"Σαν video game":
Το Ισραήλ επιβάλλει τις εκκενώσεις στη Γάζα με drones που ρίχνουν χειροβομβίδες
Η διαστροφή στο έπακρο
"Τα σκυλιά έχουν μάθει να τρέχουν προς τις περιοχές όπου ακούγονται πυροβολισμοί ή εκρήξεις - καταλαβαίνουν ότι αυτό πιθανόν σημαίνει ότι υπάρχει ένα πτώμα εκεί"
Ο ισραηλινός στρατός χρησιμοποιεί drones κινεζικής κατασκευής για να ελέγχει τις εντολές απομάκρυνσης από τη Γάζα. 'Οπως αποκαλύπτει έρευνα, οι στρατιώτες λένε ότι σκοπίμως στοχεύουν αμάχους, ώστε οι άλλοι να "μάθουν" να μην επιστρέφουν, όπως αποκαλύπτει έρευνα.
Yuval Abraham
+972 Magazine in partnership with Local Call - 10 Ιουλίου 2025
Ο ισραηλινός στρατός έχει οπλίσει έναν στόλο εμπορικών drones κινεζικής κατασκευής για να επιτίθεται σε Παλαιστίνιους σε περιοχές της Γάζας που επιδιώκει να ερημώσει, αποκαλύπτει έρευνα του +972 Magazine και του Local Call. Σύμφωνα με συνεντεύξεις με επτά στρατιώτες και αξιωματικούς που υπηρέτησαν στη Λωρίδα της Γάζας, αυτά τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη χειρίζονται χειροκίνητα από στρατιώτες στο έδαφος και χρησιμοποιούνται συχνά για να βομβαρδίζουν Παλαιστίνιους πολίτες -συμπεριλαμβανομένων και παιδιών- σε μια προσπάθεια να τους αναγκάσουν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους ή να τους εμποδίσουν να επιστρέψουν σε εκκενωμένες περιοχές.
Οι στρατιώτες χρησιμοποιούν συνηθέστερα τα drones EVO, που παράγονται από την κινεζική εταιρεία Autel, τα οποία προορίζονται κυρίως για φωτογράφηση και κοστίζουν περίπου 10.000 NIS (περίπου 3.000 δολάρια) στο Amazon. Ωστόσο, με ένα στρατιωτικό εξάρτημα που είναι γνωστό εσωτερικά ως "σιδερένια σφαίρα", μια χειροβομβίδα μπορεί να στερεωθεί στο drone και να πέσει με το πάτημα ενός κουμπιού για να εκραγεί στο έδαφος. Σήμερα, η πλειονότητα των ισραηλινών στρατιωτικών μονάδων στη Γάζα χρησιμοποιεί αυτά τα drones.
Ο S., ένας Ισραηλινός στρατιώτης που υπηρέτησε φέτος στην περιοχή της Ράφα, συντόνισε επιθέσεις με drones σε μια γειτονιά της πόλης που ο στρατός είχε διατάξει να εκκενωθεί. Κατά τη διάρκεια των σχεδόν 100 ημερών που το τάγμα του επιχειρούσε εκεί, οι στρατιώτες πραγματοποίησαν δεκάδες επιθέσεις με drones, σύμφωνα με τις καθημερινές αναφορές του διοικητή του τάγματός του που εξέτασαν το +972 και το Local Call.
Στις εκθέσεις, όλοι οι Παλαιστίνιοι που σκοτώθηκαν αναφέρονται ως "τρομοκράτες". Ωστόσο, ο S. κατέθεσε ότι, εκτός από ένα άτομο που βρέθηκε με μαχαίρι και μια μοναδική συνάντηση με ένοπλους μαχητές, οι δεκάδες άλλοι που σκοτώθηκαν - κατά μέσο όρο ένας την ημέρα στη ζώνη μάχης του τάγματός του - ήταν άοπλοι. Σύμφωνα με τον ίδιο, τα πλήγματα με drones πραγματοποιήθηκαν με πρόθεση να σκοτώσουν, παρά το γεγονός ότι η πλειονότητα των θυμάτων βρισκόταν σε τέτοια απόσταση από τους στρατιώτες που δεν θα μπορούσαν να αποτελούν απειλή.
