Σάρκα συν λέξεις ίσον πνεύμα

Σάρκα συν λέξεις ίσον πνεύμα Facebook Twitter
0

Ο ποιητής στάλκερ. Κατοικούμε μια γλώσσα, ένα συμπαγές σύμπαν λέξεων που μ' αυτές χαρτογραφούμε τη σάρκα. Οι λέξεις του ποιητή Γιώργου Κακουλίδη ξεκινάνε από τη σάρκα, γιορτάζουν τη σάρκα, τη ζωή τη χωμάτινη, τη χθόνια, για να την κάνουν πνεύμα, να την εξαϋλώσουν. Ό,τι έχουν δει τα μάτια του ποιητή, και είναι πολλά, βαφτίζονται στην αλφάβητο, έτσι γίνονται μουσική, έτσι γίνονται ποίημα.

Με την αλφάβητο γνώρισα τον τρόμο
με την αλφάβητο γνώρισα τα καλύτερα δηλητήρια
με την αλφάβητο παραδόθηκα στη μαγεία.


Ήδη από το 1979, με το Λίμπερτυ που εξέδωσε ο αείμνηστος μάστορας Φίλιππος Βλάχος στα Κείμενα, ο Κακουλίδης παλεύει να ιστορήσει τη ζωή που βολοδέρνει στις κόχες και στις κόγχες, τη ζωή που σουλατσάρει στα σοκάκια της σκιάς. Η ποίηση του Κακουλίδη είναι μια βραχνή προσευχή στο κενό των ημερών, ένα κενό που ο ποιητής δεν το θέλει, το αρνείται, το ξορκίζει. Και το ξορκίζει επικαλούμενος τα σαράκια, τα κακά σπυριά, τους παρίες, τους μεγάλους μάρτυρες της Αίρεσης της Τίγρης, τον άγιο Τζορντάνο Μπρούνο.

Στην ποιητική σύνθεση Μην ακούς τον Παράδεισο (εκδ. Γαβριηλίδης), ο Κακουλίδης συνοψίζει όλη του τη στάση απέναντι σε μια κοινοποιημένη διάλυση, όπως από τη δεκαετία του '80 χαρακτήριζε την εποχή μας, το κενό των ημερών. Βλέπει τις πόρτες να φεύγουν απ' τους μεντεσέδες, όπως έλεγε ένας άλλος ποιητής, και ανάβει ένα κεράκι στο δάσος. Ο Άλεν Γκίνσμπεργκ αυτό είχε πει για την ποίηση, ότι είναι ένα κεράκι στο δάσος.

Δεν είμαι φτιαγμένος για τίποτα
και το τίποτα ακολουθώ

ψαλμωδεί ο Κακουλίδης και, ψαλμωδώντας έτσι, αναιρεί την ίδια του την απόφανση, ότι είναι ένα τίποτα, γιατί όταν με τις λέξεις μιλάς για το τίποτα, το υπερβαίνεις, το κάνεις κάτι, ένα πολύτιμο κάτι: ένα ποίημα. Και ιδού, αμέσως μετά, το τίποτα πάει στο τίποτα και ο ποιητής γίνεται ένας στάλκερ στο δάσος, στην ερημιά, μια ερημιά που είναι κατάφορτη με σημασίες και νοήματα, με μνήμες και σιωπές, με σάρκα και με οστά, και με πνεύμα.


2.

Οδοιπόρος της μεγάλης πόλης. Η ποίηση του Κακουλίδη είναι θητεία και θυσία. Ο ποιητής πυκνώνει στις σαράντα σελίδες της σύνθεσης Μην ακούς τον Παράδεισο τη φιλοσοφία μιας ολόκληρης ζωής. Είναι η φιλοσοφία του καταζητούμενου από το Κομάντο των Αντιφάσεων, που θα γυρίσει το παιχνίδι και θα γίνει διώκτης και θα κάνει κουμάντο στις αντιφάσεις. Για τον Κακουλίδη η ποίηση είναι η αέναη οδοιπορία στη μεγάλη πόλη που θέλει να τη βλέπει σαν οροσειρά, με πρανή, πλαγιές, ποτάμια, φιλόξενες κουφάλες δέντρων, πελώρια μοναξιά που καταργείται διαρκώς από αναπάντεχες συναντήσεις. Ένας στάλκερ της μεταβιομηχανικής εποχής, κάτοχος μυστικών, κληρονόμος μυστικών.

