Ο Πικάσο και η σχεδόν ερωτική σχέση του με την Ελλάδα

Ο Πικάσο και η σχεδόν ερωτική σχέση του με την Ελλάδα Facebook Twitter
Ο Πάμπλο Πικάσο και η εμμονή του με τον Μινώταυρο
0

Ένα μικρό ανθρωπάκι, μια κεφαλή μεγαλύτερη από το σώμα αλλά σε λιτές και απέριττες γραμμές έμεινε να στοιχειώνει το σύμπαν του Πικάσο για πάντα. Το κυκλαδικό εδώλιο σε σχήμα λύρας είναι που θα επηρεάσει την τέχνη του καταλανού καλλιτέχνη περισσότερο από οτιδήποτε άλλο και σε εποχές πρώιμες. Θα διασχίσει το ασυνείδητο του και θα μεταγραφεί σε μια σειρά από παράξενα κεφάλια-όπως στις "Δεσποινίδες της Αβινιόν"-θα γίνει διπλή κεφαλή και κομματιασμένο πορτραίτο του Βολάρ, κυβιστικό υπερπέραν και υποδειγματική λιτότητα.

Ήδη στα πρώτα του σχέδια η ελληνική αγαλματοποιία πρωταγωνιστεί με κάθε τρόπο και αποκαλύπτει το απέριττο φως της Μεσογείου και την αρχαιοελληνική απλότητα. Τα πάντα αποπνέουν λιτότητα, ελευθερία και φως-και έναν τρόπο να στήσει ο Πικάσο τον άνθρωπο ισότιμα απέναντι στους θεούς.

Αφήνοντας πίσω του τις υπερβολές του ρομαντισμού και την τυραννία της φύσης του Fin de siècle ο Πικάσο μπαίνει στο νέο αιώνα έχοντας στοιχειωμένη τη συνείδηση από αυτό το κυκλαδικό ανθρωπάκι. Άδικα όλοι λένε ότι κατάλαβε την Ελλάδα και τη Μεσόγειο μετά από τα ταξίδια του στην Ιταλία τη δεκαετία του 20-οι επιρροές υπήρχαν από νωρίς. 

Ήδη στα πρώτα του σχέδια η ελληνική αγαλματοποιία πρωταγωνιστεί με κάθε τρόπο και αποκαλύπτει το απέριττο φως της Μεσογείου και την αρχαιοελληνική απλότητα. Τα πάντα αποπνέουν λιτότητα, ελευθερία και φως-και έναν τρόπο να στήσει ο Πικάσο τον άνθρωπο ισότιμα απέναντι στους θεούς.

Ο Πικάσο και η σχεδόν ερωτική σχέση του με την Ελλάδα Facebook Twitter
Το σχέδιο του Πάμπλο Πικάσο «Ο Παρθενώνας» του 1959, το οποίο σχεδίασε προς υπεράσπιση του Μανώλη Γλέζου και είχε εκτεθεί στην 1η Μπιενάλε της Αθήνας το 2007

Το πολιτικό του στίγμα επίσης εντοπίζεται ακριβώς σε αυτή την ισότιμη συνθήκη που διεκδικεί για την ανθρωπότητα-πάνω και όχι κάτω από τα θεία. Οι Αρχαίοι έδωσαν στους θεούς τους ανθρώπινα ελαττώματα και στοιχεία-κι αυτό είναι κάτι που εκείνος ανακάλυψε και λάτρεψε στον ελληνικό μυστικισμό: τον απενοχοποιημένο έρωτα και την ανθρώπινη ιδιοσυγκρασία.

Ο Πικάσο έφερε με θρασύτητα τους φαύνους και τα γυμνά αρχαία αγάλματα μπροστά στην τέχνη του αποθεώνοντας τη θνητή τους γύμνια. Το Απολλώνιο και το Διονυσιακό συνυπήρχαν στις εικόνες που εμπνεόταν σε ισόποσες δόσεις κι έτσι ο Πικάσο παρασύρεται από την Ελλάδα του Απόλλωνα τη λουσμένη στο φως που βουλιάζει στα σκοτεινά μονοπάτια του Διονύσου αλλά και του απανταχού παρόντα Μινώταυρου-αυτού του ακατάβλητου ζώου της σεξουαλικότητας.

Ζωγραφίζοντας ο Πικάσο άκουγε να του μιλάει ο "Αυλός του Πάνα"-εξου και ο ομώνυμος πίνακας- και τα ερωτικά τραγούδια των σειρήνων. Χόρεψε με τις νύμφες και ύμνησε την ερωτική ελευθερία. Και κάπου εκεί, ανάμεσα στη γη και τον Άδη, το αρχαίο ιερό και την ομορφιά των ληκύθων και των αγγείων αγάπησε την Ελλάδα για πάντα.

Ύστερα ήρθαν οι Έλληνες φίλοι του με τους οποίους απολάβανε τα μεθυστικά κρασιά στον γαλλικό νότο και η επηρεασμένη από την Ελλάδα τέχνη του άρχισε να συνυπάρχει αρμονικά με την πολιτική αλληλεγγύη.