"Ήταν σαφές ότι προσπαθούσαν να επιστρέψουν στα σπίτια τους - δεν υπάρχει καμία αμφιβολία", εξήγησε. "Κανείς τους δεν ήταν οπλισμένος και ποτέ δεν βρέθηκε τίποτα κοντά στα σώματά τους. Ποτέ δεν ρίξαμε προειδοποιητικές βολές. Σε κανένα σημείο".
Επειδή οι Παλαιστίνιοι σκοτώθηκαν μακριά από το σημείο όπου είχαν αναπτυχθεί οι στρατιώτες, ο S. είπε ότι τα πτώματά τους δεν συλλέχθηκαν - αντίθετα, ο στρατός τα άφησε να φαγωθούν από αδέσποτα σκυλιά. "Μπορούσες να το δεις στις λήψεις του drone", εξήγησε. "Δεν μπορούσα να πείσω τον εαυτό μου να παρακολουθεί έναν σκύλο να τρώει ένα πτώμα, αλλά οι άλλοι γύρω μου το έβλεπαν. Τα σκυλιά έχουν μάθει να τρέχουν προς τις περιοχές όπου ακούγονται πυροβολισμοί ή εκρήξεις - καταλαβαίνουν ότι αυτό πιθανόν σημαίνει ότι υπάρχει ένα πτώμα εκεί".
Οι στρατιώτες κατέθεσαν ότι αυτές οι επιδρομές με μη επανδρωμένα αεροσκάφη γίνονται συχνά εναντίον οποιουδήποτε εισέρχεται σε μια περιοχή που ο στρατός έχει καθορίσει ως απαγορευμένη για τους Παλαιστίνιους - ένας προσδιορισμός που δεν οριοθετείται ποτέ στο έδαφος. Δύο πηγές χρησιμοποίησαν παραλλαγές της φράσης "μαθαίνοντας μέσα από το αίμα" για να περιγράψουν την προσδοκία του στρατού ότι οι Παλαιστίνιοι θα κατανοήσουν αυτά τα αυθαίρετα όρια αφού σκοτωθούν άμαχοι κατά την είσοδό τους στην περιοχή.
"Υπήρξαν πολλά περιστατικά ρίψης χειροβομβίδων από drones", δήλωσε ο H., ένας στρατιώτης που υπηρετούσε στην περιοχή της Νουσέιρατ στην κεντρική Γάζα. "Είχαν στόχο ένοπλους μαχητές; Σίγουρα όχι. Από τη στιγμή που ένας διοικητής ορίζει μια φανταστική κόκκινη γραμμή που δεν επιτρέπεται σε κανέναν να περάσει, όποιος το κάνει σημαδεύεται για να σκοτωθεί, ακόμη και μόνο επειδή περπατάει στο δρόμο".
Σε αρκετές περιπτώσεις, είπε ο S., τα ισραηλινά στρατεύματα στόχευαν σκόπιμα παιδιά. "Υπήρχε ένα αγόρι που μπήκε στην [απαγορευμένη] ζώνη. Δεν έκανε τίποτα. [Άλλοι στρατιώτες] ισχυρίστηκαν ότι τον είδαν να στέκεται και να μιλάει με ανθρώπους. Αυτό είναι όλο - έριξαν μια χειροβομβίδα από ένα drone". Σε ένα άλλο περιστατικό, είπε, οι στρατιώτες προσπάθησαν να σκοτώσουν ένα παιδί που έκανε ποδήλατο σε μεγάλη απόσταση από αυτούς.
"Στις περισσότερες περιπτώσεις, δεν υπήρχε τίποτα που θα μπορούσες να δικαιολογήσεις στον εαυτό σου", συνέχισε ο Σ.. "Δεν υπήρχε τρόπος να ολοκληρώσεις την πρόταση: 'Τους σκοτώσαμε επειδή...'".
