Η Ύδρα υπήρξε για πολλούς νέους ένας από τους πρώτους τους καλοκαιρινούς προορισμούς, τότε που για να πας σε ένα νησί αρκούσε να επιβιβαστείς χαλαρός σε ένα πλοίο – χωρίς κρατήσεις, χωρίς φουσκωμένο πορτοφόλι και χωρίς περαιτέρω προετοιμασία.
Όπως εύκολα φαντάζεστε, στα πρώτα μου νιάτα πήγαινα στην Ύδρα συχνά, αρχικά με την οικογένειά μου και αργότερα «ζευγάρια» – για να χρησιμοποιήσω μια χαρακτηριστική της εποχής περιγραφή. Από εκείνες τις ηρωικές εξορμήσεις έχει μείνει αξέχαστη η ερώτηση που μας απηύθυνε ένας κάθιδρος, πελαγωμένος Αμερικανός τουρίστας και την οποία θα μεταφέρω μεταφρασμένη: «Συγγνώμη, μπορείτε να μου πείτε πού ακριβώς ήταν η Λερναία Ύδρα;»
Χρειάστηκε να περάσουν περισσότερες από δύο δεκαετίες για να ξαναβρεθούμε στο νησί των νεανικών μας χρόνων και να διαπιστώσουμε με συγκίνηση πως όλα ήταν σχεδόν όπως τα αφήσαμε – εκτός από τις τιμές.
Η εικόνα της Ύδρας άμα τη αφίξει είναι μαγική: άψογα αναπαλαιωμένα αρχοντικά και καπετανόσπιτα, κτίρια που «κουβαλάνε» την ηρωική ιστορία του τόπου, καλόγουστα café και εστιατόρια που –περιέργως– σέβονται τον δημόσιο χώρο.
Μιας και η ακρίβεια είναι σημάδι των καιρών και με δεδομένο ότι η Ύδρα με έναν μαγικό τρόπο μπορεί να πάρει από πάνω σου κούραση και γκρίνια μέσα σε ένα μόνο διήμερο, αποφασίσαμε να πηγαίνουμε συχνότερα και δεν το μετανιώσαμε λεπτό.
Πρώτη ημέρα
Ο Αμερικανός συγγραφέας Έρνεστ Χάουζερ το 1959 είχε γράψει σε άρθρο του για τα «χρυσά ελληνικά νησιά του Αιγαίου» ότι «θα σας καλεί παντοτινά η Ύδρα, με το λιμάνι της εκείνο που μοιάζει σαν μια λησμονημένη σκηνοθεσία... Ήδη την έχετε γνωρίσει από τις κινηματογραφικές βουτιές της Σοφία Λόρεν στους ενάλιους βυθούς της αναζητώντας "το παιδί με το δελφίνι"».
Πράγματι ήταν η μεγάλη κινηματογραφική επιτυχία με τη Σοφία Λόρεν που έκανε διεθνώς γνωστή την Ύδρα, καθιστώντας τη ταυτόχρονα ιδανικό σκηνικό για μια σειρά από ελληνικές και διεθνείς παραγωγές αλλά και προορισμό ανθρώπων του πνεύματος και των τεχνών από όλο τον κόσμο – Τζον Λένον, Έρικ Κλάπτον, Rolling Stones, Πίτερ Oυστίνοφ, Πάμπλο Πικάσο, Μαρκ Σαγκάλ, Λέοναρντ Kοέν, Xένρι Mίλερ, Περικλής Βυζάντιος, Παναγιώτης Tέτσης, Γιώργος Σεφέρης, Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας, Νίκος Εγγονόπουλος, Αλέκος Φασιανός είναι μερικοί μόνο από όσους «ερωτεύτηκαν» το βραχώδες νησί του Αργοσαρωνικού.
Αυτή ακριβώς η «αγριάδα» του νησιού είναι και εκείνη που το έσωσε, καθώς επέβαλε την απουσία –πλην ελαχίστων εξαιρέσεων– αυτοκινήτων, διατηρώντας το αναλλοίωτο στον χρόνο. Από την εποχή που οι ντόπιοι εγκατέλειπαν το νησί αναζητώντας αλλού την τύχη τους έχουν αλλάξει πολλά, όχι όμως η αισθητική του τόπου.
Όπως εύκολα καταλαβαίνετε, η Ύδρα απαιτεί γυμνασμένα πόδια, πόσο μάλλον αν δεν σας αρέσει η ιδέα να φορτώσετε το σαρκίον σας στα συμπαθέστατα γαϊδουράκια που εκτελούν χρέη μεταφορικού μέσου και για χάρη των οποίων κατά καιρούς έχουν γίνει ομηρικές μάχες μεταξύ κατοίκων και φιλόζωων.
