Ο Ντόναλντ Τραμπ έκανε το μεγαλύτερο ρίσκο της συνολικής του θητείας στον Λευκό Οίκο, επιλέγοντας το βράδυ του Σαββάτου να πλήξει το Ιράν και να εμπλακεί στον πόλεμο του Ισραήλ κατά της Ισλαμικής Δημοκρατίας.
Η βασική του εκτίμηση είναι πως το Ιράν και οι σύμμαχοί του στη Μέση Ανατολή έχουν πλέον τόσο αποδυναμωθεί, ώστε ο ίδιος να παρουσιάσει την παρέμβαση των ΗΠΑ ως περιορισμένη και επιτυχημένη. Παράλληλα, ελπίζει ότι η Τεχεράνη, φοβισμένη, θα επιδιώξει γρήγορα διαπραγματεύσεις και συμφωνία αντί για αντεκδίκηση.
Εάν η εκτίμησή του επιβεβαιωθεί, θα έχει επιτύχει έναν μακροχρόνιο στόχο της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής — την εξάλειψη της πυρηνικής απειλής από το Ιράν — και μάλιστα με σχετικά χαμηλό κόστος.
Ωστόσο, η κίνηση αυτή εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για περαιτέρω όξυνση της κατάστασης στη Μέση Ανατολή, θέτοντας σε κίνδυνο την ασφάλεια των ΗΠΑ και του Ισραήλ, ενώ μπορεί να γυρίσει μπούμερανγκ σε έναν πρόεδρο που είχε υποσχεθεί να μην εμπλέξει την Αμερική σε νέες παγκόσμιες συγκρούσεις. «Όλα εξαρτώνται από την αντίδραση του ιρανικού καθεστώτος — και δεν είναι σαφές ποιες είναι οι δυνατότητες και η βούλησή του αυτή τη στιγμή. Ωστόσο, το δίκτυο του Ιράν στην περιοχή παραμένει επιχειρησιακά επικίνδυνο και μπορεί να προκαλέσει περισσότερη αστάθεια και τρόμο, αν το επιλέξει», τόνισε ο Μπράιαν Κατούλις, ανώτερος ερευνητής στο Middle East Institute στην Ουάσινγκτον.
Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας για το 2024, ο Τραμπ υποστήριζε ότι θα ήταν ειρηνοποιός στη δεύτερη θητεία του, επιδιώκοντας να επιλύσει παγκόσμιες συγκρούσεις αντί να δημιουργεί νέες. Ωστόσο, υπό την πίεση του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου, θεώρησε την επίθεση στο Ιράν ως ευκαιρία που έπρεπε να εκμεταλλευτεί, αλλά και ως τρόπο να διαμορφώσει ένα προφίλ ηγέτη που δεν διστάζει να χρησιμοποιήσει την αμερικανική στρατιωτική ισχύ.
Διαβάστε: Πόλεμος Ισραήλ - Ιράν: Το Πεντάγωνο μετακινεί βομβαρδιστικά B-2 στον Ειρηνικό
Το Σάββατο, ο Τραμπ φάνηκε να απολαμβάνει τη μεταμόρφωσή του από απομονωτιστή σε υποστηρικτή πολέμου. Φορώντας το κόκκινο καπέλο «Make America Great Again», συγκεντρώθηκε με τους κορυφαίους συνεργάτες του στην αίθουσα επιχειρήσεων του Λευκού Οίκου. Στην ομιλία του μετά τις επιθέσεις, προειδοποίησε ότι είναι έτοιμος να επεκτείνει την στρατιωτική εκστρατεία κατά του Ιράν, αν χρειαστεί.
«Θα υπάρξει είτε ειρήνη είτε μια τραγωδία για το Ιράν πολύ μεγαλύτερη από ό,τι έχουμε δει τις τελευταίες οκτώ ημέρες», δήλωσε. «Υπάρχουν πολλοί ακόμη στόχοι... Αλλά αν η ειρήνη δεν έρθει γρήγορα, θα πλήξουμε αυτούς τους στόχους με ακρίβεια, ταχύτητα και δεξιοτεχνία».
Η στρατιωτική επιχείρηση για τη δολοφονία του Κασέμ Σουλεϊμανί
Το Ιράν υπήρξε εξαίρεση στην πολιτική μη ανάμειξης που προωθούσε ο Τραμπ. Στις αρχές του 2020, προς το τέλος της πρώτης θητείας του, διέταξε μια υψηλού ρίσκου στρατιωτική επιχείρηση για τη δολοφονία του ιρανού στρατιωτικού διοικητή Κασέμ Σουλεϊμανί στη Βαγδάτη.
«Αν οι Αμερικανοί απειλούνται οπουδήποτε, έχουμε ήδη πλήρως εντοπίσει όλους τους στόχους και είμαι έτοιμος να αναλάβω κάθε απαραίτητη δράση. Και αυτό αφορά ιδιαίτερα το Ιράν», είχε δηλώσει τότε.
Κατά την επίσκεψή του τον περασμένο μήνα στον Κόλπο, ο Τραμπ απηύθυνε νέα αυστηρή προειδοποίηση προς την Τεχεράνη. «Θέλουμε να είναι μια υπέροχη, ασφαλής και μεγάλη χώρα, αλλά δεν μπορούν να έχουν πυρηνικά όπλα», είπε. «Αυτή η προσφορά δεν θα διαρκέσει για πάντα».
