Ο Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε ότι ο Ουκρανός πρόεδρος μπορεί να βάλει τέλος στον πόλεμο με τη Ρωσία «αν το θέλει», τονίζοντας όμως πως μια τέτοια ειρηνευτική συμφωνία θα προϋπέθετε ότι «δεν θα υπάρξει ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ».
Λίγες ώρες πριν υποδεχθεί τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο, ο Αμερικανός πρόεδρος υπογράμμισε ακόμη πως «δεν υπάρχει επιστροφή» για την Κριμαία, την οποία η Μόσχα προσάρτησε παράνομα το 2014, οκτώ χρόνια πριν εξαπολύσει τη γενικευμένη εισβολή στην Ουκρανία.
Οι δηλώσεις Τραμπ έγιναν έπειτα από τη συνάντησή του στην Αλάσκα με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, η οποία κατέληξε στην απόσυρση του αμερικανού ηγέτη από το αίτημα για κατάπαυση του πυρός και στην προώθηση μιας μόνιμης ειρηνευτικής συμφωνίας. Ο Ζελένσκι, φθάνοντας αργά το βράδυ της Κυριακής στις ΗΠΑ, επανέλαβε την ανάγκη για «αποτελεσματικές εγγυήσεις ασφαλείας» από τους συμμάχους. Σύμφωνα με τον Αμερικανό απεσταλμένο Στιβ Γουίτκοφ, ο Πούτιν συμφώνησε σε ένα ενδεχόμενο «σύμφωνο ασφαλείας τύπου ΝΑΤΟ» για την Ουκρανία, αν και ο Ρώσος ηγέτης έχει διαχρονικά αντιταχθεί στην ένταξη του Κιέβου στη Συμμαχία.
Στην ανάρτησή του στο Truth Social, ο Τραμπ έγραψε: «Ο πρόεδρος Ζελένσκι μπορεί να τερματίσει τον πόλεμο με τη Ρωσία σχεδόν αμέσως, αν το θέλει, ή μπορεί να συνεχίσει να πολεμά. Θυμηθείτε πώς ξεκίνησε. Δεν υπάρχει περίπτωση να επιστραφεί η Κριμαία που δόθηκε από τον Ομπάμα πριν από 12 χρόνια χωρίς να πέσει ούτε τουφεκιά, και ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΝΤΑΞΗ ΤΗΣ ΟΥΚΡΑΝΙΑΣ ΣΤΟ ΝΑΤΟ. Μερικά πράγματα δεν αλλάζουν ποτέ!!!».
Πριν από την επιστροφή του Τραμπ στην εξουσία τον Ιανουάριο, τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ είχαν συμφωνήσει ότι η Ουκρανία βρίσκεται σε «αμετάκλητη πορεία» προς την ένταξη. Ο γ.γ. του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε, μαζί με τον Βρετανό πρωθυπουργό σερ Κιρ Στάρμερ και άλλους ευρωπαίους ηγέτες, θα συμμετάσχουν σήμερα, Δευτέρα, στις συνομιλίες στην Ουάσιγκτον για το μέλλον της Ουκρανίας. Μεταξύ αυτών, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι, ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς, ο Φινλανδός πρόεδρος Αλεξάντερ Στουμπ και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, χωρίς να είναι σαφές πόσοι θα μεταβούν τελικά στον Λευκό Οίκο.
«Μεγάλη μέρα αύριο στον Λευκό Οίκο. Δεν έχουν συγκεντρωθεί ποτέ τόσοι πολλοί Ευρωπαίοι ηγέτες ταυτόχρονα. Μεγάλη μου τιμή να τους φιλοξενώ!!!», πρόσθεσε ο Τραμπ.
Ο Ζελένσκι, από την πλευρά του, εξέφρασε ευγνωμοσύνη για την πρόσκληση, σημειώνοντας: «Μοιραζόμαστε όλοι την ισχυρή επιθυμία να τελειώσει αυτός ο πόλεμος γρήγορα και με αξιοπιστία». Παράλληλα, επανέλαβε την ανάγκη για ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας, «όχι όπως το 1994, όταν η Ουκρανία έλαβε τις λεγόμενες "εγγυήσεις ασφαλείας" που δεν λειτούργησαν». «Βεβαίως, η Κριμαία δεν θα έπρεπε να έχει παραδοθεί τότε», πρόσθεσε. «Όπως οι Ουκρανοί δεν εγκατέλειψαν ποτέ το Κίεβο, την Οδησσό ή το Χάρκοβο μετά το 2022».
Η άφιξη τόσων ηγετών κρατών με τόσο μικρή προειδοποίηση για μια κρίσιμη πολεμική σύνοδο θεωρείται άνευ προηγουμένου στη σύγχρονη εποχή, γεγονός που καταδεικνύει τη σοβαρότητα της κατάστασης.