Κατεβαίνω από το τρένο
με άδεια χέρια
και μια παγωμένη ανάσα
στην πλάτη μου

Μπροστά μου ένας τραγοπόδαρος
ψαρεύει αγέρωχος
από ένα βαρέλι σκουπιδιών
τα μυστικά του κόσμου

Μου χαρίζει ένα
ψάχνω να βρω ίσκιο
να κάτσω να το δω.

3.

Θητεία και Θυσία. Ναι, η ποίηση του Κακουλίδη είναι θητεία και θυσία. Θητεύει στα μυστικά του κόσμου. Θυσιάζει άνεση και βολή για να πάει να προσκυνήσει ευλαβικά σ' εκείνο το «υπόγειο υπερώο», το καμαράκι του Καρούζου. Θητεύει στα ερημικά καφενεία του Μίλτου Σαχτούρη, εκεί όπου είσαι η σκιά της σκιάς κι έχουν ανάποδα γυρίσει τα ρολόγια. Θυσιάζει καλλιέπεια και ευφράδεια για να κάνει τις λέξεις αγκομαχητά, βόγκους, γόους, αλυχτίσματα, οιμωγές, μαγγανείες. Θητεύει στο ραφτάδικο που έφτιαξε το μακρύ γκρίζο παλτό του Μιχάλη Κατσαρού και φτιάχνει εκεί το δικό αμπέχονο, αυτό που φόρεσε για να πάει στο κονάκι του Κατσαρού, στους πέντε δρόμους, στο Everyday, και να δώσουν χέρια, και να κινηθούν λίγο καταπίσω, σαν τα μικρά παιδιά. Θυσιάζει την «πολλή συνάφεια», την κοσμική αβρότητα, τις δεξιώσεις στα μέλαθρα, για να πάρει το καλντερίμι του παρία και να πάει στο χαμόσπιτο της αθωότητας. Γράφει:

Σαν ένα τυφλό χτύπημα γυρίζω
ανάμεσα στους ανθρώπους
διαλέγοντας τον αδύναμο
που σέρνει η αθωότητα σαν σκυλί.

Κι όταν πρωτοδιάβασα αυτούς τους στίχους, στην πρώτη σελίδα της ποιητικής σύνθεσης Μην ακούς τον Παράδεισο, το θολωμένο μου μυαλό τούς διάβασε λάθος, διάβασε «το σκυλί της αθωότητας». Γιατί η ποίηση του Κακουλίδη είναι γεμάτη σκυλιά, και γιατί τα σκυλιά έχουν το βλέμμα της αθωότητας, τα σκυλιά είναι η αθωότητα.

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Άμιτι Γκέιτζ «Ο καλός πατέρας»

Το πίσω ράφι / Έχουν και οι ψεύτες τη χάρη τους. Στα μυθιστορήματα τουλάχιστον

Ο «Καλός πατέρας» της Άμιτι Γκέιτζ πραγματεύεται την κατασκευή της ανθρώπινης ταυτότητας, τον άρρηκτο δεσμό γονιού και παιδιού και τη μεταναστευτική εμπειρία, θίγοντας όψεις του αμερικανικού ονείρου.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
«Σπίτι από ζάχαρη»: Το δίκτυο των ανθρώπινων σχέσεων στο μυθιστόρημα της Τζένιφερ Ίγκαν

Βιβλίο / Πώς θα ήταν αν μπορούσαμε να βιώσουμε ξανά όσα ζήσαμε στο παρελθόν;

