Νάνα Μούσχουρη: «Είμαι ικανή ν’ αγαπήσω, αλλά όχι να πέσω στα πόδια του ανθρώπου που αγαπώ»

Ν. Μούσχουρη- Φ. Απέργης: «Το όνομά μου είναι Νάνα» Facebook Twitter
Η Νάνα Μούσχουρη με φόντο την Ακρόπολη.
0

«Ne me quitte pas». Όταν η Νάνα Μούσχουρη κλήθηκε να ερμηνεύσει το πασίγνωστο τραγούδι του Ζακ Μπρελ, ένα από τα πιο παράφορα, τα πιο δραματικά τραγούδια του 20ού αιώνα, τα βρήκε σκούρα. «Δεν το αισθάνθηκα ποτέ», ομολογεί. Αντίστοιχες δυσκολίες συνάντησε μ’ ένα τραγούδι ερωτικής ταπείνωσης που έγραψε ειδικά γι’ αυτήν ο Σερζ Γκενσμπούργκ, το «Les yeux pour pleurer», και το οποίο δεν έγινε ποτέ επιτυχία – δεν της ταίριαζε.

«Δεν μπορούσα να φανταστώ ότι δεν μου απομένουν παρά μάτια για να κλαίω, όπως λένε οι στίχοι. Είμαι ικανή ν’ αγαπήσω, αλλά όχι να πέσω στα πόδια του ανθρώπου που αγαπώ. Ο Μπρελ, αντίθετα, ήταν ταλαιπωρημένος εραστής. Όπως και η Μπίλι Χόλιντεϊ και η Πιαφ. Τους θαυμάζω αυτούς τους καλλιτέχνες, αυτούς τους ανθρώπους που φτάνουν ως το μεδούλι της ζωής. Στον εαυτό μου αυτό δεν το επέτρεψα. Στο τραγούδι, ναι, πήρα τις πιο τολμηρές κατευθύνσεις. Αλλά το τραγούδι είναι γενναιόδωρος εραστής. Σου επιστρέφει την αγάπη που του προσφέρεις».

«Εμένα», παραδέχεται, «με συγκινούσε που οι πόρνες της Μασσαλίας, του Αμβούργου και του Άμστερνταμ έκαναν ουρά στις συναυλίες μου. Κι ούτε μ’ ενόχλησε ποτέ που πολλές drag queen και τραβεστί με μιμήθηκαν στις παραστάσεις τους… Βλέποντάς τους ένιωθα ότι γινόμουν αποδεκτή σε μια περιθωριακή κοινότητα. Περιθωριακή ένιωθα κι εγώ».

Αυτός ο «γενναιόδωρος εραστής» πρωταγωνιστεί και στη βιογραφία της Μούσχουρη «Το όνομά μου είναι Νάνα» (Λιβάνης, 2007), ένα δυσεύρετο πια βιβλίο που προέκυψε από την απόφασή της ν’ αφηγηθεί την πλούσια σε εμπειρίες και επιτυχίες ζωή της στον δημοσιογράφο Φώτη Απέργη, χωρίς ούτε τις αδυναμίες της ν’ απαλείψει, ούτε τις πίκρες της να κρατήσει κρυφές. Πράγματι, είτε από υπερβολική δόση αξιοπρέπειας είτε από φόβο, η Μούσχουρη δεν υπήρξε ριψοκίνδυνη στον έρωτα. Από κοπελίτσα, άλλωστε, είχε συμφιλιωθεί με την ιδέα ότι η εμφάνισή της δεν είναι από εκείνες που καίνε καρδιές. Οχυρωμένη πίσω από τα μυωπικά γυαλιά και ανένδοτη στο να προσαρμόσει την εικόνα της στις επιταγές της showbiz, δόθηκε ψυχή τε και σώματι στη μουσική. Και ανταμείφθηκε.

νανα μουσχουρη
Η βιογραφία της Νάνας Μούσχουρη «Το όνομά μου είναι Νάνα» (Λιβάνης, 2007) είναι εξαντλημένη. 

