελεστές» για να πυροβολούν όσους αρνούνταν να πολεμήσουν, πετώντας στη συνέχεια τα σώματα σε ποτάμια ή ρηχούς τάφους, καταγράφοντάς τους ως «πεσόντες στη μάχη».
Διοικητές χρησιμοποιούσαν drones και εκρηκτικά για να «αποτελειώσουν» τραυματίες
Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, άλλες μαρτυρίες περιγράφουν διοικητές που χρησιμοποιούσαν drones και εκρηκτικά για να «αποτελειώσουν» τραυματίες ή στρατιώτες που υποχωρούσαν. Σε ορισμένες περιπτώσεις, αξιωματικοί φέρονται να έδιναν εντολή σε χειριστές drones να ρίχνουν χειροβομβίδες εναντίον των ίδιων των Ρώσων στρατιωτών, παρουσιάζοντας αργότερα τα περιστατικά ως απώλειες από εχθρικά πυρά.
Η Verstka, που ιδρύθηκε από γνωστούς ανεξάρτητους Ρώσους δημοσιογράφους και σήμερα λειτουργεί εξόριστη εκτός Ρωσίας, τεκμηριώνει επίσης περιπτώσεις βασανιστηρίων και εκτελέσεων στρατιωτών που θεωρήθηκαν απείθαρχοι. Σύμφωνα με μαρτυρίες, κάποιοι από αυτούς ρίχνονταν σε λάκκους καλυμμένους με μεταλλικές σχάρες, δέχονταν ψεκασμούς με νερό και ξυλοκοπούνταν για ώρες ή και ημέρες. Σε ορισμένα στρατόπεδα, οι στρατιώτες εξαναγκάζονταν να παλέψουν μεταξύ τους «μέχρι θανάτου», σε σκηνές που αυτόπτες μάρτυρες παρομοίασαν με μονομαχίες τύπου «gladiator».
Ένα τέτοιο περιστατικό καταγράφηκε σε βίντεο που κυκλοφόρησε τον Μάιο του 2025 από ουκρανικές ομάδες παρακολούθησης των ρωσικών δυνάμεων. Το υλικό δείχνει δύο άνδρες, χωρίς πουκάμισα, να παλεύουν μέσα σε έναν λάκκο, ενώ μια φωνή εκτός κάδρου λέει: «Ο διοικητής Kama είπε πως όποιος σκοτώσει τον άλλον βγαίνει ζωντανός». Λίγο αργότερα, ο ένας καταρρέει αναίσθητος στο έδαφος, ενώ οι φωνές τούς παροτρύνουν: «Τελείωσέ τον, τι περιμένεις;».
Αξιωματικοί ζητούσαν χρήματα από στρατιώτες για να τους εξαιρέσουν από αποστολές αυτοκτονίας
Η έρευνα εντόπισε ακόμη περιπτώσεις εκβιασμών, όπου αξιωματικοί απαιτούσαν χρηματικά ποσά από στρατιώτες για να τους εξαιρέσουν από αποστολές αυτοκτονίας. Όσοι δεν πλήρωναν, χαρακτηρίζονταν «μηδενισμένοι» και τις περισσότερες φορές εκτελούνταν από τους ίδιους τους αξιωματικούς τους.
Η Verstka αποκαλύπτει επίσης ότι οι πρακτικές αυτές, οι οποίες αρχικά περιορίζονταν σε ποινικά τάγματα που είχαν σχηματιστεί από πρώην κρατούμενους, έχουν πλέον επεκταθεί και σε κανονικές μονάδες του ρωσικού στρατού. Σύμφωνα με την έρευνα, η ατιμωρησία και η παρουσία χιλιάδων αποφυλακισμένων μαχητών έχουν «κανονικοποιήσει τη βία» μέσα στις τάξεις των ρωσικών δυνάμεων.
Οι περισσότεροι από τους φερόμενους δράστες είναι μεσαίας βαθμίδας αξιωματικοί ηλικίας 30 έως 40 ετών, πολλοί εκ των οποίων είχαν συμμετάσχει σε προηγούμενες εκστρατείες της Ρωσίας ή είχαν μεταφερθεί από ποινικά αποσπάσματα. Ελάχιστοι έχουν διωχθεί πειθαρχικά ή ποινικά.
Η ερευνητική ομάδα ανέφερε ότι συγκέντρωσε λεπτομερή στοιχεία για περισσότερους από 60 από τους 101 εμπλεκόμενους αξιωματικούς, περιλαμβάνοντας το όνομά τους, τον βαθμό, την ηλικία και τη μονάδα τους. Παρά τον όγκο των αποδεικτικών στοιχείων, σχεδόν κανείς δεν έχει λογοδοτήσει.
Χιλιάδες αναφορές για κακομεταχείριση από ανωτέρους
Επιπλέον, η Verstka εξασφάλισε επίσημα δεδομένα σύμφωνα με τα οποία η Κεντρική Στρατιωτική Εισαγγελία της Ρωσίας έλαβε σχεδόν 29.000 καταγγελίες στρατιωτών και οικογενειών μόνο το πρώτο εξάμηνο του 2025, εκ των οποίων περισσότερες από 12.000 αφορούσαν κακομεταχείριση ή τιμωρία από ανώτερους αξιωματικούς.
Πηγή μέσα στην Εισαγγελία ανέφερε ότι υπάρχει άτυπη απαγόρευση διερεύνησης υποθέσεων που αφορούν διοικητές που υπηρετούν σε ενεργά μέτωπα. «Μας λένε πως αν ανοίξουμε τέτοια υπόθεση, μπορεί να “βλάψει τις επιχειρήσεις”. Αυτό σημαίνει πως οι αξιωματικοί αυτοί έχουν πλήρη ασυλία», δήλωσε η πηγή.
Η Ρωσία δεν έχει σχολιάσει ακόμη τα ευρήματα της έρευνας.
Με πληροφορίες από Guardian