Ο Α., ένας αξιωματικός που συμμετείχε φέτος σε επιχειρήσεις γύρω από τη Χαν Γιουνίς, δήλωσε ότι πρωταρχικός στόχος αυτών των επιθέσεων ήταν να διασφαλιστεί ότι οι γειτονιές θα αδειάσουν ή θα παραμείνουν χωρίς Παλαιστίνιους. Τον Ιούνιο, η μονάδα του πέταξε ένα drone σε μια κατοικημένη περιοχή που ο στρατός είχε διατάξει να εκκενωθεί τον προηγούμενο μήνα. Οι στρατιώτες στέκονταν στα περίχωρα της πόλης, παρακολουθώντας μια μικρή οθόνη που έδειχνε ζωντανά πλάνα από το drone για να δουν ποιοι βρίσκονταν ακόμη στη γειτονιά.
"Όποιον εντοπίζουν, τον σκοτώνουν", κατέθεσε ο Α.. "Αν οι άνθρωποι κινούνται εκεί - είναι απειλή". Είπε ότι θεωρούσαν ότι οποιοσδήποτε πολίτης παρέμεινε στην περιοχή μετά τις εντολές εκκένωσης "είτε δεν είναι αθώος είτε θα μάθει δια του αίματος [ότι πρέπει να φύγει]".
Νωρίτερα αυτό το μήνα, ο Παλαιστίνιος δημοσιογράφος Younis Tirawi δημοσίευσε πλάνα που είχε αποκτήσει από ένα από αυτά τα drones να ρίχνει μια χειροβομβίδα, η οποία, σύμφωνα με τον ίδιο, στόχευε αμάχους στο διάδρομο της Νετζαρίμ στο βόρειο τμήμα της Γάζας. Στην οθόνη του χειριστηρίου του drone εμφανίζεται το κείμενο "συσκευή ρίψης σιδερένιων σφαιρών". Με βάση τη γραφική διεπαφή και τις πρόσθετες εικόνες που εξετάστηκαν από το +972 και το Local Call, υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι το drone ήταν μοντέλο Autel.
"Μοιάζει με αεροδρόμιο μινιατούρα"
Σύμφωνα με τους στρατιώτες που μίλησαν στο +972 και στο Local Call, το κύριο πλεονέκτημα της χρήσης εμπορικών drones, όπως το μοντέλο EVO που κατασκευάζει η Autel, είναι ότι είναι πολύ φθηνότερα από τα αντίστοιχα στρατιωτικά. Για παράδειγμα, το μοντέλο Elbit Hermes 450 (γνωστό και ως "Zik") που χρησιμοποιεί η ισραηλινή πολεμική αεροπορία κοστίζει περίπου 2 εκατομμύρια δολάρια ανά drone. Τα εμπορικά μοντέλα μπορούν επίσης να επανεξοπλίζονται γρήγορα και χειρίζονται στο έδαφος με joystick από τους στρατιώτες, χωρίς να απαιτείται έγκριση από το κέντρο διοίκησης.
"Ο λόγος που όλοι τα χρησιμοποιούν τώρα είναι ότι είναι πολύ φθηνά", δήλωσε ο L., ο οποίος υπηρέτησε πέρυσι στη Γάζα. "Από τη σκοπιά του πεζικού, ξαφνικά μπορείς να χρησιμοποιήσεις πολύ περισσότερη δύναμη πυρός, πολύ πιο εύκολα".