Για τη γενιά των Ελλήνων συνομηλίκων της, όσων δηλαδή οδεύουν προς τα ενενήντα, αλλά όχι μόνο, η Μούσχουρη αντιπροσωπεύει πάνω απ’ όλα την αγαπημένη ερμηνεύτρια του Χατζιδάκι: μια φωνή που θα μπορούσε να διαπρέψει στη λυρική σκηνή αλλά που οδηγήθηκε στα μονοπάτια της τζαζ και ταυτίστηκε με μελωδίες πιο ανάλαφρες, πιο αισθαντικές. Για τα εγγόνια των παραπάνω, η Μούσχουρη υπήρξε ενδεχομένως μια καλή νεράιδα, πρόθυμη μέσω της Unicef να εργαστεί για ανθρωπιστικούς σκοπούς και έτοιμη να δώσει μια χείρα βοηθείας σε νεότερους καλλιτέχνες ώστε να δικτυωθούν στο εξωτερικό. Για τους πολίτες του υπόλοιπου πλανήτη, ωστόσο, η Μούσχουρη είναι η καλλιτέχνιδα που μοιράστηκε τις πρώτες θέσεις των τσαρτς με τους Beatles, τον Έλτον Τζον αλλά και τη Madonna, που συνεργάστηκε ισότιμα με μορφές όπως ο Μισέλ Λεγκράν, ο Ζορζ Μπρασένς, ο Κουίνσι Τζόουνς και ο Χάρι Μπελαφόντε, που διασταυρώθηκε με την Τζόαν Μπαέζ, τον Μπομπ Ντίλαν ή τον Λέοναρντ Κοέν, και η οποία έχει πουλήσει πάνω από τριακόσια εκατομμύρια δίσκους ως τώρα, τραγουδώντας ελληνικές και ξένες συνθέσεις ως και στα κινέζικα ή τα φιλανδικά. Μια τραγουδίστρια με δεκάδες διακρίσεις στο ενεργητικό της και στρατιές φανατικών θαυμαστών.

Ν. Μούσχουρη - Φ. Απέργης: «Το όνομά μου είναι Νάνα» Facebook Twitter
Η Nάνα Μούσχουρη με τον Νίκο Γκάτσο, Αθήνα, 1975-76. Φωτ.:The Gatsos Archive

Ανάμεσα στους fans και «ομοφυλόφιλοι κάθε ηλικίας», που ένιωθαν ίσως την κατανόησή της απέναντι στη διαφορετικότητα. «Αν και η οικογένειά μου», λέει, «ήταν συντηρητική, πάντα αισθανόμουν πιο άνετα ανάμεσα στους ανθρώπους που είναι ανοιχτοί παρά σ’ αυτούς που θέτουν όρια». Στη μυθική παρέα του Φλόκα, άλλωστε, τότε που η ίδια μαθήτευε πλάι στον αιώνιο φίλο της Νίκο Γκάτσο αλλά και στον Μόραλη, τον Τσαρούχη, τη Μερκούρη ή τον Μινωτή, κανείς δεν διαδήλωνε τις επιλογές του ούτε κατέκρινε τον άλλον αν ήταν διαφορετικός. «Εμένα», παραδέχεται, «με συγκινούσε που οι πόρνες της Μασσαλίας, του Αμβούργου και του Άμστερνταμ έκαναν ουρά στις συναυλίες μου. Κι ούτε μ’ ενόχλησε ποτέ που πολλές drag queen και τραβεστί με μιμήθηκαν στις παραστάσεις τους… Βλέποντάς τους ένιωθα ότι γινόμουν αποδεκτή σε μια περιθωριακή κοινότητα. Περιθωριακή ένιωθα κι εγώ. Από νέα πάσχιζα να γίνω αποδεκτή στην κοινωνία με αυτά που αγαπούσα κι όχι μ’ εκείνα που περίμενε από μένα. Έτσι αισθανόμουν αλληλέγγυη απέναντί τους».

Ν. Μούσχουρη - Φ. Απέργης: «Το όνομά μου είναι Νάνα» Facebook Twitter
Η Nάνα Μούσχουρη με τον πρώην σύζυγό της, Γιώργο Πετσίλα, το 1969.

Μικροαστικής καταγωγής –ο πατέρας της ήταν μηχανικός προβολής σε σινεμά και αμετανόητος χαρτοπαίχτης ως τα στερνά του–, η Μούσχουρη αναγκάστηκε να ανταλλάξει την ελευθερία της, ώστε να παντρευτεί τον πρώτο της σύζυγο, τον κιθαρίστα Γιώργο Πετσίλα, με την αγορά ενός διαμερίσματος κατ’ απαίτηση της μαμάς της. Η αίσθηση ότι για την οικογένειά της ήταν η… κότα με τα χρυσά αυγά φαίνεται πως δεν την εγκατέλειψε ποτέ. Διαβάζοντας το βιβλίο, αντιλαμβάνεται κανείς τις ενοχές απέναντι στα δυο παιδιά της, που μεγάλωσαν στα χέρια μιας άξιας αλλά μάλλον νευρωτικής νταντάς, τον θυμό της απέναντι στον Μίκη Θεοδωράκη, που πίσω από την πλάτη του Χατζιδάκι ηχογραφούσε τον «Επιτάφιο» με τον Μπιθικώτση, κρίνοντας την ίδια ακατάλληλη να συγκινήσει τις λαϊκές μάζες, όπως και τη δυσαρέσκειά της από την απόρριψη της συμμετοχής της σε μια από τις τελετές των Ολυμπιακών του 2004, τη μοναδική φορά που ζήτησε κάτι από την ελληνική πολιτεία. Πού να το φανταζόταν ότι δυο δεκαετίες μετά θα τραγουδούσε τον γαλλικό εθνικό ύμνο στην τελετή παράδοσης της ολυμπιακής φλόγας στο Καλλιμάρμαρο για τους Ολυμπιακούς που θα γίνουν το καλοκαίρι στο Παρίσι!

