Η Ουκρανία πρόκειται να ζητήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση την επόμενη εβδομάδα να εξετάσει σειρά νέων αυστηρών μέτρων για την περαιτέρω απομόνωση της Μόσχας, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται η κατάσχεση ρωσικών περιουσιακών στοιχείων και η επιβολή κυρώσεων σε ορισμένους αγοραστές ρωσικού πετρελαίου.
Το αίτημα της Ουκρανίας έρχεται σε μια συγκυρία κατά την οποία ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, έχει επιλέξει να αποστασιοποιηθεί από την περαιτέρω αυστηροποίηση των κυρώσεων.
Μια μέχρι πρότινος αδημοσίευτη ουκρανική «λευκή βίβλος», που θα παρουσιαστεί στους θεσμούς της ΕΕ, καλεί την Ένωση των 27 κρατών-μελών να υιοθετήσει μια πιο επιθετική και αυτόνομη στάση στο πεδίο των κυρώσεων, ενόψει της αυξανόμενης αβεβαιότητας σχετικά με τον ρόλο της Ουάσινγκτον στο μέλλον. Το πρακτορείο Reuters αποκαλύπτει σήμερα το έγγραφο των 40 σελίδων που περιλαμβάνει σειρά συστάσεων, ανάμεσα στις οποίες συγκαταλέγεται η έκδοση νομοθεσίας που θα επιταχύνει την κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων από άτομα που έχουν υποστεί κυρώσεις από την ΕΕ, με στόχο την αποστολή αυτών των πόρων στην Ουκρανία. Οι θιγόμενοι θα μπορούσαν, στη συνέχεια, να διεκδικήσουν αποζημιώσεις από τη Ρωσία.
Η ΕΕ, σύμφωνα με το έγγραφο, καλείται να εξετάσει ενίσχυση της εφαρμογής των κυρώσεών της και εκτός των συνόρων της, στοχεύοντας μεταξύ άλλων ξένες εταιρείες που αξιοποιούν ευρωπαϊκή τεχνολογία για να ενισχύσουν τη Ρωσία, καθώς και «την εισαγωγή δευτερογενών κυρώσεων σε αγοραστές ρωσικού πετρελαίου».
Πρόκειται για ένα μέτρο που, αν εφαρμοστεί, θα μπορούσε να πλήξει μεγάλους εισαγωγείς όπως η Ινδία και η Κίνα - ένα βήμα το οποίο η Ευρώπη μέχρι σήμερα διστάζει να κάνει. Ο Τραμπ είχε δημοσίως συζητήσει αυτό το ενδεχόμενο, πριν αποφασίσει να μην προχωρήσει σε καμία σχετική ενέργεια επί του παρόντος.
Πόλεμος στην Ουκρανία: ΗΠΑ σε απόσταση, Ευρώπη υπό πίεση
Η «λευκή βίβλος» καλεί επίσης την ΕΕ να επανεξετάσει τον μηχανισμό λήψης αποφάσεων στον τομέα των κυρώσεων, προκρίνοντας την ευρύτερη χρήση της πλειοψηφικής διαδικασίας ώστε να αποτραπεί το ενδεχόμενο μεμονωμένα κράτη-μέλη να μπλοκάρουν μέτρα που σήμερα απαιτούν ομοφωνία.
Η αμερικανική αποστασιοποίηση από το πεδίο των κυρώσεων κατέστη εμφανής τη Δευτέρα, όταν ο Τραμπ, έπειτα από συνομιλία με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, αποφάσισε να μην επιβάλει νέες κυρώσεις κατά της Μόσχας — διαψεύδοντας τις προσδοκίες τόσο των Ευρωπαίων ηγετών όσο και του Κιέβου, οι οποίοι ασκούσαν πιέσεις επί εβδομάδες για την αύξηση της πίεσης προς τη Ρωσία.
Μετά την τηλεφωνική συνομιλία του με τον Πούτιν, ο Τραμπ ενημέρωσε Ουκρανούς και Ευρωπαίους ηγέτες ότι δεν επιθυμεί την επιβολή κυρώσεων στο παρόν στάδιο, δίνοντας προτεραιότητα στις διπλωματικές συνομιλίες, σύμφωνα με πηγή που μίλησε στο Reuters.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ηνωμένο Βασίλειο, πάντως, επέβαλαν νέες κυρώσεις την Τρίτη, υπογραμμίζοντας ότι συνεχίζουν να ελπίζουν σε μελλοντική συμμετοχή των ΗΠΑ. Ωστόσο, στο εσωτερικό της ΕΕ πληθαίνουν οι φωνές για την ανάγκη ανάληψης μεγαλύτερης ευθύνης εφόσον η Ουάσινγκτον παραμείνει αδρανής.