Το «Σπίτι από ζάχαρη» είναι ένα πολυεπίπεδο μυθιστόρημα με στοιχεία επιστημονικής φαντασίας που διερευνά τους κινδύνους της ψηφιακής εποχής, αναδεικνύοντας ταυτόχρονα την αξία της μνήμης και της σύνδεσης.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
Θανάσης Βαλτινός: Η νουβέλα «Η Κάθοδος των Εννιά» του διακεκριμένου συγγραφέα

Οθόνες / «Η Κάθοδος των Εννιά»: Η διάσημη νουβέλα του Θανάση Βαλτινού

Πεθαίνει σαν σήμερα ο διακεκριμένος Έλληνας συγγραφέας. Αυτή είναι η ιστορία ενός από τα εμβληματικότερα βιβλία του και η βραβευμένη μεταφορά της στον κινηματογράφο, το 1984, από τον Χρίστο Σιοπαχά.
ΦΩΝΤΑΣ ΤΡΟΥΣΑΣ
Καρολίνα Μέρμηγκα: «Οι συγγραφείς προχωράμε με αναμμένη δάδα στη σκοτεινή σπηλιά της λογοτεχνίας»

Βιβλίο / Καρολίνα Μέρμηγκα: «Όταν γράφουμε για αληθινούς ανθρώπους, πρέπει να σεβόμαστε τη μνήμη τους»

Η καταξιωμένη συγγραφέας ιστορικών μυθιστορημάτων Καρολίνα Μέρμηγκα μάς μιλάει για τη δύναμη της τέχνης, για το λογοτεχνικό της εργαστήρι αλλά και για τη χαρά της να μεταφράζει Χίλαρι Μαντέλ, τα βιβλία της οποίας επανακυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ψυχογιός.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Πόσο διαβάζεται σήμερα ο Νίκος Καζαντζάκης;

Βιβλία και Συγγραφείς / Πόσο διαβάζεται σήμερα ο Νίκος Καζαντζάκης;

Πεθαίνει σαν σήμερα ο συγγραφέας Νίκος Καζαντζάκης. Ο Νίκος Μπακουνάκης συζητάει με την Έρη Σταυροπούλου, ομότιμη καθηγήτρια Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, για τον συγγραφέα του «Αλέξη Ζορμπά» και την αντοχή του έργου του.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
Στέφαν Τσβάιχ

Το πίσω ράφι / Σε πείσμα όσων περιφρόνησαν τα έργα του Τσβάιχ, η απήχησή τους ακόμα να κοπάσει

Οι ήρωες του Αυστριακού συγγραφέα ταλανίζονται συνήθως από μια αβάσταχτη εσωτερική πίεση, αντικατοπτρίζοντας τη δική του πεισιθάνατη διάθεση. Αυτήν ακριβώς την αίσθηση αποπνέει η συλλογή διηγημάτων του «Αμόκ».
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Marwan Kaabur: «Αγωνιζόμαστε και στον αραβικό κόσμο για δικαιώματα κι ελευθερίες, αλλά προκρίνουμε τον δικό μας τρόπο, στο πλαίσιο της δικής μας κουλτούρας»

Lgbtqi+ / Κι όμως υπάρχουν και «αραβικά καλιαρντά»!

Λίγο πριν από την αθηναϊκή παρουσίαση της αγγλόφωνης έκδοσης του «Queer Arab Glossary» μιλήσαμε με τον συγγραφέα του Marwan Kaabur, για τα «αραβικά καλιαρντά», την ομοφυλοφιλία και την queer συνθήκη στον αραβικό κόσμο, το «pink washing», αλλά και τη συχνά παρεξηγημένη πρόσληψή τους από τη Δύση.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Βιβλίο / Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Πέντε αποκαλυπτικά βιβλία για τις γυναίκες με καρκίνο, για τον κόσμο, τα σκουπίδια ακόμα και για τη μακρινή Ιαπωνία ξεχωρίζουν ανάμεσα στις εκδόσεις της πρόσφατης βιβλιοπαραγωγής καλύπτοντας ένα μεγάλο εύρος θεμάτων και ενδιαφερόντων.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Βιβλίο / Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Σαν σήμερα γεννήθηκε το 1854 ο Αρθούρος Ρεμπό. Ο ποιητής, μουσικός και μπλόγκερ Aidan Andrew Dun έπεσε τυχαία σε δύο εντελώς άγνωστες φωτογραφίες, βγαλμένες στην Place Vendôme, και βρέθηκε μπροστά σε μια μεγάλη έκπληξη: ο έφηβος Αρτίρ Ρεμπό, όπως δεν τον έχουμε ξαναδεί.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Θανάσης Τριαρίδης: Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι

