Το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ έδωσε χθες Παρασκευή στη δημοσιότητα την ετήσια έκθεσή του για τα ανθρώπινα δικαιώματα σε διεθνές επίπεδο, η οποία όμως επισκιάστηκε από τις επικρίσεις σε βάρος του επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας Ρεξ Τίλερσον, διότι δεν της έδωσε ιδιαίτερη σημασία, όπως θα επέτασσε μια 25ετής παράδοση.
Ο Τίλερσον απέφυγε να παρουσιάσει την έκθεση προσωπικά, κατά την πρακτική των υπουργών Εξωτερικών πολλών προηγούμενων –δημοκρατικών όσο και ρεπουμπλικανικών– κυβερνήσεων. Ένας ανώτερος αμερικανός αξιωματούχος απάντησε σε ερωτήματα των δημοσιογράφων από το τηλέφωνο, και υπό τον όρο να μην κατονομαστεί, όχι μπροστά στην κάμερα, πράγμα που επίσης αποτελεί ρήξη με την παράδοση του τελευταίου τετάρτου του αιώνα στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
«Η έκθεση δεν χρειάζεται κανένα να μιλήσει για αυτή», είπε ο αξιωματούχος, ερωτηθείς για ποιο λόγο δεν την παρουσίασε ο Τίλερσον. «Είμαστε πολύ περήφανοι για αυτήν. Τα γεγονότα (που περιέχει) πρέπει να είναι το θέμα της κάλυψης εδώ, πραγματικά».
Η έκθεση, η οποία συντάσσεται κάθε χρόνο κατ' εντολή του Κογκρέσου, καταγράφει την κατάσταση όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα σε 199 χώρες και περιοχές και περιέχει κυρίως υλικό που συγκεντρώνει το προσωπικό των πρεσβειών των ΗΠΑ. Η έκθεση αυτής της χρονιάς ουσιαστικά ολοκληρώθηκε κατά τη διάρκεια της θητείας του προηγούμενου προέδρου, του Μπαράκ Ομπάμα.
Σύμφωνα με τη φετινή έκθεση, το 2016 αστυνομικοί και ομάδες πολιτών που αυτοδίκησαν «σκότωσαν 6.000 υπόπτους για διακίνηση και χρήση ναρκωτικών» στις Φιλιππίνες από τον Ιούλιο, ενώ οι εξωδικαστικές δολοφονίες «αυξήθηκαν ραγδαία» στη χώρα της Ασίας την περασμένη χρονιά. Η κυβέρνηση των Φιλιππίνων διαβεβαιώνει ότι δεν ανέχεται παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ότι οι εξωδικαστικές δολοφονίες δεν γίνονται με την υποστήριξη του κράτους.
Ο τόνος της έκθεσης σε ό,τι αφορά τη Ρωσία παρέμεινε ουσιαστικά απαράλλακτος σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια, καταγράφοντας το «αυταρχικό πολιτικό σύστημα (της χώρας), στο οποίο κυριαρχεί ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν», καθώς επίσης την «καταστολή» οργανώσεων της «κοινωνίας των πολιτών», τα «βασανιστήρια» στις φυλακές, αλλά και την προσάρτηση της Κριμαίας.
Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει πει επανειλημμένα ότι θα ήθελε να βελτιωθούν οι σχέσεις των ΗΠΑ με τη Ρωσία.
Είθισται ο αμερικανός ΥΠΕΞ να παρουσιάζει την έκθεση, κάνοντας δημόσιες τοποθετήσεις με την έμφαση να δίνεται στην κεντρική θέση που έχει η προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χάραξη της πολιτικής των ΗΠΑ για τις διεθνείς υποθέσεις και σε συγκεκριμένα ευρήματα.
Οι προκάτοχοι του Τίλερσον, ο Τζον Κέρι και η Χίλαρι Κλίντον, αμφότεροι δημοκρατικοί, έκαναν δημόσιες τοποθετήσεις για την έκθεση το 2013 και το 2009 –την πρώτη τους χρονιά στο αξίωμα, αντιστοίχως– και συνέχισαν να την παρουσιάζουν καθ' όλη τη διάρκεια της θητείας τους.
Το 2005, κατά τη διάρκεια της προεδρίας του Τζορτζ Ου. Μπους, ήταν η υφυπουργός Εξωτερικών για τις παγκόσμιες υποθέσεις Πόλα Ντομπριάνσκι αυτή που παρουσίασε την έκθεση μπροστά στις κάμερες, εκπροσωπώντας την τότε αμερικανίδα ΥΠΕΞ Κοντολίζα Ράις.
