Η αιματηρή επίθεση ανταρτών στην Πεχαλγκάμ του Ινδικού Κασμίρ, που κόστισε τη ζωή σε 26 πολίτες, πυροδότησε εκ νέου έναν γνώριμο φόβο στις τάξεις των ινδικών αρχών ασφαλείας και της διπλωματίας. Το σενάριο δεν είναι καινούργιο, αλλά επαναλαμβάνεται με ανησυχητική συνέπεια.
Η σημερινή ένταση θυμίζει ανάλογες στιγμές του πρόσφατου παρελθόντος. Το 2016, μετά τη δολοφονία 19 Ινδών στρατιωτών στο Ούρι, η Ινδία απάντησε με «χειρουργικά πλήγματα» πέρα από τη Γραμμή Ελέγχου (LoC), που χωρίζει τα δύο κράτη στο Κασμίρ.
Το 2019, η βομβιστική επίθεση στο Πουλουάμα με 40 νεκρούς παραστρατιωτικούς ώθησε την Ινδία να εξαπολύσει αεροπορικές επιθέσεις στο Μπαλακότ, βαθιά μέσα στο πακιστανικό έδαφος — η πρώτη φορά από το 1971. Ακολούθησαν αντίποινα και εναέρια μάχη μεταξύ των δύο πλευρών.
Ακόμη νωρίτερα, το 2008, η τρομοκρατική επίθεση στη Βομβάη, με 166 νεκρούς, πυροδότησε παγκόσμιο σοκ. Σε όλες τις περιπτώσεις, το Νέο Δελχί κατηγόρησε πακιστανικές εξτρεμιστικές οργανώσεις με έδρα το έδαφος του Πακιστάν, κατηγορώντας εμμέσως το Ισλαμαμπάντ για συνενοχή — ισχυρισμός που διαχρονικά απορρίπτεται από το Πακιστάν.
Η νέα πραγματικότητα: Κλιμάκωση ως «κανονικότητα»
Από το 2016 και ιδίως μετά το 2019, η στρατιωτική απάντηση της Ινδίας έχει μετατραπεί σε αναμενόμενη πρακτική. Οι διασυνοριακές και αεροπορικές επιθέσεις έχουν ενταθεί, οδηγώντας σε αντίμετρα από το Πακιστάν και συντηρώντας ένα ιδιαίτερα εύφλεκτο κλίμα.
«Βρισκόμαστε πάλι στο ίδιο σημείο: ανάμεσα στην αυτοσυγκράτηση και την κλιμάκωση», εξηγεί ο πρώην ύπατος αρμοστής της Ινδίας στο Πακιστάν, Ατζάι Μπισάρια, ο οποίος καταγράφει τις διπλωματικές εντάσεις στο αποκαλυπτικό του βιβλίο Anger Management: The Troubled Diplomatic Relationship between India and Pakistan.
Ο Μπισάρια εντοπίζει «εκπληκτικές ομοιότητες» ανάμεσα στην τρέχουσα επίθεση στην Πεχαλγκάμ και το Πουλουάμα, αλλά επισημαίνει μια κρίσιμη διαφορά: στην Πεχαλγκάμ στόχος ήταν απλοί πολίτες, κυρίως τουρίστες, όχι δυνάμεις ασφαλείας. «Αυτή η επίθεση θυμίζει περισσότερο Βομβάη, παρά Πουλουάμα», υπογραμμίζει.
Μόλις λίγες μέρες μετά το χτύπημα, η ινδική κυβέρνηση προχώρησε σε δραστικά αντίποινα: έκλεισε τα σύνορα, ανέστειλε τη διμερή συμφωνία για τα ύδατα, απέλασε διπλωμάτες, και ανέστειλε τις περισσότερες θεωρήσεις εισόδου για Πακιστανούς υπηκόους. Παράλληλα, απαγορεύτηκε η διέλευση πακιστανικών αεροσκαφών (εμπορικών και στρατιωτικών) από τον ινδικό εναέριο χώρο, μέτρο που ακολούθησε και το Πακιστάν με δική του απαγόρευση.
Το Ισλαμαμπάντ ανταπάντησε με την αναστολή της συμφωνίας ειρήνης του 1972. Στο μεταξύ, μικροσυμπλοκές και ανταλλαγές πυρών στα σύνορα συνεχίζονται σχεδόν καθημερινά.
Η διπλωματία της κρίσης και τα ιστορικά προηγούμενα
Το 2019, μετά την επίθεση στο Πουλουάμα, ο Μπισάρια είχε κληθεί άμεσα στο Νέο Δελχί. Η Ινδία τότε ανακάλεσε το εμπορικό καθεστώς του Πακιστάν ως «πλέον ευνοούμενου κράτους», επέβαλε δασμούς 200% στα πακιστανικά προϊόντα και ανέστειλε τη διασυνοριακή εμπορική δραστηριότητα.
Η παρούσα κατάσταση μοιάζει να επαναλαμβάνει έναν κύκλο αντιπαραθέσεων, διπλωματικών συγκρούσεων και απειλών. Το μεγάλο ερώτημα είναι αν οι δύο χώρες μπορούν να αναχαιτίσουν την πορεία προς την πλήρη ρήξη ή αν αυτή τη φορά, η κρίση θα ξεφύγει από τον έλεγχο.
Με πληροφορίες από BBC