Βιβλίο / Θανάσης Τριαρίδης: «Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι»

Έγινε αντιρρησίας συνείδησης, γιατί πιστεύει ότι ο στρατός είναι μια δοξολογία εκμηδένισης του άλλου. Άφησε τη Θεσσαλονίκη επειδή τον έπνιγε ο εθνοφασισμός της. Στην Αντίς Αμπέμπα υιοθέτησε την κόρη του, Αργκάνε. Ο συγγραφέας της «Τριλογίας της Αφρικής», Θανάσης Τριαρίδης, αφηγείται τη ζωή του στη LiFO.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μια «φόνισσα» εξομολογείται

Το πίσω ράφι / Η Hannah Kent έγραψε τη δική της «Φόνισσα», την Άγκνες που ζούσε στην Ισλανδία τον 19ο αιώνα

Η Αυστραλή συγγραφέας δεν πίστευε ποτέ ότι, χάρη στα «Έθιμα ταφής», οι κριτικοί θα την τοποθετούσαν δίπλα σε λογοτέχνες όπως η Μάργκαρετ Άτγουντ και ο Πίτερ Κάρεϊ.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Χριστίνα Ντουνιά: «Ο Καρυωτάκης μάς δίνει ελπίδα και μας παρηγορεί»

Βιβλίο / «Ο Καρυωτάκης άφησε "το αδέσποτο Τραγούδι" του να μας συντροφεύει»

Στο βιβλίο της «Το όνειρο και το πάθος», η Χριστίνα Ντουνιά, ομότιμη καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας και συγγραφέας αποκαλύπτει αθέατες όψεις του ποιητή και νέα στοιχεία για τη σχέση του με τον Καβάφη μέσα από μια άγνωστη, ως τώρα, επιστολή.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύ της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Βιβλίο / «Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύς της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Ο Ούγγρος κάτοχος του φετινού Νόμπελ λογοτεχνίας γράφει με μαγικό τρόπο για τις αποπνικτικές επιπτώσεις της πολιτικής καταπίεσης, περιφρονώντας την προθυμία των ανθρώπων να τις αποδεχτούν.
THE LIFO TEAM
Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Βιβλίο / Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Οι καθηγητές Peter Jeffreys και Gregory Jusdanis συνεργάστηκαν και έγραψαν από κοινού τη βιογραφία του μεγάλου ποιητή που φέρει τον τίτλο «Κωνσταντίνος Καβάφης – Ο άνθρωπος και ο ποιητής». Ο Gregory Jusdanis μίλησε στη LifO για το βιβλίο και για τον ποιητή που ήταν «παραδοσιακός και ταυτόχρονα μεταμοντέρνος, ο πρώτος “viral” ποιητής διεθνώς»
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

LiFO politics / Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

Ο Αλέξης Πατέλης, επικεφαλής του Οικονομικού Γραφείου του πρωθυπουργού την περίοδο 2019-2024, μιλά στη Βασιλική Σιούτη για την οικονομική πορεία της χώρας αυτά τα χρόνια, τις δύσκολες αποφάσεις αλλά και τις στιγμές δικαίωσης μέσα από την οπτική ενός τεχνοκράτη που βρέθηκε ξαφνικά στο επίκεντρο της πολιτικής.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