Politico: «Η μεσογειακή διατροφή είναι ένα ψέμα»

Politico: «Η μεσογειακή διατροφή είναι ένα ψέμα» Facebook Twitter
0

Είναι η πιο διάσημη δίαιτα στον κόσμο. Είναι όμως και η πιο παρεξηγημένη; Αν συγκρίνει κανείς τη σύγχρονη ιταλική διατροφή με την αρχική ιδέα της Μεσογειακής Διατροφής, φτάνει σε ένα δυσάρεστο αλλά αναπόφευκτο συμπέρασμα: η Μεσογειακή Διατροφή, όπως την ξέραμε, δεν υπάρχει πια. Πώς, όμως, φτάσαμε ως εδώ;

Η ιστορία ξεκινά τη δεκαετία του 1950, όταν ο Άνσελ Κις, Αμερικανός φυσιολόγος, και η σύζυγός του Μάργκαρετ, χημικός, πέταξαν στη Νότια Ιταλία αναζητώντας την απάντηση σε ένα ιατρικό μυστήριο: Γιατί οι εργάτες της Νάπολης ζούσαν περισσότερο και υπέφεραν λιγότερο από καρδιακά νοσήματα σε σύγκριση με τους μεσήλικες Αμερικανούς επιχειρηματίες;

Politico: Η μεσογειακή διατροφή είναι ένα ψέμα Facebook Twitter

Οι μετρήσεις που έκαναν στους κατοίκους της Νικότερα, μιας παραλιακής πόλης στη νότια Ιταλία, έδειξαν ότι είχαν χαμηλή χοληστερόλη και σπάνια εμφάνιζαν καρδιοπάθειες. Για να το επιβεβαιώσουν, κατέγραψαν τι έτρωγαν οι κάτοικοι για τρία χρόνια.

Η διατροφή τους βασιζόταν σε «cucina povera» (φτωχική κουζίνα):

  • Τοπικά, βιολογικά προϊόντα
  • Ελάχιστο κρέας και γαλακτοκομικά
  • Άφθονα φρούτα, λαχανικά και δημητριακά
  • Λίγο ελαιόλαδο και κρασί
  • Σχεδόν μηδενική κατανάλωση ζάχαρης και αλατιού

Με βάση αυτά τα δεδομένα, επιστήμονες οργάνωσαν τη διάσημη μελέτη «Seven Countries Study», τη μεγαλύτερη επιδημιολογική έρευνα στην ιστορία, που περιλάμβανε 12.000 άνδρες από τρεις ηπείρους. Η επιτυχία της μελέτης μετέτρεψε το ζευγάρι Κις σε διεθνείς διατροφικούς αστέρες, οδηγώντας τους στη συγγραφή πολλαπλών best-seller βιβλίων μαγειρικής.

Το «How to Eat Well and Stay Well the Mediterranean Way» εκδόθηκε το 1975, φέρνοντας μια πληθώρα παραδοσιακών μεσογειακών συνταγών στα τραπέζια της υπερσιτισμένης βιομηχανικής Αμερικής.

Το ειδυλλιακό αφήγημα της Μεσογειακής Διατροφής αποδείχθηκε καταλυτικό για την επιτυχία του βιβλίου, βοηθώντας στη διάδοση της έννοιας του «la dolce vita» πέρα από τον Ατλαντικό. Αυτό συνέβαλε σε σημαντική μείωση των καρδιακών προσβολών, σώζοντας χιλιάδες ζωές και οδηγώντας στη ραγδαία παγκόσμια άνοδο της ιταλικής κουζίνας.

Politico: Η μεσογειακή διατροφή είναι ένα ψέμα Facebook Twitter

Υπάρχει όμως και μια διαφορετική ερμηνεία. Ο Ιταλός ιστορικός Αλμπέρτο Γκράντι ισχυρίζεται ότι οι Κις δεν κατέγραψαν απλώς τη διατροφή της εποχής, αλλά επινόησαν ένα ιδανικό μοντέλο για να βοηθήσουν τους Αμερικανούς να τρέφονται πιο υγιεινά. «Οι Ιταλοί δεν ακολούθησαν ποτέ τη Μεσογειακή Διατροφή. Ο Keys δημιούργησε ένα φανταστικό μοντέλο διατροφής», λέει ο Γκράντι.

