Καταστρέφουν οι τουρίστες την Ευρώπη; Γιατί οι ντόπιοι αποκηρύσσουν τον υπερτουρισμό;

Καταστρέφουν οι τουρίστες την Ευρώπη; Γιατί οι ντόπιοι αποκηρύσσουν τον υπερτουρισμό; Facebook Twitter
Γραφικό του Bloomberg για τον υπερτουρισμό στην Ευρώπη
0

Το καλοκαίρι του 2025 ίσως μείνει στην ιστορία ως η στιγμή που η Ευρώπη γύρισε την πλάτη στον υπερτουρισμό

Το πρακτορείο Bloomberg κάνει έναν απολογισμό του φαινομένου του υπερτουρισμού και πώς επηρεάζει ειδικά τις τοπικές κοινωνίες στην Ευρώπη, επισημαίνοντας πως μπορεί οι κυβερνήσεις να μην μπορούν να αποκηρύξουν τα έσοδα, σίγουρα όμως οι ντόπιοι αποκηρύσσουν το φαινόμενο. 

Στη Βαρκελώνη, ντόπιοι εξοργισμένοι από την αδυναμία να κινηθούν στους ασφυκτικά γεμάτους δρόμους, ψέκασαν τουρίστες με νεροπίστολα. Στη Μαγιόρκα, χιλιάδες κατέβηκαν στους δρόμους ζητώντας το τέλος του μαζικού τουρισμού. Στη Γένοβα, κάτοικοι παρέλασαν στα σοκάκια με ένα χάρτινο υπερωκεάνιο, διαμαρτυρόμενοι για τη «φουρνιά» των επισκεπτών από τα κρουαζιερόπλοια. Στο Παρίσι, το προσωπικό του Λούβρου πραγματοποίησε διαμαρτυρία κατά του υπερπληθυσμού του μουσείου, αφήνοντας πλήθη επισκεπτών απ’ έξω. Και στη Βενετία, η βασική δεξίωση του γάμου του Τζεφ Μπέζος μεταφέρθηκε εκτός πόλης, καθώς διαδηλωτές με πλακάτ που έγραφαν «Σώστε τη Βενετία από τον Μπέζος» αντιδρούσαν στην κατάληψη του ιστορικού κέντρου από τον πολυτελή γάμο του ιδρυτή της Amazon.

Καταστρέφουν οι τουρίστες την Ευρώπη; Γιατί οι ντόπιοι αποκηρύσσουν τον υπερτουρισμό; Facebook Twitter
Λούβρο, Μόνα Λίζα / Φωτογραφία: X

Υπερτουρισμός στην Ευρώπη: Το όριο έχει ξεπεραστεί

Καθώς οι τουρίστες επιστρέφουν στα προ της πανδημίας επίπεδα, πολλοί από τους παραδοσιακούς προορισμούς βιώνουν αυτό που ονομάζεται «υπερτουρισμός» - ένα σημείο καμπής όπου η καθημερινότητα των κατοίκων γίνεται ασφυκτική. 

Καταστρέφουν οι τουρίστες την Ευρώπη; Γιατί οι ντόπιοι αποκηρύσσουν τον υπερτουρισμό; Facebook Twitter
Η άνοδος του τουρισμού μετά την πανδημία / Γράφημα: Bloomberg, με στοιχεία από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού του ΟΗΕ

Το 2023, η Ζάκυνθος, από τα πιο επιβαρυμένα νησιά στην Ευρώπη, υποδέχτηκε 150 φορές περισσότερους επισκέπτες απ’ όσους κατοίκους διαθέτει. Το 2024, οι αφίξεις τουριστών στην Ευρώπη έφτασαν τα 756 εκατομμύρια, δηλαδή 46 εκατομμύρια περισσότερες από το προηγούμενο έτος.

