Με κομμένη την ανάσα ολόκληρος ο πλανήτης παρακολουθεί την κατάσταση την Μέση Ανατολή, περιμένοντας την επόμενη κίνηση του Ισραήλ μετά την επίθεση του Ιράν.
Αυτή ήταν η τελευταία σε μια μακρά σειρά επιθέσεων κατά Ισραηλινών στόχων. Το Ιράν κατηγόρησε το Ισραήλ για την αεροπορική επιδρομή στην πρεσβεία του στην Συρία, την οποία θεώρησε ως παραβίαση της κυριαρχίας του. Το Ισραήλ δεν έχει δηλώσει ότι πραγματοποίησε την επίθεση, αλλά εικάζεται πως αυτό βρίσκεται πίσω από το χτύπημα. Συνολικά 13 άνθρωποι σκοτώθηκαν, ανάμεσά τους και ο ανώτερος διοικητής της δύναμης Quds.
Αυτή η έχθρα του Ιράν με το Ισραήλ κρατάει σχεδόν 45 χρόνια. Στο Ισραήλ θεωρούν ότι το μίσος του Ιράν εκκινεί από την επιθυμία του θεοκρατικού καθεστώτος της Τεχεράνης να επεκτείνει την ιδεολογική επανάσταση και την ισλαμική ιδεολογία σε όλη την Μέση Ανατολή. Άλλωστε το Ιράν με το Ισραήλ δεν έχουν κοινά σύνορα ούτε άλλου είδους εδαφικές διαφορές. Στο παρελθόν, οι σχέσεις μεταξύ των δυο χωρών δεν ήταν πάντα εχθρικές. Μάλλον το αντίθετο. Διεθνή ΜΜΕ αναλύουν τις τελευταίες ώρες πώς Ιράν και Ισραήλ έγιναν εχθροί.
Μέχρι το 1979 ενώ το Ιράν ήταν υπό την ηγεσία της δυναστείας των Παχλαβί για περισσότερο από μισό αιώνα, οι διμερείς σχέσεις Ιράν-Ισραήλ θα χαρακτηρίζονταν ως φιλικές. Άλλωστε το Ιράν ήταν μία από τις πρώτες μουσουλμανικές χώρες που αναγνώρισαν το νέο κράτος του Ισραήλ, ήδη από το 1950. Οι Παλαιστίνιοι είδαν αυτή την αναγνώριση ως σιωπηρή διεθνή αποδοχή αυτού που αποκαλούν "Νάκμπα" ή καταστροφή, δηλαδή την αναγκαστική απαλλοτρίωση και τον εκτοπισμό περισσότερων από 700.000 Παλαιστινίων όταν δημιουργήθηκε το Ισραήλ το 1948.
Από την πλευρά του, το Ισραήλ έσπευσε να δημιουργήσει δεσμούς με μη αραβικά κράτη, συμπεριλαμβανομένης της στρατιωτικής συνεργασίας και της συνεργασίας στον τομέα της ασφάλειας με το Ιράν. Η ισλαμική επανάσταση του Ιράν το 1979, ωστόσο, έστειλε τις σχέσεις μεταξύ των δύο εθνών στα τάρταρα. Ο σάχης Μοχάμαντ Ρεζά Παχλαβί εκδιώχθηκε και ο νέος ανώτατος ηγέτης της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν, Αγιατολάχ Ρουχολάχ Χομεϊνί, ακολούθησε μια πολιτική εναντίωσης στις «αλαζονικές», όπως τις χαρακτήριζε παγκόσμιες δυνάμεις. Κατά τη διάρκεια του καθεστώτος του, οι Ηνωμένες Πολιτείες έγιναν γνωστές στο Ιράν ως ο "Μεγάλος Σατανάς" και το Ισραήλ ως ο "Μικρός Σατανάς".
Ακόμα κι έτσι, η περιορισμένη συνεργασία μεταξύ του Ισραήλ και του Ιράν συνεχίστηκε μέχρι τη δεκαετία του 1980. Αργότερα όμως προέκυψε η έχθρα, καθώς το Ιράν, όπως του καταλόγιζαν, δημιούργησε και χρηματοδότησε παραστρατιωτικές οργανώσεις και άλλες ομάδες με αντιπροσώπους στη Συρία, το Ιράκ, τον Λίβανο και την Υεμένη. Ένας σκιώδης πόλεμος μεταξύ του Ιράν και του Ισραήλ μεγάλωσε με την πάροδο των ετών.
Το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν αποτελεί κύριο στόχο
Το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν -το οποίο πάντα επέμενε ότι είναι απολύτως ειρηνικό- αποτέλεσε πρωταρχικό στόχο των ισραηλινών επιθέσεων. Η Τεχεράνη πιστεύει ότι το Ισραήλ και οι ΗΠΑ εισήγαγαν τον ηλεκτρονικό ιό Stuxnet στις αρχές της δεκαετίας του 2000 για να στοχεύσουν το ουράνιο που χρησιμοποιείται για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.