Σύμφωνα με τον ιστορικό, οι άνθρωποι στη Νότια Ιταλία της δεκαετίας του 1950 πεινούσαν. «Όταν ο Keys επισκεπτόταν τα σπίτια τους, ντρέπονταν και του έλεγαν ‘Έλα αύριο, γιατί σήμερα δεν έχουμε τίποτα να φάμε’», υποστηρίζει. Αντί για μια συνειδητή, υγιεινή διατροφή, η λιτότητα των γευμάτων τους ήταν αποτέλεσμα φτώχειας.

Η Μεσογειακή Διατροφή δεν ανακαλύφθηκε – εφευρέθηκε. Και η λεπτή σιλουέτα των κατοίκων της Νικότερα δεν οφειλόταν στη διατροφή, αλλά στην πείνα. «Ο Keys πήγαινε στα σπίτια των ανθρώπων και εκείνοι ντρέπονταν. Του έλεγαν ‘Έλα αύριο, γιατί σήμερα δεν έχουμε τίποτα να φάμε’ ή είχαν μόνο πολέντα και αλεύρι από κάστανα», υποστηρίζει ο Γκράντι.

Το να υποστηρίζει κανείς ότι αυτοί οι άνθρωποι απολάμβαναν κάποιον αρχαίο γαστρονομικό παράδεισο είναι «προσβλητικό για τη μνήμη των παππούδων και των προπαππούδων μας. Γιατί εκείνοι πεινούσαν».

Η Μεσογειακή Διατροφή γίνεται brand

Αν και αμφιλεγόμενη, η θεωρία του Γκράντι εξηγεί τη μεταμόρφωση της Μεσογειακής Διατροφής σε ένα εμπορικό προϊόν. Αρχικά, οι πλούσιοι Ιταλοί του Βορρά κορόιδευαν την ιδέα να μιμηθούν τις διατροφικές συνήθειες του φτωχού Νότου. Όμως, τη δεκαετία του 1990, το κίνημα Slow Food και η παγκόσμια αναγνώριση της Μεσογειακής Διατροφής έδωσαν άλλη διάσταση στο αφήγημα. Το 2010, η UNESCO αναγνώρισε τη Μεσογειακή Διατροφή ως άυλη πολιτιστική κληρονομιά της ανθρωπότητας.

Αν και δεν προοριζόταν για εμπορική χρήση, στην πράξη έγινε το τέλειο εργαλείο marketing. Η Μεσογειακή Διατροφή έγινε συνώνυμο της «Μεσογειακής Κουζίνας», σαν ό,τι έτρωγαν οι Ιταλοί να ήταν αυτόματα υγιεινό.

Politico: Η μεσογειακή διατροφή είναι ένα ψέμα Facebook Twitter

Το 2010, οι ιταλικές εξαγωγές τροφίμων άγγιζαν τα 27 δισ. ευρώ, με τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά στην κορυφή.

Το 2023, οι εξαγωγές τριπλασιάστηκαν στα 70 δισ. ευρώ, αλλά η σύνθεση τους αντιστράφηκε:

  • Το κρασί (8 δισ.) ξεπέρασε τα φρούτα και τα λαχανικά
  • Τα ζυμαρικά, τα γαλακτοκομικά και τα αλλαντικά απογειώθηκαν
  • Το ελαιόλαδο και οι επεξεργασμένες σάλτσες αντικατέστησαν τα φρέσκα προϊόντα
  • Οι αλλαγές αυτές αντικατοπτρίζονται και στις διατροφικές συνήθειες των Ιταλών.

Η Τζόρτζια Μελόνι αξιοποίησε τη γαστρονομία στην πολιτική της, όπως ο Μπερλουσκόνι χρησιμοποίησε το ποδόσφαιρο. Κατηγόρησε την ΕΕ για «διακρίσεις κατά του κρέατος», ενώ πολέμησε την ετικέτα Nutri-Score που προωθούσε υγιεινές επιλογές. Σύμφωνα με το Politico, η Ιταλία άσκησε πιέσεις στις Βρυξέλλες για να εμποδίσει την εφαρμογή του Nutri-Score, με τη Μελόνι και τους υποστηρικτές της να ισχυρίζονται ότι συγκρούεται με τη Μεσογειακή Διατροφή. «Ήταν η οικειοποίηση της Μεσογειακής Διατροφής», δήλωσε ο Serge Hercberg, καθηγητής στη Σορβόννη και δημιουργός του Nutri-Score.