Καταστρέφουν οι τουρίστες την Ευρώπη; Γιατί οι ντόπιοι αποκηρύσσουν τον υπερτουρισμό; Facebook Twitter
Ζάκυνθος, η παραλία «Ναυάγιο» / Φωτογραφία: Pixabay

Οι επισκέπτες φέρνουν μεν χρήματα και δουλειές, αλλά δημιουργούν κυκλοφοριακή συμφόρηση, ρύπανση, πίεση στις δημόσιες υπηρεσίες και στεγαστικές ελλείψεις. Η εκρηκτική ανάλπτυξη πλατφορμών όπως το Airbnb, το VRBO και το Wimdu έχει οδηγήσει σε εξαφάνιση πολλών κατοικιών από την αγορά μακροχρόνιας μίσθωσης. Οι ενοικιαστές μπορεί να βρεθούν να ζουν δίπλα σε επισκέπτες που διασκεδάζουν μέχρι το πρωί. Τοπικά καταστήματα κλείνουν για να δώσουν τη θέση τους σε καταστήματα με σουβενίρ και παγωτατζίδικα. Η αυξανόμενη ζήτηση ανεβάζει τις τιμές τόσο πολύ, ώστε οι ίδιοι οι κάτοικοι δεν μπορούν να κάνουν διακοπές στη χώρα τους. Στις παραθαλάσσιες περιοχές, η μαζική ροή τουριστών επιβαρύνει το περιβάλλον και εξαντλεί βασικούς πόρους όπως το νερό. Το 2024, οι Κυκλάδες εντάχθηκαν στον κατάλογο Κληρονομιάς σε Κίνδυνο, εξαιτίας της πίεσης που ασκεί η τουριστική ανάπτυξη στο τοπίο και τον τοπικό πολιτισμό.

Υπερτουρισμός: Οι πιο επιβαρυμένοι προορισμοί

Ο υπερτουρισμός εμφανίζεται κυρίως σε τρεις τύπους περιοχών: μεσογειακά παραθαλάσσια θέρετρα, αλπικά χιονοδρομικά κέντρα και ιστορικές πόλεις με έντονη επισκεψιμότητα. Στις πλέον επιβαρυμένες περιοχές περιλαμβάνονται τα ελληνικά νησιά, η ακτογραμμή της Κροατίας και τα χωριά του Τιρόλου στην Αυστρία. Οι περιοχές αυτές έχουν μικρό πληθυσμό όλον τον χρόνο, καθώς οι εποχικοί εργαζόμενοι μετακινούνται αλλού όταν τελειώνει η τουριστική περίοδος.

Στις πόλεις, τα δεδομένα είναι ακόμα πιο εντυπωσιακά: το 2024, το Παρίσι δέχθηκε πάνω από 400.000 επισκέπτες ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο - 20 φορές τον τοπικό πληθυσμό και πολλαπλάσιους από την Αθήνα (88.000) και την Κοπεγχάγη (64.000). Στην ίδια κατηγορία ανήκουν και πιο απρόσμενες περιοχές, όπως τα ισπανικά Κανάρια Νησιά ή τα νησιά της Γερμανίας στη Βόρεια Θάλασσα.

Ο υπερτουρισμός πλέον αγγίζει και λιγότερο προβεβλημένους προορισμούς. Η Αλβανία δέχεται πλέον οργανωμένο τουρισμό από πολλές χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Το Πόρτο, κάποτε ήσυχη εναλλακτική της Λισαβόνας, είναι σήμερα εξίσου πολύβουο με την πρωτεύουσα.

Καταστρέφουν οι τουρίστες την Ευρώπη; Γιατί οι ντόπιοι αποκηρύσσουν τον υπερτουρισμό; Facebook Twitter
Αυστρία / Φωτογραφία: EPA

Υπερτουρισμός: Ποιος φταίει;

Όλοι δείχνουν με το δάχτυλο αλλού, παρατηρεί το Bloomberg. Η Airbnb κατηγορεί τα ξενοδοχεία, καθώς απορροφούν το 80% των διανυκτερεύσεων. Η TUI, από την άλλη, επιρρίπτει ευθύνες στην Airbnb και στις βραχυπρόθεσμες μισθώσεις, οι οποίες «καταβροχθίζουν» την αγορά μακροχρόνιων ενοικίων. Ορισμένοι οικοδεσπότες υποστηρίζουν ότι το πρόβλημα δεν είναι οι τουρίστες, αλλά οι «ψηφιακοί νομάδες» που με τις μεσαίας διάρκειας διαμονές τους εκτοπίζουν τους μόνιμους κατοίκους.