Διπλωματικές πηγές εκφράζουν ανησυχία ότι ο Τραμπ ενδέχεται να πιέσει τον Ζελένσκι να αποδεχθεί όρους, μετά τον αποκλεισμό του ουκρανού προέδρου από τη συνάντηση Τραμπ - Πούτιν την περασμένη Παρασκευή επί αμερικανικού εδάφους. Ωστόσο, ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο διέψευσε ότι ο Ζελένσκι μπορεί να εξαναγκαστεί, χαρακτηρίζοντας το σχετικό σενάριο «ανόητη αφήγηση των ΜΜΕ».
Η επίσκεψη του Ουκρανού προέδρου στον Λευκό Οίκο τον Φεβρουάριο είχε λήξει απότομα μετά από έντονη αντιπαράθεση με τον Τραμπ και τον αντιπρόεδρο Τζέι Ντι Βανς, με τον αμερικανό πρόεδρο να τον κατηγορεί ότι «παίζει με τον κίνδυνο ενός Γ΄ Παγκοσμίου Πολέμου». Έκτοτε, Ευρωπαίοι ηγέτες εργάζονται παρασκηνιακά για την αποκατάσταση των σχέσεων, με τον Ζελένσκι να υιοθετεί πλέον «γλώσσα συμφωνιών», η οποία θεωρείται πιο αποτελεσματική απέναντι στον Τραμπ.
Τον Απρίλιο, η Ουκρανία υπέγραψε συμφωνία για τα ορυκτά, προσφέροντας στις ΗΠΑ οικονομικό μερίδιο στη χώρα, ενώ ο Ζελένσκι και ο Τραμπ είχαν ιδιωτική συνομιλία στο Βατικανό πριν από την κηδεία του πάπα Φραγκίσκου. Το Κίεβο ξεκαθάρισε επίσης ότι είναι διατεθειμένο να πληρώσει για τα αμερικανικά όπλα.
Τον Ιούλιο, οι δύο ηγέτες είχαν τηλεφωνική επικοινωνία, την οποία ο ουκρανός πρόεδρος χαρακτήρισε «την καλύτερη που είχαμε ποτέ».
Παράλληλα, ο Τραμπ είχε αρχίσει να εμφανίζει δυσφορία με την αδιάκοπη ρωσική επίθεση στην Ουκρανία, χαρακτηρίζοντας τον Πούτιν «εντελώς τρελό», επισπεύδοντας το χρονοδιάγραμμα για μια ειρηνευτική συμφωνία και απειλώντας τη Μόσχα με νέες οικονομικές κυρώσεις.
Ουκρανία: Το πεδίο των μαχών και οι διαπραγματεύσεις
Καθώς οι διεργασίες συνεχίζονται, οι ρωσικές δυνάμεις εξακολουθούν να προελαύνουν, ελέγχοντας πλέον σχεδόν το ένα πέμπτο της Ουκρανίας μετά την εισβολή του Φεβρουαρίου 2022.
Την Κυριακή, ο Ζελένσκι συμμετείχε σε εικονική σύνοδο με ηγέτες του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, μεταξύ τους οι Μακρόν, Στάρμερ και Μερτς, με στόχο τη διαμόρφωση κοινής γραμμής ενόψει των επαφών στην Ουάσιγκτον.
Ο Εμανουέλ Μακρόν τόνισε ότι στόχος είναι «να παρουσιαστεί ένα ενιαίο μέτωπο» ενώ οι δηλώσεις του Αμερικανού απεσταλμένου Στιβ Γουίτκοφ έδωσαν νέα διάσταση: Σύμφωνα με τον ίδιο, ο Πούτιν συμφώνησε σε «ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας που θα μπορούσαν να αλλάξουν το παιχνίδι». Ο Γουίτκοφ είπε στο CNN πως οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να προσφέρουν στην Ουκρανία «προστασία τύπου Άρθρου 5», δηλαδή δέσμευση ανάλογη με εκείνη των κρατών-μελών του ΝΑΤΟ για συλλογική άμυνα.
Παράλληλα, τόνισε ότι η Ρωσία έκανε «ορισμένες παραχωρήσεις» σε πέντε αμφισβητούμενες περιοχές της Ουκρανίας. Σύμφωνα με Ευρωπαίους αξιωματούχους, ο Πούτιν επανέλαβε την απαίτησή του να διατηρήσει τον έλεγχο σε Ντονέτσκ και Λουγκάνσκ. Στην εικονική σύνοδο της Κυριακής, ωστόσο, ο Ζελένσκι επέμεινε ότι το ουκρανικό Σύνταγμα απαγορεύει την παραχώρηση εδαφών και πως αυτό μπορεί να συζητηθεί μόνο σε τριμερή σύνοδο με τις ΗΠΑ και τη Ρωσία.
Ο Ρούμπιο, από την πλευρά του, θέλησε να μετριάσει τις προσδοκίες, τονίζοντας πως «είμαστε ακόμη πολύ μακριά» από μια συμφωνία που θα μπορούσε να τερματίσει τη φονικότερη σύγκρουση της Ευρώπης εδώ και 80 χρόνια.
Με πληροφορίες από BBC