Το 2010, οι ιταλικές εξαγωγές αγροδιατροφικών προϊόντων ανέρχονταν σε 27 δισεκατομμύρια ευρώ.Κορυφαία προϊόντα ήταν τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά (πάνω από 4 δισεκατομμύρια ευρώ σε αξία), τα οποία ισοδυναμούσαν περίπου με τις συνολικές εξαγωγές κρέατος, τυριού και επεξεργασμένων ζυμαρικών.

Πάνω από δέκα χρόνια αργότερα, οι εξαγωγές έχουν τριπλασιαστεί, ξεπερνώντας τα 70 δισεκατομμύρια ευρώ το 2023.

Η σύσταση των εξαγωγών, όμως, έχει αλλάξει ριζικά.

  • Το κρασί κυριαρχεί με εξαγωγές αξίας 8 δισεκατομμυρίων ευρώ.
  • Ακολουθούν τα ζυμαρικά και τα προϊόντα ζύμης (7 δισ.), τα γαλακτοκομικά προϊόντα (6 δισ.) και τα επεξεργασμένα λαχανικά (π.χ. σάλτσες ντομάτας).
  • Τα φρέσκα προϊόντα έχουν αυξηθεί, αλλά όχι όσο τα αλλαντικά και το ελαιόλαδο, που πλέον αντιπροσωπεύουν δισεκατομμύρια ευρώ σε εξαγωγές.
     

Η ίδια τακτική χρησιμοποιήθηκε και στο αλκοόλ: Η Ιταλία κατάφερε να σταματήσει τις προειδοποιήσεις για τον καρκίνο στο κρασί, υποστηρίζοντας ότι παραβιάζουν τη Μεσογειακή Διατροφή.

Politico: Η μεσογειακή διατροφή είναι ένα ψέμα Facebook Twitter

Αυτή η εξέλιξη στις εξαγωγές αντικατοπτρίζει και μια ευρύτερη μεταβολή στις διατροφικές συνήθειες των Ιταλών. Τα ράφια των ιταλικών σούπερ μάρκετ έχουν κατακλυστεί από επεξεργασμένα σνακ και σάλτσες, οδηγώντας σε κρίση παχυσαρκίας. Οι κάτοικοι του Νότου και τα παιδιά έχουν πληγεί ιδιαίτερα. Σύμφωνα με τις στατιστικές, τα παιδιά στην Ιταλία είναι τα δεύτερα πιο παχύσαρκα στην Ευρώπη — πίσω μόνο από τα παιδιά της Κύπρου και λίγο μπροστά από εκείνα της Ελλάδας, της Κροατίας και της Ισπανίας.

Είναι εύκολο να κατηγορήσει κανείς την παχυσαρκία στις ξένες εισαγωγές, αλλά σύμφωνα με το Ιταλικό Στατιστικό Ινστιτούτο, οι κάτω των 18 ετών είναι οι μεγαλύτεροι καταναλωτές κρέατος, γαλακτοκομικών, ζυμαρικών και επιδορπίων, ενώ είναι οι λιγότερο προσεκτικοί με την υπερκατανάλωση αλατιού και οι λιγότερο πρόθυμοι να καταναλώσουν φρούτα και λαχανικά.

Τα πιάτα των παιδιών της Νικότερα σήμερα είναι πιο πιθανό να περιέχουν παγωτό παρά ντομάτα.Κι όμως, αυτό δεν έχει εμποδίσει τις εταιρείες να προβάλλουν τη Μεσογειακή Διατροφή ως εργαλείο προώθησης προϊόντων που οι παππούδες τους δεν θα αναγνώριζαν καν. 

Η Μεσογειακή Διατροφή δεν υπάρχει πια. Κάποιος να το πει στους Ιταλούς, καταλήγει το δημοσίευμα του Politico. 