Κυβερνήσεις καταδικάζουν τον υπερτουρισμό την ίδια ώρα που εγκρίνουν νέα ξενοδοχεία και επεκτάσεις αεροδρομίων. Οι τουρίστες πια δεν «ταξιδεύουν»· κινούνται βάσει «λίστας επιθυμιών», συρρέοντας σε «ινσταγκραμικά» σημεία όπως η Rue Crémieux στο Παρίσι ή η Ponte dei Salti στην Ελβετία, με συνέπεια τη συντριβή της τοπικής ζωής.

Καταστρέφουν οι τουρίστες την Ευρώπη; Γιατί οι ντόπιοι αποκηρύσσουν τον υπερτουρισμό; Facebook Twitter
Τουρίστες στην Ακρόπολη / Φωτογραφία: Eurokinissi

Είναι ο υπερτουρισμός τόσο κακός;

Για τις κυβερνήσεις, αποτελεί πηγή πλούτου και χρηματοδοτικό εργαλείο για την εθνική κληρονομιά. Όταν γίνεται με βιώσιμο τρόπο, ο τουρισμός προάγει τη διαπολιτισμική κατανόηση. Αρκετοί λιγότερο επισκέψιμοι προορισμοί συνεχίζουν να διψούν για τουρίστες.

Ο υπερτουρισμός συχνά λειτουργεί ως αποδιοπομπαίος τράγος για άλλα προβλήματα. Οι ελλείψεις στέγης λύνονται με οικοδομές, όχι απαραίτητα με την απαγόρευση του Airbnb. Οι διαμαρτυρίες στρέφονται περισσότερο κατά της βιομηχανίας του τουρισμού και της άνισης κατανομής των κερδών. Οι εταιρείες κρουαζιέρας, που κρατούν τους ταξιδιώτες στο πλοίο για φαγητό και διασκέδαση, πριν τους αφήσουν μαζικά στο ιστορικό κέντρο, δέχονται συχνά τα περισσότερα πυρά.

Ωστόσο, αν οι τουρίστες ήταν όλοι «παίρνουν και δεν δίνουν», γιατί θα συνέχιζαν οι κυβερνήσεις να τους προσελκύουν; Το 2024, η ταξιδιωτική βιομηχανία στην Ελλάδα παρήγαγε 21,7 δισ. ευρώ σε άμεσο εισόδημα και 42,7 δισ. σε έμμεσο, από δαπάνες σε εστιατόρια, μεταφορές και διασκέδαση.

Καταστρέφουν οι τουρίστες την Ευρώπη; Γιατί οι ντόπιοι αποκηρύσσουν τον υπερτουρισμό; Facebook Twitter
Διαμαρτυρία στη Βαρκελώνη κατά του υπερτουρισμού / Φωτογραφία: EPA

Η δυσφορία των κατοίκων για τον υπερτουρισμό

Όσοι ζουν σε δημοφιλείς περιοχές ελάχιστα παρηγορούνται γνωρίζοντας ότι ο τουρισμός ενισχύει την τοπική οικονομία. Η πανδημία τους έδωσε για λίγο πίσω την πόλη τους. Τώρα που τα πλήθη επέστρεψαν, η απώλεια εκείνης της ηρεμίας μοιάζει ασήκωτη.

Η ενόχληση θα μπορούσε να μειωθεί με καλύτερη συμπεριφορά των επισκεπτών. Όπως στην περίπτωση ενός τουρίστα στην Ισλανδία που κατέστρεψε ένα πολύτιμο στρώμα βρύων χαράζοντας «Στείλτε γυμνά». Δεν ήταν θέμα πλήθους - αλλά έλλειψης σεβασμού. Σε άλλες περιπτώσεις, απλώς η παρουσία υπερβολικά πολλών ανθρώπων αλλοιώνει την εμπειρία: το «I amsterdam» απομακρύνθηκε από την πλατεία του Rijksmuseum γιατί η πλατεία ασφυκτιούσε καθημερινά, παρά την ευπρεπή συμπεριφορά των τουριστών.