Ο Πικάσο και η σχεδόν ερωτική σχέση του με την Ελλάδα Facebook Twitter
Το κλεμένο έργο του Πικάσο από την Εθνική Πινακοθήκη, έργο του 1939.

Το ζεύγος Μιλιέξ, δηλαδή ο Ροζέ Μιλιέξ και η Τατιάνα Γκρίτση-Μιλιέξ πείθουν τον Πικάσο- ο οποίος κατά τη διάρκεια της κατοχής του Παρισιού από τους Γερμανούς διαμένει πια μόνιμα στον γαλλικό νότο- να προβεί σε πράξη αλληλεγγύης στον ταλανιζόμενο ελληνικό λαό.

Ο Πικάσο μαθαίνει από τους φίλους του για την ελληνική αντίσταση και στον ελληνικό αγώνα. Ο Μιλλιέξ, αυτός ο ρομαντικός φιλέλληνας που απέδειξε στην πράξη τι σημαίνει πραγματική solidarite κάνοντας δωρεές, πρωταγωνιστώντας στα κοινά ως υποδιευθυντής του γαλλικού ινστιτούτου και διοργανώνοντας την αποστολή του Ματαρόα-αναλαμβάνει το βάρος της συλλογής των έργων. 

Στην πρώτη έκθεση που πραγματοποιείται στο γαλλικό ινιστούτο και στην Αθήνα το 1949 οι κριτικοί δεν βλέπουν παρά τη ριζοσπαστική και αριστερή καταγωγή των καλλιτεχνών που συμμετάσχουν. Σήμερα ωστόσο η έκθεση αυτή ανήκει πια στην ιστορία.

Ένα από τα έργα αυτά είναι "Η Γυναίκα με το Κεφάλι" που φιλοτέχνησε ο Πικάσο προς ένδειξη υποστήριξης του Ελληνικού λαού με ιδιόχειρη αφιέρωση. Το έργο έμελλε να κλαπεί τον Γενάρη του 2012 από την Εθνική Πινακοθήκη και ακόμη να αναζητείται μαζί με άλλα τόσα έργα που είχαν ως πρότυπο την Ελλάδα τους αγώνες και την τραγική της ιστορία που φαίνεται να επαναλαμβάνεται άλλοτε ως τραγωδία κι άλλοτε ως αλλόκοτη φάρσα.

Εικαστικά
0

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ένας Μάιος γεμάτος τέχνη: Όλες οι εκθέσεις που δεν πρέπει να χάσεις

Εικαστικά / Ένας Μάιος γεμάτος τέχνη: 24 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Οικολογία, αποικιοκρατία, εξουσία, η σχέση μας με τα ζώα, μετανάστευση, ρατσισμός: Η εικαστική κίνηση της Αθήνας σήμερα αναδεικνύει τα φλέγοντα και επίκαιρα θέματα που απασχολούν τους σύγχρονους εικαστικούς.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μπάμπης Ρετζεπόπουλος: Ένας ανένταχτος, εκλεκτικός και ασυμβίβαστος καλλιτέχνης

Εικαστικά / Η αθώα, ανόθευτη, παιδική ματιά στο έργο του Μπάμπη Ρετζεπόπουλου

Η Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων τιμά με μία αναδρομική έκθεση τον, γνωστό και ως Babis R., ζωγράφο και χαράκτη, έναν ανένταχτο καλλιτέχνη που, πέρα από το πολύτιμο εικαστικό του έργο, μάς άφησε παρακαταθήκη την ακεραιότητά του και την απροκατάληπτη στάση του απέναντι στην τέχνη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
H εκρηκτική συνάντηση του Francis Bacon με τον Peter Beard

Σαν σήμερα / Φράνσις Μπέικον: «Σιχαίνομαι εννιά στις δέκα ζωγραφιές που βλέπω, ανάμεσά τους και τις δικές μου»

Σαν σήμερα το 1992 πεθαίνει ο σπουδαίος αιρετικός Βρετανός ζωγράφος και ανατόμος της ανθρώπινης υπαρξιακής αγωνίας. Ο Βασίλης Κιμούλης είχε μεταφράσει αποκλειστικά για τη LIFO αποσπάσματα από τις εκρηκτικές συνομιλίες του Μπέικον με τον φωτογράφο Peter Beard.
ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΙΜΟΥΛΗΣ
Η Κιμώνα τα μεσάνυχτα γίνεται γάτα

Εικαστικά / Όταν η Κιμώνα ήταν μικρή έκλεβε τους μαγνήτες του παππού της, του γλύπτη Takis

Η τοσοδούλα γκαλερί Red Carpet, με το τέλειο γκράφιτι στον τοίχο, ξεχωρίζει από μακριά στην οδό Σολωμού. Κόρη της εικαστικού Λυδίας Βενιέρη και εγγονή του γλύπτη Takis, η ιδιοκτήτριά της, η Κιμώνα, φιλοξενεί 7 καλλιτέχνες σε 15 τετραγωνικά. Όταν της μιλούν για τα Eξάρχεια τα μάτια της βγάζουν καρδούλες.
ΤΖΟΥΛΗ ΑΓΟΡΑΚΗ
Άγγελος Μεργές: Οff season παραθεριστές με χρώματα που εκπέμπουν ηλεκτρισμένη ενέργεια