Μια σειρά επιθέσεων δολιοφθοράς συνεχίστηκε μέχρι τη δεκαετία του 2020, καθώς το Ισραήλ προσπαθούσε να βλάψει τις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις. Στο στόχαστρο μπήκαν επίσης πυρηνικοί επιστήμονες. Η απόφαση του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ να αποχωρήσει από την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν το 2018 θεωρήθηκε πλήγμα για την Τεχεράνη και νίκη για το Ισραήλ.
Το Ιράν συνεχίζει να επιμένει ότι το πρόγραμμά του είναι 100% ειρηνικό, αν και ορισμένα περιστατικά, όπως η ανεξήγητη ανακάλυψη σωματιδίων ουρανίου σε τοποθεσίες που το Ιράν δεν αποκάλυψε ποτέ στον οργανισμό των Ηνωμένων Εθνών για την επιτήρηση των πυρηνικών, προβληματίζουν τους επικριτές που αμφιβάλλουν για τα κίνητρα του Ιράν.
Με το Ιράν να βρίσκεται σταθερά υπό τον έλεγχο των σκληροπυρηνικών ισλαμιστών και τους συντηρητικούς να ηγούνται του Ισραήλ, δεν φαίνεται να υπάρχει μεγάλη πιθανότητα επιστροφής σε φιλικές ιρανο-ισραηλινές σχέσεις σύντομα.
Πόλεμος μέσω αντιπροσώπων
Το Ιράν υποστηρίζει εδώ και καιρό ένοπλες ομάδες σε όλη την περιοχή που στοχεύουν το Ισραήλ καθώς και τον αμερικανικό στρατό. Η κυριότερη από αυτές είναι η Χεζμπολάχ στον Λίβανο, η οποία δημιουργήθηκε τη δεκαετία του 1980 για να πολεμήσει την ισραηλινή κατοχή στον νότιο Λίβανο. Η Χεζμπολάχ εκτοξεύει ρουκέτες στο βόρειο Ισραήλ από την έναρξη του πολέμου στη Γάζα τον περασμένο Οκτώβριο.
Το Ιράν υποστηρίζει επίσης τη Χαμάς, την ένοπλη παλαιστινιακή ομάδα που ηγήθηκε της επίθεσης της 7ης Οκτωβρίου στο νότιο Ισραήλ, η οποία πυροδότησε τον πόλεμο, από τον οποίο, σύμφωνα με τις υγειονομικές αρχές της Γάζας, έχουν σκοτωθεί περισσότεροι από 33.000 Παλαιστίνιοι, κυρίως γυναίκες και παιδιά, τους τελευταίους έξι μήνες.
Το Ιράν έχει επίσης παράσχει υποστήριξη στους αντάρτες Χούτι στην Υεμένη, οι οποίοι έχουν εκτοξεύσει βαλλιστικούς πυραύλους στο ισραηλινό θέρετρο Εϊλάτ στην Ερυθρά Θάλασσα και έχουν επιτεθεί σε πλοία. Σύμφωνα με τους Χούτι οι επιθέσεις γίνονται προς υποστήριξη της Χαμάς.
Το Ιράν υποστηρίζει το συριακό καθεστώς του προέδρου Μπασάρ Άσαντ και το Ισραήλ λέει ότι η Τεχεράνη χρησιμοποιεί το συριακό έδαφος για να στέλνει πυραύλους και όπλα στη Χεζμπολάχ στο Λίβανο. Το Ισραήλ έχει πραγματοποιήσει πολυάριθμες αεροπορικές επιδρομές στη Συρία για να σταματήσει αυτή τη ροή όπλων και δήλωσε ότι ο Ιρανός στρατηγός που σκοτώθηκε στο χτύπημα του προξενείου ήταν βασικό πρόσωπο σε αυτή την αλυσίδα εφοδιασμού.
Οι Ιρανοί ηγέτες ήταν από τους μεγαλύτερους επικριτές της στρατιωτικής επιχείρησης του Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας. Η Τεχεράνη δεν έχει κρύψει ποτέ την εκτίμησή της σε όσους επιτίθενται σε Ισραηλινούς, συμπεριλαμβανομένης της επίθεσης της Χαμάς που σύμφωνα με το Ισραήλ σκότωσε 1.200 ανθρώπους στις 7 Οκτωβρίου.
Το Ιράν, ωστόσο, δεν έχασε χρόνο για να χαιρετίσει την επίθεση της Χαμάς ως "νίκη". Λίγες ώρες αφότου έγινε γνωστή η είδηση της επίθεσης στις 7 Οκτωβρίου, ο εκπρόσωπος του ιρανικού υπουργείου Εξωτερικών Νασέρ Κανάνι δήλωσε στο ιρανικό πρακτορείο ειδήσεων ISNA ότι «αυτό που έλαβε χώρα σήμερα είναι σύμφωνο με τη συνέχιση των νικών της αντισιωνιστικής αντίστασης σε διάφορους τομείς, συμπεριλαμβανομένης της Συρίας, του Λιβάνου και των κατεχόμενων εδαφών».
Με πληροφορίες από NPR