Καταστρέφουν οι τουρίστες την Ευρώπη; Γιατί οι ντόπιοι αποκηρύσσουν τον υπερτουρισμό; Facebook Twitter
Βενετία / Φωτογραφία: EPA

Οι κυβερνητικές παρεμβάσεις κατά του υπερτουρισμού

Πολλές πόλεις προσπαθούν να ανακατευθύνουν τη ροή των τουριστών. Σε Λονδίνο και Παρίσι, επιτρέπονται μόνο 90 ημέρες Airbnb ανά έτος. Σκωτία και Καλιφόρνια εφαρμόζουν καθεστώτα αδειοδότησης. Στη Νέα Υόρκη απαγορεύεται σε διαμέρισμα κάθε διαμονή κάτω των 30 ημερών, ενώ η Βαρκελώνη θα έχει πλήρη απαγόρευση βραχυχρόνιων μισθώσεων μετά το 2028.

Η φορολογία είναι άλλο ένα εργαλείο. Η Βενετία χρεώνει 5 - 10 ευρώ για είσοδο τις πιο πολυσύχναστες ημέρες του έτους. Η Νέα Ζηλανδία επιβάλλει τέλος 100 δολαρίων στους μη Αυστραλούς επισκέπτες.

Σε πολεοδομικό επίπεδο, το Άμστερνταμ απαγορεύει νέα τουριστικά καταστήματα στο κέντρο και χρηματοδοτεί συνεταιριστικά μαγαζιά. Η Βαρκελώνη προστατεύει τα ιστορικά της καταστήματα. Το Πάρκο Γκουέλ μειώνει τον αριθμό των επισκεπτών με τέλη εισόδου και υποχρεωτικές κρατήσεις, ακόμα και για τους ντόπιους.

Τα μέτρα ωστόσο, δεν έχουν ακόμη αποδώσει. Οι περιορισμοί στις διανυκτερεύσεις παρακάμπτονται. Οι ενοικιάσεις συνεχίζονται με άλλες μορφές. Οι τουριστικοί φόροι λειτουργούν κυρίως εισπρακτικά - όχι περιοριστικά. Όπως σημειώνει ο λέκτορας Greg Richards, στο Άμστερνταμ ο φόρος θα έπρεπε να τριπλασιαστεί για να αποτρέψει την άφιξη τουριστών.

Η προώθηση εναλλακτικών προορισμών βοηθά, αλλά δεν μειώνει ουσιαστικά τον συνολικό όγκο. Οι λιγότερο προβλέψιμοι τουρίστες απλώς αντικαθίστανται από άλλους, κι έτσι οι γνωστοί προορισμοί μένουν πάντα γεμάτοι.

Η διαχείριση του υπερτουρισμού παραμένει το μεγάλο στοίχημα της Ευρώπης - ανάμεσα στην οικονομική εξάρτηση και την κοινωνική αντοχή.

Με πληροφορίες από Bloomberg

Διεθνή
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Ο υπερτουρισμός ως προέκταση της ανεξέλεγκτης ανάπτυξης

Living / Ο υπερτουρισμός ως προέκταση της ανεξέλεγκτης ανάπτυξης

Η πρόκληση του υπερτουρισμού, που προκαλεί φθορές στην πολιτιστική κληρονομιά και την τοπική κοινωνία, απαιτεί στρατηγικό σχεδιασμό που να συνδυάζει τις οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις με βιώσιμες πρακτικές.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΤΗΡΟΠΟΥΛΟΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Συναυλία-ντροπή στο Ζάγκρεμπ: Φιλοναζιστικοί χαιρετισμοί από τον Μάρκο Πέρκοβιτς και χιλιάδες θεατές

Διεθνή / Συναυλία-ντροπή στο Ζάγκρεμπ: Φιλοναζιστικοί χαιρετισμοί από τον Μάρκο Πέρκοβιτς και χιλιάδες θεατές

