Ο Μιχαήλ Χοντορκόφσκι- ο αυτοεξόριστος επιχειρηματίας και σφοδρός επικριτής του Κρεμλίνου- κάλεσε τους Ρώσους ολιγάρχες και αξιωματούχους, που έχουν φύγει από τη Ρωσία, να αποκηρύξουν δημοσίως ως εγκληματικό τον πόλεμο του Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ουκρανία.
«Τα δημόσια πρόσωπα δεν μπορούν να φεύγουν ήσυχα και μετά να κάθονται ήσυχα. Αν έχεις φύγει, τότε θα πρέπει δημόσια να διαχωρίσεις τη θέση σου ή θα αναγκαστούμε να υποψιαστούμε ότι ενεργείς εκ μέρους του Κρεμλίνου», δήλωσε ο Χοντορκόφσκι, που ζει στο Λονδίνο.
«Πρέπει να βγεις στο μικρόφωνο και να πεις ότι ο Πούτιν είναι εγκληματίας πολέμου και ότι αυτό που κάνει είναι έγκλημα, ότι ο πόλεμος εναντίον της Ουκρανίας είναι έγκλημα. Πείτε το αυτό και μετά θα καταλάβουμε ότι ο Πούτιν δεν σας κρατάει», συμπλήρωσε.
Ο Χοντορκόφσκι- που ήταν ο πλουσιότερος άνθρωπος στη Ρωσία προτού συλληφθεί το 2003 και φυλακιστεί για 10 χρόνια ενώ το κράτος πήρε την πετρελαϊκή εταιρεία του, τη Yukos- αναφερόταν ιδιαίτερα στους ολιγάρχες Μίκαϊλ Φρίντμαν και Πιοτρ Άβεν, της Alfa Group. Αμφότεροι εγκατέλειψαν τη Ρωσία μετά την εισβολή στην Ουκρανία, αλλά μπήκαν στη λίστα των κυρώσεων της ΕΕ και της Βρετανίας, για στενές σχέσεις με το καθεστώς του Πούτιν.
Επίσης αναφερόταν στον Ανατόλι Τσουμπάις, συνεργάτη του Πούτιν στο Κρεμλίνο που παραιτήθηκε τον τελευταίο μήνα. Πρόκειται για τον πλέον υψηλόβαθμο αξιωματούχο της ρωσικής κυβέρνησης που αποχώρησε από το πόστο του και έφυγε από τη χώρα μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία. Ο Χοντορκόφσκι, μαζί με τους Φρίντμαν και Άβεν ήταν ανάμεσα στους επτά αρχικούς Ρώσους ολιγάρχες της δεκαετίας του ‘90, που έλεγχαν το μεγαλύτερο μέρος της οικονομίας της χώρας. Ο Τσουμπάις επέβλεψε τις ιδιωτικοποιήσεις την ίδια δεκαετία, που ήταν η πηγή της περιουσίας των τριών τους. Είναι ανάμεσα στα πολλά μέλη της ρωσικής ελίτ που έφυγαν από τη χώρα μετά την εισβολή.
Αν και ο Τσουμπάις δεν έχει κάνει δηλώσεις μετά την αποχώρησή του, ο Φρίντμαν και ο Άβεν έχουν δώσει συνεντεύξεις, στις οποίες διαμαρτυρήθηκαν για τον αντίκτυπο που έχουν οι κυρώσεις στην καθημερινότητά τους. Έχουν πει ότι τα μέτρα αντικατοπτρίζουν τη παρεξήγηση ότι Ρώσοι όπως οι ίδιοι θα μπορούσαν να έχουν την όποια επιρροή στις πολιτικές του Πούτιν.
Όμως, δεν έχουν επικρίνει ευθέως τον Πούτιν για την εισβολή, αν και ο Φρίντμαν- που μεγάλωσε στην ουκρανική Λβιβ- είπε σε δημοσιογράφους μετά την επιβολή κυρώσεων ότι ο πόλεμος είναι «μια τεράστια τραγωδία» που «θα πρέπει να τερματιστεί το συντομότερο δυνατόν». Ακόμη, ο Φρίντμαν είπε ότι δεν θέλει να μιλήσει ευθέως εναντίον του Πούτιν, επειδή αυτό δεν θα είχε κάποιο αντίκτυπο στη λήψη πολιτικών αποφάσεων στη Ρωσία, ενώ την ίδια ώρα θα έθετε σε κίνδυνο τους εκατοντάδες χιλιάδες εργαζομένους του που παραμένουν στη χώρα.