Εικαστικά / Παραθεριστές ή πρόσφυγες; Οι αινιγματικές φιγούρες του Άγγελου Μεργέ

Ο 36χρονος Έλληνας ζωγράφος, με έδρα τη Ζυρίχη, εκθέτει στην γκαλερί Καλφαγιάν έργα του με διφορούμενες –έντονα χρωματισμένες και ηλεκτρισμένες– ανθρώπινες φιγούρες σε off season παραλίες, που θυμίζουν ήρωες του Αντονιόνι.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Leigh Bowery: ακόρεστη όρεξη για έρωτα και υψηλή τέχνη από την καλτ φιγούρα που σημάδεψε μια εποχή

Nothing Days / Leigh Bowery: Ακόρεστη όρεξη για έρωτα και υψηλή τέχνη από την καλτ φιγούρα που σημάδεψε μια εποχή

Ο εκκεντρικός καλλιτέχνης που ο Boy George είχε χαρακτηρίσει ως «μοντέρνα τέχνη με πόδια» έζησε μια περιπετειώδη ζωή με εκατοντάδες συνευρέσεις στις τουαλέτες του Λονδίνου, δημιουργώντας ταυτόχρονα τέχνη με τα μοναδικά καλτ κοστούμια του που σημάδεψαν μια γενιά σχεδιαστών και εξακολουθούν να εμπνέουν.
M. HULOT
Project Mycelium: Η διάβρωση, η αναγέννηση και τα μανιτάρια που φυτρώνουν σε μια φανταστική τουαλέτα της Κάλλας

Εικαστικά / Μια πρωτοποριακή συνάντηση τέχνης, επιστήμης, ιστορίας και οικολογίας

Στο Project Mycelium, τρία εντυπωσιακά κοστούμια, που θα μπορούσαν να φοράνε η Μαρία Κάλλας, η βασίλισσα Αμαλία και ο Ιωάννης Καποδίστριας, καταβροχθίζονται από ζωντανούς μύκητες.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Οι αόρατες δυνάμεις στο έργο της Καλλιόπης Παυλίδη

Εικαστικά / Οι αόρατες δυνάμεις στο έργο της Καλλιόπης Παυλίδη

Η 27χρονη εικαστικός μιλά για τη διαδρομή της από την Αθήνα στο Λος Άντζελες, για το πώς το ερωτικό πάθος μεταμόρφωσε την τέχνη της, καθώς και για τη μυστικιστική διάσταση στα έργα της. Για τη γνωριμία της με τη Lana Del Rey απέφυγε να μιλήσει.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
«Η εμμονή του βλέμματος»: Μας αφορά η τέχνη του Τέτση σήμερα;

The Review / Μας αφορά η τέχνη του Τέτση σήμερα;

Ποιο είναι το αποκαλούμενο «εθνικό αφήγημα» που υπηρετεί η Εθνική Πινακοθήκη; Ο Χρήστος Παρίδης συζητά με τον δημοσιογράφο και επιμελητή εκθέσεων Δημήτρη Τρίκα για τη νέα επετειακή έκθεση στη μνήμη του Παναγιώτη Τέτση, η οποία μόλις εγκαινιάστηκε στην Εθνική Πινακοθήκη.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Το εξαίσιο ελληνικό φως του Περικλή Βυζάντιου / Περικλής Βυζάντιος: από το Παρίσι της Μπελ Επόκ στο φως της Ύδρας 

Εικαστικά / Το εξαίσιο ελληνικό φως του Περικλή Βυζάντιου

Μια ανασκόπηση της ζωής και του έργου του ζωγράφου, που ήταν γνωστός για τα ελληνικά τοπία και την Ύδρα, με αφορμή την αναδρομική έκθεση του Περικλή και του Ντίκου Βυζάντιου στο Ίδρυμα Θεοχαράκη.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
 Μαρία Ελένα Βιέρα ντα Σίλβα: Η Συλλογή Guggenheim επανασυστήνει στο κοινό μια σημαντική ζωγράφο

Εικαστικά / Μαρία Ελένα Βιέρα ντα Σίλβα: Η Συλλογή Guggenheim επανασυστήνει στο κοινό μια σημαντική ζωγράφο

Με αφορμή την αναδρομική έκθεση στη Συλλογή Peggy Guggenheim στη Βενετία, έφτασε η στιγμή να ανακαλύψουμε τη ζωγράφο που θεωρείται εθνικός θησαυρός για την Πορτογαλία.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ματίς και Μαργκερίτ: Βλέποντας τον ζωγράφο μέσα από τα μάτια της κόρης του

Εικαστικά / Ματίς και Μαργκερίτ: Βλέποντας τον ζωγράφο μέσα από τα μάτια της κόρης του

Μια νέα έκθεση στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στο Παρίσι με πορτρέτα της κόρης του Ανρί Ματίς, Μαργκερίτ, προσφέρει μια νέα οπτική στο έργο του μεγάλου Γάλλου καλλιτέχνη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