Η γαλλική σημαία του Karim Amellal ανεμίζει σε «Μπλε άσπρο μαύρο»

Η γαλλική σημαία του Karim Amellal ανεμίζει σε «Μπλε άσπρο μαύρο» Facebook Twitter
Στο μυθιστόρημά του Μπλε άσπρο μαύρο, ο Karim Amellal καταγράφει με επιστημονική και κοινωνιολογική ακρίβεια τις αναταράξεις στον κοινωνικό ιστό και στον πολιτικό στίβο της Γαλλίας αλλά και όλης της Ευρώπης.
0

Επικείμενος ζόφος. Προφανώς, το Παρίσι δεν είναι πια αυτό που ήταν. Όπως και η νοσταλγία, άλλωστε. Όλα αλλάζουν με ιλιγγιώδεις ρυθμούς και πολλοί είναι οι συγγραφείς που καταγράφουν την ανησυχία όλων μας για όσα συμβαίνουν γύρω μας. Στο μυθιστόρημά του Μπλε άσπρο μαύρο (μτφρ. Μιχάλης Μητσός, εκδ. Πόλις), ο Karim Amellal (Παρίσι, 1978) καταγράφει με επιστημονική και κοινωνιολογική ακρίβεια τις αναταράξεις στον κοινωνικό ιστό και στον πολιτικό στίβο της Γαλλίας αλλά και όλης της Ευρώπης. Η άνοδος της ασημαντότητας, για την οποία προειδοποιούσε ο Κορνήλιος Καστοριάδης, συνοδεύεται πλέον από την άνοδο της σκληροπυρηνικής τάσης μιας δεξιάς που εκμεταλλεύεται τον μαρασμό των ιδεών και επελαύνει σχεδόν άνευ αντιπάλου. Ο Amellal αλλάζει τα ονόματα των πολιτικών, των δημοσιολόγων, των διανοουμένων που πρωταγωνιστούν σε αυτές τις ανησυχητικές αλλαγές στο πολιτικό τοπίο και σπεύδει να προειδοποιήσει: κάτω από την επιφάνεια της προσποιητής χαράς, όπως λέει, και του μηχανικού γέλιου, πίσω από το επαναλαμβανόμενο τελετουργικό των υποκριτικών συζητήσεων, από το αράδιασμα κοινοτοπιών, θεριεύει η κατάθλιψη, η απουσία νοήματος, η καταρράκωση των σημασιών, η γενικευμένη απάθεια, η συλλογική δυστυχία. Το Παρίσι του Αντρέ Μπρετόν και του Ζακ Πρεβέρ, το Παρίσι των φιλοσόφων και των μποέμ, το Παρίσι της μουσικής και της ποίησης έχει γίνει πια μια άγονη επικράτεια ή, όπως ακούμε στην όπερα «Τραβιάτα», μια πυκνοκατοικημένη έρημος. Και αυτό οδηγεί στην κατίσχυση των πιο αντιδραστικών πρακτικών, στο προβάδισμα ενός γκρίζου θυμικού έναντι της πολυπρισματικής λογικής, στην πρωτοκαθεδρία του μηχανισμού της άλογης βίας. Ο Amellal προειδοποιεί για τον επικείμενο ζόφο.

2.