Την περασμένη εβδομάδα, οι δημόσιες προειδοποιήσεις του προς το Ιράν εντάθηκαν σημαντικά, καθώς αποχώρησε πρόωρα από τη σύνοδο των G7 στον Καναδά για να εξετάσει τις επιθέσεις κατά του Ιράν. Η δήλωσή του την Πέμπτη ότι η Ισλαμική Δημοκρατία έχει δύο εβδομάδες για να υποκύψει στις απαιτήσεις των ΗΠΑ αποδείχθηκε σύντομη.
Η Ντάνα Στρούλ, πρώην αναπληρώτρια βοηθός υπουργού Άμυνας για τη Μέση Ανατολή, σχολίασε ότι η επιθετική στροφή του Τραμπ στο Ιράν έρχεται σε αντίθεση με τη μέχρι πρότινος στάση του στην εξωτερική πολιτική. «Ο Τραμπ έχει επανειλημμένα δηλώσει την προτίμησή του στη διπλωματία, την επιθυμία του να κάνει συμφωνίες και να κριθεί από τους πολέμους που οι ΗΠΑ δεν θα εμπλακούν», σημείωσε. «Και να που βρισκόμαστε, πέντε μήνες στη δεύτερη θητεία του, και έχει εμπλέξει τις ΗΠΑ σε άμεση σύγκρουση με το Ιράν, χωρίς σοβαρή ενημέρωση του αμερικανικού λαού για τα στοιχεία πληροφοριών, χωρίς ουσιαστική εμπλοκή του Κογκρέσου για την εξουσιοδότηση χρήσης στρατιωτικής δύναμης».
Ο Δημοκρατικός γερουσιαστής Κρις βαν Χόλεν εξέφρασε την οργή του, προειδοποιώντας για τις εσωτερικές επιθέσεις που αναμένεται να δεχθεί ο Τραμπ τις επόμενες ημέρες. «Ο πόλεμος στο Ιράκ ξεκίνησε επίσης με ψευδείς προφάσεις», είπε. «Οι ΗΠΑ στήριξαν δικαίως την άμυνα του Ισραήλ, αλλά δεν έπρεπε να συμμετάσχουν στον πόλεμο επιλογής που διεξάγει ο Νετανιάχου».
Η βουλευτής των Δημοκρατικών από τη Νέα Υόρκη, Αλεξάνδρια Οκάσιο-Κορτές, ζήτησε την καθαίρεση του Τραμπ για την στρατιωτική δράση χωρίς έγκριση του Κογκρέσου. Ο Ρεπουμπλικάνος βουλευτής Τόμας Μάσι χαρακτήρισε την επίθεση «αντισυνταγματική».
Ωστόσο, ορισμένοι Ρεπουμπλικάνοι χαιρέτισαν την κίνηση. «Η αποφασιστική ενέργεια του προέδρου αποτρέπει τον μεγαλύτερο κρατικό υποστηρικτή της τρομοκρατίας στον κόσμο, που φωνάζει ‘Θάνατος στην Αμερική’, από το να αποκτήσει το πιο θανατηφόρο όπλο στον πλανήτη. Αυτή είναι η πολιτική ‘Πρώτα η Αμερική’ σε δράση», δήλωσε ο πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων, Μάικ Τζόνσον.
«Πώς θα αντιδράσει ο λαός όταν σκοτώνονται Αμερικανοί και η τιμή του πετρελαίου εκτοξευθεί»
Η επίθεση του Τραμπ στο Ιράν έγινε ενώ το 51% των Αμερικανών αποδοκιμάζει την απόδοσή του στην προεδρία, έναντι 46,9% που την εγκρίνει, σύμφωνα με το μέσο όρο δημοσκοπήσεων του Realclearpolitics.com.
Ο Άαρον Ντέιβιντ Μίλερ, πρώην διαπραγματευτής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για τη Μέση Ανατολή, τώρα στο Carnegie Endowment for International Peace, εκτίμησε ότι ο Τραμπ έχει «πολιτική ευχέρεια» να συνεχίσει τη σύγκρουση, ειδικά αν το Ιράν αντεπιτεθεί.
Ωστόσο, προειδοποίησε ότι το παράθυρο ευκαιρίας ίσως να μην παραμείνει ανοιχτό για πολύ, ειδικά αν ο πόλεμος επεκταθεί ή πυροδοτήσει νέα ενεργειακή κρίση. «Πώς θα αντιδράσει ο αμερικανικός λαός όταν σκοτώνονται Αμερικανοί και η τιμή του πετρελαίου ξεπερνά τα 100 δολάρια το βαρέλι, είναι άλλο ζήτημα».
Ο Τζακ Ριντ, κορυφαίος Δημοκρατικός στην Επιτροπή Ένοπλων Δυνάμεων της Γερουσίας, το διατύπωσε ως εξής: «Ήταν ένα τεράστιο ρίσκο από τον πρόεδρο Τραμπ, και κανείς δεν ξέρει ακόμα αν θα αποδώσει».
Mε πληροφορίες από Financial Times