Όπως και να έχει, βεβαιωθείτε ότι το κατάλυμα που επιλέξατε αντέχετε να το προσεγγίσετε – αξέχαστη μου έχει μείνει η φορά που έπρεπε να ανεβοκατεβαίνουμε 230(!) σκαλοπάτια, με αποτέλεσμα να εκμεταλλευτούμε την καλή φυσική κατάσταση του αθλητή της παρέας, που ανέλαβε κάθε πρωί να «πετάγεται» στο λιμάνι για… milko και τυρόπιττες.
Η εικόνα της Ύδρας άμα τη αφίξει είναι μαγική: άψογα αναπαλαιωμένα αρχοντικά και καπετανόσπιτα, κτίρια που «κουβαλάνε» την ηρωική ιστορία του τόπου, καλόγουστα café και εστιατόρια που –περιέργως– σέβονται τον δημόσιο χώρο, κότερα και κοσμοπολίτικη ατμόσφαιρα ελαφρώς παλιομοδίτικη – με την καλή έννοια.
Η πρώτη μας έγνοια κάθε φορά είναι να πιούμε έναν καφέ στον Πειρατή, το θρυλικό μαγαζί δίπλα στο άγαλμα του Κουντουριώτη που άνοιξε στα ’70s και έγραψε ιστορία, με το οποίο, πώς να το κάνουμε, είμαστε… συνομήλικοι.
Με γεμάτες μπαταρίες ξεκινάμε για την παραδοσιακή βόλτα στον παραλιακό δρόμο, την Παύλου Κουντουριώτη, που καταλήγει στο μνημείο του Ανδρέα Μιαούλη, με τον ανδριάντα του Υδραίου αρχιναυάρχου της Επανάστασης –στην κρύπτη του οποίου βρίσκονται τα οστά του–, τα απαραίτητα κανόνια και την ανυπέρβλητη θέα.
Στο κέντρο του λιμανιού κυριαρχεί το Μοναστήρι, με την ανακατασκευασμένη στα τέλη του 18ου αιώνα Κοίμηση της Θεοτόκου, τη μητρόπολη της Ύδρας, με τους εντυπωσιακούς πολυελαίους και τις εικόνες της Παναγίας και του Χριστού που προσελκύουν πλήθος προσκυνητών. Εκεί που παλαιότερα ήταν τα κελιά των μοναχών σήμερα στεγάζεται το Εκκλησιαστικό-Βυζαντινό Μουσείο – αναζητήστε την εξαιρετικής τέχνης εικόνα της Παναγίας «Ρόδο Αμάραντο» (1774).
Στο μικρό λιμάνι του νησιού δεσπόζει και το εντυπωσιακό πέτρινο κτίριο που στεγάζει το Ιστορικό Αρχείο-Μουσείο Ύδρας, στο οποίο πραγματοποιούνται ενδιαφέρουσες περιοδικές εκθέσεις, ενώ στη μόνιμη έκθεσή του, που περιλαμβάνει έργα ζωγραφικής του 19ου αιώνα και πλήθος αντικειμένων-κειμηλίων από τον Αγώνα του 1821, ξεχωρίζουν η Χάρτα του Ρήγα Φεραίου και η ασημένια λήκυθος με την ταριχευμένη καρδιά του Ανδρέα Μιαούλη.
Παραδίπλα, στο Αρχοντικό Σαχτούρη, που για χρόνια στέγαζε το γυμνάσιο του νησιού, ο εικαστικός Δημήτρης Αντωνίτσης «τρέχει» κάθε καλοκαίρι το Hydra School Project, εκθέσεις στις οποίες συμμετέχουν Έλληνες και ξένοι εικαστικοί.
Νομίζω ότι ήρθε η ώρα για μια βουτιά, και αυτή θα είναι διαφορετική από τις συνηθισμένες: στη Σπηλιά και την Υδρονέτα θα αράξετε στα βράχια, θα βουτήξετε στα κρυστάλλινα νερά και μετά θα πιείτε –ή και θα φάτε– ό,τι τραβάει η καρδιά σας στο εμβληματικό café bar του νησιού, που παραμένει αξεπέραστο.
Δεύτερη ημέρα
Φορέστε σταθερά παπούτσια και ετοιμαστείτε να πάρετε την ανιούσα. Το Αρχοντικό του Λάζαρου Κουντουριώτη ξεχωρίζει με το έντονο χρώμα της ώχρας από τη στιγμή που μπαίνει κανείς στο λιμάνι, είναι το ιστορικότερο του νησιού και αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της αρχιτεκτονικής του. Σήμερα λειτουργεί ως μουσείο, φιλοξενεί πίνακες του Περικλή και του Ντίκου Βυζάντιου, παραδοσιακές φορεσιές και κειμήλια της οικογένειας Κουντουριώτη.