Απάθεια και αδιαφορία. Ο αφηγητής είναι γεννημένος τον Μάρτιο του 1981 στη Ναντέρ, είναι Γάλλος αλγερινής καταγωγής, ανερχόμενο στέλεχος στον χρηματοπιστωτικό τομέα, ένας «γιάπης», όπως λέγαμε παλαιότερα, που αρχίζει να αντιλαμβάνεται, κάπως αργά, τις θυελλώδεις αλλαγές γύρω του. Παρατηρεί, άναυδος στην αρχή, την επέλαση της Μιρέιγ Λεφλέκ, όπως ονομάζει στο μυθιστόρημα ο Amellal τη Μαρίν Λεπέν, συνειδητοποιείται σταδιακά, μέσα από κάποιες γνωριμίες με ανθρώπους που ξέρουν να ακούν τη χλόη να βλασταίνει, που δεν καταπίνουν αμάσητους τους φανφαρονισμούς των πολιτικών της καλπάζουσας νεοδεξιάς, που δεν έχουν καθηλωθεί στην απάθεια, στην παραλυτική αίσθηση αδυναμίας και στην αδιαφορία. «Διαπιστώναμε όμως πια κι εμείς, όπως πολύς κόσμος, ότι ήμασταν αναίσθητοι, απογοητευμένοι, αδιάφοροι και, με μια έννοια, άπιστοι. Παρακολουθούσαμε τα γεγονότα από απόσταση, παθητικοί, σχεδόν αηδιασμένοι, σίγουρα πάντως αδύναμοι» γράφει ο Amellal. «Σε αυτές τις συνθήκες, η άνοδος του Εθνικού Κόμματος μας φάνηκε μια αναπόφευκτη συνέπεια για την οποία δεν μπορούσαμε να κάνουμε απολύτως τίποτα. Το Εθνικό Κόμμα, άλλωστε, δεν ήταν παρά η κορυφή ενός κολοσσιαίου παγόβουνου φτιαγμένου από καταπιεσμένο φόβο, διάχυτη αγωνία και μια χρόνια απαισιοδοξία που νιώθαμε όλοι μας εδώ και δεκαετίες, βλέποντας την πολιτική τάξη, στο σύνολό της, να μετρά τραγικές αποτυχίες σε όλα τα επίπεδα. Ήμασταν τρομοκρατημένοι με τις ιδέες που διατύπωναν η Μιρέιγ Λεφλέκ και η ακολουθία της, αλλά δεν διαθέταμε πια ούτε ενέργεια ούτε ελπίδα για να τις πολεμήσουμε αποτελεσματικά. Αρκούμασταν έτσι σε μάταιες επικρίσεις και στείρες προειδοποιήσεις. Και παρακολουθούσαμε το θέαμα».

3.

Ζόμπι στην καταχνιά. Στο δεύτερο μέρος του μυθιστορήματος το κακό έχει συντελεστεί. Η Λεφλέκ σαρώνει στις προεδρικές εκλογές και, εν συνεχεία, στις βουλευτικές. Και θέτει σε εφιαλτική εφαρμογή το πρόγραμμά της: σταδιακή εξόντωση των «απειλητικών» στοιχείων, των μουσουλμάνων, των Ρομά, των ομοφυλόφιλων, των διαφορετικών, όλων όσοι δεν συμμορφώνονται. Μεθοδικά και με τη συναίνεση της μεγάλης μάζας αρχίζουν να στήνονται ζώνες προστασίας, να γκετοποιούνται ολόκληρες περιοχές, να ωθούνται ακόμα οι περισσότεροι πολίτες στην απάθεια και στην αδιαφορία. Ο ιός του φόβου εξαπλώνεται παντού, μαζί με το ταίρι του, τον νεοκυνισμό. Ο αφηγητής θα συνειδητοποιηθεί ακόμα πιο πολύ, σιγά-σιγά στην αρχή και μετά απότομα, όπως έλεγε ο Έρνεστ Χέμινγουεϊ. Θα ενταχθεί σε μια αντιστασιακή οργάνωση και θα διαπιστώσει ότι αρχίζουν να ξεπετάγονται κι άλλες. Κάμποσοι Παριζιάνοι περνάνε στη δράση. Ο Amellal συνδυάζει εδώ, στο δεύτερο μέρος, την κοινωνιολογική εμβρίθεια με λυρικές εκλάμψεις, στην προσπάθειά του να προειδοποιήσει και να δείξει πώς φτάνουμε σε τέτοιες ζοφερές σκληρύνσεις: «Καλοαναθρεμμένα πρόβατα σε έναν κόσμο φτηνό και σκάρτο», βάζει τον αφηγητή του να λέει, «μεγαλωμένοι με τη μιντιακή σκέψη [...] Βάδιζαν σαν ζόμπι στην καταχνιά των ετοιματζίδικων ιδεών και στο σκοτάδι των χαμένων αξιών, με μάτια θαμπωμένα από τις οθόνες, τυφλωμένα από το φως ενός μαύρου αστεριού, της ίδιας τους της ύπαρξης». Η ένταση της προειδοποίησης είναι φανερή και το ότι ο μυθιστοριογράφος μας καταφεύγει πολλές φορές σε έναν οχληρό διδακτισμό δικαιολογείται ακριβώς από το επείγον της προειδοποίησης.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Σπίτι από ζάχαρη»: Το δίκτυο των ανθρώπινων σχέσεων στο μυθιστόρημα της Τζένιφερ Ίγκαν