 

Διεθνή
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ο Βασιλιάς Κάρολος βγάζει ντοκιμαντέρ για τη φιλοσοφία της αρμονίας και το περιβάλλον

Διεθνή / Ο Βασιλιάς Κάρολος ετοιμάζει ντοκιμαντέρ για τη φιλοσοφία της αρμονίας και το περιβάλλον

Ο βασιλιάς Κάρολος δηλώνει ότι θέλει να εμπνεύσει ένα «αίσθημα αποφασιστικότητας» για την προστασία του περιβάλλοντος, καθώς ανακοινώνονται λεπτομέρειες για το νέο του ντοκιμαντέρ
LIFO NEWSROOM
Η ΕΕ επενδύει 1,1 δισ. δολάρια για ασφαλή καινοτομία στην τεχνητή νοημοσύνη - Τι προβλέπεται

Διεθνή / Η ΕΕ επενδύει 1,1 δισ. δολάρια για ασφαλή καινοτομία στην τεχνητή νοημοσύνη - Τι προβλέπεται

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε: «Το να θέτουμε την τεχνητή νοημοσύνη σε προτεραιότητα σημαίνει επίσης να θέτουμε την ασφάλεια σε προτεραιότητα»
LIFO NEWSROOM
Χαιρετίζει η Τουρκία την εκεχειρία στη Γάζα: «Συνέβαλε και η Άγκυρα» λέει ο Ερντογάν - «Τελειώνει η γενοκτονία» λέει το ΥΠΕΞ

Διεθνή / Χαιρετίζει η Τουρκία την εκεχειρία στη Γάζα: «Συνέβαλε και η Άγκυρα» λέει ο Ερντογάν - «Τελειώνει η γενοκτονία» λέει το ΥΠΕΞ

Ο Τούρκος πρόεδρος ευχαριστεί ιδιαίτερα τον Αμερικανό πρόεδρο, ο οποίος «επέδειξε την απαραίτητη πολιτική βούληση για να ενθαρρύνει την ισραηλινή κυβέρνηση»
LIFO NEWSROOM
«Εμπόλεμη ζώνη» το Πόρτλαντ λόγω ICE: Κάτοικοι κοιμούνται με αντιασφυξιογόνες μάσκες

Διεθνή / «Εμπόλεμη ζώνη» το Πόρτλαντ λόγω ICE: Κάτοικοι κοιμούνται με αντιασφυξιογόνες μάσκες

Στο Πόρτλαντ, κάτοικοι του Gray’s Landing βιώνουν καθημερινά συγκρούσεις με ομοσπονδιακούς πράκτορες και διαδηλωτές - Δακρυγόνα, Εθνοφρουρά και μέτρα προστασίας έχουν γίνει μέρος της καθημερινότητας
LIFO NEWSROOM
Ο Μαχμούντ Αμπάς χαιρετίζει τη συμφωνία εκεχειρίας στη Γάζα και καλεί σε μόνιμη πολιτική λύση

Διεθνή / Ο Μαχμούντ Αμπάς χαιρετίζει τη συμφωνία εκεχειρίας στη Γάζα και καλεί σε μόνιμη πολιτική λύση

Ο Παλαιστίνιος πρόεδρος ευχαρίστησε τον Ντόναλντ Τραμπ και τους μεσολαβητές – Ζήτησε τερματισμό της κατοχής και δημιουργία ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους
LIFO NEWSROOM
Εκεχειρία στη Γάζα: Τι γνωρίζουμε για τους ομήρους - Στις 12 οι υπογραφή της πρώτης φάσης της συμφωνίας

Διεθνή / Εκεχειρία στη Γάζα: Τι γνωρίζουμε για τους ομήρους - Στις 12 οι υπογραφή της πρώτης φάσης της συμφωνίας

Ο Ντόναλντ Τραμπ επιχειρεί να τερματίσει τον πόλεμο στη Γάζα με ένα τολμηρό σχέδιο ανταλλαγής ομήρων και κρατουμένων - Ποιοι παραμένουν αιχμάλωτοι, τι προβλέπει η συμφωνία και ποιοι κίνδυνοι παραμονεύουν στην πορεία προς την ειρήνη
LIFO NEWSROOM
Νόμπελ Ειρήνης και Μέση Ανατολή: Ο Τραμπ κοντά σε μια ιστορική συμφωνία

