Ερευνητές του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης δημιούργησαν ένα μικρό «τσιπ» που βοηθάει να καταλάβουμε τον εγκέφαλο καλύτερα.
Το τσιπ πήρε την ονομασία SVZonChip είναι μια πολύ μικρή και διάφανη συσκευή, η οποία έχει δημιουργηθεί με σκοπό να βοηθήσει στην καλύτερη κατανόηση του ανθρώπινου εγκεφάλου και να μειώσει τη χρήση πειραματόζωων στις επιστημονικές έρευνες, δημιούργησαν ερευνητές του ΑΠΘ.
Ξεκαθαρίζεται, ότι το SVZonChip δεν είναι ηλεκτρονικό εξάρτημα, αλλά ένα μικρό τσιπ στο οποίο ρέουν πολύ μικρές ποσότητες υγρού μέσα από λεπτά κανάλια. Εντός αυτού του πεδίου καλλιεργούνται εγκεφαλικά κύτταρα με τρόπο που μπορεί να «μιμηθεί» τις πραγματικές συνθήκες μέσα στο ανθρώπινο σώμα.
Όπως εξηγούν οι επικεφαλής της έρευνας, το SVZonChip θα μπορούσε να συμβάλει σημαντικά στις μελέτες για παθήσεις όπως η συγγενής υδροκεφαλία και διάφορες νευροεκφυλιστικές ασθένειες (π.χ. Αλτσχάιμερ ή Πάρκινσον).
Μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο υπεύθυνος της έρευνας, Ιωάννης Αγγελόπουλος, εξήγησε, ότι η μελέτη του εγκεφάλου είναι μια εξαιρετικά περίπλοκη και δύσκολη διαδικασία.
Μέχρι σήμερα, πολλές πληροφορίες προέρχονταν από πειράματα σε ζώα, τα οποία όμως έχουν περιορισμούς, όπως
- το υψηλό κόστος τους
- τα ηθικά διλήμματα που εμπεριέχουν
- το γεγονός, ότι δεν «αντιγράφουν» πάντα πιστά ανθρώπινο εγκέφαλο
Για αυτό, η επιστημονική κοινότητα προσφεύγει σε νέους τρόπους και μεθόδους, όπως τρισδιάστατα εργαστηριακά μοντέλα που προσομοιώνουν καλύτερα τις λειτουργίες του ανθρώπινου σώματος.
Το SVZonChip είναι το πρώτο μοντέλο που αναπαριστά μια ιδιαίτερα σημαντική περιοχή του εγκεφάλου, την υποκοιλιακή ζώνη (SVZ), η οποία σχετίζεται με τη δημιουργία νέων νευρικών κυττάρων και τη ρύθμιση του εγκεφαλονωτιαίου υγρού.
Κατά τη διάρκεια της έρευνας, οι επιστήμονες καλλιέργησαν δύο τύπους εγκεφαλικών κυττάρων μέσα στο «τσιπ». Κατάφεραν να τα «ταΐζουν» με διαφορετικά θρεπτικά υγρά και να τα διατηρούν σε συνθήκες που μοιάζουν με τις φυσιολογικές του εγκεφάλου, προκειμένου να μπορέσουν να αναπτυχθούν και να «συνεργάζονται» σωστά. Ειδικά ένα είδος κυττάρων, τα επενδυματικά, ωφελήθηκε πολύ από την κίνηση του υγρού, που θυμίζει την κυκλοφορία του εγκεφαλονωτιαίου υγρού μέσα στο κρανίο.
Έχοντας στη διάθεσή τους αυτή την τεχνολογία, οι επιστήμονες διαθέτουν ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο για
- να μελετούν παθήσεις,
- να αναπτύσσουν νέα φάρμακα
- και να δημιουργούν θεραπείες ειδικά σχεδιασμένες για κάθε άτομο
Την ίδια ώρα, μέθοδοι όπως αυτή, ενισχύουν τις προσπάθειες για μείωση της χρήσης ζώων στα εργαστήρια, σύμφωνα με τις σύγχρονες ευρωπαϊκές κατευθύνσεις, που ενθαρρύνουν μεθόδους με λιγότερη ταλαιπωρία, λιγότερη χρήση και όπου είναι εφικτό, αντικατάσταση των πειραματοζώων.
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο μεταδιδακτορικού προγράμματος με χρηματοδότηση από το Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (ΕΛΙΔΕΚ), και τα αποτελέσματά της δημοσιεύτηκαν στο διεθνές επιστημονικό περιοδικό Bioengineering. (https://doi.org/10.3390/bioengineering12060562)