Βιβλίο / Πώς θα ήταν αν μπορούσαμε να βιώσουμε ξανά όσα ζήσαμε στο παρελθόν;

Το «Σπίτι από ζάχαρη» είναι ένα πολυεπίπεδο μυθιστόρημα με στοιχεία επιστημονικής φαντασίας που διερευνά τους κινδύνους της ψηφιακής εποχής, αναδεικνύοντας ταυτόχρονα την αξία της μνήμης και της σύνδεσης.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
Θανάσης Βαλτινός: Η νουβέλα «Η Κάθοδος των Εννιά» του διακεκριμένου συγγραφέα

Οθόνες / «Η Κάθοδος των Εννιά»: Η διάσημη νουβέλα του Θανάση Βαλτινού

Πεθαίνει σαν σήμερα ο διακεκριμένος Έλληνας συγγραφέας. Αυτή είναι η ιστορία ενός από τα εμβληματικότερα βιβλία του και η βραβευμένη μεταφορά της στον κινηματογράφο, το 1984, από τον Χρίστο Σιοπαχά.
ΦΩΝΤΑΣ ΤΡΟΥΣΑΣ
Καρολίνα Μέρμηγκα: «Οι συγγραφείς προχωράμε με αναμμένη δάδα στη σκοτεινή σπηλιά της λογοτεχνίας»

Βιβλίο / Καρολίνα Μέρμηγκα: «Όταν γράφουμε για αληθινούς ανθρώπους, πρέπει να σεβόμαστε τη μνήμη τους»

Η καταξιωμένη συγγραφέας ιστορικών μυθιστορημάτων Καρολίνα Μέρμηγκα μάς μιλάει για τη δύναμη της τέχνης, για το λογοτεχνικό της εργαστήρι αλλά και για τη χαρά της να μεταφράζει Χίλαρι Μαντέλ, τα βιβλία της οποίας επανακυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ψυχογιός.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Πόσο διαβάζεται σήμερα ο Νίκος Καζαντζάκης;

Βιβλία και Συγγραφείς / Πόσο διαβάζεται σήμερα ο Νίκος Καζαντζάκης;

Πεθαίνει σαν σήμερα ο συγγραφέας Νίκος Καζαντζάκης. Ο Νίκος Μπακουνάκης συζητάει με την Έρη Σταυροπούλου, ομότιμη καθηγήτρια Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, για τον συγγραφέα του «Αλέξη Ζορμπά» και την αντοχή του έργου του.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
Στέφαν Τσβάιχ

Το πίσω ράφι / Σε πείσμα όσων περιφρόνησαν τα έργα του Τσβάιχ, η απήχησή τους ακόμα να κοπάσει

Οι ήρωες του Αυστριακού συγγραφέα ταλανίζονται συνήθως από μια αβάσταχτη εσωτερική πίεση, αντικατοπτρίζοντας τη δική του πεισιθάνατη διάθεση. Αυτήν ακριβώς την αίσθηση αποπνέει η συλλογή διηγημάτων του «Αμόκ».
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Marwan Kaabur: «Αγωνιζόμαστε και στον αραβικό κόσμο για δικαιώματα κι ελευθερίες, αλλά προκρίνουμε τον δικό μας τρόπο, στο πλαίσιο της δικής μας κουλτούρας»

Lgbtqi+ / Κι όμως υπάρχουν και «αραβικά καλιαρντά»!

Λίγο πριν από την αθηναϊκή παρουσίαση της αγγλόφωνης έκδοσης του «Queer Arab Glossary» μιλήσαμε με τον συγγραφέα του Marwan Kaabur, για τα «αραβικά καλιαρντά», την ομοφυλοφιλία και την queer συνθήκη στον αραβικό κόσμο, το «pink washing», αλλά και τη συχνά παρεξηγημένη πρόσληψή τους από τη Δύση.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Βιβλίο / Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Πέντε αποκαλυπτικά βιβλία για τις γυναίκες με καρκίνο, για τον κόσμο, τα σκουπίδια ακόμα και για τη μακρινή Ιαπωνία ξεχωρίζουν ανάμεσα στις εκδόσεις της πρόσφατης βιβλιοπαραγωγής καλύπτοντας ένα μεγάλο εύρος θεμάτων και ενδιαφερόντων.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Βιβλίο / Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Σαν σήμερα γεννήθηκε το 1854 ο Αρθούρος Ρεμπό. Ο ποιητής, μουσικός και μπλόγκερ Aidan Andrew Dun έπεσε τυχαία σε δύο εντελώς άγνωστες φωτογραφίες, βγαλμένες στην Place Vendôme, και βρέθηκε μπροστά σε μια μεγάλη έκπληξη: ο έφηβος Αρτίρ Ρεμπό, όπως δεν τον έχουμε ξαναδεί.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Θανάσης Τριαρίδης: Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι

Βιβλίο / Θανάσης Τριαρίδης: «Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι»

Έγινε αντιρρησίας συνείδησης, γιατί πιστεύει ότι ο στρατός είναι μια δοξολογία εκμηδένισης του άλλου. Άφησε τη Θεσσαλονίκη επειδή τον έπνιγε ο εθνοφασισμός της. Στην Αντίς Αμπέμπα υιοθέτησε την κόρη του, Αργκάνε. Ο συγγραφέας της «Τριλογίας της Αφρικής», Θανάσης Τριαρίδης, αφηγείται τη ζωή του στη LiFO.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μια «φόνισσα» εξομολογείται

Το πίσω ράφι / Η Hannah Kent έγραψε τη δική της «Φόνισσα», την Άγκνες που ζούσε στην Ισλανδία τον 19ο αιώνα

Η Αυστραλή συγγραφέας δεν πίστευε ποτέ ότι, χάρη στα «Έθιμα ταφής», οι κριτικοί θα την τοποθετούσαν δίπλα σε λογοτέχνες όπως η Μάργκαρετ Άτγουντ και ο Πίτερ Κάρεϊ.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Χριστίνα Ντουνιά: «Ο Καρυωτάκης μάς δίνει ελπίδα και μας παρηγορεί»

Βιβλίο / «Ο Καρυωτάκης άφησε "το αδέσποτο Τραγούδι" του να μας συντροφεύει»

Στο βιβλίο της «Το όνειρο και το πάθος», η Χριστίνα Ντουνιά, ομότιμη καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας και συγγραφέας αποκαλύπτει αθέατες όψεις του ποιητή και νέα στοιχεία για τη σχέση του με τον Καβάφη μέσα από μια άγνωστη, ως τώρα, επιστολή.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύ της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Βιβλίο / «Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύς της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Ο Ούγγρος κάτοχος του φετινού Νόμπελ λογοτεχνίας γράφει με μαγικό τρόπο για τις αποπνικτικές επιπτώσεις της πολιτικής καταπίεσης, περιφρονώντας την προθυμία των ανθρώπων να τις αποδεχτούν.
THE LIFO TEAM
Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Βιβλίο / Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Οι καθηγητές Peter Jeffreys και Gregory Jusdanis συνεργάστηκαν και έγραψαν από κοινού τη βιογραφία του μεγάλου ποιητή που φέρει τον τίτλο «Κωνσταντίνος Καβάφης – Ο άνθρωπος και ο ποιητής». Ο Gregory Jusdanis μίλησε στη LifO για το βιβλίο και για τον ποιητή που ήταν «παραδοσιακός και ταυτόχρονα μεταμοντέρνος, ο πρώτος “viral” ποιητής διεθνώς»
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

LiFO politics / Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

Ο Αλέξης Πατέλης, επικεφαλής του Οικονομικού Γραφείου του πρωθυπουργού την περίοδο 2019-2024, μιλά στη Βασιλική Σιούτη για την οικονομική πορεία της χώρας αυτά τα χρόνια, τις δύσκολες αποφάσεις αλλά και τις στιγμές δικαίωσης μέσα από την οπτική ενός τεχνοκράτη που βρέθηκε ξαφνικά στο επίκεντρο της πολιτικής.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Λάσλο Κρασναχορκάι: ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης βραβεύεται με Νόμπελ

Βιβλίο / Ο Λάσλο Κρασναχορκάι, ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης, κέρδισε το Νόμπελ

Φέτος, το βραβείο δόθηκε στον Ούγγρο συγγραφέα που κατά τη Σουηδική Ακαδημία αποτελεί ένα ελπιδοφόρο βήμα προς τον χαμένο ανθρωπισμό, την υψηλή λογοτεχνία και τη στοχαστική ακρίβεια.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