Όταν η εθνική ομάδα ποδοσφαίρου γυναικών της Ισπανίας κατέκτησε το Παγκόσμιο Κύπελλο το 2023, ο θρίαμβος τους αμαυρώθηκε από ένα συμβάν που εξελίχθηκε σε παγκόσμιο σκάνδαλο: το απρόσκλητο φιλί του προέδρου της ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας Λουίς Ρουμπιάλες στα χείλη της Τζένι Ερμόσο. Όμως δύο χρόνια αργότερα, η ίδια αυτή ομάδα επιστρέφει –όχι μόνο ως φαβορί για το Euro 2025– αλλά ως σύμβολο του αγώνα των γυναικών για ισότητα, αξιοπρέπεια και σεβασμό.
«Όταν έπαιζα στην εθνική, δεν το απολάμβανα. Ήθελα απλώς να επιστρέψω σπίτι», δήλωσε η δις νικήτρια της Χρυσής Μπάλας Αϊτάνα Μπονματί λίγο πριν την έναρξη του Ευρωπαϊκού. «Τώρα όλα είναι καλύτερα». Οι συνθήκες βελτιώθηκαν – από τα ταξίδια και τη διατροφή έως τις απολαβές και τις εγκαταστάσεις προπόνησης – χάρη σε έναν ανυποχώρητο αγώνα που κράτησε χρόνια, με αποκορύφωμα την κρίση του «φιλιού».
Σκηνοθέτιδες, ακαδημαϊκοί και ακτιβίστριες αναγνωρίζουν πλέον ότι το επεισόδιο αυτό δεν ήταν μεμονωμένο: ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. Το ντοκιμαντέρ της Τζοάνα Πάρδος στο Netflix, It’s All Over: The Kiss that Changed Spanish Football, καταγράφει πώς μια αυθάδης και καταχρηστική χειρονομία αποκάλυψε τη βαθιά πατριαρχική κουλτούρα εντός της Ομοσπονδίας.
Η ίδια η Τζένι Ερμόσο, πρώτη σκόρερ όλων των εποχών για την Ισπανία, δεν συμπεριλήφθηκε στην αποστολή του Euro. Η ομοσπονδιακή προπονήτρια Μόντσε Τομέ είπε πως ήθελε «να την προστατεύσει» τότε και επικαλέστηκε τώρα τον ανταγωνισμό στη θέση της. Πολλοί όμως εκτιμούν πως η απουσία της σχετίζεται με την απόφασή της να μιλήσει ανοιχτά, με τίμημα την ίδια την καριέρα της.
«Πολλές αθλήτριες που μίλησαν δημόσια ενάντια στις ομοσπονδίες τους βρέθηκαν στο περιθώριο. Αυτό είναι το τίμημα. Παρότι υπάρχουν νόμοι και πρωτόκολλα, οι γυναίκες δεν προστατεύονται πλήρως όταν διεκδικούν τα δικαιώματά τους», λέει η Μαρ Μας, επικεφαλής της Ένωσης Γυναικών στον Επαγγελματικό Αθλητισμό στην Ισπανία.
Η επίδραση της ομάδας δεν περιορίστηκε στα γήπεδα. Μέσα σε λίγες μέρες μετά το «φιλί», εκατοντάδες γυναίκες από τον ακαδημαϊκό και υγειονομικό χώρο κατέγραψαν δημόσια δικές τους εμπειρίες κακομεταχείρισης, αναγνωρίζοντας στην Ερμόσο μια μορφή ταύτισης. «Δεν ήταν ποτέ απλώς για το φιλί. Ήταν για την εξουσία, τη συναίνεση και το πώς προστατεύονται οι άνδρες με ισχύ», δήλωσε η καθηγήτρια Χελένα Λεγκίντο-Κουίγκλι από το Imperial College London.
Παρά τις προοδευτικές διατάξεις για την ισότητα στην Ισπανία, το κενό εφαρμογής ήταν αυτό που επέτρεψε την υποβάθμιση των γυναικών στον επαγγελματικό αθλητισμό. «Μπορείς να γεμίσεις μια πόλη με φανάρια, αλλά αν κανείς δεν βάζει πρόστιμα σε όσους περνούν με κόκκινο, τίποτα δεν αλλάζει», λέει εύστοχα η Μας.
Με πληροφορίες από Guardian