Διεθνή / Νόμπελ Ειρήνης και Μέση Ανατολή: Ο Τραμπ κοντά σε μια ιστορική συμφωνία

Ο Ντόναλντ Τραμπ βρίσκεται κοντά στη μεγαλύτερη διπλωματική επιτυχία της προεδρίας του: συμφωνία ειρήνης Ισραήλ–Χαμάς - Όμηροι, εκεχειρία και πολιτικές ισορροπίες καθορίζουν το αποτέλεσμα
LIFO NEWSROOM
Το Ευρωκοινοβούλιο αποφάσισε: «Μπριζόλα», «μπιφτέκι», «λουκάνικο» είναι λέξεις μόνο για κρέας

Διεθνή / Το Ευρωκοινοβούλιο αποφασίζει: «Μπριζόλα», «μπιφτέκι», «λουκάνικο» είναι λέξεις μόνο για κρέας

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε υπέρ της απαγόρευσης όρων όπως «μπιφτέκι», «μπριζόλα» και «λουκάνικο» για φυτικά προϊόντα - Κτηνοτρόφοι υπέρ, καταναλωτές και βιομηχανία τροφίμων κατά — Τι σημαίνει η απόφαση για την αγορά vegan τροφίμων στην Ευρώπη
LIFO NEWSROOM
Μαντλίν ΜακΚάν: Ξεκίνησε η δίκη της 24χρονης που παρίστανε και παρενοχλούσε τους γονείς του αγνοούμενου κοριτσιού

Διεθνή / Μαντλίν ΜακΚάν: Ξεκίνησε η δίκη της 24χρονης που παρίστανε το αγνοούμενο κορίτσι

Τον Απρίλιο του 2024, η Τζούλια Βάντελτ τηλεφώνησε περισσότερες από 60 φορές σε μία ημέρα στους γονείς της Μαντλίν - «Δώστε μου μία ευκαιρία, δεν είμαι ψεύτρα», εκλιπαρούσε σε ένα μήνυμα που είχε αφήσει στον τηλεφωνητή της οικογένειας
LIFO NEWSROOM
Εκεχειρία στη Γάζα: Ισραήλ και Χαμάς συμφώνησαν μετά από δύο χρόνια πολέμου - Τι περιλαμβάνει η πρώτη φάση

Διεθνή / Εκεχειρία στη Γάζα: Ισραήλ και Χαμάς συμφώνησαν μετά από δύο χρόνια πολέμου - Τι περιλαμβάνει η πρώτη φάση

Μετά από δύο χρόνια αιματηρού πολέμου, Ισραήλ και Χαμάς καταλήγουν σε συμφωνία εκεχειρίας με μεσολάβηση του Ντόναλντ Τραμπ - Όλοι οι όμηροι απελευθερώνονται, αρχίζει η απόσυρση του ισραηλινού στρατού και ανοίγει ο δρόμος για ειρήνη στη Μέση Ανατολή
LIFO NEWSROOM
Διαδηλώσεις στο Εκουαδόρ: Οργή για την κατάργηση της επιδότησης καυσίμων

Διεθνή / Διαδηλώσεις στο Εκουαδόρ: Οργή για την κατάργηση της επιδότησης καυσίμων

Διαδηλωτές επιτέθηκαν στο αυτοκίνητο του Προέδρου του Ισημερινού, Ντάνιελ Νόμποα, κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων για την κατάργηση της επιδότησης καυσίμων. Πέντε άτομα συνελήφθησαν και η κατάσταση έκτακτης ανάγκης συνεχίζεται.
LIFO NEWSROOM
Ιλαρία Σάλις: Από τα ουγγρικά κελιά στο Ευρωκοινοβούλιο - Το σύμβολο της μάχης για τη δημοκρατία στην Ευρώπη

Διεθνή / Ιλαρία Σάλις: Από τα ουγγρικά κελιά στο Ευρωκοινοβούλιο - Το σύμβολο της μάχης για τη δημοκρατία στην Ευρώπη

Στις 23 Σεπτεμβρίου 2025, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε με οριακή πλειοψηφία υπέρ της διατήρησης της ασυλίας της, απορρίπτοντας το αίτημα των ουγγρικών αρχών για άρση της
LIFO NEWSROOM