Πράγματι, τα εμπορικά drones που μετατρέπονται σε όπλα έχουν καθιερωθεί στα σύγχρονα πεδία μάχης, επειδή προσφέρουν μια χαμηλού κόστους, προσιτή εναλλακτική λύση στις παραδοσιακές αεροπορικές επιδρομές. Τόσο η Ουκρανία όσο και η Ρωσία έχουν χρησιμοποιήσει κινεζικής κατασκευής drones της DJI στον τρέχοντα πόλεμο στην ανατολική Ευρώπη, εξοπλισμένα με 3D εκτυπωμένες βάσεις για τη μεταφορά χειροβομβίδων και άλλων εκρηκτικών. Τον Μάιο, αφού η Κίνα ανακάλυψε ότι η Ουκρανία χρησιμοποιούσε εμπορικά drones για στρατιωτικούς σκοπούς, απαγόρευσε την πώλησή τους στη χώρα, σύμφωνα με τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι
Η Χαμάς έχει επίσης χρησιμοποιήσει εκρηκτικά drones, τόσο στις 7 Οκτωβρίου όσο και σε επιχειρήσεις εναντίον ισραηλινών δυνάμεων στη Γάζα. Αλλά στην αρχή του τρέχοντος πολέμου, ο ισραηλινός στρατός δεν διέθετε σχεδόν καθόλου φθηνά drones για τις δικές του χερσαίες δυνάμεις. "Επειδή η Χαμάς μας επιτέθηκε με drones, όλοι μιλούσαν από την πρώτη μέρα για το ότι δεν είχαμε", δήλωσε ο Ε., ένας στρατιώτης που υπηρέτησε στη Γάζα λίγο μετά την 7η Οκτωβρίου. "Προσπαθήσαμε να συγκεντρώσουμε χρήματα για να αγοράσουμε drones. Ο καθένας πήρε ό,τι μπορούσε".
Κατά τους πρώτους μήνες του πολέμου, οι μονάδες του ισραηλινού στρατού έλαβαν άφθονες δωρεές από το ευρύ κοινό, κυρίως από το Ισραήλ και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Μαζί με τα τρόφιμα και τα σαμπουάν, τα drones ήταν μεταξύ των ειδών που ζητούσαν περισσότερο οι στρατιώτες.
"Οι στρατιώτες ξεκίνησαν ανεξάρτητα εκστρατείες crowdfunding", εξήγησε ο L.. "Η μονάδα μας έλαβε περίπου 500.000 NIS (περίπου 150.000 δολάρια) σε δωρεές, τις οποίες χρησιμοποιήσαμε και για την αγορά drones". Ο C., ένας άλλος στρατιώτης, θυμήθηκε ότι του ζητήθηκε να υπογράψει ευχαριστήριες επιστολές σε Αμερικανούς που είχαν δωρίσει drones EVO στο τάγμα του.
Σε μια ομάδα στο Facebook με την ονομασία "The Israeli Drone Pilots Community", πολλές αναρτήσεις ζητούν δωρεές για drones EVO για μονάδες στη Γάζα. Δημιουργήθηκαν επίσης πολλές σελίδες στην Headstart (μια ισραηλινή startup για crowdfunding) για να συγκεντρωθούν ανεξάρτητα κεφάλαια για την αγορά drones.
Τελικά, ο στρατός άρχισε να προμηθεύει drones απευθείας στους στρατιώτες. Όπως ανέφερε το ισραηλινό πρακτορείο Globes, ο στρατός έδωσε παραγγελίες για χιλιάδες κινεζικής κατασκευής drones, συμπεριλαμβανομένων μοντέλων που παράγονται από την Autel. Αρχικά, αυτά τα drones χρησιμοποιήθηκαν για αναγνώριση: σάρωση κτιρίων πριν οι στρατιώτες εισέλθουν σε αυτά. Αλλά με την πάροδο του χρόνου, περισσότερες μονάδες έλαβαν συσκευές "σιδερένιας σφαίρας" από τον στρατό και μετέτρεψαν τα drones από εργαλεία πληροφοριών σε θανατηφόρα όπλα.
Ενώ ο στρατός συνήθως αναπτύσσει μεγαλύτερα στρατιωτικά drones εκτός Γάζας, ο στρατιωτικός αναλυτής του Ynet Ron Ben-Yishai, ο οποίος επισκέφθηκε μια βάση του ισραηλινού στρατού στη βόρεια Γάζα στις αρχές Ιουλίου, περιέγραψε στρατιώτες που χειρίζονται "όλα τα είδη μη επανδρωμένων αεροσκαφών: drones επιτήρησης, αυτοκτονίας και επίθεσης. Το μέρος μοιάζει με ένα μικροσκοπικό αεροδρόμιο - τα drones απογειώνονται και προσγειώνονται ασταμάτητα".
