Το δημοψήφισμα για τον φόρο κληρονομιάς τρομάζει τους πάμπλουτους Ελβετούς 

Δικηγόροι και τραπεζίτες στην Ελβετία προειδοποιούν για κύμα φυγής εύπορων οικογενειών, αντίστοιχο με εκείνο που σημειώθηκε πρόσφατα στο Ηνωμένο Βασίλειο, ενόψει του επικείμενου δημοψηφίσματος για την επιβολή ομοσπονδιακού φόρου κληρονομιάς 50% στους υπερπλούσιους.

Το δημοψήφισμα, που θα διεξαχθεί τον Νοέμβριο, αφορά την πρόταση για επιβολή φόρου σε κληρονομιές και δωρεές άνω των 50 εκατομμυρίων ελβετικών φράγκων (περίπου 61 εκατ. δολάρια), χωρίς καμία εξαίρεση για συζύγους ή άμεσους απογόνους. Η πρόταση προέρχεται από το ακροαριστερό κόμμα των Νέων Σοσιαλιστών και βασίζεται στο αίτημα συγκέντρωσης πόρων για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Σύμφωνα με το ελβετικό Σύνταγμα, η συγκέντρωση 100.000 υπογραφών αρκεί για να τεθεί τέτοια πρωτοβουλία σε πανεθνική ψηφοφορία.

Ωστόσο, για τους παράγοντες της αγοράς, το ίδιο το ενδεχόμενο δημιουργεί ήδη αβεβαιότητα και προκαλεί αρνητικές εξελίξεις. «Ο συγχρονισμός ήταν καταστροφικός. Η Ελβετία έχασε την ευκαιρία να προσελκύσει άτομα που εγκαταλείπουν το Ηνωμένο Βασίλειο», σημειώνει η δικηγόρος Γεωργία Φωτίου από τη Staiger Law. «Περισσότεροι επιλέγουν την Ιταλία, την Ελλάδα ή τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα». 

Ο ίδιος ομοσπονδιακός φόρος θα είναι επιπλέον των υφιστάμενων τοπικών (καντονιακών) φόρων, κάτι που προκαλεί έντονη ανησυχία στον χρηματοπιστωτικό κόσμο. «Η ίδια η ύπαρξη της πρότασης προκαλεί ζημιά», δήλωσε ο Frédéric Rochat, διευθύνων σύμβουλος της Lombard Odier. «Η χώρα υποχρεώνεται να τη θέσει σε ψηφοφορία, και αυτό δημιουργεί περιττή αβεβαιότητα». Ο επιχειρηματίας Peter Spuhler, ιδιοκτήτης της Stadler Rail και ένας από τους πλουσιότερους ανθρώπους της Ελβετίας, χαρακτήρισε την πρόταση «καταστροφή», υποστηρίζοντας πως οι κληρονόμοι του θα μπορούσαν να αναγκαστούν να πληρώσουν έως και 2 δισ. ελβετικά φράγκα.

Η πρόταση έρχεται σε μία περίοδο που η εικόνα της Ελβετίας ως σταθερής επενδυτικής βάσης έχει ήδη κλονιστεί - με την κατάρρευση της Credit Suisse,  την αυστηροποίηση ρυθμιστικών κανόνων και τώρα τη συζήτηση για φόρο κληρονομιάς. «Έχουμε οικογενειακές επιχειρήσεις που θα αντιμετώπιζαν σοβαρά προβλήματα», λέει ο Stefan Piller, επικεφαλής των φορολογικών και νομικών υπηρεσιών της BDO στη Ζυρίχη. «Η Ελβετία ήταν πάντα μια χώρα με προνομιακό καθεστώς ως προς τους φόρους δωρεών και κληρονομιών». Ο συντελεστής 50% τοποθετεί την Ελβετία μακράν πάνω από άλλες ευρωπαϊκές χώρες - όπως η Ιταλία (όπου οι συντελεστές κυμαίνονται από 4% έως 8%) ή το Ντουμπάι και το Χονγκ Κονγκ, που δεν επιβάλλουν κανέναν σχετικό φόρο.

Η Economiesuisse, το ισχυρότερο επιχειρηματικό λόμπι της χώρας, κατήγγειλε την πρωτοβουλία, λέγοντας ότι «θέτει σε κίνδυνο τη θέση της Ελβετίας ως σταθερού και αξιόπιστου διεθνούς επιχειρηματικού κέντρου».

Ήδη παρατηρούνται μετακινήσεις, ενόψει της ψηφοφορίας: «Οικογένειες που εδρεύουν στην Ελβετία επιλέγουν να μετακομίσουν πριν από το δημοψήφισμα», λέει ο Rochat, ενώ «υποψήφιοι επενδυτές από το εξωτερικό επιλέγουν να μην έρθουν, λόγω της αβεβαιότητας που δημιουργείται». Άλλος ιδιώτης τραπεζίτης αποκάλυψε πως πελάτης του μεταφέρθηκε στο Λιχτενστάιν, καθώς «ακόμη κι αν η πρόταση απορριφθεί, το ενδεχόμενο επαναφοράς της σε λίγα χρόνια δημιουργεί αστάθεια».

Ωστόσο, δεν συμφωνούν όλοι με την εκτίμηση αυτή. «Βλέπουμε σημαντικές εισροές χρημάτων, ιδιαίτερα από τις ΗΠΑ», δηλώνει στέλεχος ιδιωτικής τράπεζας, προσθέτοντας ότι «η παγκόσμια αστάθεια ενισχύει ξανά τη θέση της Ελβετίας ως ασφαλές καταφύγιο».

Ο Christian Kälin, πρόεδρος της Henley & Partners - εταιρείας που εξειδικεύεται σε προγράμματα υπηκοότητας μέσω επενδύσεων - δήλωσε: «Δεν πιστεύω ότι έχει πληγεί η ελκυστικότητα της Ελβετίας. Οι πελάτες μας είναι έξυπνοι και καταλαβαίνουν ότι δεν θα περάσει εύκολα μια τέτοια πρόταση».

Το Ομοσπονδιακό Συμβούλιο της Ελβετίας, καθώς και τα δύο σώματα του Κοινοβουλίου, έχουν ήδη απορρίψει την πρόταση. Οι ειδικοί δίνουν χαμηλές πιθανότητες έγκρισής της, δεδομένης της ιστορικής απροθυμίας των Ελβετών απέναντι σε φόρους επί της περιουσίας. Για να εγκριθεί, απαιτείται διπλή πλειοψηφία: τόσο στο συνολικό εκλογικό σώμα όσο και στους 26 καντονιακούς εκπροσώπους. Ωστόσο, αν το αποτέλεσμα είναι οριακό, η συζήτηση μπορεί να επιστρέψει: «Αν δεν καταψηφιστεί με συντριπτική πλειοψηφία, είναι βέβαιο ότι θα επανέλθει», προειδοποιεί ο Rochat. «Χρειαζόμαστε ένα αποτέλεσμα που να κατοχυρώνει την προβλεψιμότητα της Ελβετίας για τουλάχιστον 20 χρόνια».

Με πληροφορίες από Financial Times