Επισήμως, η Ουκρανία αποφεύγει την ευθεία κριτική προς τις Ηνωμένες Πολιτείες, ιδίως μετά την ψυχρή υποδοχή του Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο τον Φεβρουάριο. Η «λευκή βίβλος» για τις κυρώσεις, ωστόσο, αναγνωρίζει τις «άνευ προηγουμένου» κυρώσεις που έχει επιβάλει μέχρι σήμερα η ΕΕ και υπογραμμίζει τις δυνατότητές της να πράξει περισσότερα. Παράλληλα, περιλαμβάνει μια σκληρή αποτίμηση της αμερικανικής στάσης στο θέμα του συντονισμού.
«Σήμερα, στην πράξη, η Ουάσινγκτον έχει σταματήσει να συμμετέχει σε σχεδόν όλες τις διακυβερνητικές πλατφόρμες που επικεντρώνονται στις κυρώσεις και τον έλεγχο των εξαγωγών», αναφέρεται χαρακτηριστικά.
Η έκθεση σημειώνει ότι οι ΗΠΑ έχουν επιβραδύνει τη λειτουργία της ομάδας παρακολούθησης για την επιβολή πλαφόν στο ρωσικό πετρέλαιο, έχουν διαλύσει μια ομοσπονδιακή ομάδα εργασίας για τη δίωξη παραβιάσεων κυρώσεων και έχουν μεταφέρει πλήθος ειδικών κυρώσεων σε άλλα τμήματα.
Παράλληλα, καταγράφεται η ύπαρξη δύο εν δυνάμει αυστηρών πακέτων κυρώσεων κατά της Ρωσίας - ενός κυβερνητικού και ενός που προτείνει ο φιλοτραμπικός γερουσιαστής Λίντσεϊ Γκράχαμ - με την επισήμανση ότι είναι «αβέβαιο» αν ο Τραμπ θα υπογράψει κάποιο από αυτά.
Ουκρανία: Αβεβαιότητα από τους «δισταγμούς» των ΗΠΑ
Η αβεβαιότητα που προκαλεί η αμερικανική στάση έχει επιβραδύνει τον ρυθμό των οικονομικών αντιποίνων και του πολυμερούς συντονισμού, αλλά, όπως επισημαίνεται στην «λευκή βίβλο», «δεν θα πρέπει να ωθήσει την Ευρωπαϊκή Ένωση να χαλαρώσει την πίεση των κυρώσεων». Αντιθέτως, «θα πρέπει να καταλύσει την ΕΕ ώστε να αναλάβει ηγετικό ρόλο σε αυτόν τον τομέα».
Η Ουκρανία εκφράζει την έντονη ανησυχία της ότι η αποχώρηση της Ουάσινγκτον από τη δυτική συναίνεση ενδέχεται να προκαλέσει τριγμούς και στο εσωτερικό της ΕΕ, η οποία βασίζεται στην αρχή της ομοφωνίας για σημαντικές αποφάσεις εξωτερικής πολιτικής.
«Η αμερικανική αποχώρηση από το καθεστώς κυρώσεων (θα) ήταν ένα τεράστιο πλήγμα για την ενότητα της ΕΕ. Τεράστιο», δήλωσε στο Reuters ανώτερος Ουκρανός κυβερνητικός αξιωματούχος.
Αν και η ΕΕ δεν μπορεί να αντισταθμίσει πλήρως το οικονομικό βάρος που φέρουν οι ΗΠΑ μέσω της παγκόσμιας κυριαρχίας του δολαρίου — την οποία το ευρώ δεν δύναται να υποκαταστήσει — η διατήρηση των ευρωπαϊκών κυρώσεων θα απέτρεπε την επιστροφή σημαντικών ξένων επενδυτών στη ρωσική οικονομία, ακόμη και αν η Ουάσινγκτον προχωρούσε σε άρση των περιορισμών.
«Η Ευρώπη έχει πολύ περισσότερα χαρτιά από ό,τι νομίζετε», δήλωσε ο Κρεγκ Κένεντι, ειδικός στη ρωσική ενεργειακή πολιτική στο Κέντρο Davis του Χάρβαρντ.
Με πληροφορίες από Reuters