Ο Ben-Yishai ανέφερε έναν αξιωματικό του στρατού ο οποίος εξήγησε ότι οι συσκευές αυτές εκτελούν το έργο της επιβολής των εντολών απέλασης του στρατού και ότι ο στρατός χαρακτηρίζει αυτόματα ως τρομοκράτη όποιον παραμένει. «Πριν από λίγες ημέρες, είπαμε στους πολίτες να εκκενώσουν αυτή την περιοχή», είπε ο αξιωματικός, αναφερόμενος στις γειτονιές της πόλης της Γάζας Al-Daraj, Al-Tuffah και Shuja'iyyah. "Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι όντως κινήθηκαν προς το κέντρο της Γάζας. Έτσι, όποιος βρίσκεται ακόμη εδώ δεν μπορεί πλέον να θεωρηθεί αμέτοχος πολίτης".
"Ένας ή δύο πεθαίνουν, και οι υπόλοιποι καταλαβαίνουν"
Στις 13 Ιουνίου, λίγες εβδομάδες αφότου ο ισραηλινός στρατός διέταξε την εκκένωση του μεγαλύτερου μέρους της Χαν Γιουνίς, ο 27χρονος Μοχάμεντ επέστρεψε στην πόλη μαζί με αρκετούς άλλους νέους άνδρες για να ελέγξουν την κατάσταση των σπιτιών τους. Όταν έφτασαν στο κέντρο της πόλης, ένα drone έριξε ένα εκρηκτικό πάνω τους. "Έτρεξα σε έναν τοίχο για να προστατευτώ, αλλά μερικοί από τους νέους άνδρες τραυματίστηκαν", δήλωσε στο +972 και στο Local Call. "Ήταν τρομακτικό".
Ο Μοχάμεντ είναι ένας από τους πολλούς Παλαιστίνιους από τη Χαν Γιουνίς που δήλωσαν στο +972 και το Local Call ότι ο ισραηλινός στρατός χρησιμοποιεί οπλισμένα drones για να επιβάλει τις εντολές εκκένωσης στην πόλη - εκτοπίζοντας τους κατοίκους και στη συνέχεια εμποδίζοντας την επιστροφή τους.
Τα επίσημα σχέδια του στρατού περιλαμβάνουν την εκτόπιση και τη συγκέντρωση των 2 εκατομμυρίων κατοίκων της Γάζας στο νότιο τμήμα της Λωρίδας, πρώτα στο Al-Mawasi και τώρα στα ερείπια της Ράφα. Αυτό ανταποκρίνεται στη ρητή πρόθεση των ισραηλινών πολιτικών ηγετών να εφαρμόσουν το λεγόμενο "Σχέδιο Τραμπ" και να εκδιώξουν τους Παλαιστίνιους από τη Γάζα.
Εν τω μεταξύ, στο βόρειο τμήμα της Γάζας, αρκετοί κάτοικοι δήλωσαν στο +972 και στο Local Call ότι πρόσφατα αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους αφού τα drones άρχισαν να στοχεύουν τυχαία άτομα στις γειτονιές τους. Οι Παλαιστίνιοι στη Γάζα αναφέρονται συνήθως σε αυτά τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη ως "τετρακόπτερα" λόγω των τεσσάρων ελίκων τους.
Η Reem, μια 37χρονη από τη γειτονιά Shuja'iyya στην πόλη της Γάζας, δήλωσε ότι αποφάσισε να φύγει από το νότο αφού ένα drone σκότωσε τους γείτονές της. "Τον Μάρτιο, ο στρατός πέταξε πάνω από εμάς τετρακόπτερα που μετέδιδαν μηνύματα που μας διέταζαν να εκκενώσουμε", αφηγήθηκε. "Τους είδαμε να ρίχνουν εκρηκτικά σε σκηνές για να τις κάψουν. Αυτό με τρόμαξε και περίμενα μέχρι το σούρουπο για να φύγω από το σπίτι μου και να εγκαταλείψω την περιοχή".