Ο Χοντορκόφσκι συμφώνησε πως είναι αφελές να πιστεύει κάποιος ότι ο Φρίντμαν ή ο Άβεν θα μπορούσαν να επηρεάσουν τον Πούτιν, προκειμένου να σταματήσει τον πόλεμο. Όμως, συμπλήρωσε, αν κάποιος από αυτούς τους δισεκατομμυριούχους θέλει να αρθούν οι κυρώσεις που τους έχουν επιβληθεί, θα πρέπει να δείξουν ότι είναι ανεξάρτητοι από τον Πούτιν. Τους κάλεσε να πουν ότι μετανιώνουν για την όποια σχέση είχαν μαζί του και να πουν ότι δεν θα το επαναλάβουν. Η υπόνοια ότι ο Πούτιν θα μπορούσε να συλλάβει τους εργαζομένους τους στη Ρωσία, αν οι ίδιοι μιλήσουν εναντίον του, δεν είναι κάτι άλλο πέρα από κάλυψη, τόνισε.
«Είναι γελοίο ακόμη και να το ακούς. Σημαίνει ότι ο Πούτιν σε κρατά με κάποιο τρόπο. Και αν συμβαίνει αυτό, σημαίνει ότι οι πόροι σου είναι επικίνδυνοι κατά τη διάρκεια του πολέμου», τόνισε. Θα παραμείνουν οι υποψίες ότι θα μπορούσαν να εκτελούν εντολές του Κρεμλίνου, όπως «πληρώνοντας για προμήθειες», μεταξύ άλλων για προϊόντα για τα οποία υπάρχει επίσημα εμπάργκο, συμπλήρωσε. Οι μεγιστάνες, τόνισε, θα μπορούσαν να κατευθύνουν συνεργάτες τους να κάνουν αυτές τις πληρωμές και προειδοποίησε ότι αυτά τα άτομα θα μπορούσαν επίσης να επιδιώξουν να επηρεάσουν Ευρωπαίους πολιτικούς, εκ μέρους του Πούτιν.
Οι πλουσιότεροι Ρώσοι εδώ και καιρό βλέπουν τον Χοντορκόφσκι ως κάποιον που πλήρωσε υψηλό τίμημα για τις πολιτικές φιλοδοξίες του, σε μια εποχή που ο Πούτιν- στις αρχές της προεδρίας του- επεδίωκε να εξαλείψει κάθε απειλή. Ενώ εκείνος κατέληξε σε φυλακή στη Σιβηρία, άλλοι- ανάμεσά τους ο Φρίντμαν, ο Άβεν και ο Τσουμπάις- προσαρμόστηκαν και στη συνέχεια επωφελήθηκαν από το καθεστώς Πούτιν.
Αυτοί, όπως και άλλοι, πρέπει να ξεπεράσουν τον φόβο τους και να μιλήσουν ανοιχτά, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει ότι βάζουν τις ζωές τους σε κίνδυνο, δήλωσε ο Χοντορκόφσκι. «Αυτός είναι ένας αληθινός πόλεμος. Άνθρωποι πεθαίνουν κάθε ημέρα. Το καθεστώς για το οποίο δουλέψατε σκοτώνει ανθρώπους. Η προσωπική σας μοίρα, σε σύγκριση με αυτό, δεν έχει τόσο μεγάλη σημασία. Πάρτε το ρίσκο», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Οι Ρώσοι ολιγάρχες έχουν ευθύνη επειδή «δεν έκαναν περισσότερα για να σταματήσουν τον εγκληματία πολέμου» και τώρα πρέπει να το πληρώσουν παίρνοντας το ρίσκο, συμπλήρωσε.
Ο Χοντορκόφσκι απέδωσε την απόφαση του Πούτιν για την εισβολή στην ολοένα μεγαλύτερη απομόνωση του Ρώσου προέδρου και συμπλήρωσε ότι οι λίγοι άνθρωποι που έχουν πρόσβαση σε εκείνον μπόρεσαν να «διαστρεβλώσουν την άποψή του για την πραγματικότητα».
«Ήταν ένα λάθος του, γιατί δεν ξέρω πόσο περισσότερο θα μπορούσε να είχε παραμείνει στην εξουσία αν συμπεριφερόταν πιο ήρεμα. Αλλά τώρα θα είναι πολύ πιο δύσκολο για εκείνον», κατέληξε.
Με πληροφορίες από Washington Post
σχόλια