Κοντά στο αρχοντικό βρίσκεται και η Οικία & Ατελιέ Τέτση, που ο ζωγράφος Παναγιώτης Τέτσης δώρισε στην Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος, με σκοπό να μετατραπεί σε μουσείο. Στο σπίτι των παππούδων του καλλιτέχνη, εκτός από έργα και προσωπικά του αντικείμενα, σώζεται και το μπακάλικο-ταβερνείο του ισογείου, μαζί με το περιεχόμενό του.
Το Αρχοντικό του Παύλου Κουντουριώτη ανήκει σήμερα στο υπουργείο Πολιτισμού, είναι επισκέψιμο και διαθέτει την αυθεντική του οικοσκευή, μαρτυρώντας τον πλούτο που το εμπόριο είχε συσσωρεύσει στην Ύδρα κατά την προεπαναστατική περίοδο.
Κομμάτι της ιστορίας του νησιού είναι και το σπίτι του Καναδού λογοτέχνη και τραγουδοποιού Λέοναρντ Κοέν, ο οποίος το αγόρασε τη δεκαετία του ‘60 δίνοντας το ιλιγγιώδες ποσό των 1.500 δολαρίων και έζησε εκεί τον μεγάλο του έρωτα με τη Μαριάν. «Πρέπει να είναι πάνω από 200 ετών και πολλές γενιές ψαράδων να έζησαν εδώ», έγραφε ο Κοέν στη μητέρα του για το σπίτι, το οποίο σήμερα επισκέπτεται συχνά ο γιος του, Άνταμ.
Στο σπίτι του Κοέν δεν μπορείτε, προφανώς, να μπείτε, μπορείτε όμως να φάτε στο ταβερνάκι στο οποίο σύχναζε, μαζί με τους πρώτους που ανακάλυψαν το νησί μετά το 1950. Η «Ξερή ελιά» έχει σχεδόν δύο αιώνες ιστορία, βρίσκεται στο εμπορικό κέντρο της Ύδρας, σερβίρει ωραιότατα μαγειρευτά και φρέσκα ψάρια και αν ρίξετε μια προσεκτική ματιά τριγύρω όλο και κάποιον θα αναγνωρίσετε.
Αν, πάλι, θέλετε να συνδυάσετε μπάνιο και φαγητό, δημοφιλής παραλία είναι ο Βλυχός, όπου θα πάτε με θαλάσσιο ταξί ή με τα πόδια – αν σας βαστάνε ακόμα. Εκεί θα βρείτε και την περίφημη ταβέρνα της Μαρίνας, που βρίσκεται σε ειδυλλιακό σημείο και για πάνω από εξήντα χρόνια ταυτίστηκε με τη δυναμική και ακούραστη Μαρίνα Λεμπέση.
Επιστρέφοντας, είναι η ώρα για μια επίσκεψη στο σφαγείο του νησιού, που είναι σκαρφαλωμένο πάνω από τη θάλασσα. Μην τρομάζετε, σήμερα στεγάζει τον εκθεσιακό χώρο του Ιδρύματος ΔΕΣΤΕ και κάθε καλοκαίρι αποτελεί σημείο αναφοράς, καθώς φιλοξενεί καλλιτέχνες ή ομάδες που δημιουργούν έργα για τον συγκεκριμένο χώρο με την ιδιαίτερη αύρα.
Πάνω από το Σφαγείο λάμπει το «Apollo Wind Spinner» (2020-2022) –δώρο του Jeff Koons μετά την έκθεσή του εκεί–, ένας ανακλαστικός ανεμόμυλος με το πρόσωπο του Απόλλωνα, που υποδέχεται όποιον μπαίνει στο λιμάνι.
Ο χρόνος μοιάζει να διαστέλλεται όταν βρίσκεσαι στην Ύδρα, κάποια στιγμή όμως τελειώνει – μπορείτε ωστόσο να πάρετε μαζί σας ένα μικρό ενθύμιο. Τι θα λέγατε για τα αμυγδαλωτά που γλύκαναν τη Σοφία Λόρεν; Αρωματικά και απαράλλακτα, φτιαγμένα από τα ίδια χέρια, αυτά της Άννας Τσαγκάρη, θα τα βρείτε στο Ζαχαροπλαστείο Τσαγκάρης και θα σας δώσουν άλλο ένα κίνητρο για να επιστρέψετε. Αν υποθέσουμε ότι το χρειάζεστε.