Ο 45χρονος Γιουσέφ περιέγραψε ένα παρόμοιο περιστατικό στις 11 Μαΐου, όταν ισραηλινά drones - τα οποία περιέγραψε ως "εκπληκτικά μικρά" - έριξαν εκρηκτικά "σε διάφορες περιοχές της Τζαμπάλια για να αναγκάσουν τους κατοίκους να φύγουν". Αφού αψήφησε τις εντολές εκκένωσης του Ισραήλ για μήνες, αυτό ήταν το περιστατικό που τον οδήγησε να εγκαταλείψει το σπίτι του και να μετακομίσει νότια.
Έχει επίσης αναφερθεί ότι drones έχουν στοχοποιήσει κατοίκους κοντά σε κέντρα ανθρωπιστικής βοήθειας. Ο 37χρονος Μαχμούντ δήλωσε στο +972 και στο Local Call ότι όταν πήγε από τη Χαν Γιουνίς σε ένα κέντρο διανομής βοήθειας κοντά στη Ράφα στις 23 Ιουνίου, "ένα quadcopter έριξε μια βόμβα σε μια ομάδα ανθρώπων. Δεκάδες τραυματίστηκαν και εμείς τρέξαμε μακριά".
Οι μαρτυρίες των στρατιωτών που έδωσαν συνέντευξη για το άρθρο αυτό συμπίπτουν με προηγούμενες αναφορές σύμφωνα με τις οποίες ο στρατός έχει χαρακτηρίσει ορισμένες περιοχές της Γάζας ως "ζώνες θανάτου", όπου όποιος Παλαιστίνιος εισέλθει πυροβολείται. Οι στρατιώτες δήλωσαν στο +972 και στο Local Call ότι η χρήση των drones έχει επεκτείνει το μέγεθος αυτών των ζωνών θανάτου από το βεληνεκές των ελαφρών πυροβόλων όπλων στο βεληνεκές της πτήσης ενός drone - το οποίο μπορεί να φτάσει μέχρι και αρκετά χιλιόμετρα.
"Υπάρχει μια φανταστική γραμμή και όποιος την περνάει πεθαίνει", εξήγησε ο S. "Περιμένεις να το καταλάβουν αυτό με αίμα, γιατί δεν υπάρχει άλλος τρόπος - κανείς δεν ορίζει αυτή τη γραμμή πουθενά". Είπε ότι το μέγεθος της ζώνης ήταν "μερικά χιλιόμετρα", αλλά ότι αυτό άλλαζε συνεχώς.
"Στέλνεις ένα drone σε ύψος 200 μέτρων και μπορείς να δεις τρία με τέσσερα χιλιόμετρα προς κάθε κατεύθυνση", δήλωσε ο Y., ένας άλλος στρατιώτης που υπηρέτησε στη Ράφα. "Περιπολείς έτσι: βλέπεις κάποιον να πλησιάζει, ο πρώτος χτυπιέται με χειροβομβίδα και μετά από αυτό, η είδηση διαδίδεται. Ένας ή δύο ακόμα έρχονται και πεθαίνουν. Οι υπόλοιποι καταλαβαίνουν".
Ο S. είπε ότι τα πυρά των drones στόχευαν ανθρώπους που περπατούσαν "ύποπτα". Σύμφωνα με τον ίδιο, η γενική πολιτική στο τάγμα του ήταν ότι κάποιος που "περπατάει πολύ γρήγορα είναι ύποπτος επειδή τρέπεται σε φυγή. Κάποιος που περπατάει πολύ αργά είναι επίσης ύποπτος επειδή [υποδηλώνει] ότι ξέρει ότι τον παρακολουθούν, οπότε προσπαθεί να συμπεριφέρεται φυσιολογικά".
Οι στρατιώτες κατέθεσαν ότι χειροβομβίδες έπεφταν επίσης από drones πάνω σε ανθρώπους που θεωρούνταν ότι "μπερδεύονται με το έδαφος" - ένας όρος που ο στρατός χρησιμοποιούσε αρχικά για τους μαχητές που εκτόξευαν ρουκέτες, αλλά που με την πάροδο του χρόνου επεκτάθηκε για να ενοχοποιήσει ανθρώπους για κάτι τόσο απλό όσο το να σκύβουν.