Περισσότεροι από 500.000 θεατές στην πιο πολυσυζητημένη συναυλία στην ιστορία της Κροατίας – Καταγγελίες για φασιστικά σύμβολα, συνθήματα και προκλητική ανοχή από τις αρχές
LIFO NEWSROOM
Δασμοί Τραμπ: Προς συμφωνία ΗΠΑ–ΕΕ για το εμπόριο πριν την προθεσμία της 9ης Ιουλίου

Διεθνή / Δασμοί Τραμπ: Προς συμφωνία ΗΠΑ–ΕΕ για το εμπόριο πριν την προθεσμία της 9ης Ιουλίου

Με τις ΗΠΑ να απειλούν με δασμούς έως 50%, Ε.Ε. και ΗΠΑ διαπραγματεύονται μία προσωρινή εμπορική συμφωνία πριν την προθεσμία της 9ης Ιουλίου. Δείτε τις εξελίξεις και τις επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία
LIFO NEWSROOM
Σοφία Χάτσινς: Νέες πληροφορίες για τον θάνατο της 29χρονης μάνατζερ και στενής φίλης της Κέιτλιν Τζένερ

Διεθνή / Σοφία Χάτσινς: Νέες πληροφορίες για τον θάνατο της 29χρονης μάνατζερ και στενής φίλης της Κέιτλιν Τζένερ

Η 29χρονη φέρεται να προσπάθησε να πραγματοποιήσει προσπέραση ενώ κινούνταν με ιλιγγιώδη ταχύτητα, πριν καταλήξει σε έναν γκρεμό ύψους περίπου 107 μέτρων
LIFO NEWSROOM
Άσυλο σε πολίτες της Συρίας: Η Ελλάδα η δεύτερη χώρα της ΕΕ που εκδίδει αρνητικές αποφάσεις

Διεθνή / Άσυλο σε πολίτες της Συρίας: Η Ελλάδα η δεύτερη χώρα της ΕΕ που εκδίδει αρνητικές αποφάσεις

Πρόθεση των ελληνικών αρχών είναι να επανεξετάσει το χορηγηθέν καθεστώς «πρόσφυγα» σε Σύρους πολίτες και να ανακαλεί για όσα από αυτά έχουν εκλείψει οι λόγοι χορήγησής τους
LIFO NEWSROOM
Σύγχυση με τους δασμούς Τραμπ: Μετατίθενται για 1η Αυγούστου, αλλά ξεκινούν οι προειδοποιητικές επιστολές

Διεθνή / Σύγχυση με τους δασμούς Τραμπ: Μετατίθενται για 1η Αυγούστου, αλλά ξεκινούν οι προειδοποιητικές επιστολές

Ο Αμερικανός πρόεδρος δηλώνει ότι «τα γράμματα και οι συμφωνίες» ξεκινούν σήμερα, ενόψει της λήξης του αρχικού 90ήμερου διαστήματος – Αναστάτωση στις αγορές της Ασίας
LIFO NEWSROOM
Το σχέδιο για τη «Ριβιέρα» στη Γάζα και η εμπλοκή του Τόνι Μπλερ

Διεθνή / Το σχέδιο για τη «Ριβιέρα» στη Γάζα και η εμπλοκή του Τόνι Μπλερ

Ένα φιλόδοξο σχέδιο που παρουσιάστηκε σε ΗΠΑ και διεθνείς εταίρους προτείνει την ανασυγκρότηση της Γάζας με οικονομικές ζώνες, τεχνολογικές επενδύσεις και μετακίνηση μέρους του πληθυσμού, προκαλώντας διεθνείς αντιδράσεις
LIFO NEWSROOM
Στο Κατάρ ο Νετανιάχου για συνομιλίες με Τραμπ - Ελπίδες για κατάπαυση πυρός με Χαμάς εντός της εβδομάδας

Διεθνή / Στο Κατάρ ο Νετανιάχου για συνομιλίες με Τραμπ - Ελπίδες για κατάπαυση πυρός με Χαμάς εντός της εβδομάδας

Ο πρώτος γύρος των συνομιλιών στην πρωτεύουσα του Κατάρ δεν απέδωσε αποτελέσματα, καθώς η ισραηλινή αντιπροσωπεία δεν είχε εξουσιοδότηση για την επίτευξη τελικής συμφωνίας
LIFO NEWSROOM