«Τι σημαίνει για σένα το τραγούδι;», την είχε ρωτήσει η Μαρία Κάλλας, πριν ακόμα η Μούσχουρη φύγει από την Ελλάδα, όταν εργαζόταν σε αθηναϊκό κέντρο, στο πλευρό του Γιάννη Σπάρτακου. «Προσπαθώ να εκφράσω τη συγκίνησή μου», της είχε απαντήσει. «Θα ήθελα να μ’ αγαπήσουν, να βρω μια θέση στη ζωή». Ποιος να ισχυριστεί ότι δεν τα κατάφερε;

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η Λυδία Κονιόρδου διαβάζει τον μονόλογο της Λούλας Αναγνωστάκη «Ο oυρανός κατακόκκινος»

Lifo Videos / «Ιδού εγώ»: Η Λυδία Κονιόρδου ερμηνεύει το «Ουρανός Κατακόκκινος» της Λούλας Αναγνωστάκη στο LIFO.gr

O απολογισμός ζωής μιας γυναίκας που βλέπει γύρω της τον κόσμο να διαλύεται, η προσωπική εμπλοκή στη συλλογική μνήμη, μια ποιητική εκδοχή της δυστυχίας που γεννά η σύγχρονη πραγματικότητα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων: Τόπος συνάντησης για τη λογοτεχνία και τις ιδέες

Βιβλίο / Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων: Τόπος συνάντησης για τη λογοτεχνία και τις ιδέες

Με ένα πλούσιο πρόγραμμα με καλεσμένους από 16 χώρες και τιμώμενο πρόσωπο τον ποιητή Τίτο Πατρίκιο, το φετινό φεστιβάλ σημείωσε τη μεγαλύτερη προσέλευση στην ιστορία του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί μας γοητεύει ακόμα ο «Καβγατζής της Βρέστης»;

The Review / Γιατί μας γοητεύει ακόμα ο «Καβγατζής της Βρέστης»;

Ο Χρήστος Παρίδης και η Βένα Γεωργακοπούλου, με αφορμή τη νέα έκδοση του έργου του Ζαν Ζενέ, εξετάζουν τους λόγους που μπορεί να μας αφορά ακόμα και σήμερα το θρυλικό βιβλίο του 1945. ― ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΤΟΛΜΗΡΗ ΓΛΩΣΣΑ
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
100 βιβλία που ξεχωρίσαμε για αυτό το καλοκαίρι

Βιβλίο / 100 βιβλία να διαβάσεις κάτω από ένα αρμυρίκι ή στην πόλη με το κλιματιστικό στο φούλ

Κλασική λογοτεχνία, σύγχρονοι συγγραφείς, δοκίμια, ιστορία, αυτοβελτίωση, βιβλία για το «μικρό» να μην είναι όλη την ώρα στο iPad. Kάτι για όλους για να περάσει όμορφα, ήσυχα και ποιοτικά το καλοκαίρι.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΜΑΡΙΑ ΔΡΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ
Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Βιβλίο / Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Τέτοιες μέρες πριν από πενήντα χρόνια, το γκρουπ έκανε το ντεμπούτο του στην σκηνή του θρυλικού κλαμπ CBGB στη Νέα Υόρκη, κι ένα νέο βιβλίο ακολουθεί την πορεία τους από τις πρώτες τους ημέρες μέχρι το είδος εκείνο της επιτυχίας που συνήθως έρχεται με τα δικά της προβλήματα
THE LIFO TEAM
Η βιογραφία του Μίλαν Κούντερα κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά

Βιβλίο / Η βιογραφία του Μίλαν Κούντερα κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά

Η Γαλλίδα κριτικός λογοτεχνίας της «Monde», Φλοράνς Νουαβίλ, στο «Μίλαν Κούντερα: Γράψιμο... Τι ιδέα κι αυτή!», αποκαλύπτει καίριες στιγμές και συγγραφικές αλήθειες του καλού της φίλου, αναιρώντας όλες τις κατηγορίες που συνδέονταν με το όνομά του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Πάουλο Σκoτ