Μέχρι τώρα στον πρώτο μήνα του στο αξίωμα, αφότου ανέλαβε τη 2α Φεβρουαρίου, ο Τίλερσον δεν έχει δώσει ούτε μία συνέντευξη Τύπου, ενώ στις περισσότερες περιπτώσεις έχει αποφύγει να απαντήσει σε ερωτήματα των ΜΜΕ.
Οργανώσεις προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων επέκριναν τον τρόπο με τον οποίο δόθηκε στη δημοσιότητα η έκθεση.
«Απλά σηματοδοτεί μια έλλειψη στοιχειώδους ενδιαφέροντος και κατανόησης του πώς η υποστήριξη στην προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων αντανακλά αυτό που είναι το καλύτερο σε ό,τι αφορά την Αμερική», σημείωσε ο Ρομπ Μπερσίνσκι, αντιπρόεδρος της ΜΚΟ Human Rights First.
Ο Μπερσίνσκι ήταν υφυπουργός Εξωτερικών αρμόδιος για τη δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις εργασιακές σχέσεις ως την 20ή Ιανουαρίου και συνέβαλε προσωπικά στον συντονισμό της έκθεσης.
Ο Τίλερσον περιορίστηκε να γράψει την εισαγωγή της φετινής έκθεσης, στην οποία σημειώνει ότι «οι αξίες μας είναι το συμφέρον μας όταν πρόκειται για τα ανθρώπινα δικαιώματα». Ο πρώην πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ExxonMobil υπογράμμισε επίσης «τη δέσμευση» της Ουάσινγκτον «στην ελευθερία και στη δημοκρατία».
Πάντως –κατά την ακρόασή του στη Γερουσία για την επικύρωση του διορισμού του– ο Τίλερσον δεν απάντησε σε ερωτήσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα σε χώρες όπως η Σαουδική Αραβία ή οι Φιλιππίνες, σημειώνοντας ότι θέλει πρώτα να ενημερωθεί για τα γεγονότα.
Για τον ρεπουμπλικάνο γερουσιαστή Μάρκο Ρούμπιο, ο οποίος σε πολλές περιπτώσεις έχει υποστηρίξει την κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ, αυτό απλά δεν ήταν αρκετό. «Για πρώτη φορά εδώ και πολύ καιρό, η έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν θα παρουσιαστεί από τον υπουργό Εξωτερικών. Ελπίζω να αναθεωρήσουν τη στάση τους», έγραψε ο Ρούμπιο στον λογαριασμό του στον ιστότοπο κοινωνικής δικτύωσης Twitter.
Ο πρώην υφυπουργός Εξωτερικών αρμόδιος για τα ανθρώπινα δικαιώματα Τομ Μαλινόφσκι υπενθύμισε, επίσης μέσω Twitter, ότι «όλοι οι ΥΠΕΞ μετά τουλάχιστον τον Γουόρεν Κρίστοφερ (1993-1997) παρουσίαζαν προσωπικά τις εκθέσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα», πριν προσθέσει «ο Τίλερσον είναι MIA» (σ.σ. «Missing in Action», κοινώς «αγνοείται») και ότι η εξέλιξη είναι «άσχημη για αυτόν αλλά και για τη χώρα».
Ο πρόεδρος της Human Rights Watch Κένεθ Ροθ διερωτήθηκε αν ο Τίλερσον επέλεξε να μην παρουσιάσει την έκθεση για «να αποφύγει να δώσει απαντήσεις στα ερωτήματα για τον Τραμπ».
Δημοκρατικοί και οργανώσεις προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων εκφράζουν ανησυχίες για στη στάση του ρεπουμπλικάνου στο ζήτημα αυτό. Ο βρετανός ειδικός εισηγητής του ΟΗΕ Μπεν Έμερσον, μιλώντας ενώπιον του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Γενεύης, επισήμανε ότι «ακούγοντας τον πρόεδρο Τραμπ, τις πρώτες μέρες μετά την ορκωμοσία του, να αινεί τα καλά των βασανιστηρίων (...) σου παγώνει το αίμα».
Μετά την εκλογή του, ο Τραμπ τάχθηκε υπέρ της χρήσης των «ειδικών τεχνικών» ανάκρισης, όπως ο εικονικός πνιγμός—που θεωρείται βασανιστήριο και είχε απαγορευτεί από τον Ομπάμα. Αλλά κατόπιν ο Τραμπ πρόσθεσε ότι το αφήνει στη διακριτική ευχέρεια του υπουργού Άμυνας της κυβέρνησής του Τζέιμς Μάτις, ο οποίος δεν εγκρίνει τη χρήση τέτοιων μεθόδων.
σχόλια