Βιβλίο / Πάουλο Σκoτ: «Στη Βραζιλία ο ρατσισμός είναι παντού, στη λογοτεχνία, στους στίχους της σάμπα»

Πότε ρεαλιστικό, πότε στρατευμένο, πότε αστυνομικής υφής, πότε μια τρελή και ξεκαρδιστική σάτιρα. Οι «Φαινότυποι» του Πάουλο Σκοτ είναι ένα αξιοσημείωτο βιβλίο. Μιλήσαμε με τον Βραζιλιάνο συγγραφέα για τη λογοτεχνία, την κατάσταση στη Βραζιλία και την αξία των λογοτεχνικών βραβείων.
ΒΕΝΑ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
Κώστας Σπαθαράκης, εκδότης.

Κώστας Σπαθαράκης / Κώστας Σπαθαράκης: «Δεν έχουμε αφηγήσεις για τις ερωτικές μας σχέσεις, για τα νιάτα μας»

Για τον άνθρωπο πίσω από τις εκδόσεις αντίποδες, το μεγαλύτερο όφελος ήταν ότι, ενώ του άρεσε να είναι χωμένος μέσα στα βιβλία – μια μοναχική και ίσως ναρκισσιστική συνήθεια –, στην πορεία έμαθε να τη μετατρέπει σε εργαλείο κοινωνικότητας και επαφής με τους γύρω του.
M. HULOT
Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: Ζούμε το τέλος του ανθρωπισμού

Βιβλίο / Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: «Ζούμε το τέλος του ανθρωπισμού»

Ο πολυβραβευμένος Κολομβιανός συγγραφέας μιλά στη LiFO για τη βία που στοιχειώνει τη χώρα του, τη δύναμη της λογοτεχνίας να ανασύρει όσα κρύβει η Ιστορία, αλλά και για την αρχαιοελληνική φιλοσοφία ως σταθερή επιρροή του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
H Gen Z όχι μόνο διαβάζει αλλά συγχρόνως αλλάζει και την ίδια την έννοια της ανάγνωσης

Βιβλίο / Η Gen Z δεν διαβάζει απλώς· επαναπροσδιορίζει την ανάγνωση

Οι εκπρόσωποι αυτής της γενιάς λατρεύουν την απόδραση, παίρνουν την λεγόμενη fan fiction τόσο σοβαρά όσο και τη λίστα Booker, αναβιώνουν κλασικά βιβλία από την Τζέιν Όστεν έως τον Ντοστογιέφσκι και μοιράζονται ιστορίες στις δικές τους κοινότητες.
THE LIFO TEAM
Γιατί ο Πέρσιβαλ Έβερετ πήρε το Πούλιτζερ με το «James»

Βιβλίο / Γιατί ο Πέρσιβαλ Έβερετ πήρε το Πούλιτζερ με το «James»

Ο Πέρσιβαλ Έβερετ έγραψε ένα άκρως επίκαιρο, δεδομένων των τελευταίων ημερών, βιβλίο, που ταυτόχρονα φιλοδοξεί να καταστεί κλασικό, για τον ρατσισμό και τη χαμένη ανθρωπιά, και κέρδισε το Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας των ΗΠΑ και το Πούλιτζερ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πάμε στη Χονολουλού»: Ένα βιβλίο για τον μποέμ ρεμπέτη, κιθαρίστα και σκιτσογράφο Κώστα Μπέζο, που ξαναγράφει την ιστορία της Ελλάδας πριν από το 1940

Βιβλίο / «Πάμε στη Χονολουλού»: Ένα βιβλίο για τον μποέμ ρεμπέτη Κώστα Μπέζο

Τη δεκαετία του ’30 άνθισε στην Ελλάδα ένα μουσικό είδος «διαφυγής» από τη σκληρή πραγματικότητα, οι χαβάγιες. Ο Κώστας Μπέζος, αινιγματική μορφή μέχρι πρόσφατα και σημαντικός ρεμπέτης και σκιτσογράφος, έγραψε μια ανείπωτη ιστορία, διαφορετική από αυτή που η επίσημη ιστορία έχει καταγράψει για την εποχή του Μεσοπολέμου.  
M. HULOT
Εύα Μπαλταζάρ: «Η αγάπη που σε φυλακίζει δεν είναι αγάπη»

Βιβλίο / Εύα Μπαλταζάρ: «Η αγάπη που σε φυλακίζει δεν είναι αγάπη»

Η Καταλανή συγγραφέας, που έχει εξελιχθεί σε σημείο αναφοράς της σύγχρονης queer λογοτεχνίας, μεταφράζεται παγκοσμίως και τη θαυμάζει ο Αλμοδόβαρ, μιλά στη LiFO για το τι σημαίνει να ζεις ελεύθερα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